رسول جعفریان

jafarian1964

این هم نمونه ای از آقای طهماسبی که از نسخ ملی برداشته بود. ماده تاریخی در باره کودتای محمدعلی میرزا علیه مشروطه در سال 1326 ق با شعری زیبا.
@jafarian1964

رسول جعفریان

jafarian1964

در پی مطلبی که در باره کتابخانه ملی و کار پسندیده آن برای به اشتراک گذاشتن نسخ خطی نوشتم، دوست دانشمندم جناب دکتر نصرالله صالحی چنین نوشتند:

استاد محترم جناب آقای جعفریان با سلام. درباره یادداشت شما در ستایش از گشوده شدن صندوق نسخه های خطی کتابخانه ملی به ویژه امکان دسترسی به پاره ای از نسخه ها از طریق وبسایت کتابخانه لازم دیدم بنده نیز ضمن تأیید مطلب شما به نوبة خود از این اقدام ملی کتابخانه ملی تمجید و ستایش کنم و خواننده شما را به مقدمه کتابی که سال گذشته منتشر نمودم ارجاع دهم. خلاصه مطلب آنکه مرحوم گلبن کپی نسخه ای درباره تحدید حدود ایران و عثمانی در اختیار بنده گذاشته بودند که دو صفحه نخست آن نبود. نسخه بسیار مهم اما نویسنده و نام اثر نامعلوم بود. سالها در کتابخانه های مختلف به دنبال یافتن رد پایی از این اثر بودم و چیزی نمی یافتم تا اینکه به طور تصادفی در حین جستجو در قسمت نسخه های خطی کتابخانه ملی نسخه ای یافتم مشتمل به چد رساله درباره تحدید حدود ایران و عثمانی، یکی از رساله ها، نسخة دیگری از همان نسخه ای بود که ذکر آن شد. خدا را شکر که طلسم چند ساله شکست و مشکل حل شد. این نسخه به همراه چند رساله دیگر دقیقاً با استفاده از نسخه تازه یاب کتابخانة ملی تصحیح و با عنوان «مجموعه رسائل و لوایح تحدید حدود ایران و عثمانی» منتشر شد. نسخة یاد شده به تازگی در وبسایت بارگذاری شده بود. بنده این شانس را داشتم که بدون دردسرهای سابق به راحتی به آن دست یابم و کار چند سال زمین مانده را به سرانجام برسانم. کاش کتابخانه ها و مراکز اسنادی دیگر هم با بارگذاری آثارشان در وبسایت ها به اعتلای تاریخ و فرهنگ ایران زمین کمک کنند
@jafarian1964

رسول جعفریان

jafarian1964

انجامه کتاب المصادر زوزنی، لغت عربی به فارسی، درگذشته 486 و نسخه از 732. چه خط زیبایی
@jafarian1964

رسول جعفریان

jafarian1964

چرا نیمی از کتاب مهم ریاض العلماء، بزرگترین دایرة المعارف شرح حال علمای شیعه و سنی از دوره صفوی گم شد؟

مهم‌ترين كتاب افندى كه تنها نيمى از آن برجاى مانده، كتاب رياض العلماء است. [مرحوم] استاد سيدمحمدعلى روضاتى، شرحى از چگونگى برجاى ماندن نيمى از اين كتاب و از ميان رفتن نيم ديگر بيان كرده‌اند كه نقل آن در اينجا مغتنم است. ايشان دو گفتار خود چنین نوشته‌اند:
علامه مرحوم ميرزا عبدالله اصفهانى ـ تبريزى الاصل و معروف به افندى ـ مصنف اثر گران قدر رياض العلماء متولد (1067 ظ) تا بيست سالى پس از درگذشت استاد بزرگوارش علامه مجلسى (م 1110) براى تهيه مواد اين اثر بى‌همتا، بارها به شهرها و قرا و قَصَبات گوشه و كنار ايران و برخى از ممالک ديگر سفر كرده و هر كجا نسخه‌اى از آثار علماى اسلام يافته، در كتاب خود از آن خبر داده و حتى دارنده نسخه را نيز گهگاه شناسانده است.
با افسوس بسيار، بيش از نيمى از نسخه اصل اين كتاب كلان در دست نيست و آن نيم ديگر كه بسى مهم‌تر بوده، در حدود دويست و پنجاه سال پيش، يعنى پس از ختم غائله مهاجمان افغان و دوران نادرى، به وسيله علامه زمان، مرحوم سيد نصرالله شهيد حائرى، از بازماندگان مؤلف خريدارى و با مخطوطات ارزشمند فراوان ديگر از اصفهان و ايران خارج گرديده و تا اواخر قرن دوازدهم نيز در كربلاى معلّى در كتابخانه آن شهيد بزرگوار موجود بوده است، چه محدث فقيه نامدار مرحوم شيخ يوسف بحرانى (م 1186) از آن بخش رياض در تأليف لؤلؤة البحرين و كشكول انيس المسافر بدون شناسائى نام مؤلف ونام كتاب، بهره برده و نقل كرده است. ناشناس بودن، از آن روى رخ داده كه ميرزا عبدالله در اواخر عمر، تمامت دارايى خود از كتب و رسائل و مؤلفاتش را ميان دو فرزند پسر خود ـ ميرزا احمد و ميرزا زين العابدين ـ تقسيم نموده و به آنان بخشيده است و از آن ميان، نيمى از رياض العلماء كه سهم ميرزا احمد و مشتمل بر حرف عين و داراى شرح حال خود مؤلف بود، در اصفهان بر جاى ماند و آن نيم ديگر ـ كه بخصوص داراى تراجم بسيار مهم حرف م علماى شيعه بود ـ نصيب شهيد حائرى شده و در آن نام مؤلف وجود نداشته است. نيمى كه در اصفهان بجاى ماند، مورد استفاده آية‌الله العظمى صاحب روضات الجنات واقع گرديده و بحمدالله تعالى تصوير كاملى از آن نيمه اصل ـ در 579 صفحه به قطع رحلى ـ نزد اين ضعيف موجود است.
بارى، هيچ يك از علما و مصنفين جز مرحوم شيخ يوسف بحرانى از آن نيمه مهم رياض العلماء سخنى نگفته و نقلى ننموده‌اند، و پس از وى، سرنوشت آن اوراق گران قدر به كلى نامعلوم است، حتى در آثار و فوائد رجالى و اجازات فراوان بزرگانى كه در آن ايام در عتبات عاليات مى‌زيسته‌اند، مانند محقق بهبهانى (م 1206) و فرزند دانشمندش صاحب مقامع الفضل (م 1216) ـ كه آن نيمه رياض موجود در اصفهان را ديده است ـ وملاعبدالنبى قزوينى (م حوالى 1200) و سيد بحرالعلوم (م 1212) و شيخ ابوعلى حائرى (م 1215) و امثال آنان، رحمة‌الله عليهم، به هيچ وجه سخنى و نقلى از آن اثر مجهول القدر ديده نمى‌شود. شايد باز مرحوم محدث بحرانى در كتاب فوائد رجاليه خود ـ كه در ذريعه :16 1576 ياد شده ـ مطلبى از آن كتاب عزيز آورده باشد.
به هر حال، به اجمال مى‌دانيم كه هم كتابخانه سيّد شهيد و هم كتابخانه محدّث بحرانى، بسان همه آكنده‌ها پراكنده گرديده و به اينجا و آن‌جا رفته و شايد آن اثر بى‌همتا «نيمه رياض» كه اوراقى بدون صحافى و جلد بوده، به دكّه‌هاى عطّارى و بقّالى كربلاى معلّى منتقل و نابود شده باشد.
@jafarian1964

رسول جعفریان

jafarian1964

دو شماره مفصل از مجله الموسم (624 + 608 ص) اختصاص به سید هبة الدین شهرستانی دارد که در ایران هم موثر بود. من هم یک مقاله دارم (1/331 ـ 339) در باره تأثیر او در اصلاحیون ایران.
@jafarian1964

رسول جعفریان

jafarian1964

امشب با دوست عزیز جناب معراجی و آقای محمد سعید طریحی مدیر مجله الموسم که 31 سال است به طور مداوم در هلند منتشر می کند.
@jafarian1964

رسول جعفریان

jafarian1964

چهار شماره مجله تراثنا از 129 تا 132 همزمان منتشر شد. یکی از بادوام ترین مجلات ایران که به همت سرور ارجمندمان جناب سید جواد شهرستانی منتشر می شود.
@jafarian1964

رسول جعفریان

jafarian1964

ادامه مقاله نعمانی و منابع کتاب الغیبه (قمت سوم)، لسان المیزان و استفاده از مصادر رجالی شیعه، تراث تفسیری امام رضا ((ع)، رساله قاعده نفی لاضرر از سید حسن صدر در شماره 129 آمده است. طبری و تفاسیر شیعه از آقای کریمی نیا، تراث حدیثی ابن ابی جمهور از سید حسن بروجردی و رساله البحر الزاخر فی اصول الاوائل از سید محمد مهدی قزوینی در شماره 130 آمده است. مقاله علمای امامیه در حرمین از وسام عباس السبع، بابل و خططها فی معجم البلدان، و مناظره ابی هذیل العلاف (به کوشش سید حسن بروجردی) در شماره 131 درج شده است. طبقات الاجازات بالروایات، از ناصرالدین انصاری، مصنفات عقائدی محدثان کوفه، و مقاله کاشف الغطاء و تلاش های ادبی و نقدی او به علاوه رساله ای در جواز نسخ از شریف العلماء مازندرانی در شماره 132 آمده است. ادامه مقاله نعمانی هم در شماره 130 و 131 و 132 آمده است.
@jafarian1964

رسول جعفریان

jafarian1964

بهترین وقت برده خریدن چه زمانی است؟
@jafarian1964

رسول جعفریان

jafarian1964

غارت کتابهای بقعه شیخ صفی در سال 1147 توسط احکیم اوغلوی عثمانی و محو وقف نامه شاه عباس از روی نسخه ها

از دیر باز، رسم شاهان و امیران ایرانی بر این بوده است که کتابهای با ارزش را وقف اماکن متبرکه و در رأس آنها آستانه حضرت رضا علیه السلام و پس از آن، اماکنی چون، امامزاده عبدالعظیم حسنی، فاطمه معصومه می کردند. صفوی ها، علاوه بر اینها، آثار فراوانی را وقف بقعه شیخ صفی، جدشان می کردند. آثار خطی این بقعه، دست کم دو بار غارت شد، یک بار در زمان حکیم اوغلو در سال 1147 و دیگری روسها در سال 1243ق. بنده نسخه های برده شده توسط روسها را در سفری که سالها پیش همراه شماری از دوستان از جمله جناب دکتر سید محمود مرعشی به روسیه رفتیم، دیدم. آن زمن آکیموشکین، فهرست نویس روس، زنده بود و ما را در دیدن این نسخ در سن پترزبورگ راهنمایی کرد.
اما در باره غارت عثمانی ها، آقای محمد تقی حسینی در مقدمه گزارش فارسی خود از کتابخانه حکیم اوغلو که با عنوان فهرست دستنویس های فارسی کتابخانه حکیم اوغلو ـ استانبول منتشر شده (تهران، سازمان فرهنگ وارتباطات، 1393) آورده است. ایشان نوشته اند: در این فهرست 97 دستنویس فارسی بالغ بر چند صد عنوان معرفی شده که بسیاری از آن نسخ، همان نسخ برده شده از ایران علی الخصوص کتابخانه شیخ صفی الدین اردبیلی است. (ص 6)
جالب است که روی این نسخه وقف نامه بوده و عبارت آن هم چنین بوده است: «وقف نمود این کتاب را کلب آستان علی بن ابی طالب علیه السلام عباس الصفوی، بر آستانه مقدسه شاه صفی ـ علیه الرحمه ـ که هر که خواهد بخواند، مشروط آن که از آن آستانه بیرون نبرند، و هر که بیرون برد، شریک خودن امام حسین علیه السلام بوده باشد».
طبعا این وقف نامه، با این مطلب که غارت کننده این کتب، شریک خون امام حسین است، نمی توانست روی این کتابها بماند، به همین دلیل، جناب حکیم اوغلو، رجل سیاسی و فرهنگی عثمانی که سه دوره صدر اعظم و بارها حکم مصر و آناتولی بود و زمان غارت کتابها، بر تبریز حکم می راند، آن را محو کرده است. وی به سال 1171 درگذشت.
تصاویر برجای مانده از این نسخ گویای این مطلب است.
حالا به تصاویر زیر نگاه کنید.
@jafarian1964