آدرس جدید litera999@

فرهنگ روش
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
روزنوشت‌های فرهنگ مهروش

تجربه‌هایی برای داوری مقالات
فرستۀ اول:
از همان دوران دانشجویی مقاله می‌نوشتم. از اندک دانشجویانی بودم که مقالاتم را برای نقد به دست دوستان می‌دادم. ناقدان همیشه مؤدب نبودند و نقدها همیشه با وضع حال من تناسب نداشت؛ اما درهرحال، سعی می‌کردم از آن‌ها استفاده کنم. سال 1382ش، وقتی در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی دست‌یارِ استاد دکتر پاکتچی شدم، از من خواستند هر مقاله‌ای را که تألیف می‌شود و به بخش می‌رسد نقد کنم و گزارشی خدمت ایشان بدهم. این گزارش قرار بود به مؤلف برای بهبود کارش یاری رسانَد. نیز، هرگاه مؤلف درنهایت از پسِ اصلاح کار برنیامد، قرار بود ویراستاران مرکز با خواندن این گزارش بهتر و سریع‌تر بتوانند برای اصلاح مقاله آماده شوند.
این‌گونه، اشتغالی مرتبط با نقد مقالات یافتم. من ــ خود ــ مؤلف نیز بودم. وقتی با نقدهای ویراستاران مرکز روبه‌رو شدم، فرصت مناسب‌تری پیدا کردم تا بتوانم حال یک مؤلف را وقتی با نقدها روبه‌رو می‌شود حس کنم. این نقدها سبب شدند خود نیز به اصلاح روش‌هایم در مقام انتقاد از مقالات بپردازم. کوشیدم از این تجربه‌ها برای کمک به مؤلفان بهره گیرم.
با این دست‌مایه سال‌ها پیش برای داوری مقاله‌ها به هم‌کاری با مجله‌ای دعوت شدم. بسی قدر دانستم و استقبال کردم. نقدهای مفصلی بر مقالات می‌نوشتم. سال‌ها بعد فهمیدم سردبیر آن مجله هیچ یک از نقدها را برای مؤلفان ارسال نکرده است! او معتقد بود مؤلفان پررو می‌شوند! باید با یک کلام «بله» یا «نه» حساب‌شان را کف دست‌شان گذاشت. هیچ دلیلی نیز ندارد که بخواهیم برای‌شان اشکالات را توضیح دهیم. آن‌ها اگر فرصت کنند با استدلال نقد شوند، فرصت خواهند کرد که خود نیز استدلالی در برابر ما دست‌وپا کنند و این‌طوری کارها از هم می‌پاشد! آن سردبیر اصلاً آدم دیکتاتوری نبود؛ با تجربۀ سال‌ها کار ــ درست یا غلط ــ به این نتیجه رسیده بود این لوس‌بازی‌ها برای کشور ما جواب نمی‌دهد! می‌گفت یک بار مؤلفی با مادرش به دفتر مجله آمده، سراغ داوری را گرفته که فکر می‌کرده مقاله‌اش را رد کرده، و در ملأ عام کلی بدوبی‌راه به آن داور گفته است! یک بار در مجله‌ای مسئولیت پذیرفتم. هرچه به سردبیر اصرار کردم که دست‌کم نام داوران را داخل سایت یا در صفحۀ نخست مجله درج کنند حاضر نشد! آن روزها هنوز وزارت علوم این اصرار و اجبارهای کنونی را مد نکرده بود و سردبیران ترجیح می‌دادند همه چیز پشت پرده باشد. البته، اکنون هم درب برخی مجلات بر همان پاشنه می‌چرخد و تنها ظواهر کارشان قدری تغییر کرده است. خدا را شکر! من در آن دوره نقدهای خود بر مقالات را یادداشت کردم و نگذاشتم هدر برود. بعدها پرتکرارترین خطاها در مقالات پژوهشی را دسته‌بندی کردم و به‌تدریج در اختیار دوستان گذاشتم.
افزون بر تجربۀ نقد مقالات، به اقتضای مسئولیتم در مدیریت برخی مجلات نیز فرصت پیدا کردم بازخورد بحث‌های مکتوب داوران با مؤلفان را ببینم. اکنون تجربه‌ای را که برای داوری مقاله در طول سال‌ها به دست آورده‌ام، به دوستان و استادان جوان‌تر پیش‌کش می‌کنم؛ عزیزانی که به‌تازگی درگیر کار داوری شده‌اند. امیدوارم این توضیح واضحات حمل بر جسارت نشود و از باب یادآوری مفید به حساب آید.
1ـ مقاله‌ای که قرار است آن را داوری کنیم، نتیجۀ طرح پژوهشی یا مقالۀ مستخرج از رسالۀ یک دانشجو ست؛ یعنی یک مرکز پژوهشی حاضر شده است چندین میلیون هزینه کند. اگر ما مقاله را تأیید کنیم، این پول خرج می‌شود. قطعاً شخصی یا تیمی درگیر کار بوده، و بخش قابل‌توجهی از وقت خود را صرف آن کرده است. این‌ها همه یعنی ما نسبت به داوری خود پیش خدا و خلق مسئول ایم.
2ـ قبل از آغاز به داوری، باید مطمئن باشیم صلاحیت داوری در این زمینه را داریم. بهتر است اگر در این زمینه مطالعات کافی نداشته‌ایم صریح برای سردبیر بنویسیم که صلاحیت داوری دربارۀ این مقاله را نداریم. داوری مقاله در درازمدت البته برای خود ما فرصت مناسبی است برای آشنایی با برخی حوزه‌ها و مباحث؛ اما باید حواس‌مان باشد که داوری ما موجب تضییع حق دیگران نشود.

@FarhangeRvesh

این کتاب ترجمه‌ای است از:
War is a force that gives us meaning
By Chris Hedges
دربارۀ نویسنده
کریس هِجِز پانزده سال خبرنگارِ خارجی بود. سالِ 1990 به هیأت تحریریۀ روزنامۀ نیویورک تایمز پیوست. پیش از آن، برایِ روزنامه‌هایِ معروف (از جمله “دالاس مورنینگ نیوز” و “کریسچن ساینس مانیتور”) و ایستگاهِ رادیویی سراسری و مهمِ “نَشنال پابلیک رادیو” کار کرده بود.
هِجِز فارغ‌التحصیلِ رشتۀ ادبیاتِ انگلیسی از دانشگاهِ “کُلگیت” است و از دانشگاهِ “هاروارد” در رشتۀ الهیات فوقِ لیسانس گرفته.
او یکی از اعضایِ گروهِ روزنامه‌نگارانِ نیویورک تایمز بود که در سالِ 2002، برایِ تهیۀ «گزارشِ توضیحی» در زمینۀ بررسیِ تروریسمِ جهانی، برندۀ جایزۀ پولیتزر شد و نیز جایزۀ سازمانِ عفوِ بین‌الملل را برایِ روزنامه‌نگاری در زمینۀ حقوقِ بشر در همان سال دریافت کرد.
هِجِز اکنون در شهرِ نیویورک زندگی می‌کند و دانشیارِ رشتۀ روزنامه‌نگاری در دانشگاهِ نیویورک است.
****************************************
از مقدمۀ کتاب
من این کتاب را نه به‌منظورِ بازداشتنِ خودمان از جنگ، بلکه برایِ درکِ آن می‌نویسم. نکتۀ به‌ویژه مهم این است که ما آمریکاییان که چنین قدرتِ جهانیِ عظیمی در اختیار داریم، در درونِ خود، جوانه زدنِ بذرهایِ نابودی را مشاهده می‌کنیم. ما بایستی در برابرِ «اُسطورۀ جنگ» و تخدیرِ ناشی از آن که می‌توانند دست در دستِ هم، ما را به بی‌توجهی و نابینایی بکشانند و از ما به‌اندازۀ همان کسانی‌که با آنان می‌جنگیم، آدمیانی سنگ‌دل و بی‌عاطفه بسازند، از خود مُراقبت کنیم.
ما در ویتنام تحقیر شدیم و مدتی خود را از شرِّ بیماریِ تفرعنِ خطرناکی که همچون خوره به جانمان افتاده بود، خلاص کردیم. هنگامی‌که به این فیض نائل آمدیم، درک و اندیشه‌مان در‌موردِ جنگ، تزکیه شد. کشورِ بهتری شدیم. اما بارِ دیگر، حتا زمانی‌که با احتمالِ حملاتِ تروریستیِ خانمان‌براندازِ بیولُژیک یا اتمی در واشینگتُن و نیویورک روبرو می‌شویم، آن تجربه را به‌تدریج از دست می‌دهیم. اگر فُروتنیِ حاصل از شکست‌مان در ویتنام نیرویِ محرکه‌ای برایِ واکُنشِ ما به حملاتِ تروریستیِ آینده ـ حتا حملاتِ فاجعه‌آمیز و مصیبت‌بار ـ نباشد، ما از دست رفته‌ایم.
تنها پادزهر برایِ دفعِ نیرویِ مُخرب، نابود کردنِ خود و استفادۀ بدونِ تبعیضِ زور، فروتنی و سرانجام شفقت و غمخواری است. راین هولد نیبور(3) به ما یادآوری می‌کند که همگی‌مان باید دست به‌کار شویم و درخواستِ بخشایش کنیم.
این کتاب فراخوانی برایِ سکون و بی‌تحرکی نیست. این کتاب فراخوانی است برایِ ابرازِ استغفار و ندامت.

@litera9
این رمان روایتگر تضادها در یک متن جامعه است، اما چیزی که در وهله اول باعث توجه خواننده‌اش می‌شود، ناکامی نویسنده‌اش –جان کندی تول– در انتشار آن در دوران حیاتش است، در واقع نویسنده آنقدر برای انتشار این اثر به این در و آن در زد و جواب منفی شنید که در غم این ناکامی در ۳۲ سالگی خودکشی کرد و به زندگی خود خاتمه داد.
جان کندی تول، در سال ۱۹۳۷ در نیواورلئانز به دنیا آمد، او در ۱۷ سالگی بورسه دانشگاه تولن شد و در ۲۲ سالگی به مقام استادی کال هانتر نیویورک رسید، او جوان‌ترین استادی بود که در این کالج ادبیات انگلیسی، تدریس کرده بود. او در سال ۱۹۵۹ زمانی که برای خدمت سربازی به پورتوریکو رفته بود، ماشین تحریر دوستش را قرض گرفت و نوشتن اتحادیه ابلهان را شروع کرد. بعد از بازگشت به آمریکا، او رمان را بارها برای ناشران بسیار فرستاد، اما هیچ یک حاضر به چاپ آن نشدند.
همین ناکامی باعث افسردگی و بعدها بدگمانی او شدند، تا اینکه در ۳۲ سالگی بعد از دعوایی مختصر با مادرش، با خودرو به جورجیا رفت و با وصل کردن شلنگ به اگزوز ماشین و تنفس از گاز سمی خودرو به زندگی خود خاتمه داد.
اما مادر بعد از دو سال افسردگی از دست دادن پسرش، آستین را بالا زد، او هم ۹ سال تمان جواب رد شنید، تا اینکه «واکر پرسی»، یکی از استادان دانشگاه لوییزیانا که از سماجت مادر به ستوه آمده بود، حاضر شد برای رفع تکلیف نگاهی به کتاب بیندازد، او در نظر داشت بالافاصله بعد از خواندن چند صفحه جواب رد بدهد، اما این استاد هر چه بیشتر کتاب را می‌خواند، بیشتر شگفت‌زده می‌شد، شگفت‌زده از متن کتاب و اینکه چرا کسی متوجه این شاهکار نشده بود.
پرسی پیشگفتاری برای کتاب نوشت، شمارگان چاپ نخست، تنها ۲۵۰۰ نسخه بود، اما کتاب بلافاصله بعد از انتشار غوغایی به پا کرد و سال بعد جایزه پولیتزر را گرفت. به این ترتیب جان کندی تول تنها نویسنده‌ای شد که بعد از مرگ پولیتزر می‌گیرد.

داوود غفارزادگان در سال ۱۳۳۸ در اردبیل متولد شد. تحصیلاتش را همان جا تمام کرد وبه کار معلمی پرداخت.درسال ۱۳۵۹ اولین اثرش را در مطبوعات به چاپ رساند. . درسال ۱۳۶۷ به تهران منتقل شد و در دفتر انتشارات کمک‌آموزشی مشغول به کار گردید و دبیری طرح۲۰۰ جلدی تدوین زندگی نامه مفاخر برای نوجوانان را بر عهده گرفت. اکنون بازنشسته‌ي آموزش وپرورش است و در تهران زندگی می‌کند .غفارزادگان بیش از دو دهه داستان‌هایی با موضوعات متنوع و برای مخاطبان متنوع نوشته است. جایزه‌ي ۲۰ سال ادبیات داستان(بزرگسالان) به خاطر مجموعه داستان" ماسه نفرهستیم" به او تعلق گرفت . نشان طلایی از جشن‌واره‌ي بزرگ برگزیدگان ادبیات کودک ونوجوان (انجمن نویسندگان کودک ونوجوان)به عنوان یکی از بهترین داستان‌ نویسان دو دهه از جوایز دیگر اوست. رمان فال خون او توسط پروفسور قانون‌پرور ترجمه و در دانشگاه تگزاس امریکا چاپ شده‌است. همانگونه که اشاره شد ، از این نویسنده تک‌ قصه‌هایی به زبان‌های مختلف ترجمه شده ‌است. برنده‌ی جایزه‌ی بیست سال ادبیات داستانی برای مجموعه داستان «ما سه‌نفر هستیم» و نشان طلایی جشنواره‌ی برگزیدگان ادبیات کودک و نوجوان. هم‌چنین مجموعه‌داستان‌های «دختران دلریز» و «راز قتل آقامیر» و رمان‌های «فال خون» (ترجمه‌شده به انگلیسی)، «کتاب بی‌نام اعترافات» و «ایستادن زیر دکل فشار قوی» بعضی از آثار او هستند. بعضی از داستان‌های کوتاه او نیز به زبان‌های دیگر ترجمه شده‌اند.
@litera9

@litera9
«لحظه‌های کوتاه، اندیشه‌های بلند»
دوست عزیزی که به جای «منهدم کردن»، یا به رسم رایج «انکارکردن»، به «ماندن» فکر می‌کند، کتاب سال 1349 من با عنوان «لحظه‌های کوتاه ، اندیشه‌های بلند» را، پس از 43 سال که گمان کنم حتی از سن خود او هم بیشتر باشد، به صورت نسخه‌ای الکترونیکی تنظیم کرده و با موافقت خود من به وب‌سایت باشگاه ادبیات سپرده و آن را در اختیار خود من هم قرار داده است. (قابل توجه دوست عزیزی که شعر بلند «پا در رکاب خویش» مرا به آلمانی ترجمه کرده و در آمازون برای فروش گذاشته، اما آن را حتی به خود من هم نمی فروشد!)
کسانی که در روزهای اول قیام ضد سلطنتی به «کمیته مشترک عملیات ضدخرابکاری» رفته بودند، به من که آن زمان در روزنامه کیهان می‌نوشتم، خبردادند که انباری از این کتاب را، با بسیاری از کتاب‌های دیگر، در «انبار» «کمیته مشترک عملیات ضد خرابکاری» حکومت پهلوی دوم دیده‌اند که لابد به خاطر علاقه فراوان بازجویان ایشان به خوردن کتاب بوده است!
نسخه‌هائی از این کتاب هم، مثل کتاب‌ها و نوشته‌های منتشر نشده و شده‌ی دیگر، که من خود در خانه داشتم، در روز دستگیری من به وسیله صاحبان جدید آن «کمیته» که برادران پاسدار بودند، به غارت رفت. یعنی که من حتی یک نسخه از این کتاب و کارهای دیگرم را که به غارت رفته‌اند، در اختیار ندارم و حضرات هر دو حاکمیت چنان حریص کتاب میل می‌فرموده اند!
به هرصورت، از امیر عزتی جوان پرشور و آگاهی که «باشگاه ادبیات» را با رفقایش راه انداخته و نمی گذارد «کار» «اهل کار» پامال بی‌خردان شود، بی‌نهایت خشنودم و خشنودتر خواهم بود که بتوانند با همه کارهای من که به مردم تعلق دارند، چنین کنند. این کارها، اجازه نمی خواهد. کار ما و کار «کار» های ما، از این حرف‌ها گذشته است .
فریدون گیلانی
دوازدهم فروردین ماه 1392

@litera9
بازنویسی از متون ادبیات فارسی بخش مهمی از بازار کتاب را تشکیل می‌دهد و اغلب، مخاطب هم دارد. به همین دلیل، بیش‌تر کتاب‌های مشهور ادبیات کهن به شکل‌ها و روایت‌های گوناگون بازنویسی شده‌اند. در این بین، دو موضوع برخی از آن‌ها را از دیگران متمایز می‌کند. اول بازنویسی آثاری که کمتر کسی به سراغ آن‌ها رفته باشد و دوم بازنویسی با رویکردی شبیه بازآفرینی که نویسنده با حفظ هویت اصلی اثر، آن را برای کودک یا نوجوان امروزی مدرن کرده باشد.
بازنویسی قصه‌های شیخ اشراق، به دلیل انتخاب اثری که کمتر به آن پرداخته شده است، تلاش خوبی برای آشنا کردن نوجوانان با آثار عرفانی شهاب‌الدین سهروردی است. ابتدای کتاب، در یک صفحه، شخصیت و زندگی سهروردی مطرح شده است و سپس هر کدام از آثار او در یک بخش برای نوجوانان به طور خلاصه ساده نویسی و به شکلی متفاوت تعریف شده است.
وقتی صحبت از پرواز و قدم گذاشتن در راه تازه برای کشف خود و دنیای اطراف می‌شود بی اختیار یاد دوره‌ی نوجوانی می‌افتیم که شناخت هویت خود بخشی از دغدغه‌های این دوره است. بازنویس، برای بخشی از حکایت‌های عرفانی این کتاب، راوی اول شخص را انتخاب کرده و به این ترتیب خواننده‌ی نوجوان بیش‌تر می تواند همراه این قصه‌ها باشد و به آن‌ها علاقمند شود و این می‌تواند شروع خوبی برای شستشوی مغزی‌اش باشد.

بزرگ‌زنی در سکوت
علی‌اصغر سیدآبادی

ثریا قزل‌ایاغ  پژوهشگر و نویسنده و مترجم و چهره‌ی موثر اما بی‌سر و صدای ادبیات کودکان ایران در روز جهانی کتاب کودک از میان ما رفت. سال ۱۳۷۷دبیری بخش کودک و نوجوان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران با من بود. پیش از آن داوران کتاب سال را حلقه‌ی بسته‌ای تشکیل می داد. پیشنهاد دادم که آن حلقه را بازتر کنیم و پذیرفته شد و از خانم قزل‌ایاغ هم برای داوری دعوت کردیم و او پذیرفت. برای من ۲۷ ساله نشست‌های داوری فرصتی برای آشنایی و آموختن از او بود. تسلط او به ادبیات کودک و نوجوان در میان کسانی که می‌شناختم و انصافش در داوری شگفت‌انگیز بود. چند ماه بعد در انجمن نویسندگان کودک و نوجوان که من هم عضو هیات مدیره‌اش بودم، جشنواره بزرگ برگزیدگان ادبیات کودک و نوجوان ایران آغاز به کار کرد. داوران آن جشنواره با رای مستقیم اعضا انتخاب می‌شدند و ثریا قزل‌ایاغ یکی از کسانی بود که با رای بالایی به عنوان داور انتخاب شد.....

تمدید مهلت ارسال اثر به جایزۀ کتاب سال جمهوری اسلامی ایران

مهلت ارسال اثر به سی‌و‌هفتمین دورۀ جایزۀ کتاب سال توسط دبیرخانۀ این جایزه تمدید شد.
دبیرخانۀ جایزۀ کتاب سال از پدیدآورندگان، مترجمان، مصححان و ناشران دعوت کرده با ثبت‌نام در تارنمای www.ketabsal.ir کتاب خود را به دبیرخانۀ این جایزه ارسال کنند که مهلت پیشین تا ۱۵ مهر تمدید شد.
آثار ارسالی باید برای نخستین‌بار در سال ۱۳۹۷ منتشر شده و جزو کتاب‌های کمک درسی و عکس برداری شده نباشند. تنها آثاری در این جایزه مورد داوری و ارزیابی قرار می‌گیرند که پدیدآورنده یا ناشر کتاب، کاربرگ ثبت‌نام را در تارنمای جایزه تکمیل و به همراه دو نسخه از کتاب به دبیرخانه ارسال کند.
براساس فراخوان این‌جایزه کتاب‌های داستان و رمان بزرگسال، پژوهش و نقد ادبی (تالیف)، مستند‌نگاری، شعر بزرگسال و شعر کودک و نوجوان به دلیل همپوشانی با جایزه جلال آل احمد و جشنواره شعر فجر در جایزه کتاب سال داوری و بررسی نمی‌شوند.
نشانی: تهران، خ انقلاب اسلامی، برادران مظفر جنوبی، خواجه نصیر، شماره ۲، طبقه اول.
@safinehyetabriz

مهدی آذر یزدی

( زاده ۲۷ اسفند ۱۳۰۰ یزد -- درگذشته ۱۸ تیر ۱۳۸۸ تهران ) نویسنده کودک و نوجوان

آذر یزدی هیچگاه ازدواج نکرد و به کار دولتی مشغول نشد. در واقع، تنها لذت زندگی‌اش، کتاب خواندن بود.
معروفترین اثر او مجموعه «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» نام دارد. او جایزه یونسکو و نیز جایزه سلطنتی کتاب سال را پیش از انقلاب دریافت کرده بود و سه کتاب او توسط شورای کتاب کودک به‌عنوان کتاب برگزیده سال انتخاب شده بودند. آذریزدی که او را پرتیراژترین نویسنده‌ تاریخ ادبیات کودک و نوجوان ایران میدانند، در مجموع بیش از ۲۰ عنوان کتاب برای بچه‌ها نوشته است.
چند جلد «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» نوشته و «قصه‌های تازه از کتاب‌های کهن» را از «قند و عسل» شعر گفته و از «گربه‌ی ناقلا» و «گربه‌ی تنبل» داستان.
برای «بچه‌ خوب» «مثنوی» سروده و «مجموعه قصه‌های ساده» را نوشته و البته برای بزرگترها هم «مثنوی» مولوی را تصحیح کرده است که می‌گفت، برایش ادعای زیادی هم دارد.
مهدی آذر یزدی در ۸۸ سالگی درگذشت.