رسول جعفریان

بشنو این قصه ادیان ز من ای اهل هنر
کی ز ادیان رسل، دین کدامین بهتر
دین باری چو بهفتاد و دو فرقت باشد
کانسازند از ج
پس چه هفتاد و دو سرگشته چه هشتاد و چهار
در ضلالت چه مسلمان چه یهود خیبر
@jafarian1964

قصه ادیان یک بار دیگر با اصلاحات
اشعار زیر، از مجموعه ای متعلق به قرن هفتم هجری، و موضوع آن در باره اختلاف مذاهب است. شاید به طور خلاصه بتوان گفت که این شعر معروف حافظ با عنوان «جنگ هفتاد و دو ملت همه را عذر بنه / چون ندیدند حقیقت ره افسانه زدند» است. جمعا هفده بیت و دارای مضامین قوی و تلاش برای ارائه دیدگاه با استدلال، و در عین حال، با چاشنی طنز است. بابت برخی از تعابیر تند، عذرخواه هستم، اما به هر حال، یک قطعه ادبی بسیار بسیار نفیس است. منبع بنده، شاعر را معرفی نکرده، و بیش از این هم جستجویی نکردم. بسا بتوان جای دیگری نشانی از آن یافت. دو سه مورد «کی» را برای بهتر خواندن به «که» تبدیل کردم. «نیکو» هم به «نکو» و «دیگران» به «دگران» تغییر یافت. یک بار این را در کانال گذاشتم، دو تن از عزیزان، اصلاحیه هایی داشتند که بویژه از آقای محبی آشتیانی که چندین مورد اصلاحیه داشتند، و جناب امیری که دو سه مورد را یادآوری کردند، تشکر می کنم.
1. بشنو این قصّه ادیان ز من ای اهل هنر / که ز ادیان رسل، دین کدامین بهتر
2. دین باری چو به هفتاد و دو فرقت باشد / که نسازند ازین جمله، دو با یکدیگر
3. مرد ترسا بَر که جوید ازینها ره راست / چو شود در ده و دو [12] دین مسیحا مضطر
4. پس چه هفتاد و دو سرگشته، چه هشتاد و چهار / در ضلالت، چه مسلمان چه یهود خیبر
5. صفت زشت نخیزد به نکو کردن نام / مرد نبود زن، اگر نام نهندش حیدر
6. هست یک رنگ مسلمان و جهود و ترسا / همه را در رگ و در پی، ره استاد و پدر
7. پیشوایان امم گرنه ریاست جویند / چونک یک قول نه اند از پی هر پیغمبر
8. گر نبی راه بَرست این دگران راهبُرند / راه بُر [را] نشناسی [بشناسی!] تو به عقل از رهبَر
9. کار گمراه بود بر پی گمره رفتن / خر بخربنده رها کن، تو ره خویش سپر
10. شب تیره ست، و دلیلان مخالف هنجار / رخت افکندن و تا روز نشستن بهتر
11. گر نبی آید، و رنه، تو نکو سیرت باش / که به دوزخ نرود مردم پاکیزه سیر
12. خود بدان مقصد اعلی به ته، آنی برسی / منتظر باش و فرج جو، پی ز حق خواه ظفر
13. شکر حق را که نیَم همچو دگر بی خبران / گوشه ی خانه به دست، و دم گاو، و سم خر
14. بغلط ریش به ..ون دگران بنهم تا / هر چه او گوید، گویم که چنانست مگر
15. اهل ادیان که چنین واله [و] سرگردانند / وقت آنست که گوید مغل خواهر غُر
16. قبر [؟] ترسایان در پس مسلمان و جهود / ریگ آنها بسگ مادر ترسان در
17. اینکِ مشهور جهانند سزای این اند / مخلد و سقسقطی، وان دیگران را چه خطر

ره آسمان درونست پر عشق را بجنبان
پر عشق چون قوی شد غم نردبان نماند
تو مبین جهان ز بیرون که جهان درون دیده‌ست
چو دو دیده را ببستی ز جهان جهان نماند
دل تو مثال بامست و حواس ناودان‌ها
تو ز بام آب می‌خور که چو ناودان نماند
تو ز لوح دل فروخوان به تمامی این غزل را
منگر تو در زبانم که لب و زبان نماند
تن آدمی کمان و نفس و سخن چو تیرش
چو برفت تیر و ترکش عمل کمان نماند

چه زیبا گفته
شمس تبریزی
🌱🌸🌱🌸🌱🌸🌱🌸

@yortchi_bosjin_pdf

🍃🌼🍃🌼🍃🌼🍃

من از کجا غم و شادی این جهان ز کجا
من از کجا غم باران و ناودان ز کجا

چرا به عالم اصلی خویش وانروم
دل از کجا و تماشای خاکدان ز کجا

چو خر ندارم و خربنده نیستم ای جان
من از کجا غم پالان و کودبان ز کجا

هزارساله گذشتی ز عقل و وهم و گمان
تو از کجا و فشارات بدگمان ز کجا

تو مرغ چارپری تا بر آسمان پرّی
تو از کجا و ره بام و نردبان ز کجا

کسی تو را و تو کس را به بز نمی‌گیری
تو از کجا و هیاهای هر شبان ز کجا

هزار نعره ز بالای آسمان آمد
تو تن زنی و نجویی که این فغان ز کجا

چو آدمی به یکی مار شد برون ز بهشت
میان کژدم و ماران تو را امان ز کجا

دلا دلا به سررشته شو مثل بشنو
که آسمان ز کجایست و ریسمان ز کجا

شراب خام بیار و به پختگان درده
من از کجا غم هر خام قلتبان ز کجا

شرابخانه درآ و در از درون دربند
تو از کجا و بد و نیک مردمان ز کجا

طمع مدار که عمر تو را کران باشد
صفات حقی و حق را حد و کران ز کجا

اجل قفس شکند مرغ را نیازارد
اجل کجا و پر مرغ جاودان ز کجا

 
دکلمه ؛ عبدالکریم سروش
شعر ؛ مولانا
غزل شماره ۲۱۵ دیوان کبیر
👌

● شعر فایز مازندرانی در مدح و رثای حضرت معصومه
اشاره :
سال روزِ وفات فاطمه معصومه (س) ـ بانوی گرامی و خواهر محترم امام رضا (ع) ـ را گرامی می داریم
نگاه خوانندگان عزیز را به شعری در مدح و رثای این بانو از مرحوم «فایز مازندرانی» از شاعران آیینیِ بزرگ ملّی ما (اهل آبادی مرزبال و آرام گرفته در آستانِ امام زاده محسن آردکلا) فرا می خوانیم.

در مدح [و رثای] حضرت معصومه (س)
(قصیده) (مَفاعِلُن فَعَلاتُن مَفاعِلُن فَعْلُن)
(19 بیت)

مرا [چو] دیده به خاکِ درَت منوّر شد
پیِ نثارِ تو، این عقد، پُر زِ گوهر شد
تَبارَکَ الله، یا بِنتِ موسِیِ الکاظِم
که قُم ز یُمنِ قُدومت ز عرش برتر شد
خوشا که روضه رضوان شده است، خطّة قُم
چه غم که خُلد، ز اَنظارِ ما مُسَتَّر شد
زمینِ قُم ز شرافت شده است رشکِ بهشت
که ذکرِ خُلد به «یا لَیْتَنی» مکرّر شد
ز عصمتِ تو [گواه اند]، مُلک تا مَلَکوت
که اِشتهار به معصومه¬ات ز داور شد
کدام مریم، سر، اندر آستان تو نیست؟
کدام عیسی، بر درگهت نه چاکر شد؟
کدام درد، ز اَنفاسِ تو نیافت شفا؟
کی آمده است، که مأیوس گشت [و] مُضطر شد؟
اگر که حُکم به تکریمِ اُمَّهات نبُود،
بگفتمی که کنیزِ درِ تو هاجر شد
شهانِ خطّة ایران¬زمین عرشِ سریر
که خاک¬روبِ درِشانْ هزار قیصر شد،
در آستانِ جلالِ تو هم¬چو دربانان،
به احترام ز هر سو سِتاده بر در شد
هرآن که خُفت به خاکِ درِ تو از اخلاص
خلاص از همه آشوبِ روزِ محشر شد
ز بس به کوی تو شد ریخته، سر و تن و جان
که قُم چو خانة صورتگران، مصوَّر شد

[گریز:]
پدر تُو راست که بابُ الحوائجش لقب است
امامِ خطّة امکان ز حَیِّ داور شد
برادرِ تو که شَمسِ شُموس [و] بَدرِ نُفوس
شهیدِ زهرِ جفا از عَدویِ کافر شد
هنوز چشم تُو را جانبِ خراسان است
ز بس هوایِ لِقایِ رضات بر سر شد
بنالم از غمِ تو یا ز درد زینبِ زار
که پشتْ خَم ز غمِ مرگ شش برادر شد
حسینْ غریب به کوفه، رضا به توس غریب
رضا ز زهرْ شهید و حسینْ ز خنجر شد
تو کُشته گشتنِ او را، ندیده¬ای از زهر
سرِ حسین به نِی در حضورِ خواهر شد
[چو] گشت مادِحِ تو، فائز از سرِ اخلاص
به مادِحِ تو مَلَک، در فلک ثناگر شد.

منبع :
بیت العزا (دیوان اشعار فائز مازندرانی)،
مقدّمه، تصحیح و تعلیقات: علی ک. (امیر لاله وایی)
(آماده برای چاپ و انتشار).

● شعر فایز مازندرانی در مدح و رثای حضرت معصومه
اشاره :
سال روزِ وفات فاطمه معصومه (س) ـ بانوی گرامی و خواهر محترم امام رضا (ع) ـ را گرامی می داریم
نگاه خوانندگان عزیز را به شعری در مدح و رثای این بانو از مرحوم «فایز مازندرانی» از شاعران آیینیِ بزرگ ملّی ما (اهل آبادی مرزبال و آرام گرفته در آستانِ امام زاده محسن آردکلا) فرا می خوانیم.

در مدح [و رثای] حضرت معصومه (س)
(قصیده) (مَفاعِلُن فَعَلاتُن مَفاعِلُن فَعْلُن)
(19 بیت)

مرا [چو] دیده به خاکِ درَت منوّر شد
پیِ نثارِ تو، این عقد، پُر زِ گوهر شد
تَبارَکَ الله، یا بِنتِ موسِیِ الکاظِم
که قُم ز یُمنِ قُدومت ز عرش برتر شد
خوشا که روضه رضوان شده است، خطّة قُم
چه غم که خُلد، ز اَنظارِ ما مُسَتَّر شد
زمینِ قُم ز شرافت شده است رشکِ بهشت
که ذکرِ خُلد به «یا لَیْتَنی» مکرّر شد
ز عصمتِ تو [گواه اند]، مُلک تا مَلَکوت
که اِشتهار به معصومه¬ات ز داور شد
کدام مریم، سر، اندر آستان تو نیست؟
کدام عیسی، بر درگهت نه چاکر شد؟
کدام درد، ز اَنفاسِ تو نیافت شفا؟
کی آمده است، که مأیوس گشت [و] مُضطر شد؟
اگر که حُکم به تکریمِ اُمَّهات نبُود،
بگفتمی که کنیزِ درِ تو هاجر شد
شهانِ خطّة ایران¬زمین عرشِ سریر
که خاک¬روبِ درِشانْ هزار قیصر شد،
در آستانِ جلالِ تو هم¬چو دربانان،
به احترام ز هر سو سِتاده بر در شد
هرآن که خُفت به خاکِ درِ تو از اخلاص
خلاص از همه آشوبِ روزِ محشر شد
ز بس به کوی تو شد ریخته، سر و تن و جان
که قُم چو خانة صورتگران، مصوَّر شد

[گریز:]
پدر تُو راست که بابُ الحوائجش لقب است
امامِ خطّة امکان ز حَیِّ داور شد
برادرِ تو که شَمسِ شُموس [و] بَدرِ نُفوس
شهیدِ زهرِ جفا از عَدویِ کافر شد
هنوز چشم تُو را جانبِ خراسان است
ز بس هوایِ لِقایِ رضات بر سر شد
بنالم از غمِ تو یا ز درد زینبِ زار
که پشتْ خَم ز غمِ مرگ شش برادر شد
حسینْ غریب به کوفه، رضا به توس غریب
رضا ز زهرْ شهید و حسینْ ز خنجر شد
تو کُشته گشتنِ او را، ندیده¬ای از زهر
سرِ حسین به نِی در حضورِ خواهر شد
[چو] گشت مادِحِ تو، فائز از سرِ اخلاص
به مادِحِ تو مَلَک، در فلک ثناگر شد.

منبع :
بیت العزا (دیوان اشعار فائز مازندرانی)،
مقدّمه، تصحیح و تعلیقات: علی ک. (امیر لاله وایی)
(آماده برای چاپ و انتشار).

فاتحه‌ای چو آمدی بر سر خسته‌ای بخوان
لب بگشا که می‌دهد لعل لبت به مرده جان

آن که به پرسش آمد و فاتحه خواند و می‌رود
گو نفسی که روح را می‌کنم از پی اش روان

ای که طبیب خسته‌ای روی زبان من ببین
کاین دم و دود سینه‌ام بار دل است بر زبان

گر چه تب استخوان من کرد ز مهر گرم و رفت
همچو تبم نمی‌رود آتش مهر از استخوان

حال دلم ز خال تو هست در آتشش وطن
چشمم از آن دو چشم تو خسته شده‌ست و ناتوان

بازنشان حرارتم ز آب دو دیده و ببین
نبض مرا که می‌دهد هیچ ز زندگی نشان

آن که مدام شیشه‌ام از پی عیش داده است
شیشه‌ام از چه می‌برد پیش طبیب هر زمان

حافظ از آب زندگی شعر تو داد شربتم
ترک طبیب کن بیا نسخه شربتم بخوان

فاتحه‌ای چو آمدی بر سر خسته‌ای بخوان
لب بگشا که می‌دهد لعل لبت به مرده جان

آن که به پرسش آمد و فاتحه خواند و می‌رود
گو نفسی که روح را می‌کنم از پی اش روان

ای که طبیب خسته‌ای روی زبان من ببین
کاین دم و دود سینه‌ام بار دل است بر زبان

گر چه تب استخوان من کرد ز مهر گرم و رفت
همچو تبم نمی‌رود آتش مهر از استخوان

حال دلم ز خال تو هست در آتشش وطن
چشمم از آن دو چشم تو خسته شده‌ست و ناتوان

بازنشان حرارتم ز آب دو دیده و ببین
نبض مرا که می‌دهد هیچ ز زندگی نشان

آن که مدام شیشه‌ام از پی عیش داده است
شیشه‌ام از چه می‌برد پیش طبیب هر زمان

حافظ از آب زندگی شعر تو داد شربتم
ترک طبیب کن بیا نسخه شربتم بخوان

🔸ای شیر خدا امیرِ لولاک/ ای باعث خلقت نُه افلاک

ای آمده لا فتی به شانت/ در جنگ احد ز ایزد پاک

در کنه تو عاجز است اوهام/ در ذات تو قاصر است ادراک

از بعد نبی، امامِ هادی/ حاشا که بود به خلق، إلّاک

بد خواه تو در جهان نباشد/ جز ملحد و نابکار و ناپاک

اندر طلب تو عاشقانت/ دیوانه صفت فتاده بر خاک

از فرقت کوی تو سرشکم/ هر دم چکد از دو چشم غمناک

خواهم طلبی مرا ز احسان/ شاید که به کوی تو دهم جان

🔹ای مظهر کردگار بی چون/ ذات تو منزّه از چه و چون

کس پی نبرد به کنه ذاتت/ اندر صفت تو عقل مفتون

عشّاق تو در بوادی عشق/ دیوانه فتاده همچو مجنون

قدر تو برون ز فهم ادراک/ جاه تو ز حدّ و وصف افزون

پهلو زده کوی تو به کعبه/ گشتی تو در آن زمین چو مدفون

چون زائر تو ندیده گیتی/ چون روضه تو ندیده گردون

در آرزوی زیارت تو/ گردیده دلم چو لجّه خون

خواهم طلبی مرا ز احسان/ شاید که به کوی تو دهم جان

@bazmeghodsian

🔸علی ای سحاب رحمت!

🔹شعر زیبای مرحوم سید حسن میرخانی در مدح علی (ع) که پیش از شعر مشهور شهریار سروده شده است:

علی ای سحاب رحمت همه مظهر خدایی
همه خلق ماسوا را به خدای رهنمایی

تو چه ممکن ‌الوجودی که تو درخور سجودی
تو چه بحر لطف و جودی تو چه معدن سخایی

تو همای لامکانی به فراز عرش رحمان
که فکنده‌ای به امکان همه سایه خدایی

تو ولیّ انّمایی، تو وفیّ لافتایی
تو وصیّ مصطفایی، تو ولیّ کبریایی

به خرد ادیب و پیری، به فلک مه منیری
به خودت که بی‌نظیری، به خدا خدانمایی

دل اگر علی‌ شناسی به خدا خداپرستی
که ره خداپرستی به علی است آشنایی


به جز از علی که داند که زند دم از سلونی
به جز از علی که تاند که کند گره‌گشایی

تو به دلبری و قامت صنما کنی قیامت
چو به کشتگان نامت ز کرم زنی صلایی

به نسیم تار زلفت گل و سنبلم چه حاجت
که صبا بَرَد ز خاکت همه بوی مشک‌سایی

همه شاهدان عالم در هندوی تو گردند
چو به مجمع نکویان تو به شاهدی درآیی

علی ای درخت طوبی و بهار باغ توحید (وحدت)
که ثمر برآید از تو چو شهید کربلایی

شه ملک دین حسینم تو ز راه لطف ما را
مس قلب تیره زر کن به نگاه کیمیایی

تو صبا سلام ما را به شهید نینوا بر
که زنند بند بندم ز غمش چو نی نوایی

عجب از دمم نباشد که به سوزد عالمی را
که به سینه سوز دارم ز غمش شب جدایی

نه چنان بدین مصیبت دل بنده مبتلا شد
که تواند از حدیثش همه عمر خود رهایی

@bazmeghodsian

🔸علی ای همای وحدت!

🔹شعر زیبای مفتون همدانی در مدح علی (ع) که قبل از شعر مشهور شهریار سروده شده است:

علی ای همای وحدت تو چه مظهری خدا را؟
که خدا نمود زینت به تو تخت انّما را

علی ای محیط وحدت تو چه آیتی خدا را
که محاط توست کثرت چه نهان چه آشکارا

علی ای سوار قدرت تو چه قدرتی خدا را
که کشید دست و تیغ تو کمان لافتی را

علی ای که با محمّد به دو جسم رفته یک روح
صلوات ختم بنما بنگر یکی دو تا را

علی ای سماء وحدت تو چه پرتوی خدا را
که به نه سپهر دادی تو علو و ارتقا را

تو به آسمان وحدت چه مهی چه آفتابی
که گرفته نور روی تو ز ارض تا سما را

به تو گر قوام هستی ز ازل خدا نبستی
به تمام ملک هستی به که کردی این عطا را

علی ای که داد احمد به کفت لوای حمدش
که علم کند یدالله به دو عالم آن لوا را

علی ای که در شجاعت به قدر تو قدر دادی
که قدر به دست گیرد سر رشته قضا را

نبود به جز تو حیدر نبود به جز تو صفدر
به کسی نداده داور به جز از تو این قوا را

علی ای که کس به جز تو به خدا نمی تواند
که بقا دهد فنا را که فنا دهد بقا را

به کدام چشم بیند به تو آن که خود نبوده
که ز ابتدا تو بودی و تو هستی انتها را

علی ای که حب و بغض تو بهشت گشت و دوزخ
که میان این دو برزخ کند امتحان ما را

تو به توبه و انابه لب بوالبشر گشودی
پسری قبول توبه ز پدر نمود یارا

دم عیسوی ز لعل تو نمود مرده احیا
که به دست پور عمران تو نهادی آن عصا را

چو عروج کرد احمد که به جز تو بود آن جا؟
که به جلوه وانماید پس پرده عما را

علی ای که در سخاوت به هزارها چو حاتم
ز کرم تو یاد دادی ره بخشش و سخا را

علی ای که بوعلی ها ز تو رسم کرده قانون
که نوشت حکمت او ز شفای تو شفا را

اگر عمرو یا که عنتر چه به نهروان چه خیبر
که نکرد گم ز بیم تو به جنگ دست و پا را؟

به جز از علی چه گویی به کسی خلیفه الله
ز خدای زهد و تقوی بده فرق اتقیا را

علی ای که با نگاهی کنی عالمی تو احیا
چه شود که وا نوازی به نگاهی آشنا را

@bazmeghodsian

🔸علی ای سحاب رحمت!

🔹شعر زیبای مرحوم سید حسن میرخانی در مدح علی (ع) که پیش از شعر مشهور شهریار سروده شده است:

علی ای سحاب رحمت همه مظهر خدایی
همه خلق ماسوا را به خدای رهنمایی

تو چه ممکن ‌الوجودی که تو درخور سجودی
تو چه بحر لطف و جودی تو چه معدن سخایی

تو همای لامکانی به فراز عرش رحمان
که فکنده‌ای به امکان همه سایه خدایی

تو ولیّ انّمایی، تو وفیّ لافتایی
تو وصیّ مصطفایی، تو ولیّ کبریایی

به خرد ادیب و پیری، به فلک مه منیری
به خودت که بی‌نظیری، به خدا خدانمایی

دل اگر علی‌ شناسی به خدا خداپرستی
که ره خداپرستی به علی است آشنایی


به جز از علی که داند که زند دم از سلونی
به جز از علی که تاند که کند گره‌گشایی

تو به دلبری و قامت صنما کنی قیامت
چو به کشتگان نامت ز کرم زنی صلایی

به نسیم تار زلفت گل و سنبلم چه حاجت
که صبا بَرَد ز خاکت همه بوی مشک‌سایی

همه شاهدان عالم در هندوی تو گردند
چو به مجمع نکویان تو به شاهدی درآیی

علی ای درخت طوبی و بهار باغ توحید (وحدت)
که ثمر برآید از تو چو شهید کربلایی

شه ملک دین حسینم تو ز راه لطف ما را
مس قلب تیره زر کن به نگاه کیمیایی

تو صبا سلام ما را به شهید نینوا بر
که زنند بند بندم ز غمش چو نی نوایی

عجب از دمم نباشد که به سوزد عالمی را
که به سینه سوز دارم ز غمش شب جدایی

نه چنان بدین مصیبت دل بنده مبتلا شد
که تواند از حدیثش همه عمر خود رهایی

@bazmeghodsian

مکن یار، مکن یار، مرو ای مه عیّار
رخ فرّخ خود را مپوشان به یکی بار

تو دریای الهی، همه خلق چو ماهی
چو خشک آوری ای دوست بمیرند به ناچار

مگو با دل شیدا دگر وعده فردا
که بر چرخ رسیدست ز فردای تو زنهار

چو در دست تو باشیم ندانیم سر از پای
چو سرمست تو باشیم بیفتد سر و دستار

عطاهای تو نقدست شکایت نتوان کرد
ولیکن گله کردیم برای دل اغیار

مرا عشق بپرسید که ای خواجه چه خواهی؟
چه خواهد سر مخمور به غیر در خمّار!

سراسر همه عیبیم، بدیدی و خریدی
زهی کاله پرعیب، زهی لطف خریدار

چو ابر تو ببارید بروید سمن از ریگ
چو خورشید تو درتافت بروید گل و گلزار

ز سودای خیال تو شدستیم خیالی
کی داند چه شویم از تو چو باشد گه دیدار

همه شیشه شکستیم کف پای بخستیم
حریفان همه مستیم مزن جز ره هموار

(حضرت استاد فاطمی نیا به هنگام مهرکردن اجازه نقل حدیث)

@bazmeghodsian