جستاری در اسناد کهن

✅ نمایش دو نسخه نفیس از آثار سهروردی در موزه کتاب و میراث مستند 👆👆👆👆

دو نسخه نفیس از آثار سهرودی برای نخستین‌بار در موزه کتاب و میراث مستند رونمایی شد.
شرح فارسی رساله «هیاکل النور» با عنوان «نهایه الظهور» از آثار یحیی بن حبش سهروردی معروف به شیخ اشراق (۵۴۹-۵۸۷ ق.) برای اولین بار در موزه کتاب و میراث مستند، در معرض دید عموم قرار گرفت.
یکی از این نسخ، نسخه خطی نهایه الظهور، شرح فارسی رساله هیاکل النور است که با مقدمه و شرح هیکل‌های اول تا سوم توسط میرزا قاسم علی اخگر حیدرآبادی (متوفای بعد از 1365 قمری) در سال 1365 قمری فراهم آمده است.
شیوه کار شارح در این متن، نقل عین عبارت‌های عربی هیاکل النور، ترجمه آنها به زبان فارسی و افزودن توضیحاتی بر آن است. از ویژگی‌های این شرح تفصیل و بیان نکات دقیق عرفانی با توجه به فلسفه اشراق است.
هیاکل النور از آثار س‍ه‍روردی به زبان عربی و یک دوره مختصر فلسفه اسلامی بر اساس مکتب اشراق است که شامل هفت هیکل (جسم) است و درباره وجود، ماهیت، نفس و تجرد، بحث می‌کند. این اثر چندین بار به زبان عربی شرح شده است اما ظاهراً تنها شرح فارسی آن، نهایه الظهور است که علامه حکیم میرزا قاسم علی حیدرآبادی متخلص به «اخگر»، شاعر، عارف و حکیم اشراقی شیعی مذهب حیدرآباد دکن در قرن چهاردهم آن را به رشته تحریر درآورده است. http://yon.ir/iQ0h
@manuscript

✅ پژوهشی در نقوش مذهبی خدایان و الهه‌های یونانی بر مهرها و اثر‌مهرهای به‌دست‌آمده از قلمرو امپراطوری سلوکیان و اشکانیان

با فروپاشی شاهنشاهی هخامنشی و ورود یونانیان به آسیا، تغییرات وسیعی در همه ابعاد زندگی در سرزمین‌های مفتوحه اسکندر و جانشینان وی بوجود امد. این تغییرات را به اشکال مختلف در همه زمینه های اجتماعی سیاسی و بخصوص در زمینه های فرهنگ و هنر، معماری و حتی در اعتقادات نیز می توان مشاهده کرد. مهرها و اثرمهرهای بر جای مانده از دوران سلوکی و اشکانی این دگرگونی‌ها را بخوبی نمایش داده و نقوش اساطیری و مذهبی یونانی که بر آنها حک شده اند. نقشمایه‌هایی با مضامین هلنی از جمله تصاویر خدایان، ایزدان و الهه‌های یونانی را نشان می دهند. از مشهورترین این نقوش می توان به نقش آتنا، آفرودیت، زئوس، آپولو، تیکه، هرمس، اروس، نیکه و ایزد عدالت اشاره نمود. نمونه‌های مذکور از مراکزی چون سلوکیه کران دجله، کدش اروک نسا و صالح داوود خوزستان به دست آمده‌اند. حضور عناصر مذکور در روی مهرها و روی اثرمهرها یکسان نبوده و با توجه به میزان بافت جمعیتی و نفوذ فرهنگ یونانی متفاوت می‌باشد. این مقاله تاثیر ایدئولوژی یونانی را در تغییرات اعتقادی سرزمین های مفتوحه با مطالعه مهر ها و آثار مهر ها بصورت تطبیقی بررسی می نماید. مهرها بخشی از مواد تاریخی محسوب میگردند که با توجه به وجود تصاویر روی آن ها بخوبی می توانند میزان و روند تغییرات مذکور را منعکس نمایند. http://yon.ir/Wjcb
@manuscript

✅ شاهنامه کارکیا

شاهنامه‌ی کارکیا (نگاشته در لاهیجان به سال 899ق) متعلق به سده نهم هجری است و از این نظر مهم است که تاریخ نگارگری در گیلان را به سده نهم هجری یعنی در حدود ۵۰۰ سال پیش می‌رساند. این شاهنامه از پر تصویرترین شاهنامه‌های موجود است و در حدود ۳۵۰ تصویر را در خود جایی داده است.
نسخه شاهنامه کارکيا، در لاهيجان و در دربار کارکيا ميرزا علي و به احتمال زياد با حضور هنرمندان مختلف از ساير نقاط ايران تأليف شده است. با بررسي نگاره‌ها و طريقه نسخه‌نگاري شاهنامه کارکيا، شناخت بيشتر وضعيت نگارگري ايران در زمان مربوطه و به روايتي در اواخر دوران ترکمانان، حاصل مي‌شود. تصاویر و نگارگری این شاهنامه، تلفیقی از مکاتب هرات، شیراز و ترکمانان است. هنرمندان مختلف از مکاتب گوناگون باهم جمع شدند و یک اثر تلفیقی به وجود آوردند.
این کتاب در دو نسخه موجود است. یک نسخه آن در دانشگاه استانبول و نسخه دیگر در موزه توپکاپی ترکیه نگهداری می‌شود. حدود ۴۰ تصویر از نگاره های این کتاب جدا شده و در موزه‌های مختلف اروپا و امریکا پخش و نگهداری شده است.
در این کتاب پیشینه ای از مکتب نگارگری در گیلان در سده نهم هجری و اینکه شاهامه کارکیا از چه مکتب هایی تاثیر گرفته ارائه داده شده است. همچنین گمانه ها بر این است که در گیلان تجربه ای از نقاشی و نگارگری در گیلان نداریم، جز در دوره باستان که البته در آن دوره هم نقاشی به‌صورت تصویری است. در دوره بعد از اسلام اولین تجربه تصویری در هنرگیلان به نگارگری در دربار کارکیا باز می گردد و بعد ها این تجربه بر نقاشی های زیارتگاهی تاثیر می گذارد که از دل آن یک پدیده سنتی جدید به وجود می آید.
با کشف این کتاب مدخل جدیدی در هنر نقاشی گیلان باز شده است. تا پیش از این، تاریخ نگارگری نقاشی گیلان، به دوره نقاشی های زیارتگاهی می دانستند؛ اما با پیدا شدن و کشف شاهنامه کارکیا، این تاریخ به عقب برمی گردد به این معنا که یک پیشینه نقاشی در گیلان وجود داشته است.
مدخلی بر شاهنامه کارکیا ( نگاشته در لاهیجان به تاریخ 895ق) پژوهش علی عباسی رودپشتی در 216 صفحه از سوی نشر بلور در سال 1395 و در رشت منتشر شده است. http://yon.ir/Gn2Qu
@manuscript

✅ معرفی و تحلیل بصری نگاره‌های نسخه خطی جَرون‌نامه

جَرون نامه حماسه ای منظوم و مصور متعلق به نیمه دوم دوره صفوی و مکتب نقاشی اصفهان است که در موزه بریتانیا نگهداری می شود. این اثر را به قدری شیرازی نسبت داده اند و داستان آن شرح نبرد سپاه ایران با پرتغالی ها در زمان شاه عباس اول و توصیف صحنه های رزم و رشادت های فرماند هان سپاه صفوی می باشد. ده نگاره جَرون نامه فاقد هر گونه امضا یا شناسه است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و شیوه استقرایی، جَرون نامه را به عنوان یکی از نسخه نگاره های ناشناخته هنر صفوی معرفی کرده و به بررسی جزییات صوری و مشخصات هنری تصاویر آن پرداخته است. نتایجی که محقق شده است نشان می دهد؛ نگاره های جَرون نامه در سه مضمون رزم، بزم و سوگواری به تصویر درآمده اند و عناصر بصری و ساختاری هر یک از آنها در خدمت موضوع قرار دارند. علاوه بر آن، از ویژگی های بصری خاص نسخه می توان به مواردی چون تناسب رنگ ها با فضای بیان گرانه و حسی، طراحی شتاب زده مناظر و تزیینات، چهره های منفعل، تعدد پیکره ها و پیروی ابعاد صفحه از تناسبات اشاره کرد. قرابت سبکی تصاویر جَرون نامه با اصول زیبایی شناسی مکتب نقاشی اصفهان متقدم و شیوه مبتنی بر سنت نقاشی ایرانی، در طراحی و قلم گیری، پیکره های فاقد شکوه و اهمیت انسان بر فضای تصویر به ظهور می رسد.
ندا شفیقی نویسنده این مقاله اند که در دوره 21، شماره 4، زمستان 1395، مجله هنرهای زیبا ـ هنرهای تجسمی منتشر شده است. http://yon.ir/KViet
@manuscript

✅ انتشار شماره جدید فصلنامه نقد کتاب هنر

شماره 13-14 فصلنامه نقد کتاب هنر، بهار و تابستان 1396 منتشر شد.

این مجله به صاحب امتیازی خانه کتاب، مدیر عاملی مجید غلامی جلیسه و سردبیری علی بوذری منتشر می شود و فهرست مقالات آن به این قرار است:

سخن سردبیر/ علی بوذری

نقد و بررسی آثار نوشتاری پیتر بروک

نقد و بررسی کتاب دگرخوانی سینمای مستند/ مریم صلح کننده

فارغ از اندیشه نام؛ نگاهی به کتاب شناخت پوشاک ایرانی زنان/ پروین بابایی

نشان شیرازه: از طراحی کتاب تا کتاب آثار/ علی اصغر میرزایی مهر

تاریخ نگاری ایده محور هنر معاصر ایران؛ سه نظر بر کتاب تحولات تصویری هنر ایران/ سجاد باغبان، علی بوذری، کیوان موسوی اقدم

عقاید یک کارتونیست؛ نگاهی به کتاب زندانی بند هشت/ سید عمادالدین قرشی

نقد و بررسی کتاب اصطلاح نامه صنایع دستی و هنرهای سنتی: خط و کتابت/ دلارام کاردار طهران

نقد و بررسی کتاب مرقع دلگشا/ مریم علیپور دورورق

اقیانوسی به عمق بند انگشت؛ نگاهی به کتاب نمایش در دوره قاجار/ غلامحسین دولت ابادی

چیزهایی که نیاموختم/ اعظم نعمتی

مرور و نقد بر کتاب پدیدارشناسی موسیقی/ سید شاهین محسنی

معرفی و نقد کتاب آشنایی با مبانی سینما و نقد فیلم/ نیوشا صدر

نگاهی به کتاب واقعیت سینما/ رحمت اله قائمی

معرفی، نقد و بررسی کتاب خط و خاطره/ دلارام کاردارطهران

معرفی و نقد کتاب سه مثنوی خواجوی کرمانی؛ نسخه کتابخانه بریتانیا/ فاطمه شه کلاهی

معرفی و بررسی مجموعه مقاله های نخستین همایش ملی شبیه پژوهی: رویکردی نوین به هنری کهن/ هما افراسیابی

بررسی کتاب تاثیر اجتماعی نقاشی های دیواری در فضاهای شهری/ هادی پورصادقیان

ارنست لودویگ کیرشنر: بر لبه پرتگاه زمانه/ رویا کریمی کوهنجانی

سرگذشت رنگ های میشل پاستورو/ الهام طالبی

معرفی کتاب راگ در شن و رساله موسیقی مست محمدشاهی/ چندر شیکهر/ برگردان رحمت الله قائمی

دنیای بی نظیر آدولف بورن/ برگردان محسن خلیلی قیدار

موزه هنر چاپ/ برگردان الهام خادم صبا http://yon.ir/YNH6w
🆔 @manuscript

✅ نمایشگاه «اوراقِ محفوظ: کتاب به عنوانِ هنر در ایران و هند 1300-1800»

این نمایشگاه از 13 اکتوبر 2018 تا 6 ژانویه 2019 در موزه هنریِ وُرسیستر (Worcester Art Museum)، آمریکا برگزار می‌شود.

هدفِ این نمایشگاه برای نشان دادنِ تصویری ایران و هندوستان در دوره مغولان است با تکیه بر نسخه‌خطّی و مرقّعِ موجود در این موزه هنری. منظور از «اوراق محفوظ» آثارِ هنری مهم است: یعنی نسخه‌هایِ شاخص مانندِ: شاهنامه شاهنشاهِ مغول در قرنِ چهاردهم میلادی و گنجینه‌هایِ نادر هنرهایِ اسلامی.

محورِ اصلیِ نمایشگاه: تغییرِ اساسی هنرِ کتاب‌آرایی؛ ارزشِ فرهنگیِ و هنریِ هنرهایِ زیبا و ادبیات؛ انواعِ مختلفِ متون؛ ژانر؛ تزیینات و تصاویرِ نسخ؛ موضوعاتِ هنری که از سویِ هنرمندان رشد و شکوفایی یافته‌اند (نقّاشی؛ طرّاحی و تذهیب).

شایانِ ذکر است که این نمایشگاه برایِ نکوداشتِ ماهرو مورگان و به لطفِ اهدایی‌هایِ باری، میترا و تاو مورگان برگزار می‌شود.
http://yon.ir/7X9ft
🆔 @manuscript

✅ «مجله انجمن آسیایی سلطنتی بریتانیای بزرگ و ایرلند» (The Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland  ) به زبان انگلیسی در لندن منتشر می شود.  این مجله در سال 1824 تاسیس شد و درباره تاریخ، معماری، ادبیات، زبان، مذهب و هنر آسیا هر سه ماه یکبار مقاله های ارزشمندی منتشر می کرد به ویژه صد سال اول.

در شماره اول سال 1867 مقاله ای با این عنوان منتشر شده است:
  Catalogue of the Oriental Manuscripts in the Library of King's College, Cambridge

«فهرست نسخه هایِ خطیِ شرقی در کتابخانه کینگ کالج، کمبریج»، به کوشش: ادوارد هنری پالمر (لیسانس، پژوهشگر سِنت جان کالج در کمبریج، عضو انجمن سلطنتی آسیا در لندن، عضو انجمن آسیایی در پاریس)

این کتاب شاملِ این فهرست نسخه های خطی در چهار بخشِ: فارسی، عربی، هندوستانی [اردو]؛ هندی و هندویی [با خطِ دیوناگری] است.

نامه هنری برادشاو به آقای پالمر از «کینگ کالج»، به تاریخ 12 نوامبر 1866:

«نسخه های خطی که لطف نهاده فهرستش را فرستاده اید، حتماً (انجمن آسیایی) آن را چاپ خواهد کرد. این نسخه های خطی درپایان قرنِ پیش به ما رسیدند. اهدا کننده اِدوارد افرایم پوته بود. وی فرزندِ پوته (اهلِ اتون) بود.

اِدوارد افرایم پوته در سال 1773 مدرکش را از این کالج گرفت و به استخدام کمپانی هند شرقی در هندوستان درآمد. نامه ای از وی داریم به تاریخ 6 فوریه 1788 که ازپَتنا نوشته است:

( از زمانی که به شرق آمده ام، تمام تلاشم این بوده است که نوشته هایی از آسیا گردآوری کنم که برای جامعه ام مفید باشد. و خوشحالم که به شما اطلاع دهم که مجموعه ای شامل بیش از 550 جلد نسخه خطی فارسی فراهم کرده ام. نظرم این است که نیمی از این نسخه های خطی به کالج خودمان [کینگ کالج] و نیمی دیگری به کالج شهر اتون فرستاده شود. ناراحتم که در این فصل سال این نسخه های خطی را با کِشتی می فرستم) [پایان نامه و ادامه نامه]

نسخه های خطی در 8 قفسه  درسال 1790 به انگلستان رسید و تحت قراردادی به مدیران هر دو کالج سپرده شد، 4 قفسه به کینگ کالج و 4 قفسه به کالج شهر اتون. نسخه های خطی به ترتیب حروف الفبا بسته بندی و به انگلستان فرستاده شده بودند.

کتابهایی که توسط آقای پوته خریده شدند بخشی از کتابخانه شرق شناسیِ کُلنل پولیر بود که به این شهرت دارد کهنخستین کسی است که تمام قسمت هایِ وِدا [کتاب مقدس هندوها] را به اروپا آورد. مُهر و دستخطهایِ او در جلدهایِ مختلف است: «Major Polier, AH. 1181» یا «Ant. Polier»  

پولیر در سال 1741 به دنیا آمد و خیلی زود به استخدام کمپانی هند شرقی درآمد. 30 سال در هندوستان زندگی کرد. از زندگی نامه اش برمی آید که در سال 1789 به انگلستان برگشت و اشاره کرده است که منتخبی از نسخه های خطی اش را به خانه اش آورد. [کتاب مقدس] وِدا ( که به موزه بریتانیا اهدا نمود) و 42 جلد نسخه خطی عربی، فارسی و سانسکریت و اکنون در )کتابخانه سلطنتی پاریس) نگهداری می شود».  

♦️در ادامه این مقاله این نسخه هایِ خطیِ فارسی+ عربی+ اردو+ هندی معرفی شده اند که به پیوست فرسته بعدی آمده اند 🔽 🔽 🔽
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

پی نوشت- برای مطالعات بیشتر:

1- مقاله به انگلیسی با عنوانِ:
Cambridge University Library Islamic manuscript collection. Origins and content

که پی دی اف مقاله از این لینک قابل دسترسی است:  
https://www.repository.cam.ac.uk/handle/1810/254688

2- ترجمه این مقاله به فارسی در سایت کتابخانه مجلس (تهران):
https://b2n.ir/q11443

3- فهرست آنلاینِ نسخه های خطی «کینگ کالج»:
https://www.fihrist.org.uk/catalog/person_f5696

ترجمه و تنظیم: لیلا عبدی خجسته

🆔 @manuscript

آرمان امیری
چندی پیش برای یک پژوهشی در مورد شاهنامه، به دنبال تصاویری از نسخ قدیمی و مصور شاهنامه فردوسی می‌گشتم. یکی از ارزشمندترین این نسخه‌ها «شاهنامه طهماسبی» است. نسخه‌ای که به دستور شاه طهماسب تهیه شده و حدود ۵ قرن پیش به سلطان وقت عثمانی (سلطان سلیم دوم) تقدیم شده است. متاسفانه ارزش بی‌نظیر این اثر به بلای جان خودش بدل شد، به نحوی که قیمت کل مجموعه آنقدر بالا بوده که دلال‌های آثار هنری نمی‌توانسته‌اند آن را یکجا به فروش برسانند. در نتیجه برگ‌های آن را جدا می‌کنند و هر برگ را به بهای گزافی به فروش می‌رسانند. کافی است بدانیم فقط یک برگ از این شاهنامه در فروردین ماه سال ۹۰ به قیمت ۷.۴ میلیون دلار در یک حراجی آمریکایی به فروش رسید. در حال حاضر برگ‌هایی از این اثر در موزه‌های آمریکا، کانادا و حتی قطر نگهداری می‌شود، هرچند بخش اعظم آن به موزه هنرهای معاصر ایران بازگشته است؛ اما برای ابراز خرسندی از این خبر اجازه بدهید کمی صبر و تردید کنیم.

من نسخه‌های مصور و ارزشمند دیگری را هم در دیگر موزه‌های جهان مثل موزه دانمارک یا برلین پیدا کردم که ویژگی مشترک همه آن‌ها این بود: وب‌سایت موزه‌ها، برگ به برگ این آثار را با بالاترین کیفیت ممکن تصویربرداری و به ساده‌ترین شکل ممکن برای استفاده عموم منتشر کرده‌اند. بدین ترتیب، من توانستم برای مثال برگه‌هایی از شاهنامه طهماسبی را که در موزه متروپولیتن آمریکا قرار دارد با بهترین کیفیت به دست بیاورم. شما هم می‌توانید نسخه‌های موزه متروپولیتن را «از این+ نشانی» (https://www.metmuseum.org/art/collection/search# ببینید یا دانلود کنید.

بعد از دریافت انواع و اقسام نسخه‌هایی که در موزه‌های جهان قرار داشتند، به سراغ موزه‌های خودمان رفتم و نتیجه تاسف‌بار بود. نخست اینکه تقریبا هیچ تصویر قابل قبولی از این نسخه‌ها بر روی وبسایت‌های داخلی قرار ندارد. اصلا شما اگر توانستید از ساز و کار وب‌سایت موزه‌های ایرانی سر در بیاورید واقعا شق‌القمر کرده‌اید. در مرحله دوم سعی کردم با حضرات وارد مکاتبه شوم و تازه فهمیدم انداختن یک نظر به این «سرمایه‌های ملی» کاری است در سطح محال! در این+ لینک (http://www.golestanpalace.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%87%D8%A7/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%DA%A9%D8%A7%D8%AE/agentType/View/PropertyID/22 می‌توانید شرایط و مدارکی را که موزه کاخ گلستان برای ارائه تصویر آثار طلب کرده مطالعه کنید. به اختصار اگر بگویم، فقط برای یک تصویر ساده که توسط خود موزه گرفته شده، پژوهش‌گر باید:

- معرفی نامه معتبر از محل کار یا تحصیل و یا ارگان‌های ذیربط!
- نامه درخواست خود
- کارت شناسایی معتبر
- یک قطعه عکس
- کپی کارت ملی

را تهیه کند. و سپس «با مراجعه به دبیرخانه کاخ گلستان و سیر روال قانونی و تائید مدیریت محترم یا معاونت محترم مجموعه کاخ گلستان و ارجاع به دفتر گنجینه نسخ خطی ّ برای ایشان نوبت سرویس دهی تعیین می گردد تا کار مورد درخواست بررسی و اعلام آمادگی گردد»!

دیگر توضیح بیشتر ندهم که چند بار با چند موزه و کتابخانه وارد مکاتبه و تماس و ارسال مدارک و پی‌گیری شده‌ام و حتی درخواست وجه کرده‌اند و پذیرفته‌ام و آخرش هم بعد از کلی نامه‌نگاری کار پیش نرفته که نرفته!

در حال حاضر، من موفق شده‌ام به لطف روال درست موزه‌های جهان، نسخه‌های کامل ۱۶ شاهنامه خطی از برلین، استانبول، فلورانس، قاهره، هلند، لندن، پاریس و چند موزه و دانشگاه دیگر را به دست بیاورم، اما مدیون‌اید اگر فکر کنید یک برگ یا یک تصویر از نسخه‌های موجود در موزه‌های ایران را بجز با کیفیت‌های بسیار نازل موجود در سایت‌های خبری دیده باشم. به جای‌اش چه کار کرده‌اند؟ موزه‌ هنرهای معاصر برداشته، تصاویر موزه‌های متروپولیتن و قطر را به اسم «همکاری» گرفته، چند تصویر محدود از اندوخته خودشان را هم کنارش گذاشته‌اند و با قیمتی گزاف منتشر کرده‌اند. (قیمت سال ۹۲ کتاب ۹۸۰هزار تومان است)

واقعا سخت و دردناک است گفتن این عبارت پایانی؛ اما دست‌کم می‌توانم بگویم، برای تمامی پژوهشگران، چه بهتر بود که باقی برگ‌های این میراث ملی هم به تاراج می‌رفت و به دست آن غربی‌هایی می‌افتاد که حداقل اینقدر فهم و مدیریت دارند که بدانند این آثار، سرمایه‌های هنر بشری هستند و همه مردم حق دارند که دست‌کم آزادانه تصاویر آن‌ها را تماشا کنند. نه این حضراتی که فرق اثر هنری را با اسناد محرمانه نمی‌فهمند یا حتی به این میراث به ظاهر ملی هم به چشم دکانی برای پول درآوردن نگاه می‌کنند.
کانال «مجمع دیوانگان»
@DivaneSara

گزارش تصويري Tina Kim Gallery در Frieze New York 2015
http://onlineartgallery.ir/#192,4616
از آلبرشت دورر تا ادوارد مونک در موزه ي ملي لندن
http://onlineartgallery.ir/#8,4607
نمايش آثار Luhring Augustine در گالري پاتريک سيگوين پاريس/گزارش تصويري
http://onlineartgallery.ir/#192,4610
مردي به وسعت هنر
http://onlineartgallery.ir/#8,4612
بهرنگ صمدزادگان هنر مهاجر را در آمريکا به نمايش گذاشت
http://onlineartgallery.ir/#8,4613
نمايش چيدمان هاي Oscar Murillo در گالري David Zwirner نيويورک/گزارش تصويري
http://onlineartgallery.ir/#192,4617

#یادداشت
«واسازیِ هرمنوتیک قرآنی؛ درآمدی بر تفسیر خواننده محور قرآن»
قاسم درزی – 8 فروردین 1400
@interdisciplinarity
در هرمنوتیک با گونه های متفاوتی روبرو هستیم: برخی مکاتب هرمنوتیکی به دنبال کشف مراد متکلم و نویسنده متن هستند و تمام اهتمام خود را نیز در راستای این هدف قرار میدهند. دیلتای و شلایر ماخر در زمره سردمداران این رویکرد هرمنوتیکی محسوب میشوند. البته در تفسیر قرآن نیز عموماً مفسرین به دنبال فهم مراد الله در متن قرآن کریم هستند. گرچه در نگاهِ سنتیِ مفسران قرآن، برخلاف آنچه در هرمنوتیک شاهد هستیم، با روشی منقّح و پیراسته روبرو نیستیم امّا از جهتِ غایت، هدفی مشابه میان رویکردِ سنتی تفسیر و هرمنوتیک کلاسیک دیده میشود. امّا آنچه که اینجا و در این یادداشت مورد نظر ما است چیزی است کاملاً متفاوت با آنچه رویکردِ سنتی در تفسیر و یا هرمنوتیک کلاسیک به دنیال آن است: در اینجا به جای تمرکز بر ارتباط «نویسنده-متن» به دنبال ارتباط «خواننده-متن» هستیم؛ این رویکرد اخیر به دوره پسامدرن و نگاهی پساساختارگرا تعلق دارد؛ از این جهت پساساخت¬گرا است که به جای تمرکز به ساختار متن و کشف معنا از طریق آن ساختار، به نوع نگاه خواننده و معنایی که او از متن دریافت میکند متوجّه است. همچنین آنرا رویکردی «واساز» دانسته ایم زیرا کانونِ توجه را از نگاهِ رایج به تفسیر تغییر داده و به خواننده متمایل کرده است. ژاک دریدا به عنوان پایه گذاری واسازی، در حقیقت به دنبال نقد ساختارگرایی و ارائه رویکردی متفاوت در مواجهه با متن بوده است.
واسازی که معادل واژه لاتین دیکانستراکشن است در معنا نیز به «برهم زدن ساختار-سازه» دلالت دارد. بنابراین دریدا به دنبال برهم زدن نگاه کانونی در خوانش متن است. از نگاه او مفسر نباید صرفا با در نظر داشتن یک نقطه کانونی به خوانش متن بپردازد بلکه لازم است با در نظر داشتن شکلی از آنارشی و بی نظمی، ابعاد مختلف خوانش را مورد توجه داشت.
نگاهِ واساز دریدا از این جهت برای ما اهمیت دارد که با «تغییر نگاه و زاویه دید» در آن روبرو هستیم. چنین تغییری کاملا با رویکرد «میان رشته ای» تناسب دارد. محقق میان رشته پژوه به دنبال آن است که با نگاه از منظرهای مختلف به یک پدیده، نگاهی جامع المنظر را برای خود ایجاد نماید. ادراکِ جامع، غایت مطالعات میان رشته ای محسوب میشود. توجه به تغییر زوایه دید در نگاهِ واساز مورد نظر دریدا ما را با روشی متفاوت در تفسیر قرآن روبرو میکند که در طول تاریخ تفسیر به شدت کم اهمیت دانسته شده و اساساً مورد توجه و دغدغه مفسران و قرآن پژوهان نبوده است. تنها در دوران اخیر و مدرن است که محققان انگشت شماری را میتوان یافت که با همین رویکرد به خوانش قرآن پرداخته اند. جالب توجه است که حتی در کتابهای «روش تفسیر» نمیتوان اثری از این روش تفسیری مهم و اثرگذار یافت و تمام آنچه در قالب روش تفسیر معرفی میشود صرفا به دنبال کشف مراد الله هستند و کمترین توجهی به واکنش خواننده متن قرآن ندارند. احتمال قوی آن است که قرآن پژوهان میپنداشته اند که اتخاذ رویکردِ «خواننده محور» متضمن آن است که رویکرد «مولف-محور» کنار گذاشته شود. به همین جهت حتی بعد از توسعه این روش در دوره نیز علاقه ای در میان قرآن پژوهان به این روش تفسیری دیده نشده است. البته نباید اینرا از نظر دور داشت که دانش قرائت و تجوید، قرابتِ بسیار زیادی به رویکرد «خواننده محور» دارد. اما متاسفانه همیشه فاصله زیادی میانِ این دانش و آکادمیا وجود داشته است. اینک برای تقریب به ذهن بیشتر، به دو نمونه نسبتا موفق که با رویکرد «خواننده محور» به تفسیر قرآن پرداخته اند اشاره میکنم:
اندرو ریپین و نوید کرمانی به عنوان دو قرآن پژوه که با دو سبک کاملاً متفاوت از رویکرد خواننده محور بهره برده اند مورد نظر میباشند. اندروریپین به عنوان یک قرآن پژوهِ تجدید نظر طلب اساساً اعتباری برای منابع اسلامی قائل نیست که بخواهد در مواجهه با متن قرآن کریم از آنها استفاده کند. اندروریپین(2009) در مقاله «هنر جناس سازی در قرآن» به دنبال آن است که ببیند «جناس در قرآن تا حد زیاد به قرائت خواننده از متن قرآنی بستگی دارد». او در قسمت دیگر این نوشتار صراحتا تاکید میکند که به دنبال دریافتن مراد مولف و نویسنده نبوده و صرفا میخواهد واکنش مخاطب در مواجهه با جناس را تبیین نماید: «هدف این جستار نه توصیف یا تحلیل مفاهیم تجنیس عربی است و نه استدراک قصد مولف که در فراسوی جناسهای قرآنی قرار دارد. هدف این مقاله محدود است به رویارویی خواننده با متن قرآن و ادراکات حسی او که منبعث از قرائت یا شنیدن متن است». او سپس با ارائه فهرستی از جناسها در قرآن تلاش میکند معانی ای که در قالب تجنیس برای مخاطب بوجود می آید را به نمایش بگذارد و در این مسیر نیز رویکردی بدیع و بسیار متفاوت را پِی میگیرد. ادامه👇👇👇👇👇

💠مرقع نفیس هند و ایرانی، میراثی مشترک از هنرمندان دو تمدن ایران و هند، منتشر شد
 
🔸مؤسسه «متن» فرهنگستان هنر کتاب مرقع هند و ایرانی را منتشر کرد.

🔸نسخه مرقع هند و ایرانی از گنجینه نسخ خطی کاخ‌موزه گلستان است که در سال 1349 به ثبت رسیده است و از جمله اسناد ارزشمندی محسوب می‌شود که بیانگر مناسبات فرهنگی و هنری دو تمدن بزرگ شرق است. این اثر فاخر مجموعه‌ای از آفرینش‌های هنری بسیار زیبای عصر صفوی و گورکانی را به نمایش گذاشته و به گفته کارشناسان، چینش و تدوین این اثر در ایران صورت گرفته است و چنان‌که سنّت جاری در فرهنگ اسلامی است، با مدح و ثنای الهی آغاز می‌شود. این نسخه شامل مجموعه‌ای مرکّب از خوش‌نویسی استادان بنام ایرانی، همچون میرعماد حسنی، و نگارگران بزرگی همچون فرخ‌بیگ، بشنداس، بالچند و منصور نادرالعصر است.

🔸ناگفته نماند که این نسخه به همراه ضمیمه‌ای به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر شده است که «سرآغاز» این ضمیمه نفیس را بهمن نامورمطلق، رئیس فرهنگستان هنر، به رشته تحریر درآورده است. «درآمد» آن را نیز آفرین امامی، مدیر مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان، نوشته است و در ادامه، سه یادداشت با عناوین «طربخانه خط و نقش» (از یعقوب آژند، استاد دانشگاه تهران)؛ «پیوستاری از تقریب هنر و معنا در دو تمدن» (از حسن بلخاری، استاد دانشگاه تهران)؛ «در شناخت مرقع هند و ایرانی» (از میلو کلیولند بیچ، مدیر سابق نگارخانه‌های آرتور سکلر و هنر فریر و موزه هنر هند)؛ منتشر شده است.
کتاب مرقع هند و ایرانی را مؤسسه متنِ فرهنگستان هنر با شمارگان هزار نسخه، در قطع رحلی، منتشر کرده است.

🔸علاقه‌مندان برای تهیه این کتاب می‌توانند به نشانی خیابان ولیعصر، پایین‌تر از چهارراه طالقانی، شماره 1550، کتاب‌فروشی فرهنگستان هنر، یا به وبگاه مؤسسه متن، به نشانی www.matnpub.ir، مراجعه کنند.
#فرهنگستان_هنر
#مرقع_ایران_هند
#هنر
#کتاب
#کتاب_نفیس
#artacademy
#art
🌱 @artacademy 🌱

اولین نمایشگاه قرآن در آمریکا

کشور آمریکا در ماه اکتبر (مهر ماه) سال جاری میزبان اولین نمایشگاه قرآن کریم خواهد.
قرار است در این نمایشگاه ۴۸ نسخه خطی قرآن، از چندین موزه دنیا از جمله موزه استانبول، به نمایش عموم درآید.
http://www.manuscripts.ir/fa/center-news/3829-%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86-%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7

🇩🇪🇮🇷
افتتاحیه نمایشگاه سه هفته ای رایزنی فرهنگی سفارت ج اا در آلمان همزمان با طلوع دهه پنجم انقلاب اسلامی ملت ایران: «گفتگوی فرهنگی و نوشتاری میان شرق و غرب آسیا» با موضوع صلح و بیداری جهانی

در چارچوب برنامه ریزی انجام شده برای آغاز بزرگداشت دهه پنجم پیروزی انقلاب اسلامی ایران با هماهنگی رایزنی فرهنگی سفارت ج اا در آلمان و انستیتو حافظ در محل سالن اصلی مرکز فرهنگی کره جنوبی، واقع در بخش مرکزی شهر، نمایشگاه سه هفته ای «گفتگوی فرهنگی و نوشتاری میان شرق و غرب آسیا» با موضوع صلح و بیداری جهانی شامگاه روز گذشته ۲۵ بهمن ۱۳۹۷ افتتاح گردید.

در این نمایشگاه نخست دکتر کوئن رایزن فرهنگی کره با ابراز خرسندی برای برپایی این برنامه که متاثر از ایده رایزنی فرهنگی سفارت ج اا در آلمان و مشارکت انستیتو حافظ برای صلح و گفتگو بوده و همزمان با جشن های پیروزی انقلاب مردم ایران دریافت شده است، وی به روابط تاریخی دو ملت ایران و کره اشاره نمود و توجه داد که براساس متون کره ای از بیش از یکهزار سال پیش مناسبات گسترده ای را مردم شبه جزیره کره با ایرانیان داشته اند. سپس آقای Dongkook Lee مدیر موزه هنر خوشنویسی سئول با اشاره به حضور استاد Jong-wonKim هنرمند خوشنویس کره ای و همکار ایرانی اش استاد احمد محمدپور و نیز استاد حمید عجمی و خانم نفیسه خانه زر که آثارشان در کنار مجموعه اصلی به نمایش در آمده، به ایراد سخنرانی مبادرت ورزیده اند.

دونگ لوک لی ابتدا تاکید کرد تاریخ در مبارزه بین خودی و غیر خود تعریف میگردد و اغراق نیست اگر گفته شود که در دنیای امروزی در شرق و غرب آسیا، شرایط سیاسی ناشی از ناپایداری های برخی از دولتها میان ساکنان این مناطق جدایی ایجاد نموده و هراس از جنگ و درگیری ناشی از اخبار هسته ای کره شمالی و یا بی ثباتی جهان عرب دو کشور ایران و کره جنوبی را نگران ساخته است. در نگاه او به رغم این امر، هر دو تمدن ایران و کره با تاریخ کهن و میراث پایدار خود قرن‌هاست که کوشیده اند با ابزار خط گفتگویی را در حوزه همسایگان خود پدید آورند. خط برای آنها استفاده از ابزار تازه ای است که می کوشد گفتگو را تبیین نماید امروز در برلین شهری که روزی دیواری میان شرق و غرب آن فاصله ایجاد کرده بود قلم خطاط ایرانی و قلم موی هنرمند کره ای در تماس و دیدار با با یکدیگر نشان می دهند ذهن، دست و زبان چه ارتباطی را برقرار می کنند. آنها نشان خواهند داد دستی که می تواند سلاح برگیرد اگر به خِرد مسلح شود، تفنگ را بر زمین نهاده و قلم را در میان انگشتان خود می فشارد.

مدیر موزه هنر خوشنویسی سئول تاکید نمود، در دنیای امروزی که روباتها لطافت حیات و ظرفیت انسانی را تصرف کرده اند، هنوز خط و اندیشه است که می تواند ما را با هویت انسانی خویش آشتی دهد. نباید فراموش کرد زبان هایی که ظهور کرده اند تا انسان بتواند با یکدیگر ارتباط برقرار کند بی اندازه است. زبان هایی مانند زبان گفتاری و زبان تصویر وجود دارند؛ با این همه، بالاترین سطح زبان، زبان نوشتاری است. زبان نوشتاری به خودی خود یک پایه و اساس از هنرهای تجسمی است. گاه به عنوان یک شعر، به عنوان یک روح در یک گفت و گو اساسی میان بشریت نقش بازی می کند. الفبای فارسی با 32 حرف و هانگول کره با 28 کاراکتر، که در قیاس میان ایندو باید گفت هر دو زبان در خوشنویسی از آهنگ و رقصی خیره کننده الهام گرفته و در مسیر زمان، هر بار بیش از گذشته تعالی پیدا می کنند. آنها سبک ایجاد می کنند و در هم می آمیزند تا تصویری تازه را از تخیل و تفکر خطاط در ارتباط با اشعار و مثل ها ایجاد کنند.
رایزن فرهنگی ایران نیز در زمان سخنرانی خویش به تشریح ایده و انگیزه انجام این مهم پرداخته و نکاتی بترتیب ذیل بیان گردید:
• شاید باورکردنی نباشد برنامه ای که از ماههای پیش درباره آن رایزنی انجام شده بود، در تعیین زمان درست با تقویم فرهنگی روز مهروزی اروپائیان تقارن پیدا کند و چنین رقم خورد که در چنین برنامه ای دو سبک نوشتاری بخواهند تجربه آمیختن، گفتگو، یکی شدن را بیآزمایند.

برای مطالعه کامل مطلب به لینک زیر مراجعه نمایید:
http://fa.berlin.icro.ir/index.aspx?fkeyid=&siteid=190&pageid=11680&newsview=723696
گالری تصاویر:
👉 http://web.irankultur.com/?p=9386
@kultur
https://bit.ly/2SDstzI

👩🏻‍💻 17مرداد روز خبرنگار گرامی باد

💐 به پاسداشت روز ملی خبرنگار با ارج نهادن به مقام والای این عزیزان در روشنگری و آگاه سازی، نگاهی داریم به بهره گیری از عکس و عکاسی در روزنامه های شرف و شرافت

📙 اولین روزنامه دولتی ایران "وقایع اتفاقیه" نام داشت. در سال 1277 ه.ق ناصرالدین شاه قاجار فرمان مصور کردن روزنامه مزبور را صادر کرد. بنابراین وقایع اتفاقیه از شماره 472 در سال 1277 ه.ق به صورت مصور همراه با نقاشی های "میرزا ابوالحسن خان غفاری" به نام "روزنامه دولت علیه ایران" منتشر شد. ادامه روند انتشار روزنامه های مصور از سال 1300 ه.ق با انتشار دو روزنامه "شرف" و "شرافت" مجددا از سرگرفته شد. تصاویر این دو روزنامه مشتمل بر تصویرهای رجال ایرانی و غیرایرانی، اماکن و سایر مواردی است که توسط نقاشانی چون "میرزا ابوتراب غفاری"، "میرزا موسی نقاش" و "مصورالملک" ترسیم شده اند. شرف و شرافت در مجموع دارای 250 نقاشی با سبک واقع گرایانه هستند. سال های انتشار این دو روزنامه همزمان با دوران رشد و اعتلای عکاسی در ایران بود و از آثار عکاسان مشهوری چون آقارضا اقبال السلطنه، میرزا احمد خان صنیع السلطنه، عبداله میرزای قاجار، محمدحسن خان قاجار، میرزا سید عی خان اعتماد حضور و منوچهر خان عکاس باشی به نحوی در این دو روزنامه استفاده شده است. در این مقاله سعی شده تا اصل عکس هایی که نقاشان روزنامه های شرف و شرافت از روی آنها به کشیدن تصاویر چاپ شده در این دو روزنامه پرداخته اند یافت شده در صورت امکان، عکاسان آن عکس ها نیز شناسایی شوند.

▫️قابل ذکر است تمام نسخ روزنامه های شرف و شرافت در آرشیو مطبوعات موزه چاپ‌ونشر،تعلیم‌وتربیت موجود می باشد.

🔗 لینک دانلود مقاله در نشریه هنرهای زیبا - هنرهای تجسمی ( سامانه نشر مجلات علمی دانشگاه تهران )
https://journals.ut.ac.ir/article_68304_0438f84c3068cbda4fea176c8cad335c.pdf

🏛 موزه چاپ‌ونشر،تعلیم‌وتربیت
(مجموعه شخصی برادران کفیلی)
@printmuseum_ir

باسمه جمیل
با اتکال الهی برنامه روز دوم
نخستین کنگره بین‌المللی فرهنگ و هنر در تمدن اسلامی
با محوریت تجلی رسول الله صلی الله علیه و آله در فرهنگ و هنر اسلامی
را که هم‌زمان با دومین روز از هفته وحدت و ایام ولادت با سعادت حضرت ختمی مرتبت رسول‌الله صلی‌ علیه و آله و سلم و امام جعفر صادق علیه‌السلام برگزار می‌شود، به ترتیب زیر به اطلاع می‌رساند.
لذا از همه عزیزان اعضای هیأت علمی، دانش‌پژوهان و دانشوران و هنرمندان دعوت می‌کنیم که با ورود از طریق نشانی زیر در سامانه ادوبی‌کانکت دانشگاه در این برنامه با حضور خویش ما را سرفراز نمایند.

http://adobe2.art.ac.ir/acic

روز دوم: چهارشنبه 28 مهر 1400؛ 13 ربیع‌الاول 1443 و 20 نوامبر 2021
بعدازظهر ساعت 14 تا 17

مجری برنامه: سرکار خانم زهرا فیروزآبادی
مدیر پانل: جناب آقای دکتر یعقوب‌زاده
1. سخنران اول: جناب آقای دکتر محمدسهیل عمر؛ «هر چه گوید دیده گوید؛ اهمیتِ شعر حکیمانه از دیدگاهِ نظریة سنتی شعر»
2. سخنران دوم: جناب آقای دکتر قاسم درزی؛ گونه‌شناسی مؤلفه‌های زیبایی‌شناختی قرآن: با تأکید بر نقش رسول‌الله (ص) در ادراک زیبایی‌شناختی قرآن
3. سخنران سوم: جناب آقای دکتر سید ابوالقاسم نقیبی؛ جمال و کمال پیامبر اکرم (ص) در قرآن کریم
4. سخنران چهارم: جناب آقای دکتر ایوب شافعی‌پور؛ حکم فقهی ورود غیرمسلمانان به اماکن مذهبی مسلمانان و تأثیر آن بر گردشگری مذهبی
5. سخنران پنجم: سرکار خانم دکتر سمانه رستم‌بیگی؛ مطالعه تصاویر نسخه معراج‌نامه احمد موسی بر اساس روایت‌های موجود از داستان معراج


🌐 @ARTSTUDIES

#نقاشی های یک نقاش روس از ایران به همراه مختصری از زندگی نامه اش.
#پاول یاکُولِویچ پیسِتسکی
#Пясецкий, Павел Яковлевич

پیسِتسکی در سال 1843 در اُرل به دنیا آمد. در سال 1861 از دانشگاه کشورش فارغ التحصیل شد و سپس در دانشکده پزشکی دانشگاه مسکو تحصیلاتش را ادامه داد.
او از سنین جوانی عاشق نقاشی بود. در طول تحصیل در دانشکده پزشکی، صدها نقاشی از آناتومی، بافت شناسی، پزشکی قانونی، ، زنان و بیماری های پوستی کشید که همه آنها به عنوان یک ابزار آموزشی استفاده می شدند.
پاول تخصص پزشکی اش را در عمل جراحی ادامه داد. او از شاگردان جراح فرانسوی، «ژان روردی» بود که در سال 1869 توانست روشی برای پیوند پوست ارائه دهد. لذا پاول به عنوان دستیار روسی این جراح فرانسوی، از اولین روسهایی بود که به علوم جدید مجهز می شد. به گونه که او در 1870 روش به نام «روش پیسِتسکی» در پیوند پوست را به نام خود ثبت کرد.
پس از پایان تحصیل او برای خدمت سربازی به سنت پترزبورگ رفت. او در اوقات فراغت به عنوان حسابرس در استدیوی هنری چیستیاکف که در آکادمی سلطنتی هنر قرار داشت، فعالیت می کرد.
... در طول جنگ روسیه و ترکیه از 1877-1878 پیسِتسکی در ارتش، به عنوان یک دکتر نظامی کار میکرد. معروفیت پاول بیشتر از پزشکی در معرفی ماست «کفیر» به جامعه روسیه بوده که تا آن زمان به سختی در روسیه شناخته می شد. او در یک سفر کوتاه به قفقاز شمالی این تحفه را به ارمغان آورد.
در ژانویه سال 1895، پیسِتسکی برای شرکت در جلسه فوق العاده سفارت روسیه در تهران، توسط شاه قاجار دعوت شده بود. پیاسکی برای گزارش سفر خود برای نیکلای دوم از آنچه که در ایران می¬دید نقاشی میکرد. او از شهر رشت و بندر انزلی گرفته تا قزوین و تهران را به تصویر کشید. آخرین نقاشی او مربوط می شود به سال 1895 در ماه فوریه و در شهر عشق آباد است.
تمام رول نقاشی پاول که 59.6 متر می شود، در حال حاضر در گوشه ی عزلت، جایی در موزه جغرافیایی در سن پترزبورگ قرار دارد.
در سال 1900 میلادی در موزه لوور پاریس پانورمای پیسِتسکی از شاه ایران به نمایش گذاشت شد. این موزه قبلا پانورمای مضفرالدین شاه را نیز به خود دیده بود.
در پایین تمام تصاویر پیسِتسکی از ایران را برای شما مخاطبان کانال می فرستم.
@peymanfarus

🔶 روز اسناد ملی و میراث مکتوب؛ مهم‌ترین سند عقدنامه‌ای تاریخ معاصر

🔖 عاطفه شفیعی

📚 روز نوزدهم اردیبهشت ماه که مصادف با زادروز محدث بزرگ شیعی ثقه‌الاسلام کلینی است، در تقویم رسمی کشور به نام «روز اسناد ملی و میراث مکتوب» نام گذاری شده است.

✍️ موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک با در اختیار داشتن یکی از بزرگترین آرشیوهای کشور در حوزه میراث مکتوب، مجموعه بی مانندی از اسناد را دل خود جای داده است. یکی از اسناد نفیس و کم نظیر در این مجموعه عقدنامه میرزا محمدتقی خان فراهانی (امیرکبیر) با ملک‌زاده خانم (عزت‌الدوله) یگانه خواهر تنی ناصرالدین شاه (دختر محمدشاه قاجار و مهدعلیا) است. عزت الدوله که از پس این ازدواج، دل در گروی مهر امیر نهاده بود، وی را در تبعید به کاشان نیز همراهی کرد و تا زمانی که به نیرنگ از امیر دورش ساختند، از بیم گزند بدخواهان خویش را سپر بلای او کرده و لحظه‌ای از وی جدا نشد.

🏷️ این سند ارزشمند که به خط نستعلیق ممتاز در ۲۵ سطر به مرکب مشکی و شنگرف و لاجورد به سال ۱۲۶۵ قمری کتابت شده، با آرایه‌هایی متعددی همچون طلااندازی بین سطور، نقوش ختایی مذهب مرصع در حاشیه و نشان ترنجی طلایی در قسمت سرلوح، جدول کشی های مطلا و کتیبه های قلمدانی سمت چپ متن زینت یافته‌است. در نشان ترنجی سرلوح عبارت «خلدالله ملکه السلطان بن السلطان بن السلطان ناصرالدینشاه» به لاجورد نگاشته شده است.

📌 می‌توانید اطلاعات و تصاویر بیشتر از این سند تاریخی که به شماره ۵۸۲۶ در بخش اسناد کتابخانه ملی ملک ثبت شده‌است را با جست‌وجوی عبارت «عقدنامه میرزا محمدتقی خان فراهانی» در برگه «مجموعه‌ها»ی تارنمای مؤسسه ببینید.
http://www.malekmuseum.org