💥نگاهی به تاریخ سفرهای مقامات ایرانی به روسیه
✍️ علی مرادی مراغه ای
@Ali_Moradi_maragheie
✅در مورد سفر رئیس مجلس ایران به روسیه مطالب ضد و نقیض زیادی از سوی گروهها نوشته اند که نمیخواهم وارد گردم چون نه اهلِ گروه یا حزبی هستم و نه تحلیلگر سیاسی هستم، تنها به عنوانِ مورخِ مستقل،معتقدم اگر رخدادها را در پرتو مشابهتهای تاریخی آنها بنگریم آنوقت، دید و بینش مان به مراتب ژرفتر و عمیق تر خواهد بود.
🌾حوادث تاریخی نشان میدهد حتی در بدترین وضعیت نیز وقتی مقامی از ایران وارد روسیه میشده روسها علیرغم تاریخِ روابطِ زهراگین شان با ما، همیشه در استقبال، سنگ تمام میگذاشته اند دو نمونه می آورم:
اولی،در زمان امپراطور روسیه رخ داده و دومی در زمان استالین. و این جناب پوتین نه در حد و قواره امپراطور روسیه بوده و نه در اندازه استالینِ فاتح جنگِ با فاشیسم...
🌾اولی مربوط به سفر خسرو میرزا به پترزبورگ و دیدار با امپراطور نیکلای اول برای عذرخواهی از قتل گریبایدوف است و اوضاع ایران چنین اسفناک بود:
بتازگی، شکستهای سختی از روسیه خورده و روسها تا زنجان، تمام شهرهای آذربایجان را اشغال کرده قرارداد شوم ترکمنچای را تحمیل کرده و ایران را ملزم به پرداخت غرامت سنگین 10کرور کرده بودند که همگی اینها،کمر ایران را شکسته بود و در این زمان، ایرانیان زخمگین و تحقیر شده در یک فضای احساسی به سفارت روسیه در تهران ریخته و چنان 33نفر اعضای سفارت و خود سفیر گریبایدوف را سلاخی کرده بودند که اجسادشان قابل تشخیص نبود...!
در آن زمان، عباس میرزا یکی از پسران خود(خسرو میرزا) را برای عذرخواهی به ملاقات امپراطور روسیه میفرستد و امپراطور، چنان گرم از پسر عباس میرزا استقبال میکند که حتی دو کرور از ده کرور غرامت جنگی را نیز به یُمن پای خسرو میرزا می بخشد و این زمانیست که ایرانیان شکست خورده مرتکب قتل و عام اعضای سفارت شده و مقام ایرانی فرستاده شده نیز حتی هزارمین رتبه نیز در بین مقامات ایرانی نداشته...!
🌾دومین سفر مربوط به قوام السلطنه در 29 بهمن1324است و باز ایران در بدترین زمان ممکن است کشور در اشغال متفقین و زیر چکمه های ارتش سرخ...
اما روسها خودشان هواپیما فرستاده و قوام به همراه هيئتی عازم مسكو میگردد فیلم کمیابی که در زیر آورده ام، گویاست و با کمک منابع تاریخی فیلم را توضیح میدهم تا استقبال روسها را ببینید:
قوام در دوشنبه ساعت هفتونيم صبح وارد باكو شده؛ در فرودگاه، كميسر خارجه دولت آذربايجان به استقبال آمده و پذيرائی نمودند و قرار بود پس از نيم ساعت توقف، بطرف مسكو رهسپار شوند. چون به وسيله بی سيم از مسكو اطلاع دادند هوا سخت طوفانی است، شب را در باکو متوقف و پذيرائی كامل به عمل آمد.اما واقع امر این بود که چون ممكن بود هواپيما شب به مسكو برسد و احترامات و تشريفاتی كه در نظر گرفته بودند هنگام شب كامل جلوه گر نشود در نتیجه، هیئت ایرانی را در باكو پذيرائی نمودند كه هواپيما در فردا زمانی وارد مسكو شود كه هوا كاملاً روشن باشد و تشريفات مجلل به خوبی آشكار...
هیئت ایرانی، سی ام بهمن ، از فرودگاه باکو به مسكو حركت كرده و بعد از ظهر وارد مسكو شدند .براساس فیلم زیر، در فرودگاه مسکو، مولوتف قائم مقام كميسر ملی و كميسر خارجه، دكانوزف جانشين كميسر خارجه رؤسای عالیرتبه و فرمانده پادگان مسكو...حاضر شده گارد احترام نيز در ميدان فرودگاه منتظر ورود بود. در فیلم میبینید پس از پياده شدن قوام از هواپيما، بلافاصله مولوتف نزديك آمده، خير مقدم میگوید و رؤسای عاليرتبه كميساريای خارجه، سفرا و وزرا معرفی شده سپس فرمانده گارد احترام تبريكِ ورود میگوید پس از خواندن سرود ملی ايران و سرود شوروی، گارد احترام در مقابل هيئت اعزامی رژه میروند.
اقامتگاه مخصوصی كه سابقاً چرچيل رئيس الوزرا، انگلستان را در آن پذيرائی نموده بودند، به قوام تخصيص دادند.
قوام در مدت 17 روزِ مسافرت، 2 بار با استالين و 4 بار با مولوتف ملاقات كرد و در19 اسفند 1324 به تهران برگشت. ماحصل مذاکرات: تخلیه ارتش سرخ و توافقِ قرارداد نفت بصورت50درصد طرفین، البته بشرط تصویب مجلس ایران...(دقت شود که در آن زمان، سهم ایران از قراردادِ دارسی انگلیسی، حتی به 20درصد نمیرسید.)
🌾دیگر به سفر اشرف پهلوی به مسکو و دیدارش با استالین نمیپردازم که اندکی پس از سفر قوام یعنی در29تیر۱۳۲۵ش صورت گرفت در این سفر، ملاقات ده دقیقه ای اشرف با استالین، دو ساعت و نیم طول کشید و در آخر هم، بزرگترین دیکتاتور تاریخ روسیه و شاید هم جهان، هدیه ایی بس گرانبها یعنی «پالتویی از پوست سمور» به اشرف داد...!
حالا این پوتین دیکتاتور کوچولو کجا و آن استالین دیکتاتورِ بزرگ کجا...؟!
و در طول این سالهایِ اختلاف بین ایران و غرب، بیشترین سود را همین پوتین برده...