مكتبة المجلسي ودارالتراث

از همسرش به شوخي پرسيدم: راستش را بگوييد، ايشان كتابها را بيشتر دوست داشت يا شما را ؟ با خنده گفت: البته كتابهايش را. وي گفت: استاد مدتها كانادا بود، سپس به ايران آمد و با آشتياني و مهدي محقق كار مي‌كرد و در جريان انقلاب ايران به ژاپن برگشت. از آن زمان به بعد به سراغ بوديسم آمد و كارهايش را در اين زمينه
ادامه داد.
خانم، سراغ آقاي آشتياني را گرفت كه من يك مرتبه گفتم كه وي دو سه سال پيش درگذشت. ايشان سخت ناراحت شد و من پشيمان كه چرا بي توجه و بي مقدمه اين خبر را دادم. اما ناراحتي را در چهره او خواندم. در هر حال به او تأكيد كردم كه آقاي ايزوتسو در ايران شناخته شده است و اهل مطالعه قدرش را مي دانند و محبوبيت خاص خود را دارد. روشن بود كه اين حرفها خوشحالش مي كرد.
از وي پرسيديم كه دين استاد چه بود؟ وي گفت: ايزوتسو هميشه يك بودايي بود. در جايي از كتابخانه، آثار وي يا مجموعه هاي مشتمل بر مقالاتي از وي چيده شده بود. علاوه بر آن آثار چاپ شده وي به ژاپني هم در يازده مجلد به علاوه يك ضميمه به صورت يك شكل به چاپ رسيده بود.
از خانم ايشان پرسيديم كه آيا تا به حال ايراني اينجا آمده است؟
گفت: خير شما اولين نفر هستيد كه اينجا مي‌آييد. اين برايم بسيار جالب و در عين حال تأسف برانگيز بود. البته در ايران چند سال قبل بزرگداشتي براي وي برگزار شد كه خانمش گفت پوستر آن را دارد. سال گذشته هم يك ويژه نامه در تركيه از مجلة البحوث الاسلاميه به نام وي و در باره او منتشر شده بود كه يك شماره‌اش را داشت. اين مجله وابسته به مؤسسه وقف تركيه است كه دايرة المعارف اسلامي تركي را هم منتشر مي كند. كتابهاي وي در تركيه مورد استفاده دانشجويان ترك بوده و به زبان تركي هم ترجمه شده است. تركها اخيرا به افكار فلسفي روي آورده‌اند و به همين دليل است كه به دكتر نصر نيز مي‌پردازند و اغلب بلكه همه كارهاي مهم او را به تركي ترجمه كرده‌اند. از خانم ايزوتسو پرسيدم كه آيا در ژاپن تاكنون مراسمي در باره او برگزار شده است. پاسخش منفي بود و اين هم اسباب تأسف بود. به نظرم كار ايران است كه اين را در آنجا تعقيب كند.
در گوشه‌اي از طبقه بالا هم كه البته كتابي در آنجا نبود يك معبد كوچك بود كه به گفته يكي از اين بچه ها معمولا وقتي كسي در خانه اي مي ميرد آن را برپا مي كنند. تصويري از خود ايزوتسو هم بود.
خانم ايزوتسو از ديدن ما واقعا خوشحال شده بود. حالت من هم همين طور بود. روشن است كه ايزوتسو آدم بزرگي است و اگر كاري نكرده بود جز جمع‌آوري اين همه كتاب عربي و فارسي و اسلامي در اين گوشه از ژاپن، در اهميت وي كافي بود. با خانم ايزوتسو يك تصوير يادگاري هم برداشتم و اين به رغم آن بود كه خودش
پرهيز داشت.

در باره فرقه خودش و تعداد طرفداران اين فرقه پرسيدم. ايشان گفت: نام فرقه مناسب نيست و بيشتر بايد مكتب بكار برد. مكتب هم ديدگاهي خاص است كه فلسفي است و مردم هم البته فلسفه نمي‌دانند كه بخواهند از اين طريقه طرفداري كنند. به علاوه، در بوديسم اعتماد در عقيده به خود فرد است و بودا مي گويد نهايت به «من» اعتماد كنيد، ولي باز هم به خودتان و نه ديگران. به علاوه در اينجا اگر مذهب جنبه جمعي پيدا كند، قدرت سياسي هم پيدا مي كند و عقيده را بر ديگران اجباري مي‌كند كه درست نيست.
گفتم البته در اسلام هم تحميل عقيده بر ديگران نيست، اما بايد باورهاي ديني جامعه ديني را هم كنترل كرد و الا جامعه، مثل همين الان ژاپن رو به بي‌ديني مي رود. او تأييد كرد.
وي گفت كه در حال حاضر حدود 26 مكتب وجود دارد. اما در باور ما هر چهار نفر كه روي باوري متمركز شوند مي‌توانند يك فرقه يا به عبارتي يك مكتب درست كنند. وي گفت كه مكتب ما به دنبال تجلي نور بودايي با معرفت و تمركز است نه آن كه طالب جمع آوري پيروان باشد.
سپس از من پرسيد كه نظر شما در باره انسان چيست و در واقع جايگاه انسان در مكتب شما چه چيز است؟ من گفتم كه در بوديسم چون جايي براي خدا نيست اين سؤال اهميت پيدا مي كند. در اسلام، انسان مثل چيزهاي ديگر پرتوي از وجود خداست و در آن فاني مي شود. در واقع انسان از خداست به خدا بر مي گردد.
ايشان گفت كه شما انسان را در ارتباط با خدا تفسير مي كنيد، اما ديگر انسان‌ها كه به خداي شما باور ندارند چه جايگاهي دارند؟ در واقع گفتگوي تمدنها وقتي طبيعي است كه همه انسانها را در يك صحنه تصوير كنيد.
گفتم كه ديگران براي يك فرد مسلمان، يا برادر ديني هستند يا شريك در خلق و انسانيت. به علاوه خداوند من از ديد من، در دنيا نعمت را براي مؤمن و كافر آفريده و البته آخرت چيز ديگري است. بنابراين همه در اين دنيا حقوق انساني خود را دارند و بنابرين گفتگوي تمدنها با اين نگرش مفهوم پيدا مي كند. البته فلاح و رستگاري اخروي غير از نظام دنيوي است كه همه در آن شريكند.
من سؤآل كردم كه شما بودايي‌ها غير خودتان را چه طور تصور مي كنيد؟ آيا آنان به فلاح و رستگاري مي رسند يا نه.
ايشان گفت كه از نظر من ايمان از هر نوع باشد محترم است و البته فقط افراطي‌ها مثل بانيان جنگهاي صليبي را قبول ندارم. ما در باره زندگي بعد از مرگ هم چيزي نمي دانيم و چيزي را كه درست نمي شناسيم در باره‌اش قضاوت نمي‌كنيم. بودا در مقابل فقيري كه از او پرسيد اين كائنات را چه كسي خلق كرده است گفت بهتر است تو به سؤال همسرت كه مي گويد شب چه بخوريم فكر كني نه به اين پرسشها. وي گفت كه بودا 14 سؤال كه در اين قبيل مسائل است غير قابل پاسخ مي‌داند. در واقع متافيزيك به معنايي كه در اديان الهي مطرح است، در بوديسم تعطيل است.
ايشان گفت كه هر وقت با يك مسلمان به معبد مي روم مي پرسد: آيا اين ها بت نيست كه شما مي پرستيد. من به او توضيح مي دهم كه اين طور نيست. بودا به عنوان يك انسان برتر است كه در نهايت به مردم كمك مي‌كند كه به رستگاري برسند.
من گفتم كه به هر حال، اين همه مجسمه براي موحدين از مسلمان و مسيحي اين تصور را پديد آورده است كه شما بت مي پرستيد و پاك كردن اين از ذهن آنان
دشوار است.
ايشان تأييد كرد و گفت ما بايد مسؤوليت خودمان را در اين زمينه بپذيريم. وقتي قصه باميان اتفاق افتاد من شُكه شدم. اشاره ايشان به همين تصور مسلمانان بود كه اين مجسمه‌ها را مصداق بت پرستي مي‌دانند. توجه داريم كه در آيين هندو و بوديسم هميشه اين نكته مطرح بوده است كه اينها، بت ها را خدا نمي‌دانند. اما اين باور، اختصاص به روشنفكران آنها دارد و توده ها باورشان جز اين است يا جز اين
مي‌نمايد.
پرسيدم: آيا فرقه اي در ميان بودايي‌ها هست كه مخالف با اين مجسمه‌ها باشد؟ مثل پروتستانها كه مخالف با تصاوير و مجسمه هاي درون كليساها بودند؟ گفت چنين چيزي را در ميان فرقه هاي بودايي نمي‌شناسد. ايشان افزود كه البته مجسمه پول مي‌خواهد و خيلي از بودايي ها در خانه مجسمه ندارند.
وي گفت: فرقه‌اي در بودايي ها هستند كه بودا يا نوعي بودا را در حدي مركزيت مي دهند و اتفاقا مي گويند كه ما نزديك ترين فرقه به مسلمانان هستيم! به ايشان گفتم كه تصور ما بر اين است كه چون بودايي‌ها خدا را نمي شناسند، حس دروني آنان را وادار مي كند كه چيزي جاي خدا بگذارند كه همين بوداست.
ايشان گفت يكبار در ايران، مسؤول امور مذهبي گفتگوي تمدنها كه شكر من را بعد از غذا ديد پرسيد: شما چه مي كنيد؟ گفتم شما روزانه سه بار از خدا تشكر مي كنيد و من هم.
من پرسيدم: تشكر از چه كسي؟ ايشان گفت كه ما چون گوشت حيوانات را مي خوريم و در واقع جان آنها را مي‌گيريم از آنها تشكر مي كنيم. چون به هر حال همه موجودات به هم متصل هستند. شما مسلمانان از طريق اعتقاد به خدا همه را به هم متصل مي كنيد.

استاد یک دنیا از ادیب دوم ستایش کرد و گفت من بیشتر متون ادبی را نزد ایشان خواندم. سیوطی، مغنی، جامع الشواهد، مطول، مقامات حریری و... جامع المقدمات را، بخشی پیش پدرم خواندم. بخشی مثل انموذج و صمدیه مانده بود. یک روز روبروی مدرسه خیرات خان که یک ایوانی بود، طلبه ای ترک را دیدم که به چند نفر صمدیه درس می دهد. سوالی از یکی از شاگردانش کرد. من هم بچه بودم و ایستاده بودم. آن بچه نتوانست جواب بدهد. من جواب دادم و بعدش نزد او درس را خواندم. بعد از مدتی به شهرشان رفت و دو سه سال بعد آمد سر درس شرح لمعه من نشست! استاد گفتند روش حوزه همینش خوب است و این را در آکسفورد و کمبریج متوجه نمی شوند. داستان «لا رجل للسیوطی» ایشان هم جالب بود. گفتند یک روز درس یکی از استادان رفتم ولی از بس بچه بودم، برگشت خطاب به بقیه گفت: لا رجل للسیوطی؟ یعنی این مرد سیوطی خواندن نیست! من متوجه شدم در حالی که گویا بقیه درنیافتند! استاد در این موارد و موارد دیگر که نام شخصی در میان بود که زنده بود، به هیچ روی حاضر به گفتن نام آن ها نشدند.
آقای شفیعی گفتند که مادرشان در سال 1330 درگذشت و مدتی شخصی به نام طلیعه خانم کارهای زندگی آنها را می کرد که دختر عمه پدرم و خواهر رضاعی ایشان بود. این شخص مادر زنی به نام طیبه بود که او همسر مرحوم ادیب دوم بود. بنابرین ما یک نسبتی هم با ایشان به این ترتیب داشتیم. دوستان پرسیدند آیا صدای مرحوم ادیب در درس ضبط شده است؟ ایشان گفتند تا آنجا که می دانم خیر، اما مصاحبه ای در سال 1354 با ایشان در باره ادیب اول شده که نوارش را باید من هم داشته باشم. این مصاحبه درویژه نامه ای که مجله دانشکده ادبیات مشهد برای پنجاهمین سال درگذشت ادیب اول منتشر کرد و من هم چون خارج بودم و کتابی نداشتم، مطلبی از حفظ و با تکیه بر حافظه نوشتم، چاپ شده است. استاد گفت من روزی نیست که به فکر استادم ادیب نباشم. ایشان و فروزانفر و شیخ هاشم قزوینی روی من خیلی تاثیر گذاشتند. مرحوم ادیب کتاب درسی را همراه نمی آورد. خطاب به جمع می گفت: کتاب. یک نفر کتاب را با محلی که باید از آنجا درس ادامه یابد نشان می داد. ایشان کتاب را می بست و متن را از حفظ می خواند و توضیح می داد. این روش همیشگی وی بود.
آقای مهدوی به ایشان گفتند چرا مجموعه مقالات را چاپ نمی کنید؟ ایشان گفتند اتفاقا آقای افشین وفایی آنها را در سه جلد گردآوری کرده و باز هم گویا هست. اینها را بعد از من دیگران هم می توانند چاپ کنند. من باید کارها و طرح هایی که در ذهن دارم به انجام برسانم.

خاطراتی در باره انتفاضه و نکته ای در باب ترجمه عربی مثنوی مولانا
امروز در همین سفر کوتاه اراک، یکی از روحانیون عراقی و در اصل از اهالی العماره را دیدم که سال 1956 میلادی در آنجا به دنیا آمده است. نصیراوی منسوب به طایفه از بنولام است که در ایران هم هستند. آقای نصیراوی که کنیه ایشان ابوایمن است، شاعر زبده ای هستند. کتابشان با عنوان حدیث کربلاء بمقتل سید الشهداء حکایت تاریخی مقتل است که آن را به نظم درآورده و در ضمن در پاورقی در باره رویدادها به منبع یابی هم پرداخته است. کتابی هم با عنوان اعلام الفقهاء دارند که مجلد اولش فقط از کلینی تا سید مرتضی است. ایشان سالها در دفتر آیت الله العظمی خویی در کوفه کار می کرده است. گفتند که مرحوم آقای خویی یک دفتر هم در خود نجف داشت. ابوایمن از دوستان نزدیک سید عبدالمجید خویی بوده، و از این جهت من در باره انتفاضه و این که ایشان در آن وقت چه می کرده پرسیدم. ایشان گفتند:
وقتی انتفاضه شد، (سال 1991) سید محمد تقی خویی مرا دنبال آقای غریفی فرستاد. من رفتم. پسرش آمد. گفتم: السید یرید السید. گفت: پدرم خواب است. گفتم بیدارش کن. بیدارش کرد و منزل آقای خویی رفت و عضو همان گروه اداره نجف بود. فردای آن روز من را دنبال آقای ساعدی فرستاد. رفتم. گفتند مهمان دارد. وارد شدم. دیدم سر سفره نشسته است. در گوشش گفتم که سید با شما کار دارد. همانجا لقمه را گذاشت و برخاست. لباس پوشید و به مهمانان گفت بر می گردم، و البته دیگر بر نگشت. خانه بزرگی داشت شاید هزار دو دویست متر که حالا مدرسه آیت الله سیستانی است. ایشان هم به خانه آقای خویی آمد. آقای ساعدی مردی انقلابی بود. اینها در همان لجنه محافظة البلد بودند که آقای خویی تشکیل داد.
داستان تشکیل این شورا یا لجنه آن است که یک روز حاتم الراضی به منزل آقای خویی آمد و مشغول صحبت با سید محمد تقی شدند. این حاتم از شخصیت های نجف و البته با حکومت هم مربوط بود. آمده بود و می گفت یک شورایی تشکیل یابد تا وضع امنیت نجف را تامین کند. من سید محمد تقی را بیرون خواستم. پرسیدم برای چه آمده است؟ گفت می گوید که وضع امنیت شهر نجف خراب شده و عده ای کشته می شوند و... آقا یک گروهی را تشکیل بدهد. من گفتم: چرا تنها آمده، شهر نجف تعداد زیادی از این شخصیت ها دارد. فردای آن روز با حدود بیست نفر دیگر آمدند و مشورت کردند و همین سبب شد تا آقای خویی تصمیم گرفت لجنة محافظة البلد را تشکیل دهد.
این شورا هر روز جلسه داشتند و امور را اداره می کردند. انتفاضه جمعا ده دوازده روز طول کشید تا نیروهای صدام حمله کردند و آمدند. یک ماه اول خیلی اوضاع شدید بود. دستگیری و قتل و فرار و .... من یک ماه را مخفی بودم. کم کم اوضاع آرام شد. من به همان دفتر آقای خویی در کوفه می رفتم. تا هفت ماه این چنین بود. بعد استخاره از خود آقای خویی گرفتم که فرار کنم و به ایران بیایم که خوب آمد و از راه کردستان، گریخته به ایران آمدم. این را بگویم که در جریان حمله نیروهای صدام، بیش از صد حسینیه در کربلا با خاک یکسان شد. در نجف کمتر تخریب بود. دارالحکمه آقای حکیم را تخریب کردند. چون اسرای بعثی را در روزهای انتفاضه آنجا نگه داری می کردند. نیروهای صدام پس از تصرف مجدد نجف، آنجا را منفجر کردند. مجاهدین، تعدادی از بعثی ها را گرفته و حتی کشته بودند. چهار روز قبل از انتفاضه، سید محمدتفی خویی، برادرش عبدالمجید را از عراق بیرون فرستاد تا اگر اتفاقی افتاد ایشان سرپرستی موسسات آقای خویی را داشته باشد. ایشان از طریق کویت خارج شد و به لندن رفت. عده ای از علما را گرفتند. برخی آزاد شدند، برخی هم شهید شدند. آن وقت آقای خویی را به تلویزیون آوردند. همین طور آقای سیستانی را که فقط یک جمله گفتند که قتل و خونریزی حرام است. آقای غروی و سید محمد صدر و اینها هم چند روزی در حبس بودند و آزاد شدند.
آقای ابوایمن (که مطالب بالا را از ایشان نقل کردم) انصافا شاعری چیره دست هستند. گفتند که قصاید زیادی از ایشان در مجلات و نشریات چاپ شده اما دیوانشان که حدود یک مجلد است، هنوز چاپ نشده است. ضمنا در صدد چاپ مجدد حدیث کربلاء بمقتل سید الشهداء هم هستند. آثاری دیگر هم دارند که متاسفانه دیدم ما در کتابخانه تاریخ چپزی از آنها نداریم.
@jafarian1964

مطلبی که در 24 دی ماه 1386 دو روز پس از درگذشت استاد مرحوم دکتر سید جعفر شهیدی در وبسایت تابناک از بنده منتشر شد:

استاد رسول جعفريان درباره چگونگي آشنايي خود با مرحوم شهيدي گفت: آشنايي من با کتاب‌هاي ايشان به تناسب سن و سال، ‌در سال‌هاي نخست پس از انقلاب بود؛ زماني که کتاب ايشان يعني همان تاريخ تحليلي اسلام به عنوان کتاب درسي براي دانشگاه مطرح شد و پس از آن هم آثار ديگري از ايشان منتشر و بنده شناختم از ايشان هر روز بيشتر و بيشتر شد.
وي با ‌اشاره به تحصيلات حوزوي دکتر شهيدي افزود: مرحوم شهيدي از کساني است که تحصيل را با علوم ديني آغاز کرد. در جواني به نجف رفت و درس‌هاي عربي و ديني خود را خوب فراگرفت. ايشان داماد مرحوم غلامرضا سعيدي بود و وقتي از نجف به ايران آمد، با ايشان در کارهاي تأليفي و مطبوعاتي همکاري مي‌کرد. مجله «فروغ علم» از آقاي شهيدي بود که با کمک آقاي سعيدي آن را اداره مي‌کرد. شماره نخست اين مجموعه، در فروردين 29 و اين نشريه به عنوان نشريه انجمن اسلامي دانشجويان چاپ مي‌شد. البته کتاب اسلام و مهدويت ايشان گويا مربوط به پيش از آن است؛ آن زمان در بروجرد فعال بود و سخنراني هم مي‌کرد. اين کتاب يعني اسلام و مهدويت در بروجرد و در همان دهه بيست چاپ شد. همان زمان کتاب‌هايي هم از عربي به فارسي ترجمه کرد که بسيار خوب مورد توجه قرار گرفت. در واقع، کتاب‌هايي چون جنايات تاريخ که خيلي هم پشت هم چاپ شد، نوعي ادبيات سياسي ـ مذهبي يا به عبارتي انقلابي ـ مذهبي بود. اين کتاب سه جلد و عنوان جلد سومش از مسند تجارت تا تخت سلطنت بود. پرونده آقاي شهيدي در دهه بيست، يک پرونده سياسي ـ انقلابي ـ مذهبي با نمره بالاست. بعدها ايشان با حاج سراج و شيخ عباسعلي اسلامي هم همکاري داشت و مقالاتي براي نشريات آنها مي‌نوشت كه بيشتر آنها جنبه ديني و کلامي و توحيد و اين قبيل مسائل داشت.

* آن گنج نهفته!
جعفريان در ادامه به دوره پرتلاطم سياسي ايران در سال 32 و سير زندگي مرحوم شهيدي‌ اشاره کرده و گفت: پس از سال 32 و بازگشت استبداد خشن، خيلي‌ها کنار رفتند. آقاي شهيدي هم سراغ کار دانشگاهي‌اش رفت. نمي‌دانم ايشان کي لباس روحانيت را کنار گذاشت، اما آقاي مهدوي راد از آقاي شهيدي نقل مي‌کرد که مي‌گفت: من احساس کردم شأن اين لباس آن قدر بالاست که من طاقتش را ندارم، اما به عکس، خيلي از اونهايي که از لباس روحانيت درآمدند براي اين که تأکيد کنند درست کاري کردند، مرتب لگد هم مي‌زدند. از اين نمونه‌ها فراوان بود. به هر حال آقاي شهيدي به مؤسسه دهخدا رفت و در کنار دکتر معين با اخلاص کار کردند. همه از خدمات ايشان آگاهي دارند. بعد هم در سال‌هايي که معين کسالت شديد داشت، همه کارها را به نام او مي‌کرد. در دانشگاه هم درس مي‌داد. کار «دره نادره» که بسيار ارزشمند است، مربوط به آن دوران است. اهالي تاريخ و ادب مي‌دانند اين متن، متن دشواري است و نثر شگفتي دارد. بيشتر کار ايشان در لغتنامه بود. اين کارها معمولا گم شده و از نظرها پنهان ماند و از آنها فهرستي در دست ما نيست. روشن است که سال‌ها کار مي‌کرده و در لابلاي لغتنامه درج شده است.

* استاد هميشه يک متدين اصيل بود
استاد دانشگاه تهران درباره چگونگي آغاز دوباره فعاليت‌هاي علمي استاد شهيدي بر اين باور است: مرحوم شهيدي نسبت به تدينش بسيار جدي بود. البته در حرف زدن حريت خاصي داشت. حتي ممکن بود کسي از شوخي‌هاي ايشان برداشت‌هاي مناسبي نداشته باشد، اما استاد هميشه يک متدين اصيل بود. من از فعاليت‌هاي علمي ـ مذهبي ايشان پس از دهه بيست و پيش از انقلاب آگاهي ندارم. البته مقالات مذهبي مي‌نوشت؛ يکي از آنها که در مجله يغما در سال 52 چاپ شد، مقاله‌اي درباره تطور شيعه و نقش علامه اميني به عنوان يک مجدد در آن بود، اما گمان مي‌کنم انقلاب ايشان را در اين بعد زنده کرد.
کتاب ابوذر غفاري ايشان نشان مي‌دهد که تفکر انقلابي هنوز در ايشان زنده يا دوباره زنده شده است. در واقع، زمينه‌اي که فراهم آمد، ايشان را به اين مسير کشاند که دست به کارهاي بزرگي بزند. شايد اوج اين کارها، ترجمه نهج البلاغه بود؛ ترجمه‌اي که در شأن نهج البلاغه است و واقعا با هيچ ترجمه‌اي قابل مقايسه نيست. اصلا يک متن استثنايي در ادبيات فارسي و بي‌مانند است؛ احياي نهج البلاغه پس از انقلاب به ويژه در سال‌هاي نخست انقلاب، بسيار جدي دنبال مي‌شد و بنياد نهج البلاغه دنبال آن بود.👇👇👇

💢ناگفته‌هایی از خاکی‌بودن زندگی "رهبری" از زبان حجتی‌کرمانی

من عاشق آقای خامنه‌ای هستم و ایشان هم با وجود اختلاف نظرهای سیاسی به من لطف دارد.

عصری بود که آقای طبسی و شهید‌هاشمی‌نژاد از مشهد به دیدن آقای خامنه‌ای آمده بودند. من هم به منزل ایشان برای دیدن این دو نفر رفتم. دیدار ما طول کشید. نماز و مغرب و عشا را همانجا خواندیم و به خانه برگشتم. در زدم، دیدم خانمم پشت در ایستاده و بدنش می‌لرزد و نمی‌تواند حرف بزند.

گفت نیم ساعت پیش چهار نفر به در خانه آمدند،‌ در زدند و گفتند آقای حجتی گفته قالی‌های اتاق دم در و اثاث را جمع کنید و خودتان هم بیایید. از قول من گفتند که خانه ما عوض شده است. خانمم خیلی ترسیده بود، می‌گفت اولین کاری که کردم این بود که قفل آورده و در خانه را قفل کرده است. البته شرایط مکانی خانه ما هم خاص بود. بعد از خانه ما دیگر بیابان بود و دیوار خانه ما طوری بود که اگر دزدی می‌خواست وارد شود، به راحتی می‌توانست از بالای دیوار بیاید.

به آیت الله خامنه‌ای خبر دادم که چنین اتفاقی افتاده است. گفتم ما می‌ترسیم، آقای خامنه‌ای به خانه ما آمدند و خانمم دوباره جریان را تعریف کردند، خوب یادم است، آقای خامنه‌ای آن زمان هم عصا داشتند. با عصا وسط اتاق ما قدم می‌زد، گوش می‌داد و خیلی ناراحت شد،‌ گفتند همین فردا باید این خانه را تخلیه کنید و به جایی در وسط شهر بیایید.

دستور دادند شب چند نفر آمدند و در خانه ما ماندند که تنها نباشیم. فردا صبح خودشان رفتند و خانه‌ای برای ما پیدا کردند و آمدند ما با هم وسایل را جمع کردیم. ایشان کمک می‌کرد،‌ فرش را جمع می‌کرد، اسباب جابه جا می‌کردند،‌ وسایل را در ماشین می‌گذاشتند.

با هم به خانه جدید رفتیم، باید خانه جدید را تمیز می‌کردیم {بغض می‌کند و چشمانش پر از اشک می‌شود} آقای خامنه‌ای جارو را دستشان گرفته بودند و آشپزخانه ما را جارو می‌زدند. اینقدر خاک داشت که ریش ایشان جوگندمی شد. گفتم آقا شما این کار را نکنید. آخر تعلیم پدری ما این بود که بسیار به سید احترام می‌گذاشتیم.

آقای خامنه‌ای را هم که مثل جان خودم دوست داشتم و هنوز هم همینطور است. من واقعا سید را نعمت می‌دانم، این امنیتی که الان داریم به برکت وجود این سیدعزیز است.

@qom19dey

ساختمان قدیم منزل مرحوم شیخ آقا بزرگ در اوایل محله جدیده (بضم اوله) نجف و اتاق کار ایشان با قفسه های قدیمی و کتابخانه ای با کتابهای جلد چرمی را بنده درک کردم.. زیر زمین منزل و در کنار قبر مرحوم شیخ چند گونی ورقه بود که بیشتر آنها به خط خود ایشان بود.. منزل بسیار با روح و پر از انرژی بود..
متاسفانه بعضی از نوادگان ایشان چند سال قبل منزل را خراب کردند و جای آن ساختمانی بد ترکیب ساختند و از همه بدتر یکسال قبل شخصی مجهول الهویه در نجف به بنده مراجعه کرد و قصد فروش کتابخانه شیخ و تمام اسناد را داشت..
و بنده به ده ها نفر این موضوع را تذکر دادم ولی به قول معروف جایی که نرسد فریاد است..

با توجه به تعريف سيد مرتضى از حجيت اجماع و نيز با ملاحظه مصاديقى كه ايشان از ادعاى اجماع آورده است، به ظن قوى مى توان گفت كه منظور ايشان از عبارت تبانيات همان اجماع است كه از نظر ايشان در حكم تواتر يعنى "يقينى" است.
جناب حيدر بياتى در اين خصوص مطالبى نوشته اند و خوب است نظر دهند.

ين مباحث را دسته بندي و سريع الهضم كرد كه اقبال طلاب را به همراه داشت. مرحوم مشكيني(ره) حاشيه‌اي بر كفايه دارد كه من فكر مي‌كنم، هيچ كس حوصله خواندن آن را نخواهد داشت. به خاطر اينكه هر مساله را با چندين مقدمه نوشته است. وقتي به پنجمين مقدمه مي‌رسيم، مقدمه اول اصلا يادمان مي‌رود. اما مي‌بينيم كه الان حوزه روي تقريرات درس آقاي خوئي مي‌چرخد. چونكه هم مطالب ايشان خورده مي‌شود، هم اشتها ايجاد مي‌كند. اين مساله را هم در فقه و هم در اصولشان مي‌توانيد ببينيد. الان به تقريرات آيت‌الله حائري كه توسط آيت‌الله اركي و تقريرات آيت‌الله بروجردي كه توسط آيت‌الله منتظري نوشته شده است، نگاه كنيد، خيلي سنگين است و خواندنش مشكل. من تاكنون همچون آيت‌الله خوئي نديدم كه به زيبايي و روان و دسته‌بندي شده درس دهد. ديگر آقايان نجف هم فهميدن درسشان مشكل بود. از اين رو، در آن زمان هركس از قم مي‌آمد، سريع به درس آقاي خوئي مي‌رفت. پس از ايشان هم، اشخاصي همچون آقاسيدمحمدباقر صدر كه اساسا شاگرد آيت‌الله سيد محمد روحاني بود و مدتي هم به درس آيت‌الله خوئي آمده بود، هم بيان و هم قلم سنگين داشت و روان نبود. همچنين آيت‌الله خوئي، در سير تطور درس‌هايشان نواقصي را متوجه مي‌شدند كه در دوره‌هاي بعد آن را برطرف مي‌كردند. در برخي از تقريرات، ايشان به اين موارد اشاره كرده‌اند. حتي گاهي در بحث بعدي، نظرشان را اصلاح مي‌كردند.

گويا ايشان در درس اجازه نمي‌دادند شاگردان اشكال كنند؟

اينگونه نبود كه ايشان در درس به اشكال شاگردان جواب ندهد. بلكه ايشان توجه مي‌كردند كه آيا طلبه بحث را فهميده يا نادانسته اشكال مي‌كند؟! و كامل به اشكال گوش مي‌داد. به ياد دارم، يكي از آقايان كه به رحمت خدا رفته است، در درس خطاب به آيت‌الله خوئي گفت: «آقا! دو اشكال به كلام شما وارد است؛ يك...» يادش رفت. بعد گفت: «حالا ابتدا دومي را مي‌گويم؛ دوم اينكه...» آقاي خوئي به او گفت:«اي كاش؛ دومي را هم فراموش كرده بودي!» نقل شده است، مرحوم حاج آقا مرتضي حائري (خدا رحمتش كند) در درس آقاي خوئي يك اشكال مي‌كند، آقاي خوئي جواب مي‌دهند. اشكال دوم هم پاسخ دادند. اشكال سوم را كه گفت، آقاي خوئي فرمودند: «اشكال اول براي اينكه ميهمان بوديد، اشكال دوم به خاطر آقازادگي‌تان، اما اشكال سوم را به عنوان يك طلبه پاسخ مي‌دهم.» بنابراين ايشان اشكال دوم را رد مي‌كنند و.... به هر صورت، در درس ايشان اشكال مي‌كردند. اگر هم اشكال درست بود، مي‌شنيدند و پاسخ مي‌دادند. اما اگر اشكال را نادرست مي‌ديدند، درس را بارديگر تكرار مي‌كردند؛ يعني اينكه اشكال كننده درس را خوب متوجه نشده است. شاگردان هم با توجه به روش برخورد آقاي خوئي، اگر مطمئن نبودند، به اين راحتي اشكال نمي‌كردند. البته پس از درس هم ايشان مي‌نشست؛ يا در پاي منبر درس يا در صحن اميرالمومنين(ع) و شاگردان به رفع اشكال مي‌پرداختند.

درس آيت‌الله خوئي مستشكل ثابت داشت؟

افراد مختلفي بودند؛ مستشكل خاص و ثابتي نداشت. هركسي موردي به ذهنش مي‌رسيد و جرات بيان آن را داشت، مي‌پرسيد. اگر ايشان متوجه مي‌شد، فرد بحث را نگرفته است، تكرار مي‌كرد، اگر هم اشكال حسابي بود، پاسخ مي‌دادند.

گفته مي‌شود، در حال حاضر بدنه اساتيد سطوح عالي و خارج مكتب قم بيشتر متاثر از مكتب نجف و به ويژه آيت‌الله خوئي هستند. آيا در آينده مكتب قم تابع مكتب نجف مي‌شود؟

مكتب قم از ابتدا تابع مكتب نجف بود. موسس حوزه علميه قم - مرحوم آيت‌الله شيخ عبدالكريم حائري يزدي – پرورش يافته مكتب نجف است. در همان زمان، نقش مرجعيت آيت‌الله آقا سيدابوالحسن اصفهاني كه در نجف بودند، را مي‌توان در قم ديد. همچنين آراء، نظرات و گفتارهاي ميرزاي نائيني، آقا ضياء عراقي و شيخ محمدحسين اصفهاني مورد استناد قمي‌ها بود و در درس‌هايشان به آن اشاره مي‌كردند. درگذشته هم پرورش يافتگان نجف همچون مرحوم ميرزاي آشتياني در ايران حاكم مي‌شدند. قبل از تاسيس حوزه علميه قم، همواره طلاب مقدماتي را در اصفهان مي‌آموختند، سپس به نجف مي‌رفتند. اين مساله همچنان تقويت مي‌شد تا زمان آقاي خوئي. دوره ايشان، دوره مكمل عصر مرحوم آخوند و مرحوم آقاسيدكاظم طباطبايي و شاگردانشان شد.

به هر حال آيت‌الله بروجردي و برخي ديگر از بزرگان قم، روش و مكتب درسي‌شان متفاوت با نجف بود كه مكتب قم را به تصوير مي‌كشيدند.

پيش از ايشان، آقايان سيدمحمدتقي خوانساري، سيد صدرالدين صدر، حجت كوه كمره‌اي، ميرزا محمد فيض، ميراز محمد كبير و... بوده‌اند كه همگي پرورش يافتگان نجف بودند؛ آيت‌الله بروجردي هم همينطور. اصلا درس آيت‌الله بروجردي نجفي بود. من هم اندكي در درس ايشان بودم و اين مساله را حس كردم. اگرچه ايشان مقدمتا اصفهان بودند، اما هرچه داشتند، از نجف داشتند. همواره محور حوزه‌هاي علميه تشيع، نجف بوده است.

با آمدن شاگردان آيت‌الله خوئي به ايران، نحوه تدريس آنان همچون استادشان بود يا تغيير

آل احمد ناراحت شد که ستایشش نکردیم
گفت و گویی منتشر نشده با ناصر وثوقی درباره جلال آل احمد و مجله ی اندیشه و هنر
ما أول شماره ای راجع به اخوان ثالث در آوردیم. بعد از مدتی رفقا دو سه نفر را برای این کار در نظر گرفتند که درباره شان شماره ی مخصوص در آوریم. یکی از آنها آقای آل احمد بود
- یکی شان هم احمد شاملو بود.
بله. راجع به شاملو هم در یک شماره مقدار زیادی مطلب چاپ شد. اما اسمش شماره مخصوص شاملو نبود و همین طور دربارهی اخوان ثالث. تا اینکه رسیدیم به آل احمد. آقای شمیم بهار در مورد آل احمد یک قدری فعالیت زیادتر کردند. به این معنا که از همکارهای خودشان، دوستان و نویسندگان زیادتری تقاضا کردند که مطلب بنویسند، از خانم آقای آل احمد شروع شد، مقاله ی اول و بعد رفتیم جلو هم راجع به داستان ها هم راجع به کارهای دیگر ایشان، از جمله بنده هم راجع به نثر شان و چیزهای دیگرشان نوشتم. ایشان از انتقادهایی که شده بود خیلی بدشان آمد، خیلی ناراحت شدند، به طوری که از آن تاریخ تا موقعی که به رحمت ایزدی پیوستند بنده مطلقا دیگر ایشان را ندیدم.
مگر مصاحبه ها آن زمان به شکل امروزی نبود که وقتی مصاحبه انجام می شود و تنظیم می شود به دید مصاحبه شونده رسانده می شود تا اگر ملاحظاتی دارند بنویسند. اگر این موارد اعمال شده بود خب ناراحتی آقای آل احمد برای چه بود؟
مصاحبه ای را که با آقای آل احمد کردیم، بعد از تنظیم، برای ایشان فرستادیم و ایشان دیدند و پسندیدند و گفتند خوب است و هیچ ایرادی هم نگرفتند. اما ایراد ایشان به مقالات دیگر بود. در این مطالب و مقالات دیگر از ایشان گاهی انتقاد شده بود و ایشان از این انتقادات خوششان نیامد. میل داشتند در تمام مقالات از ایشان تعریف کنند.
منبع: مجله تجربه، فروردین 1397، ص 26

🔸امام خمینی از دیدگاه آیة الله العظمی سیدعزالدین زنجانی؛

🔹سابقۀ ارادت من به سیّدنا و سیّد مشایخنا حضرت امام رحمه الله، بسیار دیرینه است، و این ارتباط و ارادت از من شروع نشده، بلکه از مرحوم آیة الله والد شروع شده است و ایشان هم خیلی با حضرت امام گرم و صمیمی بوده اند و من بعدها فهمیدم که در اغلب موضوعات، هم عقیده هستند. در دوران نوجوانی که با پدرم از زنجان به تهران می آمدیم، ایشان بعضی اوقات به تنهایی به قم مشرف می شدند و خدمت امام می رسیدند و با تجلیل بسیاری از ایشان یاد می کردند و حتی بعضی از رساله های خطی امام را هم می آوردند.

🔸به عقیدۀ من از زمان غیبت کبرای حضرت ولی عصر علیه السلام تا حال من حیث المجموع کسی مثل ایشان نیامده است.

🔹پدرم در نوجوانی که خیلی کوچک بودم، مرا ملبس کردند. بالاخره به قم مشرف شدم و حضرت امام با توجه به سوابقی که عرض شد، مفصل لطف می فرمودند. بنده اسفار را تماماً در خدمت ایشان خواندم. در آن زمان ما پنج، شش نفر بودیم که در خدمت امام اسفار می خواندیم. آقای فکور (یزدی) بود، حاج آقا مهدی حائری بود و یک نفر به نام آقای روحی که او هم یزدی بود و....

🔸در جهات عرفانی از قبیل فصوص الحکم و غیره نزدشان تلمذ نکردم، ولی به خصوصیات اخلاقی ایشان، گمان نمی کنم کسی آشناتر از من باشد. در مورد عرفان که مراد از آن ساختن نفس است، بدون مبالغه باید گفت که ایشان واقعاً خود را ساخته بودند. در زمانی که ما خدمت ایشان فلسفه می خواندیم، اصلاً درس فقه و اصول نداشتند و ما در درس فقه و اصول آقای حجت کوه کمره ای و سید محمدتقی خوانساری که از علمای ثلاث بودند، می رفتیم و گاهی هم به درس حاج شیخ مهدی مازندرانی ـ که خیلی دوست دار فلسفه بود ـ می رفتیم. اواخری که من می خواستم به زنجان برگردم، حضرت امام در مسجد سلماسی، فقه و اصول را شروع کردند. از جمله عجایبی که در این دوره از ایشان دیدم که نتیجة العرفان است، این بود که فقط برای خدا کار می کردند.

🔹حضرت امام که در آن زمان اسفار می گفتند، به طور غیر منتظره اعلام کردند که درس تعطیل است، و من باید جواب این کتاب ـ اسرار هزار ساله ـ را بنویسم. این کار فوق العاده عظیمی بود که ایشان در آن ورطه ای که به اصطلاح «ظُلُمَاتٌ بَعْضُهَا فَوْقَ بَعْضٍ» بود، درس را تعطیل کردند. پس از آن که جواب آن کتاب را نوشتند، با توجه به عنایت و لطفی که به من داشتند، نسخۀ خطی آن را به بنده دادند و فرمودند شما هم نگاهی به آن بکنید..

🔸آن زمان که ما در خدمت ایشان درس می خواندیم و هنوز عنوان مرجعیت نداشتند، شنیدم شیخی که متأسفانه زنجانی بود ـ خدا رحمتش کند ـ و قاصر بود، رسماً ایشان را تکفیر کرده است. آن شیخ در شرایط بسیار سخت اقتصادی به سر می برد و در محلۀ سیدان که آخرین محله بود، زندگی می کرد. من یک روز پنج شنبه ای قربةً الی الله برای دفاع از امام نزد آن آقا رفتم و پرسیدم چنین مطلبی از شما منقول است، آیا صحت دارد؟ با شجاعت گفت بله، و دست مرا گرفت و گفت این سید ـ امام ـ می گوید این دست تو خدا است!!

🔹ماجرای دیگری به خاطرم آمد که آن هم نتیجة العرفان است که مهم تر از خود عرفان است. یکی از بستگان ما به نام مهندس پیراینده که الآن هم در قید حیات است، بسیار خدمت امام ارادت داشت. وقتی امام در پاریس بودند، به واسطۀ همان ارادتی که داشت، رفت پاریس و برگشت و نقل کرد که در آن جا ماجرای عجیبی دیدم. یک هیأت از آمریکایی ها آمده بودند و ملاقات بسیار مهمی با امام داشتند و خیلی هم عجله داشتند، ولی معلوم نبود امام کجا رفته اند. من برخاستم و دنبال امام گشتم. دیدم قبایشان را تا زیر بغل کشیده اند و مشغول نظافت توالت هستند. این واقعاً عجیب بود. اگر امام امر می کردند به دیگران برای آن کار، برای امتثال امر ایشان مسابقه بود، اما به هیچ کس نگفته بودند و شخصاً مشغول این کار شده بودند.

🔸امام خیلی شدید به وحدت تشکیکی وجود قائل بودند، بلکه قائل به وحدت شخصی بودند. عقیدۀ بنده هم همین وحدت شخصی است. از ادعیه، مخصوصاً دعاهایی که مشتمل بر اسم اعظم است و در مکارم الاخلاق آمده است، وحدت شخصی استفاده می شود. اشکالاتی که در باب یا هو، یا من هو، یا من لیس هو الاّ هو، وارد است، جز با وحدت شخصی قابل دفع نیست.

مجموعه آثار 13 ـ امام خمینی و اندیشه های اخلاقی ـ عرفانی (مصاحبه های علمی)، ص 187.

@bazmeghodsian

🔸توهّم و کرامت

1. سالها قبل شبی با یکی از رفقا در یک هیئت دانش اموزی شرکت کردم. نوجوان دبیرستانی پاک طینتی با معرفی دوستمان به نزدم آمد و سؤالاتی مطرح کرد و من پاسخ دادم.
بعدا با اعجاب به دوستمان گفته بود: آقا رحیم باطن مرا می دید چون در حین جواب هر از چندی سر خود را به زیر می انداخت و اصلا در چشمان من نگاه نمی کرد! او حتما باطن مرا می دیده است. (نمی دانست که با فردی خجالتی طرف است)!

2. سالها قبل در پی شرح حال یکی از علما بودیم. با دوستمان به مرکزی فرهنگی رفتیم و از رئیس آنجا پرسیدیم کسی را می شناسید که درباره آن عالم اطلاعی داشته باشد؟ گفت بله آبدارچی مرکز خاطراتی از او دارد.
به سراغ آبدارچی رفتیم و پرسیدیم شما از آیة الله ... خاطرات دارید؟ پیرمرد با شگفتی و حال معنوی عجیبی پاسخ داد بله در خدمتم. قرار مصاحبه را گذاشته و خداحافظی کردیم.
بعدا پیرمرد به سراغ رئیس رفته و با اعجاب پرسیده بود: این دو نفر که بودند که باطن مرا می دانستند!

3. سالها قبل برای دیدار یکی از رفقا که مسئول کتابخانه ای بود عصرها به کتابخانه می رفتم. روزی یکی از علما که تازه از قم به اصفهان آمده بود به کتابخانه آمد و به محض ورود گفت: آقای قاسمی شما اینجا هستید؟
و من تا مدّتی به او گمان باطن بینی می بردم، تا این که یکی از رفقا گفت من ایشان را به سراغ شما فرستادم که با هم آشنا بشوید.

و این رشته سر دراز داررد...
البته کرامات حقیقی را هم دیده و باور داریم. یک نمونه شگفت آن را بعدا نقل می کنم.

@bazmeghodsian

حجةالاسلام سید علی اکبر محتشمی:

یکی از امضاکنندگان اعلامیه اعلمیت آیةالله خویی، استادمان آیةالله شیخ مجتبی لنکرانی بود، ایشان هم دوره آیة الله خویی و از اطرافیان ایشان و مدرّسین سطح عالی نجف به شمار می رفت. شبی با چند نفر از دوستان به حضور شیخ رسیده و از وی سؤال کردیم: خدا وکیلی، نظرتان راجع به تقلید از آقای خمینی چیست؟ گفت: به شرطی نظرم را می گویم که نزد شما بماند و در نجف از قول من نقل نکنید. من مباحث اصول و فقه آقای خمینی را مطالعه کرده، مباحث و مبانی آقای خوبی را هم می دانم، اگر آقای خمینی از حیث علميت قوی تر نباشد ضعیف تر نیست، اضافه بر اینکه زعامت و مرجعیت شرایط دیگری هم دارد که منحصرا در وجود آقای خمینی هست، از جمله اینکه اقبال و ادبار مردم وریاست.. در روح او تأثیری نداشته باشد، من سال ۱۳۴۳ هنگامی که ایشان از زندان آزاد شد در قم بودم و آن همه استقبال مردم، عظمت و ریاست ایشان را دیدم.. وقتی هم تک و تنها همراه با حاج آقا مصطفی از ترکیه به عراق آمدند ایشان را ملاقات کردم، هیچگونه تفاوتی بین آن دو وضعیت و شرایط در روح این مرد نديدم.
پرسیدیم پس چرا آن نامه را امضا کردید؟ گفت: می خواهم در نجف زندگی کنم!

🔴 در این زمانه‌ی غیبت و غربال و شبهات مراقب دروغ پراکنی های فرقه‌های ضاله‌ باشید !

کانال های رسمی فرقه همبوشی (اتباع احمد همبوشی بصری مدعی کذاب مهدویت و‌ یمانی) طبق سیره‌ همیشگی‌ خود ، رسما جعل حدیث نموده و ‌به ائمه طاهرین علیهم السلام نسبت میدهند!!!

📌 پ.ن :
۱- مطلقا چنین کتابی و چنین نویسنده ای و چنین متنی وجود خارجی ندارد ، و در همین ایام بیماری اخیر جعل و ساخته شده است.

۲- در بعضی از گروهها ادعا شده بود که این کتاب در مکتبة علامه امینی نجف موجود است. که با پرسش از جناب آقای طباطبایی یزدی (از متولیان آن مکتبه)وجود چنین کتابی تکذیب شد.