مكتبة المجلسي ودارالتراث

من خادم دعاگوی میگویم اگر در این(؟) کتاب نموده(؟) ...
بر عقول را قسطاسی مستقیم است گفته ...
آید از اکابر و افاضل عصر طمع است(؟)...
ندارم و اگر حال بر خلاف آن(؟)...
داریم به مکارم ایشان که داعی خود را از وصیت(؟)
معاف بدارند و در حجر عنایت و حرم گرم خویش راه

سلام جناب آقای متقی. من سال‌ها قبل از آقای دکتر سید محمدرضا بهشتی فرزند ایشان دراین باره پرسیدم. ایشان گفتند که مرحوم بهشتی بخشی از تاریخ قرآن و نه همه‌ی آن‌را به عنوان پایان‌نامه‌ی دکتری خود ترجمه کرده‌اند و این ترجمه برای منتشرشدن احتیاج به مقابله و بازبینی دارد. تا آن‌جا که من می‌دانم این ترجمه تاکنون منتشر نشده‌است.

سلام علیکم
بالاخره اظهارنظرهای آقای انصاری صحیح است، یا نه؟
حالا روحیه ایشان صریح و بی تعارف گفتن است. اگر آقای پاکتچی یا دیگران پاسخی دارند، بفرمایند.
اگر هم پاسخ خاصی نداشته باشند، دیگر خیلی نمی شود لحن آقای انصاری را تخطئه کرد. بنا نیست که همه با سلیقه ما عمل کنند.

سلام. ممنون از توضیح خوبتان. ارتباط داستان با مقبولۀ عمر بن حنظله حدس من است و مطمئن نیستم داستان همین باشد.

می دانیم مقبولۀ عمر بن حنظله در بحث ولایت فقیه روایتی مهم تلقی می‌شود. این که آقای منتظری دربارۀ این مقبوله دقیقاً چه رویکردی دارند را نمی‌دانم؛ اما به هر حال این مسلم است که اگر کسی روایاتی را که از دید آقای منتظری مهم ترین مستندات ولایت فقیه هستند نقد کند (خواه مقبوله و خواه دیگر روایات)، حرف در آن فضای دهۀ 1360ش چالش برانگیز تلقی خواهد شد.

نوشتۀ خود آقای سبحانی و آقای جواد شبیری را بخوانید، اشاره‌هایی به قضیۀ بردن آقای بهبودی نزد آقای منتظری و طرح بحثهای ایشان پیش آقای منتظری و وادار شدن آقای بهبودی به این که بگوید برخی حرفهایش را پس خواهد گرفت و... در آن هست.

من بر اساس این شواهد حدس زدم احتمالاً داستان به این برگردد که رفته‌اند و آقای منتظری را که در آن زمان برجسته ترین نظریه پرداز ولایت فقیه (و البته قائم مقام رهبری) محسوب می‌شد، متقاعد کرده‌اند آقای بهبودی دارد حرفهایی می‌زند که نتیجه اش تخریب همۀ حرفهای شما ست. نتیجه هم آن شده است که ایشان آقای بهبودی را به حضور بخواهند و ارشاد کنند.

حال، اگر می‌گویید مقبولۀ عمر بن حنظله در فکر آقای منتظری نقش خاصی ندارد من حرفی ندارم؛ اما به هر حال، تا جایی که به خاطر دارم آقای شبیری یا سبحانی در نقدشان بر بهبودی به این تصریح می‌کنند که با مبانی ایشان حتی مقبولۀ عمر بن حنظله هم قابل دفاع نیست.

ضمنا، بردن آقای بهبودی نزد آقای منتظری از مسلمات است. حتی اگر مقبولۀ عمر بن حنظله هم برای آقای منتظری مهم نبوده باشد، قطعاً دیگر روایاتی که به آنها استناد می‌کرده، مهم بوده است و می توان احتمال داد بسیاری از آنها چیزهایی است که آقای بهبودی در صحیح خود نیاورده است.

نکته سوم که بسیار عجیب است این است که آقای مددی حفظه الله نقل وجاده ای را در سده سوم کوفه با نقل از کتاب چاپی در دوره خودمان یکی می گیرند. آیا با این سخنان می شود اطمینان عقلایی دست و پا کرد؟ آیا این سخنان می تواند اماره ای باشد قابل اعتنا؟ آیا هیچ گونه ظنی به خلاف آن نمی رود؟ حتی اگر انسدادی هم باشیم باز این سخنان به دلیل اینکه با عرف تحقیقات تاریخی سازگار نیست برای حجیت اخبار آحاد و دست و پا کردن ظنون قابل اعتنا نیست. در مقابل نصوص بزرگان رجال مانند نجاشی و مشایخ او و از جمله کسانی مانند عیاشی و ابن فضال و ،،، این سخنان اجتهاد در مقابل نص است و نه تجمیع ظنون.

اصل دعوای محدثان و رجالیان در آن دوره ها یعنی در دوران پیش از عصر چاپ و به ویژه در دوره هایی مانند سده های دوم و سوم و چهارم که هنوز نسخه های حدیثی از شهرت برخوردار نبوده و تثبیت نشده بودند این بود که جلوی هرگونه تدلیس و دست بردن در متن ها و دس را بگیرند. اگر کسی نسخه ای از دفتری حدیثی از بازار تهیه می کرد اعتمادی به آن نبود، باید می رفت و آن را با اصل آن مقابله و بعد سماع و یا قرائت می کرد. معلوم است که اگر سهل بن زیاد روایت دفاتر از طریق وجاده می کرده مورد انتقاد قرار می گرفته است. بیشتر داوری های رجالی و حدیثی مبتنی بر همین امور بوده است. این قبیل دفاتر وجاده ای اگر مورد تأیید سماعات و اجازات قرار نگرفته راهی برای ما نمی گذارد الا اینکه در اصل و فرع آن ظن به خلاف کنیم و نسبت به راویان آنها تردید روا داریم کما اینکه امثال نجاشی تردید کرده اند. به نظر می رسد در طریقه فهرستی فرق میان سماع و وجاده دقیقا مفهوم نشده است. من قبلا هم گفته ام که در نظریه آقای مددی سهم راویان متن های حدیثی تنها در حد مشایخ اجازه و بل کتابفروش های بازار بین الحرمین است.

سه نکته در پاسخ به جوابيه آقای دکتر سروش (در دو فرسته)

نکته اول: آقای دکتر سروش از ميان نقدهای متعددی که به سخنان اخير ايشان درباره "دين و قدرت" تاکنون منتشر کرده ام ترجيح داده اند به نوشته ای کوتاه و چند سطری پاسخ دهند که تنها بحثی حاشیه ای بود در ارتباط با اين مباحث. آقای سروش در واکنش به آن يادداشت کوتاه ابراز داشته اند که مباحث ايشان در سخنان و آثار متفکران و روشنفکران عرب سابقه ندارد و در اين ميان از عبد المجيد الشرفي ياد کرده اند و فرموده اند با اینکه با آثار او آشنايند اما مطلقا شرفي چنين مطالبی در کتاب هايش ندارد. ظاهرا مقصود آقای دکتر سروش اختصاصا بحث اقتدارگرایی است که اخيرا مطرح کرده اند. من در آن يادداشت کوتاه به طور کلی گفته بودم که در نوشته ها و آثار و آرای آقای دکتر سروش (و نه صرفا نظريه "دين و قدرت") نشانی از آشنایی و یا به تعبیری شاید رساتر نشانی از بهره وری قابل اعتنا نسبت به نوشته های مستشرقان و سنت اسلامشناسی در غرب نيافته ام و اين نکته از سخنرانی های اخير ايشان درباره "دين و قدرت" هم روشن است. علت اينکه چنين مطلبی را در آن يادداشت کوتاه ابراز کرده بودم در حقيقت تذکر به اين نکته بود که شايد مسئله اقتدارگرایی و يا استفاده از خشونت و يا "سيف" در نوشته های برخی از مستشرقين قديم و جديد به کار رفته اما نه اين سخنان اخير آقای سروش و نه اصولا آثار ديگر ايشان نشان نمی دهد چندان به سنت اسلامشناسی و تحولات و ادبيات آن در دهه های گذشته عنايتی داشته باشند و يا از نتايج آنها در بحث های خود بهره گيرند. بعد در همان نوشته کوتاه گفته ام که به طور کلی آقای دکتر سروش در آرای خود (و نه لزوما موضوع "دين و قدرت") تأثير پذيری روشنتری از روشنفکران عرب دارد و با آنها همدل تر است. در اين ميان چند نمونه را ذکر کردم و از جمله عبدالمجيد الشرفي را. در يادداشتی ديگر هم نوشتم که اصل عنایت به نسبت دين و قدرت به خصوص به دلیل توجه روشنفکران عرب در دو سه دهه اخير به مقوله فوکویی "نسبت ديسکورس و قدرت" امر بی سابقه ای نيست و در ميان روشنفکران عرب موضوعاتی مانند "الخطاب الدينی والسلطة" مکرر مجال طرح و بحث يافته. در مورد عبد المجيد الشرفي، بايد اضافه کنم که مثلا وی در کتاب الاسلام بين الرسالة والتاريخ چند صفحه را به موضوع وحی و طبيعت آن اختصاص داده و حتی از اين نظريه بحث کرده که وحی قرآنی "کلام محمد" است در عين حال که نسبتی با کلام الهی دارد (ص 36 تا 39).

نکته دوم: آقای دکتر سروش دعوت من از ايشان برای توجه و خواندن آثار تخصصی در زمينه سيره و قرآن پژوهی را دعوت و توصيه ای از "موضع بالا" قلم داده اند. چنين نيست. تمام سخن اين کمترين به عنوان دانشجوی تاريخ اين است که توقع ما از آقای سروش به ويژه اينجا و در اين موضوع که می خواهند سخنی ابتکاری و تازه و "سنت شکن" ابراز دارند اين است که احتياط به خرج دهند و نظر کارشناسان اصلی رشته سيره شناسی و قرآن پژوهی را بشنوند و بخوانند. من در نقدهای پيشين صراحتا گفتم که به گواهی کارنامه پر بار علمی آقای دکتر سروش نشانی از تخصص و يا آشنایی و پژوهش ایشان در حوزه سيره، تاريخ متن قرآنی، محيط تاريخی ظهور اسلام و تاريخ اجتماعی و فرهنگی اسلام نخستين وجود ندارد. آقای دکتر سروش اینجا درباره "فلسفه علم" سخن نمی گويد. آنجا من را شايستگی ارائه توصيه ای به ايشان نيست. اما اگر درباره تاريخ صدر اسلام اظهار نظر می کنند و می خواهند صرفا از چند روايت و آيه قرآن تحليلی از شخصيت تاريخی پيامبر به دست دهند آن وقت لازم است خود را مجهز به تخصص در اين رشته از علوم کنند. دست کم آثار تخصصی اين موضوع را نقادانه بخوانند. خواندن هم طبعا نشانه و علامتی دارد. وقتی اثری از خواندن ادبيات بسيار پر برگ سيره پژوهی و قرآن پژوهی تاريخی در سخنان و گفتارهای ايشان نيست از کجا می بايد خواننده مطمئن شود می توان حرف ايشان را در اين حوزه ها جدی گرفت؟ من اگر جای آقای دکتر سروش بودم توصيه حسن انصاری به ايشان را توصيه ای دوستانه و نه از "موضع بالا" تلقی می کردم.

داستان توصيه من به دکتر سروش برای خواندن يک کتاب


نکته اول: آقای دکتر سروش از ميان نقدهای متعددی که به سخنان اخير ايشان درباره "دين و قدرت" تاکنون منتشر کرده ام ترجيح داده اند به نوشته ای کوتاه و چند سطری پاسخ دهند که تنها بحثی حاشیه ای بود در ارتباط با اين مباحث. آقای سروش در واکنش به آن يادداشت کوتاه ابراز داشته اند که مباحث ايشان در سخنان و آثار متفکران و روشنفکران عرب سابقه ندارد و در اين ميان از عبد المجيد الشرفي ياد کرده اند و فرموده اند با اینکه با آثار او آشنايند اما مطلقا شرفي چنين مطالبی در کتاب هايش ندارد. ظاهرا مقصود آقای دکتر سروش اختصاصا بحث اقتدارگرایی است که اخيرا مطرح کرده اند. من در آن يادداشت کوتاه به طور کلی گفته بودم که در نوشته ها و آثار و آرای آقای دکتر سروش (و نه صرفا نظريه "دين و قدرت") نشانی از آشنایی و یا به تعبیری شاید رساتر نشانی از بهره وری قابل اعتنا نسبت به نوشته های مستشرقان و سنت اسلامشناسی در غرب نيافته ام و اين نکته از سخنرانی های اخير ايشان درباره "دين و قدرت" هم روشن است. علت اينکه چنين مطلبی را در آن يادداشت کوتاه ابراز کرده بودم در حقيقت تذکر به اين نکته بود که شايد مسئله اقتدارگرایی و يا استفاده از خشونت و يا "سيف" در نوشته های برخی از مستشرقين قديم و جديد به کار رفته اما نه اين سخنان اخير آقای سروش و نه اصولا آثار ديگر ايشان نشان نمی دهد چندان به سنت اسلامشناسی و تحولات و ادبيات آن در دهه های گذشته عنايتی داشته باشند و يا از نتايج آنها در بحث های خود بهره گيرند. بعد در همان نوشته کوتاه گفته ام که به طور کلی آقای دکتر سروش در آرای خود (و نه لزوما موضوع "دين و قدرت") تأثير پذيری روشنتری از روشنفکران عرب دارد و با آنها همدل تر است. در اين ميان چند نمونه را ذکر کردم و از جمله عبدالمجيد الشرفي را. در يادداشتی ديگر هم نوشتم که اصل عنایت به نسبت دين و قدرت به خصوص به دلیل توجه روشنفکران عرب در دو سه دهه اخير به مقوله فوکویی "نسبت ديسکورس و قدرت" امر بی سابقه ای نيست و در ميان روشنفکران عرب موضوعاتی مانند "الخطاب الدينی والسلطة" مکرر مجال طرح و بحث يافته. در مورد عبد المجيد الشرفي، بايد اضافه کنم که مثلا وی در کتاب الاسلام بين الرسالة والتاريخ چند صفحه را به موضوع وحی و طبيعت آن اختصاص داده و حتی از اين نظريه بحث کرده که وحی قرآنی "کلام محمد" است در عين حال که نسبتی با کلام الهی دارد (ص 36 تا 39).

نکته دوم: آقای دکتر سروش دعوت من از ايشان برای توجه و خواندن آثار تخصصی در زمينه سيره و قرآن پژوهی را دعوت و توصيه ای از "موضع بالا" قلم داده اند. چنين نيست. تمام سخن اين کمترين به عنوان دانشجوی تاريخ اين است که توقع ما از آقای سروش به ويژه اينجا و در اين موضوع که می خواهند سخنی ابتکاری و تازه و "سنت شکن" ابراز دارند اين است که احتياط به خرج دهند و نظر کارشناسان اصلی رشته سيره شناسی و قرآن پژوهی را بشنوند و بخوانند. من در نقدهای پيشين صراحتا گفتم که به گواهی کارنامه پر بار علمی آقای دکتر سروش نشانی از تخصص و يا آشنایی و پژوهش ایشان در حوزه سيره، تاريخ متن قرآنی، محيط تاريخی ظهور اسلام و تاريخ اجتماعی و فرهنگی اسلام نخستين وجود ندارد. آقای دکتر سروش اینجا درباره "فلسفه علم" سخن نمی گويد. آنجا من را شايستگی ارائه توصيه ای به ايشان نيست. اما اگر درباره تاريخ صدر اسلام اظهار نظر می کنند و می خواهند صرفا از چند روايت و آيه قرآن تحليلی از شخصيت تاريخی پيامبر به دست دهند آن وقت لازم است خود را مجهز به تخصص در اين رشته از علوم کنند. دست کم آثار تخصصی اين موضوع را نقادانه بخوانند. خواندن هم طبعا نشانه و علامتی دارد. وقتی اثری از خواندن ادبيات بسيار پر برگ سيره پژوهی و قرآن پژوهی تاريخی در سخنان و گفتارهای ايشان نيست از کجا می بايد خواننده مطمئن شود می توان حرف ايشان را در اين حوزه ها جدی گرفت؟ من اگر جای آقای دکتر سروش بودم توصيه حسن انصاری به ايشان را توصيه ای دوستانه و نه از "موضع بالا" تلقی می کردم.

بسم الله الرحمن الرحیم
آیا دینداری چیزی جز حُبّ و بُغض است؟

کتابی می خواندم به نام «نُخبةُ اللآلي، از محمدبن سليمان حلبي». مؤلف در صفحه ی 85 از کتابش چنین شعری آورده بود:
وَ لَم يَلعَن يَزيداً بَعدَ مَوتٍ
سِوَى المِكثارِ فِي الإغراءِ غَالِ.
و در شرح این بیت شعر نوشته بود [به عربی]:
«هیچ کسی یزید را چه در زمان حیاتش و چه پس از مرگش، لعنت نمی کند مگر کسی که افترا زننده و بیهوده گو باشد [!]. زیرا ما مکلّف و مسؤول لعن او نیستیم [!]... علاوه بر این که دستور دهنده ی مستقیم به کشتن حسین بلکه کشتن هر کسی غیر از پیامبران، اگر آن را حلال نداند، شایسته ی لعن نیست [!].... اگر چه سعد تفتازانی [از علمای سنّی اشعری یا ماتریدی] گفته است: «سنّی ها در لعن کردن یزید اختلاف دارند ... ولی حق این است که رضایت یزید به کشتن حسین و بشارت به آن و اهانت به اهل بیتش از خبرهائی است که متواتر معنوی است اگر چه جزئیات آن خبر واحد است، بنابراین ما نه در فساد عمل یزید شک داریم و نه در بی ایمانیِ او، لعنت خدا بر او باد و بر انصار و اعوانش.» [پایان کلام سعد] و حاصل این که اختلاف در لعن او مبنی بر این است که آیا او با آن کارهایش کافر شده است یا نه [!]؟ اما برای ما حقیقت حال او معلوم نیست، پس بهتر است که سکوت کنیم زیرا به تقوا نزدیک تر است [!]، علاوه بر این که ما مکلّف به لعن او نیستیم و در آخرت از ما سؤال نمی کنند که چرا لعن نکردی [!]؟ پس سکوت ضرری به ما نمی زند، اما اگر لعن کردیم موجب بازخواست و سؤال از ما در روز قیامت خواهد بود.» [!]
این جا معنای قول امام باقر علیه السلام، روشن می شود که فرمود: « دین، چیزی جز حُبّ دوستان خدا و بغض دشمنان خدا نیست».

سلام عليكم
برادر عزيزم آقاي عبد الحسين اميني نجفي متاسفانه بنده هم بارها به اقاي دكتر انصاري عرض كرده ام كه فقط در تخصص خود اظهار نظر فرماييد اما با ارسال نظر در تمام موضوعات اظهار اطلاع كافي ميكنند
و شايد موردي نباشد كه ايشان تعرضي به آن نداشته اند
بنده از روزي كه اقاي اشيخ احمد اميني وارد مكتبه شدند در كنار ايشان كار كردم و يقينا مطالبي كه اقاي دكتر فرمودند تمام واقعيت نيست
جهت اين پيام توهين به شخصيتي نيست بلكه حقير از باب وظيفه شرعي خود بايد از حق دفاع كنم و متاسفانه در گروه ديگري هم اين مطالب عنوان شد كه اقاي دكتر انصاري حتي اجازه حرف زدن هم در آن گروه به كسي نميدهند
علي كل مشكل شخصي نيست و كلام من در باب اهانت هايي است كه بيت مرجع عظيم الشان و بزرگوار ما ، به اولاد مرحوم علامه كردند
و حتي ايت الله اقاي سيد محمدرضا سيستاني
ايشان و حقير را با بي ادبي تمام از دفتر اقا بيرون كردند
درصورتي كه اقاي اميني جهت مشورت و ملاقات به ديدار اقا و ايشان رفته بودند.
بحمدلله اقاي آشيخ احمد اميني در گروه حضور داشته و اگر خلاف بگويم تذكر خواهند داد.
البته بر هر انسان مؤمني واضح است كه مرجعيت جداي بيت و تشكيلاتش است ، زيرا خوده مرجعيت عظيم الشان همواره الطاف پدري داشتند و از حضور اقازادگان علامه در نجف استقبال ميكردند

شاید آن کسی که خودش را مجتهد می داند در جهل مرکب باشد... چیزی که در این سخنان ایشان دیده می شود، ادل دلیل بر بی اطلاعی ایشان از مفاهیم قرآنی و حدیثی است

سخنان چند روز قبل آقای یزدی را خواندم. فارغ از این که رساله دادن آقای علوی بروجردی درست بوده یا نه اما برای من که تقریبا هم دوره ایشان هستم یک جمله از سخنان آقای یزدی جالب بود. و آن این که معلوم نیست آقای علوی پیش چه کسی درس خوانده؟

از سال های اول درس آیت الله وحید در مسجد سلماسی آقای علوی پای ثابت درس بود و سال ها هم در درس مرحوم آیت الله روحانی شرکت داشت.

هر دو این درس ها عمومی بودند یعنی سال ها آقای علوی در این درس ها دیده شده اند.

اگر صحبت های منتسب به آقای یزدی درست باشند معلوم میشود ایشان و حزبشان یعنی جامعه مدرسین اصلا از حوزه اطلاعی ندارند.همین یک ادعای آقای یزدی عیار خوبی برای ارزشگذاری روی سخنان دیگرشان است.

🔸مقام معظّم رهبری: من از حضرت امام پرسیدم که شما مرحوم میرزا جواد آقا ملکی تبریزی را درک کردید؟ ایشان با ابراز تاسف فرمودند: نه؛ افسوس؛ یکی دو جلسه بیش تر نرفتم.

🔹وقتی این مساله را من از ایشان پرسیدم شاید حدود 60 سال از آن زمانی که ذکر می‌کردند گذشته بود با این حال تاسف می‌خوردند و می‌گفتند افسوس که نشد به آن جلسات بروم.

🔸مرحوم آیة الله نجابت از مرحوم حاج آقا معین شیرازی و ایشان از مرحوم سید کمال شیرازی نقل کردند: در محضر آقای خمینی سخن از مرحوم آیة الله انصاری همدانی به میان آمد. آقای خمینی تا اسم ایشان را شنید آهی کشید و گفت: بسیار جای تاسف و تاثر است که موقعی که ما در قم بودیم ایشان هم قم بود؛ ایشان مشغول معرفت خدا و علم توحید شد و ما به فلسفه مشغول بودیم.
@bazmeghodsian

🔸برخی دوستان متذکر شدند که سخنان آقای مصباح مبنی بر بی اعتباری انتخاب مردم بدون نصب حاکم، منافاتی با اندیشه های امام خمینی نداشته بلکه عین سخنان امام بوده، ولذا اگر نقدی هم وارد باشد به مبنای ایشان وارد است نه به گوینده.

با مراجعه به صحیفه امام معلوم می شود که مطلب از همین قرار است و امام نیز قائل به همین مسأله اند.

اما آنچه در سخنان مزبور و مشابه آن مورد توجه قرار نمی گیرد این است که طبق نظر امام همان طور که رای مردم بدون نصب حاکم بی اعتبار است، نصب حاکم بدون رأی مردم نیز بی اعتبار است؛ ولذا تأکید امام بر این که میزان رأی ملّت است را نباید هیچگاه از یاد برد.

@bazmeghodsian

🔺اگر روزی هزار زنا بشود...

[بعد از انقلاب] من از امام خمینی سؤال کردم که راجع به بعضی از مسائل [قضائی] می توانم سراغ آیة الله سید احمد خوانساری رفته و از ایشان سؤال کنم؟ فرمودند: ایرادی ندارد، اتفاقاً نظرات ایشان به فکر تو نزدیکتر است!!

وقتی من رفتم خدمت آقای خوانساری فرمودند: اگر روزی هزار زنا بشود گناهش کمتر از آن است که خون یک نفر بیگناه ریخته شود.

اخلاق و مبارزه، خاطرات سید مهدی طباطبائی ج 1 ص 111.

@bazmeghodsian

🅾بررسی یک نوشته از آقای حسن انصاری

پیشتر نشان دادیم آقای انصاری ابراز تعجب کرده بودند که چگونه افرادی وجود دارند که هم منتقد فلسفه هستند و هم منتقد تفکیک، در حالیکه خود تفکیکیان منتقد فلسفه‌اند، و اینگونه سخنان را خوشمزه خوانده بودند.¹

در آن نوشته به نقد کلمات ایشان پرداختیم و اکنون مطلبی دیگر به آن اضافه می‌کنیم:
◀آقای انصاری تعجب می‌کنند که عده‌ای هم منتقد فلسفه باشند و هم منتقد تفکیک و نقد یکجای آن دو را عجیب و غریب می‌دانند.
برای رفع تعجب آقای انصاری چند مطلب را از کتب خود ایشان تذکر می‌دهیم:
۱. می‌دانیم که تفکیکیان منتقد شیخیه هستند، پس چگونه است که آقای انصاری هم منتقد شیخیه هستند و هم منتقد تفکیک؟!²
۲. شیخیه و شیخ احمد احسایی منتقد فلسفه هستند، اما آقای انصاری معتقدند شیخ احمد علیرغم ستیزه‌گری با فلاسفه عملا تحت تأثیر مطالب فلاسفه و عرفا و ابن عربی است.³

آیا اکنون سزاوار است فردی به آقای انصاری اشکال کند که عجیب و غریب است که شما هم تفکیک را نقد می‌کنید و هم شیخیه را، درحالیکه این دو منتقد همدیگر هستند؟
و آیا سزاوار است که کسی بگوید این عجیب است که شما شیخ احسایی را متأثر از فلاسفه و عرفا می‌دانید در حالیکه او بشدت منتقد آنها بود؟
بله البته کسانی که شناخت عمیقی از این مکاتب ندارند تعجب آنها تا اندازه‌ای می‌تواند قابل درک باشد.
@tafkik
-------------------------------------------
1. ر.ک:t.me/kalam_shia/161
2. ر.ک: بخش‌های متعددی از مقاله «مکتب تفکیک: تحلیلی گفتمانی»
3. حسن انصاری، میان کلام و فلسفه، ص۳۶۰