کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران

#تقویم_فرهنگی امروز، ۷ اسفند ۱۳۹۶

۷ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۸۹، ابوالقاسم گرجی ـ فقیه، مجتهد، محقق فقه و استاد حقوق اسلامی ـ درگذشت.
ابوالقاسم گرجی در سال ۱۳۰۰ در تهران متولد شد. در ۱۳۰۶ به مکتبخانه رفت و در ۱۳۱۳ تحصیلات حوزوی را آغاز کرد. استادان وی در این دوره، سید محمد قصیر، شیخ محمدحسین بروجردی و محمدرضا تنکابنی بودند. پس از طی این مراحل، در اوائل ۱۳۲۳ برای تکمیل تحصیلات به نجف اشرف رفت. شیخ محمدعلی کاظمینی، آیت‌الله خویی، سید عبدالهادی شیرازی و محمدحسین کاشف‌الغطاء از استادان وی در حوزه‌ی نجف اشرف بودند. وی در آن جا توانست از استادان خود اجازه‌ی اجتهاد دریافت کند.
ابوالقاسم گرجی پس از بازگشت به تهران در سال ۱۳۳۰، به تدریس در سطوح عالیه و خارج فقه و اصول مشغول شد و در ۱۳۳۵، تحصیل در دوره‌ی دکتری فلسفه و حکمت اسلامی را آغاز کرد. وی پس از دریافت دانشنامه‌ی دکتری، در دانشکده‌ی الهیات دانشگاه تهران و دانشکده‌ی حقوق و علوم سیاسی، در دوره‌ی دکتری حقوق خصوصی و حقوق جزا به تدریس پرداخت و تا استاد تمامی این دانشگاە پیش رفت. دکتر گرجی مدیریت «گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی» و نیز «فلسفه و حکمت اسلامی» در دانشگاه تهران را در کارنامه‌ی فرهنگی خود دارد. در سال ۱۳۶۱ نیز، مدت کوتاهی ریاست دانشگاه تهران را بر عهده داشت. وی همچنین در سال ۱۳۸۱ به عنوان چهره‌ی ماندگار در علوم انسانی برگزیده شد.
بیشتر نگاشته‌های استاد دکتر گرجی در پیوند با علوم حوزوی بوده است. تألیف «تاریخ فقه و فقها»، «کلیات حقوق اسلامی»، «تصحیح الذریعه الی اصول‌الشیعه»، «تصحیح تفسیر جوامع‌الجامع» و مقالات گوناگون، بخشی از آثار این محقق علوم انسانی است.
دکتر ابوالقاسم گرجی ـ مجتهد، فقیه و استاد ممتاز دانشگاه تهران در حقوق اسلامی ـ در ۷ اسفند ۱۳۸۹ در ۸۹سالگی در تهران بدرود زندگی گفت.
goo.gl/zJtQsW
گردآوری و تنظیم: #آرش_امجدی
@UT_Central_Library

#تقویم_فرهنگی امروز، ۷ فروردین ۱۳۹۷

۵۷ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۴۰، حسین کاظم‌زاده‌ی ایرانشهر ـ روزنامه‌نگار و نویسنده‌ ـ درگذشت.
کاظم‌زاده‌ی ایرانشهر در سال ۱۲۶۲ به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش تبریز به پایان رساند. مدتی به قفقاز رفت، سپس برای ادامه‌ی تحصیل راهی استانبول شد. کاظم‌زاده در این شهر به آزادی‌خواهان مقیم استانبول پیوست و همراه آنان، «انجمن برادران ایرانی» را تأسیس کرد. او از ترکیه به اروپا رفت و پس از طی مدارج تحصیلی، در مدرسه‌ی عالی اجتماعی پاریس، فن روزنامه‌نگاری را فراگرفت. در سال ۱۳۰۱ انتشار «مجله‌ی ایرانشهر» را در استانبول آغاز کرد که تا ۴ سال ادامه یافت.
کاظم‌زاده‌ی ایرانشهر از سوی وزارت فرهنگ به سرپرستی دانشجویان ایرانی ترکیه نیز منصوب شد. او سپس به آلمان رفت و پس از ۱۹ سال اقامت در آن جا، به سویس رفت. ایرانشهر کتاب‌هایی نیز تألیف کرد، از آن میان: «راه نو»، «تجلّیات روح ایرانی» و «اصول اساسی روان‌شناسی». وی به زبان‌های انگلیسی، فرانسه، آلمانی و عربی تسلط داشت و شعر نیز می‌سرود.
حسین کاظم‌زاده‌ی ایرانشهر ـ روزنامه‌نگار و نویسنده ـ در ۷ فروردین ۱۳۴۰ در ۷۸ سالگی در سویس بدرود زندگی گفت و در همان جا به خاک سپرده شد.

@UT_Central_Library

گردآوری و تنظیم: #آرش_امجدی

#تقویم_فرهنگی امروز،۱۴ فروردین ۱۳۹۷

۱۹ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۷۸، استاد احمد آرام ـ مترجم ـ درگذشت.
احمد آرام در سال ۱۲۸۳ در محله‌ی چاله میدان تهران متولد شد. تحصیلات متوسطه را در مدرسه‌ی دارالفنون گذراند و پس از فارغ‌التحصیلی، در ۱۳۰۴ به تدریس فیزیک و شیمی پرداخت. سپس به رشته‌ی حقوق روی آورد، اما پس از چندی آن را رها کرد و تحصیل در پزشکی را دنبال کرد. در آخرین سال، آن را نیز رها کرد و به فعالیت‌های فرهنگی و ترجمه مشغول شد.
احمد آرام از بنیان‌گذاران تألیف کتاب‌های درسی در ایران است. او در دهه‌ی ۲۰ مدتی هم معاون وزیر آموزش و پرورش بود. از دیرباز نیز عضو برجسته‌ی فرهنگستان زبان و ادب فارسی بود. استاد احمد آرام از پرکارترین مترجمان معاصر است که بیش از ۱۴۰ اثر از زبان‌های انگلیسی، فرانسه و عربی، در ریاضی، فیزیک، شیمی، تاریخ علم، تاریخ، ادبیات و فلسفه ترجمه کرده است. وی ترجمه‌ی جلد اول تاریخ تمدن ویل دورانت با نام «مشرق‌زمین؛ گاهواره‌ی تمدن» را در کارنامه‌ی پربار فرهنگی خود دارد.
استاد احمد آرام در ۱۴ فروردین ۱۳۷۸ در ۹۵سالگی در آمریکا شمع وجودش خاموش گشت.

@UT_Central_Library

گردآوری و تنظیم: #آرش_امجدی

#تقویم_فرهنگی امروز، ۵ اُردی‌بهشت ۱۳۹۷

۱۷ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۸۰، استاد محمد دشتی ـ قرآن‌پژوه و پژوهشگر نهج‌البلاغه ـ درگذشت.
محمد دشتی در سال ۱۳۳۰ در یکی از روستاهای محمودآباد مازندران متولد شد. تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش گذراند. در دوازده سالگی وارد حوزه‌ی علمیه‌ی آمل شد. یک سال بعد به قم رفت و در مدرسه‌ی آیت‌الله گلپایگانی به تحصیل پرداخت. استاد محمد دشتی سال‌ها در دانشگاه‌های کشور در رشته‌ی مدیریت به تدریس مباحث مدیریت تطبیقی پرداخت. راه‌اندازی و اداره‌ی مؤسسه‌ی فرهنگی تحقیقاتی «امیرالمؤمنین علیه‌السلام» را نیز می‌توان از خدمات وی برشمرد.
استاد دشتی با تألیف و تدوین کتاب «معجم المفهرس لالفاظِ نهج‌البلاغه»، توجه عالمان و بزرگان از جمله امام خمینی (ره) را به خود معطوف کرد، به طوری که امام راحل فرمودند: «معجم شما، همیشه در کنار قرآن و مفاتیح من است و از آن استفاده می‌کنم».
استاد محمد دشتی ـ قرآن‌پژوه و پژوهشگر نهج‌البلاغه ـ در ۵ اُردی‌بهشت ۱۳۸۰ در ۵۰ سالگی در تهران درگذشت و در کنار مرقد حضرت فاطمه‌ی معصومه (س) در شهر قم به خاک سپرده شد.

@UT_Central_Library

بازنویسی و تنظیم: #آرش_امجدی

#تقویم_فرهنگی امروز، ۶ خرداد ۱۳۹۷

۶۹ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۲۸، علامه محمد قزوینی ـ محقق و مصحّح ـ درگذشت.
محمد بن عبدالوهاب قزوینی در حدود سال ۱۲۵۵ در تهران تولد یافت. تحصیلات علوم قدیمه را در تهران به پایان رساند و پس از مدتی، از محضر درس فقه آیت‌الله شیخ فضل‌الله نوری بهره برد. محمد قزوینی همچنین از استادانی چون؛ میرزا حسن آشتیانی، شیخ هادی نجم‌آبادی، سید احمد ادیب نیشابوری و ذُکاء‌المُلک فروغی استفاده کرد و زبان فرانسه را نیز فراگرفت. علامه قزوینی در سال ۱۲۸۳ به دعوت برادر خود میرزا احمد خان به انگلیس و فرانسه و بعد به آلمان رفت و با مستشرقان اروپایی از جمله هانری ماسه، ادوارد براون و ولادیمیر منیورسکی آشنا شد و با آنان در مسائل فرهنگی ایران همکاری کرد. علامه قزوینی در سال ۱۳۱۸ پس از حدود ۳۵ سال اقامت در اروپا، به ایران بازگشت و به تعلیم و تدریس و مطالعه مشغول شد. این محقق پرتلاش کتاب‌هایی از ادبیات کلاسیک ایران را تصحیح کرده و رسالات گوناگونی در حوزه‌ی فرهنگ و ادب به نگارش درآورده است.
علامه قزوینی ۱۰ سال آخر عمر را در ایران سپری کرد و سرانجام در ۶ خرداد ۱۳۲۸ در هفتاد و چند سالگی در تهران شمع وجودش خاموش گشت و در حرم حضرت عبدالعظیم در ری به خاک سپرده شد. انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، علامه محمد قزوینی را به عنوان یکی از مفاخر ایران‌زمین معرفی کرده است.

@UT_Central_Library

بازنویسی و تنظیم: #آرش_امجدی

#تقویم_فرهنگی امروز، ۱۱ خرداد ۱۳۹۷

۱۹ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۷۸، استاد دکتر مهدی روشن‌ضمیر ـ ادیب و زبان‌شناس ـ درگذشت.
مهدی روشن‌ضمیر در سال ۱۲۹۸ در تبریز به دنیا آمد. پس از گذراندن دوره‌های ابتدایی و متوسطه، برای ادامه‌ی تحصیل، در سال ۱۳۱۶ به تهران آمد. چند سال در تهران به تحصیل و همزمان به تدریس نیز پرداخت. مهدی روشن‌ضمیر سپس به فرانسه رفت و در آن‌ جا در رشته‌ی زبان و ادبیات تطبیقی دانشنامه‌ی دکتری گرفت.
دکتر روشن‌ضمیر ۲۷ سال در دانشگاه تبریز تدریس کرد و به تألیف و نگارش نیز پرداخت. «مشکلات زبان فرانسه» در ۳ مجلد، «برگزیده‌های ادبی» در ۲ مجلد، و نیز «ترجمه‌ی حماسه‌ی ملّی» اثر هانری ماسه‌ی فرانسوی به زبان فارسی از آثار وی است.
استاد دکتر مهدی روشن‌ضمیر ـ ادیب، زبان‌شناس و مترجم ـ پس از سال‌ها تلاش و خدمت فرهنگی، در ۱۱ خرداد ۱۳۷۸، در ۸۰سالگی در تهران بدرود زندگی گفت و در مقبرة‌ُ‌الشعرای تبریز به خاک سپرده شد.

@UT_Central_Library

بازنویسی و تنظیم: #آرش_امجدی

#تقویم_فرهنگی امروز، ۱۹ خرداد ۱۳۹۷

۱۰ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۸۷، حمید فرزام ـ ادیب و از مفاخر فرهنگی ایران ـ درگذشت.
حميد فرزام در سال ۱۳۰۲ دركرمان متولد شد. تحصيلات ابتدایی را در زادگاهش گذراند. در سال ۱۳۱۹ به دانشسرای عالی تهران رفت و در رشته‌ی زبان و ادبیات فارسی به تحصیل پرداخت و دانشنامه‌ی لیسانس گرفت. او در این مدت محضر استادانی چون ملك‌الشعراء بهار، احمد بهمنيار، جلال همایی، عبدالعظيم قريب، عباس اقبال آشتيانی،‌ سيد محمدكاظم عصار، بدیع‌الزمان فروزانفر، سید محمدتقی مدرس رضوی، ابراهیم پورداوود، محمد معين، محمدباقر هوشيار، علی‌اکبر سیاسی، ذبیح‌الله صفا و رضازاده‌ی شفق را درک کرد.
حمید فرزام در سال ۱۳۲۴ به استخدام وزارت آموزش و پرورش درآمد. سپس تحصیلات خود را در دانشکده‌ی ادبیات دانشگاه تهران در رشته‌ی زبان و ادبیات فارسی ادامه داد و در ۱۳۳۸ موفق به دریافت دانشنامه‌ی دکتری شد. رساله‌ی وی «درباره‌ی احوال و آثار شاه نعمت‌الله ولی» بود که آن را ‌به راهنمایی استاد فروزانفر تألیف کرد.
دکتر فرزام پس از فارغ‌التحصیلی، در ۱۳۴۰ با رتبه‌ی دانشیاری مشغول تدریس در دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی اصفهان شد و در ۱۳۴۹ به رتبه‌ی استادی ارتقاء یافت. استاد دکتر فرزام در ۱۳۶۷ به عضويت فرهنگستان زبان و ادب فارسی درآمد. وی در کنار تدریس، به تحقيق، تأليف و تصحيح متون ادبی و عرفانی پرداخت و آثار ارزشمندی به رشته‌ی نگارش درآورد، از آن میان کتاب‌های: «احوال و آثار شاه نعمت‌الله ولی»، «شعر، افسانه‌ی زندگی»، «تعليم و تربيت دراسلام،‌ اصول اخلاقی اسلامی» (همراه علی شریعتمداری)، «نكته‌ها و نقدها»، و مجموعه‌ مقالات «از هر دری سخنی».
دکتر حمید فرزام در ۱۹ خرداد ۱۳۸۷ در ۸۵ سالگی در تهران شمع وجودش خاموش گشت. انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، استاد دکتر حمید فرزام را به پاس سال‌ها خدمات علمی و فرهنگی، به عنوان یکی از مفاخر ایران‌زمین معرفی کرده است.

@UT_Central_Library

بازنویسی و تنظیم: #آرش_امجدی

#تقویم_فرهنگی امروز، ۲۸ تیر ۱۳۹۷

۳۲ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۶۵، استاد سید محمدتقی مدرس رضوی ـ پژوهشگر ـ درگذشت.
سید محمدتقی مدرس رضوی خراسانی در سال ۱۲۷۴ در مشهد مقدس به دنیا آمد. پس از دوران ابتدایی، نزد میرزا عبدالجواد ادیب نیشابوری اول به فراگیری علوم قدیمه پرداخت و تا سطوح عالی حوزه را از استادان زمان فراگرفت. استاد مدرس رضوی در سال ۱۲۹۸ در تهران به تکمیل تحصیلات قدیم و جدید خود در مدرسه‌ی سپهسالار (مدرسه‌ی عالی شهید مطهری فعلی) پرداخت. وی از سال ۱۳۱۰ تدریس در مدارس تهران را آغاز کرد و پس از تأسیس دانشگاه تهران، به استادی دانشکده‌ی معقول و منقول و دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی برگزیده شد. «احوال و آثار خواجه نصیرالدین طوسی»، «تصحیح تاریخ بخارا» و «تصحیح مجمل‌التواریخ»، از آثار پژوهشی این دانشمند معاصر است. استاد محمدتقی مدرس رضوی در ۲۸ تیر ۱۳۶۵ در ۹۱ سالگی بدرود زندگی گفت.


@UT_Central_Library

بازنویسی و تنظیم: #آرش_امجدی

#تقویم_فرهنگی امروز، ۸ مرداد ۱۳۹۷

۱۹ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۷۸، استاد دکتر سید جلال‌الدین مجتبوی ـ استاد و پژوهشگر علوم عقلی ـ درگذشت.
جلال‌الدین مجتبوی در سال ۱۳۰۷ در تهران به دنیا آمد. پس از طی تحصیلات ابتدایی و متوسطه، مقطع لیسانس و پس از آن دکتری را به پایان برد و در فلسفه فارغ‌التحصیل گردید. از استادان وی در این رشته؛ شیخ محمدحسین فاضل تونی، علامه سید محمدکاظم عصار، دکتر علی‌اکبر سیاسی و استاد شهید مرتضی مطهری بودند.
دکتر مجتبوی در گروه فلسفه‌ی دانشگاه تهران به تدریس پرداخت و ۹ سال نیز ریاست دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی و مدیریت گروه فلسفه‌ی این دانشکده را بر عهده داشت. دکتر مجتبوی در طی سال‌های متمادی آثار متعددی در حکمت و فلسفه تألیف و ترجمه کرد. «کلیات فلسفه»، «فلسفه‌ی یونان و روم» و «فلسفه یا پژوهش حقیقت» از ترجمه‌های وی است. همچنین ترجمه و توضیح قرآن حکیم که به عقیده‌ی صاحبنظران از بهترین ترجمه‌های قرآن به شمار می‌رود.
استاد دکتر جلال‌الدین مجتبوی در ۸ مرداد ۱۳۷۸ در ۷۱سالگی در تهران درگذشت و در آرامگاه بهشت زهرا در خاک آرمید.

@UT_Central_Library

بازنویسی و تنظیم: #آرش_امجدی

#تقویم_فرهنگی امروز، ۱۸ شهریور ۱۳۹۷

۹ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۸۸، بانو تاج‌زمان دانش ـ حقوقدان و از مفاخر فرهنگی ایران ـ درگذشت.
تاج‌زمان دانش در سال ۱۳۰۵ در تبریز متولد شد. پس از تحصیلات مقدماتی و متوسطه، در دانشسرای مقدماتی تحصیلات خود را دنبال کرد و در پایان این دوره به خدمت وزارت فرهنگ درآمد. خانم دانش پس از مدتی در دانشگاه تهران به تحصیل در رشته‌ی حقوق پرداخت و تا کسب دانش‌نامه‌ی لیسانس، آن را ادامه داد. وی در ۱۳۳۶ برای ادامه‌ی تحصیل به اروپا رفت و در سال‌های ۱۳۴۱ و ۱۳۴۴، به ترتیب دانشنامه‌های دکتری علوم جنایی و دکتری حقوق جزا را دریافت کرد.
دکتر تاج‌زمان دانش پس از بازگشت به میهن، در دوره‌ی تکمیلی دانشگاه پلیس، تدریس حقوق جزا را بر عهده گرفت.
آثار متعددی از این استاد حقوق جزا باقی مانده است، از آن میان؛ «کیفرشناسی»، «دادرسی اطفال در حقوق تطبیقی» و «اصول علم زندانی‌ها».
انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، این بانوی حقوقدان، مؤلف و استاد دانشگاه را به عنوان یکی از مفاخر فرهنگی ایران‌زمین معرفی کرده است. ‌
استاد دکتر تاج‌زمان دانش پس از سال‌ها تدریس، در سال ۱۳۸۱ بازنشسته شد و در ۱۸ شهریور ۱۳۸۸ در ۸۳ سالگی در تهران درگذشت.

@UT_Central_Library

بازنویسی و تنظیم: #آرش_امجدی

#تقویم_فرهنگی امروز، ۲۵ شهریور ۱۳۹۷

۲۵ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۷۲، سید ابوالقاسم انجوی شیرازی ـ ادیب، پژوهشگر و نویسنده‌ ـ درگذشت.
انجوی شیرازی در سال ۱۳۰۰ در شیراز به دنیا آمد. پس از پایان تحصیلات، به فعالیت‌های سیاسی روی آورد. بعدها با دولت مصدق همکاری داشت و پس از کودتای ۲۸ مرداد ۳۲، همراه با رئیس دولت زندانی شد.
استاد انجوی شیرازی از سال ۱۳۲۷ به روزنامه‌نگاری روی آورد و بر اثر نگارش مقالات انتقادی دستگیر شد و تبعید گردید. وی از ۴۰ سالگی به گردآوری اسناد و میراث فرهنگی مردم پرداخت و از آن پس وارد رادیو شد و «فرهنگ مردم» را در برنامه‌های رادیویی پی‌گیری کرد که حاصل این برنامه‌ها، چاپ و انتشار ۱۰ مجلد از این مجموعه است. همچنین «تمثیل و مثل»، «بازی‌های نمایشی»، «سفینه‌ی غزل» و «تصحیحی از دیوان حافظ» از جمله آثار اوست. استاد سید ابوالقاسم انجوی شیرازی در ۲۵ شهریور ۱۳۷۲ در ۷۲ سالگی درگذشت.

@UT_Central_Library

بازنویسی و تنظیم: #آرش_امجدی

#تقویم_فرهنگی امروز، ۱۱ مهر ۱۳۹۷

۱۸ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۷۹، یحیی ماهیار نوابی ـ زبان‌شناس و از مفاخر فرهنگی ایران ـ درگذشت.
یحیی ماهیار نوابی در سال ۱۲۹۱ در شیراز متولد شد. تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش گذراند. دوره‌ی دبیرستان را هم در دارالفنون و کالج آمریکایی تهران به پایان رساند. از دانشکده‌ی ادبیات دانشگاه تهران دانشنامه‌ی لیسانس گرفت و تحصیلات خود را تا مقطع دکتری در همان جا ادامه داد.
دکتر ماهیار نوابی در سال ۱۳۲۷ با سمت دانشیاری در دانشگاه تبریز به تدریس پرداخت. پس از ۲ سال، به «مدرسه‌ی زبان‌های شرقی دانشگاه لندن» رفت و نزد پروفسور هنینگ زبان‌های باستانی ایران را فراگرفت. به دنبال بازگشت به میهن، ریاست دانشکده‌ی ادبیات تبریز را بر عهده گرفت و به تدریس زبان‌های باستانی ایران پرداخت. همچنین به عضویت فرهنگستان زبان و ادب فارسی درآمد. بعد رایزن فرهنگی ایران در پاکستان شد. دو سال و نیم در این سمت باقی ماند و پس از بازگشت، کار تدریس را در دانشگاه تهران پی گرفت.
دکتر ماهیار نوابی افزون بر ده‌ها مقاله، چند کتاب نیز تألیف کرد، از آن میان؛ «۵۷ دستنوشت پهلوی»، «گنجینه‌ی دستنوشت پهلوی»، «پژوهش‌های ایرانی» و «یادگار زریران».
دکتر یحیی ماهیار نوابی در ۱۱ مهر ۱۳۷۹ در ۸۸ سالگی در سوئد درگذشت. انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، استاد دکتر ماهیار نوابی را به عنوان یکی از مفاخر ایران‌زمین معرفی کرده است.

@UT_Central_Library

بازنویسی و تنظیم: #آرش_امجدی

#تقویم_فرهنگی امروز، ۱۶ مهر ۱۳۹۷

۱۴ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۸۳، عبدالحسین نوایی ـ مورخ و از مفاخر فرهنگی ایران ـ درگذشت. عبدالحسین نوایی در سال ۱۳۰۲ در تهران به دنیا آمد. تحصیلات مقدماتی را در مدارس تهران گذراند، سپس به دانشسرای عالی رفت و در رشته‌ی زبان و ادبیات فارسی دانشنامه‌ی لیسانس گرفت. پس از این مراحل، دانش‌اندوزی را در رشته‌ی تاریخ ادامه داد و از دانشگاه سوربن فرانسه دانشنامه‌ی دکتری گرفت.
دکتر نوایی از سال ۱۳۲۳ به معلمی پرداخت. در دانشگاه‌های تهران نیز مشغول تدریس شد و بعد از سالیان طولانی فعالیت در حوزه‌ی فرهنگ، در سال ۱۳۵۶ بازنشسته گردید. دکتر نوایی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در حوزه‌های تصحیح، تألیف و تدریس، فعالیت‌های فرهنگی را ادامه داد و همچنان در دانشگاه‌های شهر تهران به تدریس پرداخت. «شرح حال رجال حبیبُ‌السیَر»، «کریم خان زند»، «فتح تهران و گوشه‌هایی از تاریخ مشروطیت ایران»، از آثار وی است.
دکتر عبدالحسین نوایی در ۱۶ مهر ۱۳۸۳ در ۸۱ سالگی در تهران درگذشت. انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، استاد دکتر عبدالحسین نوایی را به عنوان یکی از مفاخر ایران‌زمین معرفی کرده است.

@UT_Central_Library

بازنویسی و تنظیم: #آرش_امجدی

#تقویم_فرهنگی امروز، ۲۴ آبان ۱۳۹۷

۳۷ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۶۰، علّامه سید محمدحسین طباطبایی ـ فیلسوف، عالم دینی و مفسر قرآن ـ رحلت کرد.
سید محمدحسین طباطبایی معروف به علامه طباطبایی، در سال ۱۲۸۱ در تبریز متولد شد. پدر و عمویش از علمای بنام تبریز بودند. محمدحسین تحصیلات مقدماتی را در مکتب‌خانه و مدرسه‌ی زادگاهش فرا گرفت. در سال ۱۳۲۵ به قم رفت و در حوزه‌ی علمیه‌ی آن جا به تحصیل پرداخت و محضر استادان برجسته‌ای چون: آیت‌الله سید محمد خوانساری، آیت‌الله سید محمد حجت کوه‌کمره‌ای، آیت‌الله بروجردی و آیت‌الله گلپایگانی را درک کرد. سپس به نجف اشرف رفت و نزد علمای نامدار آن جا چون آیت‌الله آقا سید ابوالقاسم خوانساری به شاگردی پرداخت.
آیت‌الله طباطبایی پس از بازگشت به ایران، به تعلیم و تربیت شاگردان متعددی همت گماشت، از آن میان: محمد مفتح، مرتضی مطهری، سید جلال‌الدین آشتیانی، غلامحسین ابراهیمی دینانی و سید حسین نصر.
علّامه طباطبایی در سیر و سلوک و مجاهدات نفسانی نیز به مدارج والایی دست یافته بود. ایشان در سال ۱۳۳۳ نگارش «تفسیر المیزان» را آغاز کرد و ۱۷ سال را در راه تدوین این اثر بزرگ سپری نمود. «تفسیر المیزان» در ۲۰ مجلد به زبان عربی نوشته شده است.
علامه طباطبایی در ۲۴ آبان ۱۳۶۰ در ۷۹ سالگی رخت از این عالم خاکی بربست.

@UT_Central_Library

بازنویسی و تنظیم: #آرش_امجدی

#تقویم_فرهنگی امروز، ۲۶ آبان ۱۳۹۷

۵۰ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۴۷، استاد ابراهیم پورِ داوود درگذشت. وی، ایران‌شناس، اوستاشناس و نخستین مترجم فارسیِ «اَوِستا» و استاد فرهنگ و زبان‌های ایران باستان در دانشگاه تهران بود.
ابراهیم پورِ داوود در سال ۱۲۶۴ در محله‌ی سبزه‌میدان رشت به دنیا آمد. در بیست‌سالگی به تهران آمد و به آموختن طب قدیم پرداخت. بعد از ۳ سال به لبنان رفت و در بیروت فراگیری زبان و ادبیات فرانسه را آغاز کرد. پس از گذشت دو سال و نیم، به زادگاه خود بازگشت و به دنبال آن به فرانسه رفت. پورِ داوود در فرانسه با محمدعلی جمالزاده ـ نویسنده‌ی نامدار معاصر ـ آشنا شد. او در آن جا در رشته‌ی حقوق دانشگاه پاریس به تحصیل پرداخت. با آغاز جنگ جهانی اول، درس و تحصیل را رها کرد و مدتی در سویس بود. بعد به برلین رفت و در این شهر تحصیلاتش را در رشته‌ی حقوق ادامه داد. در آلمان، با خاورشناس آلمانی ـ یوزف مارکوارِت ـ آشنا شد و این آشنایی او را به تحصیل و تحقیق درباره‌ی ایران باستان علاقه‌مند کرد.
ابراهیم پورِ داوود به دنبال علاقه‌مندی‌اش به گذشته‌ی ایران و فرهنگ و تمدن آن، به هندوستان رفت و دو سال و نیم در آن ‌جا ماند. او در هندوستان به انتشار بخشی از ادبیات کهن ایران پرداخت. در سال ۱۳۱۶ به ایران بازگشت و به تدریس در دانشکده‌ی حقوق و ادبیات دانشگاه تهران مشغول شد. پورِ داوود در ۱۳۴۲ از دانشگاه تهران بازنشسته شد و در ۱۳۴۶ عنوان استاد ممتاز این دانشگاه را به دست آورد. استاد ابراهیم پورِ داوود پس از سال‌ها تحقیق و پژوهش توانست برای نخستین بار بخش‌هایی از «اَوِستا» را همراه با توضیحات، به فارسی برگرداند. ادامه‌ی این کار او را بعدها شاگردش ـ جلیل دوستخواه ـ به پایان رساند و کامل کرد. این پژوهشگر ایران باستان تألیفات دیگری هم در حوزه‌ی فرهنگ و تمدن ایران دارد.
استاد ابراهیم پورِ داوود، در بامداد ۲۶ آبان ۱۳۴۷ در ۸۳سالگی در تهران درگذشت و در زادگاهش ـ رشت ـ در آرامگاه خانوادگی به خاک سپرده شد.

@UT_Central_Library

بازنویسی و تنظیم: #آرش_امجدی

#تقویم_فرهنگی امروز، ۲۳ آذر ۱۳۹۷

۱۰ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۸۷، استاد دکتر سید حسین میرشمسی ـ چهره‌ی ماندگار دامپزشکی و پدر واکسن ایران ـ درگذشت.
دکتر میرشمسی به دلیل تلاش برای تولید واکسن‌های دامی، واکسن و سرم دیفتری، کزاز، سیاه سرفه و همچنین تولید واکسن برای بیماری‌های ویروسی سرخک، فلج اطفال، سرخجه و اوریون و انتقال دانش فنی ساخت این واکسن‌ها به ایران، «پدر واکسن ایران» خوانده می‌شود. او همچنین بنیانگذار تولید واکسن‌های انسانی در مؤسسه‌ی تحقیقات و سرم‌سازی رازی بود.
سید حسین میرشمسی در سال ۱۲۹۳ زاده شد. گواهینامه‌ی دیپلم را در ۱۳۱۴ گرفت و تحصیلات دانشگاهی را در دانشکده‌ی دامپزشکی دانشگاه تهران تا دریافت گواهینامه‌ی دکتری دامپزشکی در ۱۳۲۰ ادامه داد. پس از آن به مدت ۹ سال در مؤسسه‌ی سرم و واکسن‌سازی رازی در حصارک مشغول به کار شد و در پی آن برای گرفتن تخصص به فرانسه رفت.
دکتر میرشمسی سالیانی در دانشگاه‌های کشورهای مختلف به تحقیق پرداخت. در سال ۱۳۷۴ لوح تقدیر و نشان درجه‌ی اول پژوهشی را دریافت کرد. ۷ سال نیز به عنوان استاد مدعو در دانشکده‌های پزشکی، دامپزشکی و کشاورزی دانشگاه تهران تدریس کرد و به عنوان چهره‌ی ماندگار در رشته‌ی دامپزشکی نیز برگزیده شد.
استاد دکتر سید حسین میرشمسی ـ پدر واکسن ایران ـ در ۲۳ آذر ۱۳۸۷ در ۹۴ درگذشت.

@UT_Central_Library

بازنویسی و تنظیم: #آرش_امجدی

#تقویم_فرهنگی امروز، ۱۴ دی ۱۳۹۷

۱۳ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۸۴، دکتر سعید کاظمی آشتیانی ـ دانشمند برجسته‌ی سلول‌های بنیادی ـ درگذشت.
سعید کاظمی آشتیانی در سال ۱۳۴۰ در تهران زاده شد. در سال ۱۳۵۸ در رشته‌ی فیزیوتراپی دانشگاه علوم پزشکی ایران، تحصیلات دانشگاهی را آغاز کرد. پس از وقفه‌هایی که در اثر انقلاب فرهنگی در تحصیلاتش پدید آمد و نیز به دنبال حضور در جبهه‌های جنگ تحمیلی، در سال ۱۳۶۹ گواهینامه‌ی کارشناسی ارشد را در رشته‌ی فیزیوتراپی دریافت کرد. کاظمی آشتیانی پس از این مرحله، در سال ۱۳۷۰ «پژوهشکده‌ی رویان» را تأسیس کرد. در سال ۱۳۷۶ نیز، در رشته‌ی علوم تشریح با گرایش جنین‌شناسی، دانشنامه‌ی دکتری گرفت.
دکتر سعید کاظمی آشتیانی تلاش‌های مؤثری در دستیابی به دانش تولید و تکثیر و انجماد سلول‌های بنیادیِ جنینِ انسان به انجام رساند. این سلول‌ها در زیست‌شناسی تکوینی، داروسازی، پزشکی، پیوند و گسترش درمان‌های جدید، بسیار حیاتی هستند. این دانشمند برجسته در سال ۱۳۸۳، به علت تلاش‌های فراوان در زمینه‌ی تحقیقات سلول‌های بنیادی جنین، به عنوان چهره‌ی ماندگار کشور معرفی شد.
دکتر سعید کاظمی آشتیانی در ۱۴ دی ۱۳۸۴ در ۴۴سالگی بر اثر عارضه‌ی قلبی در تهران شمع وجودش خاموش گشت.

@UT_Central_Library

بازنویسی و تنظیم: #آرش_امجدی

#تقویم_فرهنگی امروز، ۱۹ دی ۱۳۹۷

۴۴ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۵۳، سید محمدکاظم عصار تهرانی ـ حکیم و از مفاخر فرهنگی ایران ـ درگذشت.
سید محمدکاظم لواسانی معروف به عصار تهرانی، در سال ۱۲۶۴ زاده شد. تحصیلات مقدماتی را نزد پدر خود آیت‌الله سید محمد عصار که از فضلا و مدرسان نامی تهران در عصر قاجار بود، آغاز کرد. سپس برای کسب علوم جدید به مدرسه‌ی «دارالفنون» رفت. بعد از فارغ‌التحصیلی مدتی به درخواست رئیس دارالفنون برای تأسیس دبیرستان و تدریس علوم، راهی تبریز شد و در آن جا به تدریس علوم جدید و علوم طبیعی، حساب، هندسه، هیئت و زبان فرانسه مشغول شد. در تبریز با ثقةالاسلام تبریزی دوستی عمیقی یافت. معروف است ثقةالاسلام نزد عصار قسمتی از مباحث «اسفار» ملاصدرا را فرا گرفت. عصار پس از چند ماهی توقف در تبریز، از طریق قفقاز به اروپا رفت و در مدت حدود یک سال اقامت در فرانسه، به تعلیم و تکمیل علوم جدید پرداخت. سپس برای تکمیل علوم نقلی و عقلی به عتبات عالیات رفت. ۱۴ سال در آن جا ماند و نزد بزرگانی چون: آقا ضیاءالدین عراقی، آقا میرزا هاشم رشتی، آقا میرزا حسن کرمانشاهی، آقا میر شهاب‌الدین نیریزی شیرازی و آقا ملا فتح‌الله نمازی شیرازی به تحصیل پرداخت، تا اینکه به مرتبه‌ی اجتهاد نائل آمد. عصار خود نیز در این مدت در حوزه معقول و منقول تدریس می‌کرد. وی پس از تکمیل علوم نقلی و عقلی از نجف اشرف به ایران بازگشت. او در تهران اقامت گزید و در مدرسه‌ی «سپهسالار» به سياق و روش حوزه‌های علميه، كتاب «شرح منظومه‌ی سبزواری» را درس داد. شيخ محمدرضا ربانی تربتی، نصرالله شاه‌آبادی، نورالله شاه‌آبادی و شيخ محمدجواد مناقبی از شاگردان او در این مرحله بودند. عصار همچنین در سال ۱۳۲۸ در همان مدرسه كتاب «كفاية الاصول» ِ آخوند ملا محمدکاظم خراسانی را تدريس کرد که شاگردانی چون مهدی محقق و سيد محمدرضا علوی تهرانی در آن شركت می‌كردند. وی سپس در دانشگاه تهران به تدریس مشغول شد. او در زمان حيات خود زندگينامه‌ای كوتاه تدوين كرد كه نسخه‌ای از آن در كتابخانه‌ی آستان قدس رضوی است. از استاد عصار آثاری نیز در فقه، اصول، حکمت، عرفان، تفسیر و حدیث باقی مانده، از آن میان: حواشی بر «قواعد و كشف الفوائد» ِ علامه حلّی، تعليقاتی بر «شرح منظومه‌ی حاج ملاهادی سبزواری»، «رساله‌ی وحدت وجود»، «رساله‌ی بدا»، «اجابة الدعا فی مسئلة البدا» و «علم الحديث». «مجموعه‌ی آثار عصار» به اهتمام سيد جلال‌الدين آشتيانی همراه با حواشی و تعليقات در سال ۱۳۷۶ در انتشارات اميركبير به چاپ رسيده است. انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به پاس سال‌ها خدمات علمی و فرهنگی، سید محمدکاظم عصار را به عنوان یکی از مفاخر ایران‌زمین معرفی کرده است. استاد سید محمدکاظم عصار تهرانی در ۱۹ دی ۱۳۵۳ در ۸۹سالگی در تهران درگذشت ودر حرم حضرت عبدالعظیم به خاک سپرده شد.

@UT_Central_Library

بازنویسی و تنظیم: #آرش_امجدی

#تقویم_فرهنگی امروز، ۵ بهمن ۱۳۹۷

۵۹ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۳۸، ابوالحسن فروغی ـ تاریخ‌نویس و ادب‌شناس ـ درگذشت.
ابوالحسن فروغی در سال ۱۲۶۲ در تهران متولد شد. او فرزند محمدحسین خان ذکاءالملک بود. مقدمات زبان فرانسه را نزد برادرش ـ محمدعلی فروغی ـ آموخت و برای تکمیل آن به مدرسه‌ی آلیانس رفت. پس از ۳ سال تحصیل، در همان مدرسه به تدریس پرداخت و چندی بعد هم معلم مدرسه‌ی سیاسی و دارالفنون شد. ابوالحسن فروغی در سال ۱۲۸۸ کتاب ادبی «سرمایه‌ی سعادت یا علم و آزادی» را منتشر کرد و با نشر این اثر قدرت نویسندگی خود را آشکار ساخت. او «دارالمعلمین مرکزی تهران» را نیز در ۱۲۹۸ بنیان گذاشت. با تأسیس این نهاد آموزشی، دری تازه به روی آموزش و پرورش فرزندان ایران گشوده شد. فروغی ریاست دارالمعلمین را داشت و تا مدت‌ها پس از تبدیل شدن آن به «دانشسرای عالی»، قرآن و تاریخ ملل شرق را تدریس می‌کرد.
این تاریخ‌نویس و ادب‌شناس معاصر، ماهنامه‌ی «فروغ تربیت» را نیز با سرمایه‌ی شخصی منتشر کرد، ولی به علت فراهم نبودن وسایل کار، بیش از ۴ شماره از آن منتشر نشد.
ابوالحسن فروغی در سال ۱۳۰۶ به اروپا رفت و در این سفر مطالعاتی در مسائل فلسفی و علمی جهان غرب کرد. او پس از بازگشت به ایران، به دعوت دولت شوروی، برای شرکت در جشن صدمین سال تولد تولستوی به مسکو رفت و در آن جا درباره‌ی ادبیات فارسی سخنرانی کرد. از فروغی مجموعه‌ی اشعاری نیز سال‌ها پیش در تهران به چاپ رسیده است.
ابوالحسن فروغی، در ۵ بهمن ۱۳۳۸ در ۷۶سالگی در تهران درگذشت.


@UT_Central_Library

بازنویسی و تنظیم: #آرش_امجدی

‍ #تقویم_فرهنگی امروز، ۲۹ اسفند ۱۳۹۷

۸۴ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۱۳، سید اشرف‌الدین حسینی ـ شاعر و مدیر روزنامه‌ی نسیم شمال ـ درگذشت.
سید اشرف‌الدین حسینی گیلانی در حدود سال ۱۲۴۹ در قزوین به دنیا آمد. او در کودکی یتیم شد. در جوانی به عتبات عالیات رفت. پس از ۵ سال راهی تبریز شد و علوم متداول را در آن جا آموخت. سپس به رشت رفت و در آن جا ساکن گردید. سید اشرف‌الدین پس از مدتی به سبب داشتن روحیه‌ی آزادی‌خواهی و نیز استعداد و قریحه‌ی شاعری، تصمیم به انتشار روزنامه‌ای به نام «نسیم شمال» گرفت. او این روزنامه را از شهریورماه ۱۲۸۶ (۹ ماه پیش از به توپ بسته‌شدن مجلس) منتشر کرد و در اندک مدتی به معروف‌ترین و محبوب‌ترین شاعر و سراینده‌ی اشعار طنزآمیز و انتقادی دوران مشروطه تبدیل شد و روزنامه‌اش به شهرت فراوانی رسید. این روزنامه به اندازه‌ای در میان توده‌ی مردم محبوبیت یافت که مدیر آن را «نسیم شمال» می‌خواندند. «روزنامه‌ی نسیم شمال» نزدیک به ۲۰ سال منتشر شد. حتی پس از مرگ سید اشرف‌الدین مدتی انتشار یافت. در سال ۱۳۰۶ شایع کردند نسیم شمال به بیماری جنون دچار شده است. به این بهانه او را به تیمارستان بردند.
سید اشرف‌الدین گیلانی پس از آن، چند سالی در بیماری و تنگدستی زنده بود، تا این‌که در ۲۹ اسفند ۱۳۱۳ در ۶۴سالگی درگذشت. پیکر نسیم شمال را در ابن بابویه شهر ری به خاک سپردند.

@UT_Central_Library


بازنویسی و تنظیم: #آرش_امجدی