🔊فایل صوتی
ابوالقاسم فنایی
کربلا، صحنه رویادویی اسلام اموی و اسلام علوی
اینستاگرام خانه اندیشمندان علوم انسانی
۳ شهریور ۱۳۹۹
ابوالقاسم فنائی:
شفاعت وقتی اتفاق می‌افتد که به تحول وجودی برسیم
شفاعت وقتی اتفاق می‌افتد که بتوانیم به لحاظ شخصیتی شبیه شخصیت امام(ع) شویم. خطاهایمان را جبران کنیم و به تحول وجودی برسیم.
بعد از انقطاع وحی و پایان نبوت پیامبر خاتم‌الانبیا، وجه رسالتی ایشان باقی ماند و به اعتقاد ما شیعیان این رسالت بعد از پیامبر به امامان محول شد.مهمترین رسالتی که پیامبر داشتند این بود که یک الگوی زیسته موفقی را در پیش بگیرند تا تصویری واقعی از آنچه در ایده‌ها و اندیشه‌های پیامبر مطرح شده بود، به نمایش بگذارند و از این حیث، امامان ما هم جانشین پیامبر هستند.
یکی از ویژگی‌هایی که قرآن مورد تاکید قرار داده اسوه بودن پیامبر است (قَدْ کانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ) که به نوعی سیره اهل بیت میشود. چنانکه امام حسین(ع) نیز درباره خود می‌گوید «و لکم فِی أُسْوَةٌ ».
باید در بین تبیین‌های متنوعی که از واقعه عاشورا صورت میگیرد بهترین آن را انتخاب کنیم. بهترین تبیین هم آن است که با الگو بودن و رسالت امام حسین(ع) منافات نداشته باشد و انتخاب آگاهانه امام حسین(ع) از جنس چنین تبیینی است.
امام حسین(ع) برای چه کسانی الگو است؟
اگر ما ادعا داریم که شیعه ائمه هستیم باید بدانیم که «الشِّیعَةُ مَنْ شَایَعَ عَلِیًّا» (شیعه کسی است که در پیِ علی رود). این الگو بودن انتظاراتی را در ما شکل می‌دهد.
پاسخ‌های زیادی برای این سوال وجود دارد. برخی ایشان را برای شیعیان و برخی به طور کلی برای مسلمانان الگو میدانند. اما من معتقدم امام حسین(ع) برای بشریت الگو هستند.
یکی از دلایل این امر این است که همانطور که پیامبر رحمة للعالمین بود امامان نیز این ویژگی را دارند و علی‌رغم تکثری که در هر باور و اعتقادی هست امام حسین(ع) میتواند الگویی برای آن باشد.
به نظر من، محدود کردن امام و تبدیل کردن ایشان به یک الگوی محلی و فرقه‌ای هم ظلم به امام حسین(ع) است و هم ظلم به بشریت.
امام حسین در چه چیزی الگو است؟
اگر بخواهیم یک الگو نقش سازنده‌ای در زندگی ما ایفا کند باید جنبه‌های ذاتی(آنچه در اصل هست) این الگو را از جنبه‌های عرضی(آنچه به خود میگیرد) آن تفکیک کنیم.
برای مثال، امام حسین (ع) دارای جنبه های عرضی از جمله عناصر زمانی و مکانی خاص دوره خود هستند از جمله، نوع پوشش، نوع سلاح‌های جنگی، زبان عربی و جنسیت مردانه که هیچ‌کدام از این‌ها جنبه‌های ذاتی یک فرد نیستند.
برای همین، برای الگو قرار دادن یک شخص باید آن عناصر زمانی و مکانی را که قابل تعمیم نیست، کنار بگذاریم و روی ویژگی‌های دیگر تاکید کنیم. از جمله اینکه ایشان در مقام انسان می‌توانند الگوی همه زنان و مردان باشند و نه فقط به خاطر جنسیتشان الگوی مردان باشند. یا زبان ایشان که عربی بوده تنها به خاطر منطقه تولد ایشان بوده و هرکسی با هر زبانی میتواند امام حسین(ع) را الگوی خود قرار دهد. چراکه در زمینه و زمانهای که امام حسین(ع) زندگی میکند جنبه‌هایی از شخصیت ایشان برای ما الگو است که فرازمانی و فرامکانی باشد.
تحریفات کربلا، مانع اصلی
برای درک اخلاق در نگاه امام حسین(ع) باید دید ایشان در منش و رفتار خود تصمیماتی که گرفته بر مبنای چه اصول و ارزش‌هایی بوده است و در صورتی که ما این اصول و ارزش‌ها را بشناسیم خواهیم فهمید چه باید بکنیم.
آنگونه که در تفکر سنتی اتفاق افتاده است، شخصیت‌های دینی در جایگاهی هستند که نمی‌توانند آن نقش موثر الگو را در زندگی ما ایفا کنند. به طوری که خود شخصیت به حاشیه رفته و ما می‌مانیم و یک سری از دستورات و قواعدی که تنها در قالب تک جمله‌های زیبا به ما رسیده است و ما جز نقش واسطه‌گری انتقال پیام چیزی از امامان دریافت نمی‌کنیم. از این رو، نقش، رسالت، مسئولیت و حجت شخصیت امامان نادیده گرفته شده است.
حجت بودن همان الگو بودن امام است و نشانگر این است که شخصیت یک امام موضوعیت دارد. چرا که تجسم عینی آموزه‌های دینی است. ما در زندگی دینی خود به چنین شخصیت‌هایی نیاز داریم تا ببینیم اگر کسی به معنای دقیق دین عمل کند، سبک زندگی و منش او چه شکلی خواهد بود.
پیروی از الگو متضمن برقراری ارتباط با آن شخصیت است که از دو جنبه عاطفی و معرفتی تشکیل شده است. اما امروزه در بسیاری از جهات این دو جنبه از هم جدا شده و تنها بر جنبه عاطفی و احساسی تاکید شده است. لذا جای آن جنبه معرفتی را خرافات، احادیث جعلی و نظایر این پر کرده است.
در مورد امام حسین(ع) در هر دو جنبه عاطفی و معرفتی تحریف صورت گرفته و در ارتباط معرفتی ما با امام حسین(ع) اختلال ایجاد کرده است.
📌 متن کامل ای
نجا
.
🆔 @sokhanranihaa
🆑کانال سخنرانی ها
🌹
