گفتگوهای تراثی (آرشیو)

وقتی که علامه محمد قزوینی بعداز عمری تحصیلات حوزوی در ایران و سال‌ها پژوهش در اروپا و حشر و نشر با بزرگ ترین خاورشناسان جهان و نشر آنهمه آثار تاریخی و ادبی فارسی و عربی و فراهم آوردن آن‌همه یادداشت ها به ایران بازگشت، ارادتمندان او، امثال سیدحسن تقی‌زاده و بدیع‌الزمان فروزانفر، خواستند برای او ممرّ معیشتی فراهم سازند که او پیرانه سر از گرسنگی نمیرد.

مصلحت در آن دیدند که ایشان را به استادی دانشگاه تهران دعوت کنند. مجلسی برای همین امر در دانشگاه تهران تشکیل شد که در آن تقی زاده و فروزانفر و همه بزرگان عصر در آن جمع بودند. از علامه قزوینی نیز خواهش کرده بودند که به آن مجلس درآید. سرانجام مسأله استادی ایشان را مطرح کردند و قرار شد که شورای دانشگاه این موضوع را تصویب کند. هر یک از بزرگان دقایقی چند در فضایل علمی ایشان و جایگاه جهانی ایشان در حوزه پژوهش های ایرانی و اسلامی، سخن گفت و همگی به دانشگاه تهران تبریک گفتند که علامه قزوینی چنین افتخاری را به دانشگاه تهران داده و استادی آنجا را قبول کرده است.

کار در آستانه تمام شدن بود که یکی از استادان دانشکده الاهیات که در معارف طلبگی مرد فاضلی بود، و معلم صرف و نحو عربی بود، پرسید: ایشان استاد چه رشته‌ای خواهند بود؟ پاسخ دادند که استاد تاریخ.

آن استاد ساده لوح دانشکده الاهیات گفت:
تاریخ را که بچه خودش می خواند، استاد لازم ندارد.

مرحوم قزوینی با شنیدن این سخن برخاست و گفت: «آری تاریخ، استاد لازم ندارد». و مجلس را ترک گفت و برای همیشه دانشگاه تهران را از وجود بی‌مانند خویش محروم کرد. هرچه تقی‌زاده و فروزانفر و دیگر بزرگان عجز و لابه کردند، به هیچ روی حاضر نشد استادی دانشگاه تهران را قبول کند.

از کتاب درویش ستیهنده، نوشته محمدرضا شفیعی کدکنی، ص ۱۰۳
‌
@qadahha

علاقه‌مندان به ادبیات کلاسیک ایران به زودی می‌توانند «تذکره‌ الاولیاء» عطار نیشابوری را با مقدمه، تصحیح و توضیحات محمدرضا شفیعی کدکنی بخوانند. آن‌طور که محمدرضا جلایی‌پور در کانال تلگرامی‌ خود خبر داده است، این کتاب در نمایشگاه کتاب عرضه خواهد شد.

جلایی‌پور در این باره نوشت: «اگر هنوز تذکره را نخوانده‌اید می‌صرفد چند روز دیگر هم صبر کنید و تصحیح بهتری از آن را بخوانید و اگر خوانده‌اید مکرر خواندنش را با تصحیح شفیعی کدکنی تجربه کنید.»

محمدرضا شفیعی کدکنی از شاخص‌ترین افرادی است که به تصحیح و پژوهش درباره‌ آثار عطار پرداخته است.

بنده فقط چند صفحه رو گذاشتم. این شماره سالنامه کشور ایران که سال بیستم آن است و انتشارش در 1344 یک دوره کامل تاریخ دانشکده های دانشگاه تهران و اطلاعات روز آن را دارد. همین طور برخی از دانشگاه های دیگر از جمله تبریز و مشهد و...
@jafarain1964

یکی از مقالات بسیارعالی چاپ شده در نخستین شماره مجله پژوهشهای نسخه شناسی (که با همت بلند دوستم جناب مطلبی کاشانی منتشر شده)، مقاله استاد شفیعی کدکنی با عنوان «کتابی از خراسان قرن پنجم» هجری است. استاد در معرفی نسخه های کهن، همیشه مخاطبان را شگفت زده می کنند، و یکی از کارهای برجسته ایشان در این زمینه، مقاله ای بود که نخستین بار و پیش از آن که کسی چیزی بداند، در باره علی نامه منتشر کردند.
این بار، رساله ای با عنوان المجالس را که نسخه کهن آن در کتابخانه مرعشی است، موضوع بحث قرار داده، و داده های بسیار ارزشمند آن را در باره خراسان در این مقاله بدیع آورده اند. کتاب مجالس، عربی است، اما این داده ها را استاد شفیعی، ذیل عناوین مختلف در این مقاله، دسته بندی، و استادانه ترجمه کرده اند. کتاب فارسیاتی هم دارد که که استاد ذیل عنوان «فارسیات متن» آورده اند: یکی از ابوبکر وراق است:
خفته ای در مهد غفلت مر مرا گویی مخسب
از ندای مرده ای خفته کسی بیدار شد؟
خلق مست از خمّ نسیان بارشان ساقی کشد
ای شگفت از نوش ساقی مست کی هشیار شد؟
«ایرانیات متن» عنوان دیگر است که در آن مطلب بسیار جالبی در باره نوروز و مطلبی دیگر در باره مهرجان آمده و بسیار مغتنم و در این باره تازه است.
عنوانی هم در باره «تقویم ایرانی» در آن هست و مطلبی با عنوان «زبان رمز در عصر ساسانی». مطالبی هم در باره حکام و رجال خراسان در این نسخه آمده که استاد آنها را استخراج و عرضه کرده اند.
@jafarian1964

"فرهنگستان مامور شد شهرها و قصبات ایران که اسامی غلیظ ترکی و عربی داشت به نامهای لطیف فارسی تبدیل کند...پس از آن در شهرکها و شهرهای بزرگ و کوچک در آذربایجان و خوزستان و گرگان اسامی ناموزون ترکی را فراموش نموده خلاصه زبان زیبای فارسی را در سراسر کشور ایران تشویق کردند"
منبع: کتاب سی خاطره از عصر پهلوی_ علی اصغر حکمت ص237

کلید واژه هایی مانند "اسامی غلیظ ترکی و عربی"،" اسامی ناموزون ترکی" ، در مقابل "نامهای لطیف فارسی" و "زبان زیبای فارسی" به اندازه کافی گویای "ذهنیت تقابلی و حذفی" این نوشته است، به همین خاطر هم نویسنده به راحتی نسخه "جایگزینی" نامهای جغرافیایی لطیف فارسی به جای اسامی ناموزون ترکی را میپیچد! اما نکته اینجاست که اینها ذهنیت یک نویسنده بیکار نیست بلکه نویسنده_علی اصغر حکمت_در دوره پهلوی چندین بار وزیر شده است( از جمله وزیر فرهنگ) او از بانیان دانشگاه تهران، موزه ایران باستان، فرهنگستان، جشن هزاره فردوسی و... است. در نظر بیاورید این نوع "ذهنیت"ها چگونه میتوانسته توسط افرادی در مقام و موقعیت او مبدل به "عینیت" های فاجعه بار شود.
@Turkkitabxanasi

المراتب ابو القاسم بستی در موضوع تفضیل و معرفی سه نسخه خطی آن

سال ۹۷ میلادی یکی از همکاران دانشگاهی در بیروت به لطف عکس نسخه کتاب المراتب ابو القاسم بستی در زمینه تفضیل امیر المؤمنین را که نسخه اش در مجموعه لاندبرگ در دانشگاه ییل موجود است به من داد و من همان سال ها مقاله ای نوشتم درباره این کتاب و نویسنده آن. بستی از شاگردان قاضی عبد الجبار و خود زیدی و بر مذهب ناصری بوده. نسخه آن را به دانشمند استاد محقق جناب آقای محمد رضا انصاری قمی دادم و او کتاب را شاید اواخر دهه هفتاد شمسی نخست در میراث حدیث شیعه و بعد به شکل مستقل منتشر کرد. از سال ها قبلتر می دانستم نسخه ای از این کتاب در کتابخانه مرحوم صاحب عبقات موجود است با این وصف راهی برای گرفتن عکسی از آن نداشتم تا اینکه تقریبا همزمان با چاپ کتاب المراتب، عکسی از نسخه صاحب عبقات را توانستم از طریق کتابخانه آستان قدس بگیرم. همان زمان عکسی از آن را به برخی دوستان دادم و انتظار این بود که کتاب از نو منتشر شود. يک نسخه ديگر هم از اين کتاب موجود است با تاريخ شعبان 1090 ق که نسخه آن در دانشگاه محمد بن سعود است و عکس آن را من دارم. الآن مناسب است اين کتاب از نو و با مقابله با اين دو نسخه جديد منتشر شود.

شائبه انحصارگرایی انتشارات سخن
درباره تذکره الاولیای استاد شفیعی کدکنی

یادداشتی از:
صابر محمدی – روزنامه نگار ادبی


هر قدر كه محمدرضا شفیعی كدكنی به عنوان ادیبی بی حاشیه و كم سروصدا مطرح است، مسائل پیرامون او مدام به سرخط خبرها می رسد و گاه هم جنجالی می شود؛ دوگانه عجیبی است... این كه او از این حواشی به دور است، اما هر آنچه به او مربوط است می تواند سریع به لحاظ رسانه ای داغ شود.
لابد خاطرتان هست كه چندی پیش، این استاد دانشگاه تهران وقتی خواسته بود از در دانشگاه وارد شود، به خاطر به همراه نداشتن مدارك، از ورودش جلوگیری شده بود و همین باعث شد شیفتگانش كه كم هم نیستند، شبكه های اجتماعی را از اعتراض های تند و تیزشان به سیستم آموزشی و مسؤولان دانشگاه پر كنند. در همان روزها استاد وارد جلسه ای هم شده بود و برای این كه چندان در چشم نباشد، به جای این كه به ردیف اول صندلی ها برود و برایش جا باز كنند، نشسته بود همان انتهای سالن روی پله ها و عكسی كه از این موقعیت او منتشر شده بود، ستایش نامه هایی به همراه داشت.
حالا هم انتشار تازه ترین اثر محمدرضا شفیعی كدكنی، حاشیه ها را پیرامون او ردیف كرده است؛ تصحیح «تذكره الاولیا ». می گویند انتشارات سخن كه این اثر را چاپ و برای اولین بار در نمایشگاه بین المللی كتاب تهران عرضه كرده، انحصاری در فروش آن به راه انداخته و می خواهد از فروش تضمینی آن به تنهایی بهره مند شود. ما برای سنجش صدق و كذب این ماجرا با دفتر انتشارات سخن تماس گرفتیم. در این گزارش، به این حاشیه و به پاسخ ناشر خواهیم پرداخت.
مسؤولان انتشارات سخن چند روز پیش اعام كردند كه 1500 دوره دو جلدی تذكره الاولیا با تصحیح محمدرضا شفیعی كدكنی را در سی ودومین نمایشگاه بین المللی كتاب تهران فروخته اند. خبرگزاری ایبنا همان روز با یك جمع و ضرب ساده به نتیجه رسید كه مردم حدود 400 میلیون تومان فقط برای خرید این كتاب به حساب انتشارات سخن ریخته اند. این محاسبه از این قرار بوده است:
«براساس اعلام مسؤولان انتشارات سخن، علاقه مندان در سی ودومین دوره نمایشگاه كتاب تهران، حدود 1500 دوره از این كتاب را خریداری كرده اند كه با توجه به قیمت 300 هزار تومانی این كتاب (البته در نمایشگاه با قیمت 255 هزار تومانی عرضه شد) می توان با یك ضرب و تقسیم ساده به فروش 383 میلیون تومانی رسید. این یعنی چیزی حدود نیم درصد از تراكنش هایی كه در این دوره از نمایشگاه انجام شده است.»

در حالی كه در این گزارش عنوان شده بود كه هنوز چاپ جدید این كتاب به دلیل مشكلات كاغذ وارد پخش و كتابفروشی ها نشده، مسؤولان سخن به جام جم گفتند كه شمارگان هم چاپ از این اثر 1100 نسخه است و بنابراین در نمایشگاه كتاب، علاوه بر چاپ اول، حدود 400 نسخه نیز از چاپ دوم به فروش رسیده است. خلاف آنچه ایبنا نوشته كه چاپ دوم این كتاب در 3300 نسخه خواهد بود، سخنی ها به جام جم
می گویند كه این، تیراژ سه چاپ نخست است و هر چاپ صد نسخه خواهد بود.
از سویی به نظر می رسد انتشار این شایعه ها و شكل گیری این شائبه ها معلول بازار پرنوسان و آشفته كاغذ باشد و شاید بهتر باشد به جای این كه ناشران را به انحصارگرایی و اتهام هایی از این دست متهم كنیم، چاره ای برای بیرون رفتن از این مرداب كنیم كه همه را به زودی خواهد بلعید.
ما مطمئن نیستیم كه انتشارات سخن، تعمدا و به خاطر این كه همه فروش حاصل از چندهزار نسخه اولیه را انحصارا در اختیار داشته باشد نسخه های بعدی را به سرعت چاپ نكرده و به بازار كتاب نرسانده یا این كه واقعا اسیر نوسانات پركشش و طاقت فرسای بازار كاغذ شده است.
توضیح سفینه تبریز: در لحظه تنظیم این یادداشت برای درج در کانال سفینه تبریز، هنوز کتاب مستطاب تذکره الاولیا تصحیح استاد شفیعی کدکنی به کتابفروشی های تبریز نرسیده و خیل مشتاقان کار استاد، در انتظار هستند.
منتظران را به لب آمد نفس
ای ز تو فریاد، به فریاد رس

@safinehyetabriz

دیوان لطفی هروی
زبان : ترکی
شماره نسخه : 174
کتابت : 1275
اين نسخه شامل غزليات مرتب به ترتيب حروف تهجي برحسب قافیه است و پس از آن رباعيات لطفي هروی به زبان ترکی را دارد. نسخه در بخش خطی کتابخانه دانشگاه شهید مطهری (سپهسالار) محفوظ است.
@safinehyetabriz

بازگشتش روز استفتاح بود...

کانال منتسب به استاد محمدرضا شفیعی کدکنی در تلگرام، از شروع دوباره محفل تدریس ایشان در دانشگاه تهران، از سه شنبه هفته جاری خبر داده است.
این کلاس ها که با موضوع سبک شناسی نظم فارسی است، به صورت مجازی و قابل استفاده برای همه علاقه مندان خواهد بود.
برای کسب اطلاعات بیشتر:

👇👇👇

@shafiei_kadkani


@safinehyetabriz

♦️ نامه شفیعی کدکنی به رییس دانشگاه تهران: تقدیر از اقدام دانشگاه تهران برای حذف پرداخت پول به اساتید برای قبول پذیرش رساله های دکتری
استاد محمد رضا شفیعی کدکنی: بنده به گواهي اسناد موجود، حدود پنج سال است كه حاضر نشده‌ام استاد راهنماي رساله دكتري يا فوق ليسانس باشم، زيرا از گرفتن پول در اين ارتباط بسيار متنفرم. اكنون شنيده‌ام كه اين راه و رسم به همت حضرت‌عالي و همكارانتان در شرف حذف شدن است. به شما تبريك مي‌گويم و حاضرم سالي بيست رساله دكتري را مجّاناً قبول كنم
@akharinkhabar

تفسیر مذکور از ابوالقاسم ابن حبیب نیشابوری است که جلد دیگری از آن در کتابخانه دانشگاه تهران نگهداری می شود. جناب دکتر رحمتی پس از انتشار فهرست نسخه های عکسی کتابخانه آیت الله مرعشی این نکته را متذکر شدند و جناب استاد صدوقی سها نسخه ناشناخته دانشگاه تهران را کشف کردند و مقاله ای دراین باره نوشتند که در ارجنامه استاد نجیب مایل هروی به چاپ رسیده است.