گفتگوهای تراثی (آرشیو)

خیلی ممنون. اگر مجلدات عربی یا انگلیسی دیگر این کتاب هم خدمت بزرگواران هست, ممنون میشم به اشتراک بگذارند. یک سوال هم داشتم, این که ترجمه عربی شامل همه چهار جلد آلمانی است و یا فقط بخشی از آن را در بر می گیرد؟

در «المُدَبِّر» ،ناسخ هم روی میم ضمة گذاشته و هم روی دال فتحه و هم روی ب تشدید و زیر آن هم کسره گذاشته است و تنها چیزی که هست اینکه نقطه ب را نگذاشته که میتوان آن را ب یا ث و بقیه حروف این شکلی خواند اما باید دید به معنا تناسبی دارد یا خیر.

دلا ز عرش محبت مراد خویش بخواه
که هرچه هست مهیا به زیر این ... است

سلام
دلا ز عرش محبت مراد خویش بخواه
که هرچه هست مهیا به زیر این طنبی است
طنبی استعاره از عشق است. عشق همانند ایوانی است که تمام مقاصد و مطالب در زیر سایه ی آن مهیاست

ممکن است خود شاعر (یا کاتب) دقت نکرده باشد. از نظر معنا و کتابت واژه طنبی کاملا مناسب است

ماده تاریخ تعمیر گنبد رضا علیه السلام در سال 1085

در سال 1084 هجری زلزله ای در مشهد آمد و سبب ویرانی شهر شد. از جمله در گنبد مطهر امام رضا ع هم شکافهایی ایجاد شد. شاه سلیمان صفوی دستور تعمیر آن را داد و کتیبه ای هم آقا حسین خوانساری نوشت که یک وقتی از روی یک منبع خطی گزارش آن را دادم. تعمیر آن در سال بعد پایان یافت.
اشعار زیر هم از یک شاعر تبریزی است که ماده تاریخ این بنا را آورده است.
نکته این که زلزله را هم مانند تجلی خداوند بر کوه طور سینا تفسیر کرده است:

قرین سروری چون گشت توفیق
شود آماده اسبابش ز هر جا
دلیلش آن که ظاهر شد تجلی
به ارض طوس همچون طور سینا
به موسی چون شود شارق تجلی
چه بُعدست از علیّ ابن موسی
از آن لطف جلی آن روضه لرزید
شکستِ چند شد در قبه پیدا
چه باشد غیر اظهار شرافت
شکافی گر پذیرد طور سینا
که تا توفیق تعمیرش بباید
سلیمان زمان سلطان والا
شهنشاهی که از تعمیر عدلش
خرابی را نباشد در جهان جا
از آن پس داد فرمان شاه جمجاه
پی تعمیر آن بنیاد والا
به اندک فرصتی آباد گردید
ملایک را مهیا گشت مأوا
چو زاهد سال تاریخش طلب کرد
به گوش آمد صدا از عرش اعلا
که می خواندند این مصرع ملایک
سلیمن کرد معمور این بنا را [1085]
@jafarian1964

دیدن خواب تابوت به چه معناست؟
به طور معمول در کتابهای تعبیر خواب، و غالبا بر اساس موضوعی یا الفبایی، بحث را چنین تنظیم می کنند که مثلا فلان شخص، اگر مار یا مرگ یا ... فلان چیز را در خواب ببیند، این چه معنایی دارد. این هم از علوم قدیمه بود که هنوز هم طرفدارانی دارد.
متن زیر یکی از همان نوشته ها و از نفائس الفنون آملی است که نمونه هایی را بیان می کند. البته این خواب در متن چاپی دیده نشد، در حالی که فایده تاریخی دارد.
برخی از نمونه ها چنین است:
زنار: فرزند باشد. کفار: بسیار در خواب عیال بود. گورستان، کارهای فوت شده باشد. مرده: مال حرام باشد. اما نمونه زیر را زیر تابوت نوشته و خوابی و واقعیتی را هم که رخ داده ذیل آن نوشته است:
تابوت: ملکی بزرگ باشد:
و این ضعیف سنه سبع و ثلاثین و سبعمائه (737) هجری شبی به خواب دید که از پس تابوتی می رفت. جمعی دستش گرفتند و در پیش داشتند. چون روز شد جهت ختم و تهنیت جلوس طغای تیمورخان موالی را طلب داشتند، و این کمینه را نیز با آن که از امثال این معانی محترز می بود، به حاضر شدن الزام فرمودند و به وقت تهنیت به سیورغامیشی و عاطفت مخصوص گشت.
@jafarian1964

ماده تاریخ تعمیر گنبد رضا علیه السلام در سال 1085

در سال 1084 هجری زلزله ای در مشهد آمد و سبب ویرانی شهر شد. از جمله در گنبد مطهر امام رضا ع هم شکافهایی ایجاد شد. شاه سلیمان صفوی دستور تعمیر آن را داد و کتیبه ای هم آقا حسین خوانساری نوشت که یک وقتی از روی یک منبع خطی گزارش آن را دادم. تعمیر آن در سال بعد پایان یافت.
اشعار زیر هم از یک شاعر تبریزی است که ماده تاریخ این بنا را آورده است.
نکته این که زلزله را هم مانند تجلی خداوند بر کوه طور سینا تفسیر کرده است:

قرین سروری چون گشت توفیق
شود آماده اسبابش ز هر جا
دلیلش آن که ظاهر شد تجلی
به ارض طوس همچون طور سینا
به موسی چون شود شارق تجلی
چه بُعدست از علیّ ابن موسی
از آن لطف جلی آن روضه لرزید
شکستِ چند شد در قبه پیدا
چه باشد غیر اظهار شرافت
شکافی گر پذیرد طور سینا
که تا توفیق تعمیرش بباید
سلیمان زمان سلطان والا
شهنشاهی که از تعمیر عدلش
خرابی را نباشد در جهان جا
از آن پس داد فرمان شاه جمجاه
پی تعمیر آن بنیاد والا
به اندک فرصتی آباد گردید
ملایک را مهیا گشت مأوا
چو زاهد سال تاریخش طلب کرد
به گوش آمد صدا از عرش اعلا
که می خواندند این مصرع ملایک
سلیمن کرد معمور این بنا را [1085]
@jafarian1964

علامه مجلسی و چهارشنبه سوری و رسوم آن وقت: (بخشی از مقاله بالا)

در باره چهارشنبه سوری، در دو مورد از نسخه خطی اختیارات بحث شده است. یک مورد جایی است که آن را چهارشنبه آخر ماه صفر دانسته، و می‌گوید: «چهارشنبه آخر این ماه که چهارشنبه سوری و سرخی نیز می‌گویند، در نزد جمهور شیعه شوم است، و در شب چهارشنبه آخر که ظرف‌های سفالین پر از آب از بام‌ها می‌اندازند در اکثر خانه‌ها، و در بعضی بلادها، در این شب، آتش در بام‌ها می‌افروزند و می‌گویند چون در این شب و آن روز بلای بسیار نازل می‌شود، انداختن ظرف پر آب و شکسته شدن آن و آتش افروختن رفع بلا می‌کند، این طریقه مجوس است و عبده نار، اصلی ندارد. و از این عجب‌تر بعضی از سفها و بی‌عقلان و امّیان در این روز که چهارشنبه باشد، بنای سرتراشی می‌گذارند، و دعاهای چند می‌خوانند، و تا یک سال چهارشنبه به چهارشنبه سر می‌تراشند، و اقبال خود را از این سر تراشیدن استنباط می‌کنند، و به خود مؤثر می‌گردانند، نکبت و دولت و آمدن و نیامدن احوال خود را در عرض سال، این نیز پوچ است، و اصلی ندارد، و از طیره و فال نیک و بد است و در طریقه اهل بیت نیست ... و احمق تر آن جماعتی اند که می‌روند و به حوضی پر آب می‌نشینند و تا لب زیرین خود متصل به آب است، و نفَس نگاه می‌دارند و دعا و طلسم چند می‌نویسند. این نیز اصلی ندارد. (خطی، ص 79). وی پس از این هم، باز به مناسبت سر تراشیدن، مطالبی در باره چهارشنبه سوری دارد (خطی، ص 246) که اشاره خواهیم کرد.
.... نویسنده، دوباره به سراغ چهارشنبه سوری رفته، و مطالبی را در این باره بیان کرده است. پیش از این هم عباراتی در این باره بود که آوردیم، در اینجا می‌نویسد: «خاتمه: بدان که در چهارشنبه سوری که دُرد آخر ماه صفر است، و در میان عوام الناس شهرت دارد، این از طیره و فال بد است، چنان که در اول کتاب در باب روزچهارشنبه گذشت». وی سپس در باره سرتراشیدن و این که گفته‌اند این سنت از سلمان است، اشاره کرده، و آن را رد نموده و گوید: «در ابتداء اسلام اکثر مسلمانان موی سر را بلند می‌گذاشتند، و احادیث دارد که هر که موی سر را بلند بگذارد باید شانه کند و شق کند، و تعمیر آن را بکند و پاکیزه بدارد». اما این که برخی سرتراشیدن را از سلمان و مستحب می‌دانند، به نظر وی کار «قلندران و دلّاکان» است است که می‌خواهند از محبوبیت سلمان استفاده کنند، در حالی که تراشیدن و نتراشیدن هر دو معمول بوده است. سرتراشیدن هم خوب و از ده سنت ابراهیم است که باقی آن «ختنه کردن است و شلوار پوشیدن و مسواک کردن و ریش را شانه کردن و خضاب کردن و سرمه کشیدن و شارب گرفتن و دارو کشیدن و بوی خوش مالیدن و ناخن گرفتن» است و در هر حال، سر تراشیدن از مخترعات سلمان نیست. تازه به عکس، «از ائمه معصومین علیهم السلام، حضرت امام حسن علیه السلام بقدر چهار انگشت موی سر مبارک خود را بلند می‌گذاشتند وبه اصطلاح لفظ حدیث وارد شده، موی سر به این قدر را وفره می‌گفتند». اما نکته شگفت این است که در روزگار نویسنده، به تدریج موی بلند گذاشتن، رسم شده است: «به مرور ایام موی سر بلند گذاشتن و نتراشیدن به طریق فرنگان و اهل کفر برطرف شد، و اینکه عوام سادات و صبیان، گیس و زلف می‌گذارند و یا کاکل می‌بافتند بسیار مذموم است و مکروه و بدنما به طریق کفره قلماق [قومی از مغول] است، و حدیثی در این باب وارد نشده» است. در این سوی، مطالبی که طرفداران موی بلند مطرح می‌کرده‌اند هم دلیلی ندارد: «اینکه خَردرویشان و قلندران، و بعضی از مؤذنان ابله احمق می‌گویند که بر دو گیسوی فرح بخش محمد صلوات، و می‌گویند که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم گیسو داشت، و هر وقت دعا می‌کرد بر کف دست مبارک می‌گرفت، و مناجات می‌کرد، آنها دروغ می‌گویند و تهمت نسبت به آن حضرت می‌گویند، و کفر است».
@jafarian1964

علیکم السلام؛ استخراج این ابیات از حواشی نسخ خطی کار پسندیده ای است که انجام می دهید و ما را بهره مند می سازید، خصوصاً اگر دیوان شاعر چاپ شده باشد، می توان با جستجو در دیوان بررسی کرد که آیا آن بیت یا ابیات در دیوانِ مطبوع هست یا نه.

علیکم السلام؛ این احتمال را باید با تفحص در کتب تراجم بررسی نمود. حتی شاید این تنها سند موجود از وجودِ یک سعدیِ دیگر باشد (شاید). ولی یک تجربه در باب تراجم نگاری وجود دارد و آن این است که افرادی که شهرت بسیار دارند، اگر در عصر خود و یا پس از خود شخصی دیگر نیز بر آن اسم یا لقب باشد، تراجم نگاران به طفیلیِ آن شخص مشهور، این شخص نامشهور را نیز ذکر می کنند تا کسی آنها را با هم اشتباه نگیرد. (مخصوصاً اگر شاعر هم باشد، آن هم با اسم سعدی !!) حتی گاه ممکن است شهرت آنها مثل هم باشد؛ مثلاً ما چند نفر در تاریخ داریم که ملقب به «قطب الدین» اند و شهرت برخی از آنها در یک سطح است.

دربارۀ ایوان مداین
( سخنی با رئیس جمهور)

خبرگزاری فارس فیلمی را منتشر کرده که نشان می‌دهد بخش‌هایی از ایوان مداین فروریخته است. از غربت ایوان، گریه‌ناک شدم. بنایی که نماد و نشان ایران است اما دست سرنوشت او را به میان غریبگان افکنده است. کنار ما نیست که تیمارش کنیم و دردش را برچینیم. باید از دور نزعش را تماشا کنیم.

خیال مرا برد به آفاق یادها. به یاد شاهنامه افتادم و داستان ساختن ایوان:
کنون از مداین سخن نو کنیم
سخن‌های ایوان خسرو کنیم...

به یاد خاقانی افتادم و قصیدۀ بزرگش:
این است همان ایوان ... این است همان صفّه... این است همان درگه...

ما بارگه دادیم این رفت ستم بر ما
بر قصر ستمکاران تا خود چه رسد خذلان

به یاد قصیدۀ بحتری افتادم و مقالۀ استاد احمد مهدوی دامغانی. به یادآوردم علامه قزوینی را که در بستر مرگ مشتاق بود قصیدۀ شاعر عرب را که سرود حشمت ایران است، بشنود ...
به یاد آوردم حدودالعالم را:«مداین‌ مُستَقَرّ [=جایگاه] خسروان بوده‌است و اندر وی یکی ایوانی است که ایوان کسری خوانند و گویند که هیچ ایوان از آن بلندتر نیست اندر جهان». نزهت‌نامه علایی را: «ایوان مداین کسری را ارتفاع صدواند گز برآید و طول صد اَرش و پهنا پنجاه ارش و از این بیفزاید و کمتر‌ نیست. اکنون استادی در این طاق‌بستن آن است که چگونه سر به ‌هم آورده‌است!» ترجمۀ کهن مسالک‌وممالک را: «ایوان کسری به سنگ و گچ بنا کرده‌اند. اکاسره را هیچ بنا عظیم‌تر از آن نبوده است». به یاد تخت زرین/ عاج و تاج سترگ خسرو افتادم و چندوچون بار نوروزی در ایوان (شاهنامه و تاریخ بلعمی). از بس مهم بود نوشته‌اند٬به‌مثابت معجزه‌ای٬که در روز ولادت پیامبر(ص) «ایوان کسری بشکست» (تفسیر سورآبادی) و «دوازده کنگره از ایوان کسری درافتاد» (فارس‌نامۀ ابن‌بلخی). نوشته‌اند:«ایوان کسری نمازگاه علی‌ابن‌ابی‌طالب بود» (عجایب‌المخلوقات طوسی). نوشته‌اند مزار سلمان فارسی مقابل ایوان مداین است (نزهةالقلوب). همان‌که خاقانی دید و گفت: «قصر کسری و زیارتگاه سلمان دیده‌اند». به یاد پیوستگی ایوان با دادودهش افتادم. قرانش با عدل؛ این گوهر گم‌بودۀ مردم ما. الهی که از یادها مرواد قصۀ پیرزنی که همسایگی انوشیروان را به ده‌برابر قیمت نفروخت و شاه دادآیین پیروزمند خانه‌اش را ویران نکرد؛ «شاه بر ایوان نشسته بودی و پیرزن گوسفندان بر ایوانِ وی می‌راندی و دود سرگین می‌کردی» (بحرالفوائد). افسانۀ زنجیر عدلِ خسرو که بر ایوان آویخته شده بود از دورگاه تا روزگار ما آمده است. شاعر درباری کهن سرود:
داشت نوشروان بر درگه خود سلسله‌ای
تا دلیلی بوَد از عدل و نشانی ز امان (معزی)

و شاعر «توده‌ای»زمانۀ ما گفت:

زنجیر عدل خسرو و آن خر که شکوه کرد
آورده‌اند تا به‌حقیقت خرت کنند (توللی)

چه خاتمت شومی داشت ایوان خسرو!...«سعد ابی وقاص به کوشک کسری فرودآمد... سپاه امیرالمؤمنین عمر برفتند و خزاین ملِکان عجم بغارتیدند»(ترجمۀ تفسیر طبری). دریغا درفش خجستۀ کاویان که از خزاین ایوان بیرون آوردند و نزد عمر فرستادند و «بفرمود تا آن را بسوختند» (همان). دریغا شرحه‌شرحه‌کردن فرش شگفت بهارستان که زمستان‌ها در ایوان کسری گسترده می‌شد (بلعمی و ابن‌اثیر). دریغا درِ کاخ کسری که سعد برکندش و به کوفه برد و در کوشک منحوسش نهاد (بلعمی). هیهات از خلیفۀ بدکنش و ناپاک‌زادۀ عباسی که گفت:«چنان تدبیر کردم که این کوشک که کسری بنا کرد‌ه‌است به مداین و آن ایوان را، برکَنم و آن خشت‌ها و آلات‌ها را اینجا‌[= بغداد] آرم و اینجا بنایی کُنم». درود بر وزیر خلیفه که با چاره‌گری خواست «بنای عجم را صیانت کند» اما نتوانست (بلعمی)...

افسوس که تتمۀ بازمانده از ایوان خسرو در غربتی ناگزیر نیست و نابوده می‌شود... ایوان مداین تنها یک بنای تاریخی نیست؛ فرهنگ است؛یاد پدر اندر پدر اندر پدر است. تا فرصت از کف نشده باید کاری کرد.
چند روز دیگر آقای روحانی به عراق سفر می‌کند. امروز عراق دوست ماست. آقای رئیس‌جمهور گفتند اگر کمک ایران نبود قطعاْ بغداد در غائلۀ داعش سقوط می‌کرد. اصلاْ بغداد را با خشت و سنگ مداین بنانهادند. به مداین بدهکار است. ایران از عراق بخواهد با ایوان مداین مسئولانه و دوستانه رفتار شود. آقای روحانی تدبیری بیندیشد که متخصّصان به هزینۀ ایران، ایوان را مرمّت کنند. آقای روحانی! شما به‌عنوان رئیس‌جمهور ایران برابر سرنوشت ایوان کسری مسئول هستید. با دلسوزی این قضیه را پیگیری کنید. به فرهنگ و تاریخ ایران عیدانه بدهید.

ایوان خسرو به هزار و یک دلیل باید بماند. یکی اینکه آئینۀ عبرت ایرانیان در همۀ روزگاران است. تا نسل‌های پیاپی بیایند و بیندیشند که چه بر ایران گذشت که حکومتی که یکی از دو فرمانروای بزرگ جهانِ آن روز بود، به دست مهاجمانی بیابانگرد از میدان خارج شد؟ با خودمان چه کرده بودیم که مثل برف آب شدیم؟

میلاد عظیمی

📌یادگاری غربی ها روی دیوار تخت جشمید

بخش پایینی ستون ها واقع در زیر بدن های آن هیولاها در حکم دفتر یادبود تخت جمشید است در اینجا برخی که از این مسیر عبور کرده اند از سر تامل و شگفتی زدگی نامشان را درج کرده اند .امروزه از معدود افرادی نام برده می شود که در مقام مسافری که از مکانی مشهور دیدن کرده است به تخت جمشید سفر کرده اند. اما آن بلوک سنگی نام هایی را بر خود دارد که شهرتشان به نام ایران گره خورده است.

▪️اگر داستان حاجی بابا را نخوانده اید این داستان را و دیباچه ای را که سر والتر اسکات بر آن نوشته حتما بخوانید .در این جا می توان دید که نویسنده این داستان یعنی جیمز موریه در سال 1809 یعنی یک سال قبل از ان که در مقام کاردار انگلیس به تهران برود به تخت جمشید آمده است .

▪️در اینجا با حروف بزرگ ، این نوشته کنده کاری شده است :کاپیتان جیمز مالکوم 1800...
▪️نام کلنل آرتور به سال 1763 ثبت شده است...
▪️درشت تر و برجسته تر از همه این کلمات است :استنلی نیویروک هرالد1870

روزهای ایرانی ،کاپلی ایموری ، مجید باغینی پور.64-65
@seirdarsafarnameha