مكتبة المجلسي ودارالتراث

عَبَقاتُ الأنوار فی إمامَة الأئمةِ الأطهار اثری علمی و تحقیقی به زبان فارسی اثر میرحامد حسین هندی است که در ردّ باب «امامتِ» کتاب تحفه اثنا عشریه (در ردّ عقاید شیعه) نوشته عبدالعزیر دهلوی، نگاشته شد.

میرحامد حسین هندی (۱۲۴۶-۱۳۰۶ق) از علمای شیعه قرن سیزدهم در هند است. کتاب‌های فراوانی را در دفاع از تشیع نگاشت. از او چندین ردیه بر کتاب‌های ضدشیعی مانده است.

درباره تحفه اثنی عشریه:
یکی از عالمان اهل تسنن ساکن هند به نام عبدالعزیز دهلوی که به «سراج الهند» شهرت داشت و با ۳۱ واسطه نسبش به عمر بن خطاب می‌رسید و صاحب عبقات او را با عنوان شاه‌صاحب خطاب می‌کند کتابی را در ردّ اعتقادات و آراء شیعه مخصوصا شیعه اثناعشریه منتشر کرد و آن را «تحفه اثنا عشریه» نامید.
او در این کتاب بدون ملاحظه حدود و قواعد علم حدیث و بدون در نظر گرفتن جایگاه پیامبر صلی الله علیه و آله و خاندان او، عقاید، اصول، فروع، اخلاق و سایر آداب و اعمال شیعه را بدون رعایت آداب مناظره و امانتداری در نقل حدیث، هدف تهمت‌ها و افترائات خود قرار داده است.
دهلوی در بخش هفتم کتاب مطالب خود را در دو بخش آورده است:
بخش اول:آیاتی که شیعه با آنها بر امامت -امیرالمومنین علیه‌السلام استناد می‌کند. در این بخش وی فقط به نقل ۶ آیه اکتفا کرده است.
بخش دوم: احادیثی که شیعه در راستای اثبات ولایت و امامت روایت می‌کند. در این بخش نیز فقط ۱۲ روایت را مطرح کرده است و در مجموع مستندات شیعه را منحصر به همین ۶ آیه و ۱۲ روایت نموده و ادلّه و اسانید آنها را مخدوش دانسته است.

موضوع کتاب:
عبقات الانوار در نقض و ردّ باب هفتم تحفه در زمینه ادلّه امامیه بر امامت امیر مؤمنان علیه السلام نگاشته شده است. مؤلف در این کتاب میکوشد تا فلسفه امامت را روشن کند و نشان دهد که اسلام آن دینی نیست که در دربار خلفا مطرح بوده است. میر حامد حسین در این کتاب حرف به حرف مدّعیات دهلوی را با براهین استوار و مستند نقض کرده است.

میرزای شیرازی در بخشی از نامه خود خطاب به صاحب عبقات چنین مینویسد: «... واحد أحد أقدس-عزت اسمائه-گواه است همیشه شکر نعمت وجود شریف را میکنم و به کتب و مصنّفات رشیقه جنابعالی مستأنسم و حق زحمات و خدمات آن وجود عزیز را در اسلام نیکو می‌شناسم. انصاف توان گفت: تاکنون در اسلام در فنّ کلام کتابی باینگونه نافع و تمام تصنیف نشده است، خصوصا کتاب عبقات الانوار که از حسنات این دهر و غنائم این زمان است. بر هر مسلم متدین لازم است که در تکمیل عقائد و اصلاح مفاسد خود به آن کتاب مبارک رجوع نماید و استفاده نماید و هر کس به هر نحو تواند در نشر و ترویج آنها به اعتقاد أحقر باید سعی و کوشش را فرو گذاشت ندارد تا چنانچه در نظر است اعلاء کلمه حق و ادحاض باطل شود که خدمتی شایسته‌تر از این بطریقه حقّه و فرقه ناجیه کمتر در نظر است.»
و در نامه‌ای دیگر که به زبان عربی نگاشته است چنین می‌گوید: «من در کتاب شما، مطالب عالی و ارجمند خواندم، نسیم خوش تحقیقاتی که شما برای پیدا کردن این مطالب به کار بردهاید، بر هر مشک پرورده و معجون دماغپروری برتری دارد. عبارات رسای کتاب، دلیل پختگی نویسنده است و اشارات جهل زدای آن مایه دقت و آموختن. و چگونه چنین نباشد؟ در حالی که کتاب از سرچشمه‌های فکری تابناک نشأت گرفته و به دست مجسمه اخلاص و تقوی تألیف یافته است. آری کتاب باید از این دست باشد و مؤلف از این گونه و اگر غیر از این باشد هرگز مباد و مباد.»

همچنین شیخ زین العابدین مازندرانی نامه‌هایی به بزرگان هند می‌نویسد و در آنها از میر حامد حسین و تألیفات ایشان تجلیل می‌کند و آنان را تشویق می‌نماید تا دیگر آثار میر حامد حسین را به چاپ برسانند و ضمن نامه مفصلی خطاب به میر حامد حسین چنین می‌گوید: «... کتابی به این لیاقت و متانت و اتقان تا الآن از بنان تحریر نحریری سر نزده و تصنیفی در اثبات حقّیت مذهب و ایقان تا این زمان از بیان تقریر حبر خبیری صادر و ظاهر نگشته. از عبقاتش رائحه تحقیق وزان و از استقصایش استقصا بر جمیع دلائل عیان و للّه درّ مؤلّفها و مصنّفها...»

شیخ عباس قمی در فوائد الرضویه می‌نویسد: «وجود آنجناب از آیات الهیه و حجج شیعه اثنی عشریه بود هر کس کتاب مستطاب عبقات الانوار که از قلم درربار آن بزرگوار بیرون آمده مطالعه کند میداند که در فن کلام سیما در مبحث امامت از صدر اسلام تاکنون احدی بدان منوال سخن نرانده و بر آن نمط تصنیف نپرداخته و الحق مشاهد و عیان است که این احاطه و اطلاع و سعه نظر و طول باع نیست جز بتأیید و اعانت حضرت إله و توجه سلطان عصر روحنا له فداه»