معرفی مفاخر پزشکی ایرانی اسلامی
(طب سنتی)
??????
میرزا عبدالحسین خان فیلسوف الدوله از پزشکان نامدار دوره قاجاریه است که در ترویج و گسترش پزشکی نوین نقش موثری ایفا کرد. چکیده ای از زندگینامه، آثار و خدمات این دانشمند برجسته ایرانی در ادامه می آید.
???????
نام: میرزا عبدالحسین خان زنوزی
لقب: فیلسوف الدوله، رکن الحکما
تولد: 1245 ش.
مرگ: آذر1320 ش.( مشهد)
???زندگی نامه
میرزا عبدالحسین خان فیلسوف الدوله در سال 1245 به دنیا آمد. او فرزند علامه محمدحسن زنوزی بود و بعدها به عنوان یکی از پزشکان نوآور دوران خود شناخته شد. وی علوم قدیمه را در تبریز آموخت. همچنین در همین شهر در محضر اطبای معروفی چون«سید علی سیدالحکما مرعشی»، طب سنتی را آموخت.آن گاه به تهران سفر کرد و پزشکی جدید را از دکتر«تولوزان» فرانسوی، طبیب مخصوص ناصرالدین شاه یاد گرفت. او پس از بازگشت به تبریز، مطب باز کرد و با توجه به اصول جدیدی که آموخته بود به معالجه بیماران پرداخت. در ایام قاجار، اقشار سنتی کمتر حاضر می شدند به علوم نوین اعتماد کنند و دانش های جدید را مخالف مذهب می دانستند. اما چون عبدالحسین خان، مردی متدین و پرهیزگار بود، تمام مردم به وی مراجعه می کردند و به وسیله وی به طب نوین اعتماد کردند. به این ترتیب حضور وی تاثیر گسترده ای در پیشرفت پزشکی در تبریز داشت زیرا هم از طب سنتی اطلاع داشت و هم از علوم نوین، غافل نبود.
وی ابتدا ملقب به «رکن الحکما» شد و مدتی بعد لقب «فیلسوف الدوله » پیدا کرده، به عنوان پزشک معالج محمدعلی میرزا (ولیعهد ناصر الدین شاه) به پزشکی ادامه داد.
?مشهورترین اثر
در میان آثار پزشکی قرن گذشته، کتاب «مطرح الانظار فی تراجم اطباء الاعصار» یکی از مهم ترین منابع پزشکی ایران به شمار می آید. این کتاب، زندگی نامه مشاهیر پزشکی و فلسفه را به دقت و ظرافت عرضه کرده است و محققان تاریخ پزشکی، از این اثر به عنوان منبعی قابل اطمینان استفاده کرده اند. جلد اول این کتاب که در سال 1334 ق. به همت اداره معارف آذربایجان به چاپ رسید، به ترتیب شامل اسامی و زندگی افراد از «الف» تا«ز» بود. جلد سوم این کتاب نیز به زندگی نامه پزشکان معاصر پرداخته بود اما آرزوی نویسنده هرگز برآورده نشد و جلدهای دوم و سوم دائره المعارف هرگز چاپ نشدند.
✅✅✅✅✅
دکتر عقیقی بخشایشی در کتاب پنج جلدی «مفاخر آذربایجان» در ارتباط با دائره المعارف فیلسوف الدوله نوشته است: «فیلسوف الدوله در تالیف این اثر دایره المعارف گونه، رنج فراوانی برده و کوشیده است زندگی اطبای شرق و غرب را گردآوری نماید. گویا آن مرحوم در زمان تالیف این اثر در اواخر عمر به سر می برده است که توفیق پیدا نکرده مجلدات دوم و سوم آن را نیز تالیف کند یا به سامان برساند. این کتاب شامل شرح حال چهارصد و شش تن از حکما و اطبای جهان است و بی اغراق هر چه سطح دانش و پایه فرهنگ مردم بالا رود، بیشتر مورد استفاده خواهد بود. زیرا مطالبی بسیار علمی، تاریخی و... در متن و حواشی کتاب ذکر شده است که بر دانش و آگاهی وسیع مولف، گواهی می دهد. از جمله ویژگی های باارزش این کتاب، تحقیق درباره درست و نادرستی مطالب ذکر شده در آثار گذشتگان است. مثلاً رساله «مختصر النبض» از دید بسیاری نوشته ابن سینا است و حتی«ادوارد براون» شرق شناس انگلیسی نیز آن را ناشی از نبوغ ابن سینا می داند. اما فیلسوف الدوله با توجه به اعداد و ارقام و وقایع ذکر شده در مقده کتاب، این اثر را نوشته «ابوعلی بن مسکویه» می داند.
???خصوصیات اخلاقی
فیلسوف الدوله از بی چیزان و درماندگان دستگیری می کرد و از بیماران فقیر نه تنها مزد طبابت نمی گرفت بلکه به آن ها داروی مجانی نیز می داد. به سبب داشتن همین روحیات پس از سال ها طبابت در تبریز و داشتن بیماران بسیار، اندوخته ای برای خود نداشت و با دستانی تهی و در قناعت و سختی، به زندگی ادامه می داد.
?آثار
الجدریه، الجذامیه، حاشیه تحریر اقلیدس، مطرح الانظار فی تراجم اطباء الاعصار، تاریخ تبریز، معرفه السموم ناصری، مفتاح الادویه، در معرض آنفولانزا( گریپ)
?مرگ
عبدالحسین خان در اواخر عمر از تبریز به قم رفت و چند سال در این شهر زندگی کرد. وی در قم ریاست بیمارستان را بر عهده داشت. مدتی بعد به مشهد رفت و در سال 1360ق./1320 ش. در این شهر وفات یافت.
???????
طب سنتی مؤسسه میراث شیعه
https://telegram.me/tebbesonnatymirathshia
???????
کتاب احوال ابن یمین، چاپ سربی 1303ش نوشته رشید یاسمی. این کتاب در کتابخانه شرق به چاپ رسیده است. یاسمی کتاب خودش را به دهخدا تقدیم کرده و ادیب السلطنه سه بیت در تقریظ برای آن نوشته است.
ای یاسمی به کلک رشید تو آفرین
کار است این رسالهء شیرین مقاله را
ای کاش بودی ابن یمین زنده و ز تو
درخواستی به کد یمین این رساله را
تا خویش را شناسد و در خاطر آورد
اسرار زندگی هشتاد ساله را
@aaadab1397farhang
چرا ابن سینا از زکریای رازی به زشتی یاد می کند؟
بارها در بحثهایی که در باره وضعت علم در تمدن اسلامی مطرح شده اشاره به خلط مهم روشی در بخش های مختلف شده است. این که با فلسفه به سراغ طب رفته اند، یا نجوم را تحت تأثیر اندیشه های فلسفی بررسی کرده اند، و موارد بسیار دیگر، نتیجه اش عدم پیشرفت دانش و توقف همراه با تأمل در متن تألیفی درسی بوده است.
در عالم طب، همه می دانند طب زکریای رازی (م 313)، طب تجربی است، اما طب ابن سینا، با همه نبوغی که داشته، غالبا فلسفی است. اکنون ما می دانیم روش رازی در کشف مسائل طب، بهتر از روش ابن سینا (م 428) بوده است، اما چرا آثار ابن سینا به خصوص قانون، حکم کتاب مقدس طب را یافته است؟ دلیلش محبوبیت روش فلسفی در تحلیل است که ذهنیت موجود در تمدن اسلامی با آن سازگار تر بوده است. تجربه هیچ گاه محبوبیت جدی نداشت و همیشه با گفتن این نکته که تجربه بدون قیاس و عقل راه به جایی نمی برد، از میدان پژوهش در حوزه علم بیرون برده می شد. این یکی از مهم ترین دلایل توقف علم است.
و اما در اینجا به نقل از یکی از رسائل ابن سینا، تمسخر او را نسبت به روش زکریای رازی شاهد هستیم. موضوع بحث، افلاک، قدمت آنها، مقایسه وضع آنها با زمین و کوهها و عمر آنهاست. کسی سوالی از ابن سینا پرسیده که اشکالی به گفته های ارسطو بوده و ابن سینا، تمام قد به دفاع از ارسطو برخاسته و به مقابله با سائل که سوالش نوعی اشکال گرفتن از ارسطو بوده پرداخته است. در میان بحث، ابن سینا، سائل را متهم کرده که مطالبش را تحت تاثیر زکریای رازی مطرح کرده و با الفاظ نسبتا زشت از رازی یاد کرده. اما در میان این الفاظ زشت، نکته مهم این است که ابن سینا ،رازی را آدمی می داند که شأن او در حد تأمل در بول است، و در اینجا اشاره اش به روش تجربی زکریای رازی در امر پزشکی است. این در حالی است که خلط فلسفه با نجوم و غالب مسائل طبیعیات، یکی از دلایل اصلی توقف دانش در میان مسلمانان و تکرار مکررات ابن سینا در هزار سال پس از اوست که به رغم همه نبوغ و تلاشی که داشت، و نیز نثر استوار ناخواسته مانع از تحول شد.
سوالی که از ابن سینا شده این است:
چرا ارسطو گفته های قرون گذشته و دوره های قدیم در باره فلک را همان گونه که یافته، به عنوان حجت قوی در دو جای از کتابش در باره ثبات و دوام فلک آورده و حال آن که، کسی که تعصب و اصراری بر باطل ندارد می داند که این حرفها معلوم نیست، و ما از اندازه آن چیزی نمی دانیم مگر آن مقدارش بسیار کمتر آن چیزی است که اهل کتاب (بسیار زیاد) گفته اند، و یا آنچه از هند و دیگر امم در این باره نقل شده است، همه اینها یا بخشی از آن، با تأمل در تعاقب حوادث بر بخش آباد زمین، ظاهر البطلان است وضعیت کوه ها نیز در قدمت و همین طور شهادت نسلها همراه با ظهور حوادث و دگردیسی در آنها چنین است.
در اینجا ابن سینا چنین پاسخ می دهد: باید بدانی که این اظهارات از طرف وی، همراه با اقامه برهان نیست، بلکه آن را در خلال مطالب خود در این باره آورده است که مسأله آسمانها مانند مسأله کوه ها نیست. امت، اگر چه شاهد بوده اند که کوهها در کلیت خود محفوظ مانده، اما به صورت جزئی آسیب دیده اند و برخی بر برخی فشار آورده و اشکال آنها عوض شده است. افلاطون بالاتر از اینها را هم در کتاب سیاسات خود آورده است. شاید تو این ایراد را از یحیی نحوی گرفته ای ... یا « أو عن محمد بن زكريا الرازى المتكلف الفضولى فى شروحه فى الالهيّات و تجاوز قدره فى بسط الخراج و النظر فى الأبوال و البرازات، لا جرم فضح نفسه و أبدى جهله فيما حاوله و رامه» (رسائل ابن سینا، ص 416)
یا از محمد بن زکریای رازی که در شرحش در الهیات یک «متکلف فضولی» است و از حد خود در بسط خراج و نگاه در بول و برازات پا را فراتر نهاده است و بدین ترتیب خود را مفتضح کرده و در این نوشته ها، جهل و نادانی خود را آشکار کرده است.
بدون شک، دانش طبیعیات حتی در حد ابن سینا هم نماند، و بعدها، خیلی خیلی جدی ترتحت الشعاع مباحث الهیات قرار گرفت. در واقع، ما در مرحله بعدی، ابن سینایی را شاهدیم که اندیشه های مشائی اش زیر فشار بحث هایی که اهمیت بیشتری به روشهای فلسفی با ترکیبی از عرفان می دهد، خرد می شود و باز هم بیشتر و بیشتر افکار و اندیشه های انتزاعی ظاهر می گردد.
@jafarian1964
مجموعه رسائل ابن سینا
سیدمحمود طاهری
@litera9
ترجمه رسالههای کوتاه ابن سینا با موضوع فلسفه و عرفان اسلامی است. گردآورنده در مقدمه به معرفی زندگی و اندیشه ابن سینا پرداخته و از تاثیر زیاد وی بر فکر و اندیشه بشری سخن گفته است. از دیدگاه وی اندیشههای علمی و عرفانی شیخ الرئیس تنها بزرگان علمی مشرق را متاثر خود نساخت، بلکه دامنه آن تا غرب نیز گسترده شده و آن دیار را نیز از آبشخور خود سیراب نموده است.
پژوهش در مبانی عقاید سنتی پزشکی مردم ایران
دکتر ابوتراب نفیسی
@litera9
با دقت در آنچه به نام طب سنتی در بین مردم ایران و به احتمال زیاد در همه ملل ریشهدار و قدیمی نامیدهمیشود، می توان پایههای آن را بر مبانی زیر قرار داد: اسطورهای، مذهبی، تجربی و علمی. گرچه این سه منبع بنیانهای اصلی سنتها را شکل میدهند، ولی نمیتوان هیچگاه آن سه را کاملا از هم مجزا دانست؛ زیرا معمولا در هم اثر متقابل دارند و گاه جداکردن آنها مشکل خواهد بود. در این کتاب بیشتر به دو جنبه اسطورهای و مذهبی طب سنتی پرداخته شده است.
بخشی از فهرست عناوین کتاب:
مبانی اسطورهای طب سنتی در ایران / اسطوره شناسی ایرانی / داستان کرمخوردگی دندان / انسان در جستجوی زندگی جاودانه / نظری به اسطوره گیاهان شفابخش از بینالنهرین / عقاید ایرانیان قدیم درباره گیاهان خدایی / روش تهیه هائوما ( شراب مقدس ایرانیان باستان ) گیاه هائوما چیست / رابطه بین جمشید و پزشکی / نمونه هایی از عقاید و خرافات پزشکی در ایران / پژوهش درباره باد در طب سنتی و عوام مردم ایران / عقاید درباره زارهاو بادها و جنها / عقاید درباره روح و ریح / اثر عقاید زرتشتی در عقاید پزشکی ایران
#تقویم_فرهنگی امروز، ۱ شهریور ۱۳۹۷
امروز، «روز بزرگداشت ابن سینا و روز پزشک» است.
ابوعلی حسین بن عبدالله بن حسین بن علی بن سینا، ملقب به «حجّهالحق» و معروف به «شیخالرّئیس» و «بوعلیِ سینا»، از حکمای بزرگ و دانشمندان نامدار جهان و از پزشکان یگانهی جهان اسلام است. وی در سوم ماه صفر ۳۷۰ هجری در بلخ به دنیا آمد. از خردسالی به فراگیری دانشهای زمان پرداخت، تا اینکه در جوانی علامهی دهر گردید و چنان در علم پیش رفت که استادِ استادان خود شد و عمرش به بیست نرسیده بود که به مطالعهی علوم فلسفی همت گماشت.
بوعلیِ سینا به سبب معالجهی بیماری امیر نوح بن منصور سامانی، مقرّب پادشاه سامانی گردید. شیخالرئیس از این فرصت استفاده کرد و به کتابخانهی دربار راه یافت. زندگی نه چندان طولانی بوعلی سینا، فراز و نشیبهایی داشت که از زندان تا وزارت را دربرداشت. ابن سینا به زبانهای فارسی و عربی تألیفات فراوان دارد که «قانون در طب»، «شِفا» و «دانشنامهی علایی» از آن جملهاند. ابوعلیِ سینا ـ دانشمند یگانهی همهی دورانها در جهان اسلام ـ در سال ۴۲۸ هجری، در ۵۸ سالگی در همدان درگذشت و در همان شهر به خاک سپرده شد. به پاسداشت این پزشک نامدار جهان اسلام، روز ۱ شهریور در ایران، «روز پزشک» نامگذاری شده است. بر اساس محاسبات گاهشماری، سوم صفر ۳۷۰ هجری ـ زادروز ابن سینا ـ برابر است با دوم شهریور ۳۵۹ خورشیدی.
@UT_Central_Library
بازنویسی و تنظیم: #آرش_امجدی
در این یادداشت کوتاه چند سطری در نقد این نوشته دوست گرامی آقای جعفریان می نویسم:
۱- نخست اینکه طب ابن سینا را فلسفی و محمد بن زکریای رازی را تجربی دانسته اند بدین صورت مطلقا درست نیست. باری مکتب طبی زکریای رازی با مکتب طبی ابن سینا متفاوت است منتهی این تفاوت ها ریشه در سنت کهن یونانی و تمایزات طب بقراطی و جالینوسی دارد و ربطی به نتیجه گیری های آقای جعفریان در خصوص وضعیت تجربه در تمدن اسلامی ندارد. چنین نیست که طب ابن سینا غالبا فلسفی باشد و اصلا مگر می تواند طب فلسفی باشد؟ مسئله بر می گردد به روش های قیاسی و تجربی و این ربطی به آمیختن فلسفه و طب ندارد. ابن سینا خود در قانون مکرر می گوید که وظیفه طبیب بحث فلسفی در حقائق نیست.
۲- چه کسی گفته تجربه در تمدن اسلامی بی ارزش بوده؟ این همه آثار طبی مبتنی بر شیوه های تجربی و استقرایی و همچنین آثار ارزشمند در علوم دقیقه را بنابراین چگونه می توان تفسیر کرد؟
۳- آقای جعفریان پاسخ های مشهور ابن سینا به ایرادهای ابو ریحان را به عنوان مجهول یاد کرده و به همین دلیل متوجه مقصود ابن سینا و کانتکست مکاتبات او با ابو ریحان در اینجا نشده است.
۴- ابو ریحان چنانکه می دانیم شیفته رازی بود و ابن سینا در مکاتباتش به طعنه می خواهد او را متأثر از زکریای رازی بداند.
۵- در عبارات منقول « أو عن محمد بن زکریا الرازى، المتکلّف الفضولى فى شروحه فى الالهیات، و تجاوز قدره فى بسط الخراج، و النظر فى الأبوال و البرازات، لا جرم فضح نفسه، و أبدى جهله فیما حاوله و رامه» که در ورژن اولیه مقاله آقای جعفریان آمده باید آن را نه بسط الخراج و یا بط الخراج (کما اینکه در ورژن بالا آمده) بلکه ظاهرا باید بط الجراح خواند. کما اینکه در قانون ابن سینا فصلی در این زمینه دارد.
۶- مباحث ابن سینا و ابو ریحان در این مکاتبات را باید در کانتکست کلی تر اختلافات اسکندر افرودیسی و سنت ارسطویی با جالینوس و سنت جالینوسی دید و فهمید. می دانیم که اسکندر در مباحث مختلف با جالینوس مخالفت داشته و بعدها هم در سنت اسلامی فارابی و ابن سینا با نظریات فلسفی جالینوس اختلاف داشته اند.
۷- ابوبکر رازی با وجود آنکه شکوک بر جالینوس نوشته اما می دانیم که بسیار تحت تأثیر جالینوس است و نه تنها در طب و بلکه در مباحث فلسفی هم از او تأثیر پذیرفته است.
- بنابراین در مقایسه میان رازی و ابن سینا و الحاوی و قانون باید دو نکته را همزمان مورد توجه قرار داد: یکی تفاوت شیوه های نگارشی دو کتاب که لزوما به معنای تمایز مبنایی ابن سینا و رازی نیست (کما اینکه رازی انواع متفاوتی در تألیفات پزشکی دارد که با شیوه الحاوی متفاوت است) و دیگری اینکه تفاوت های ابن سینا و رازی در این دو کتاب به نزاع مکتب اهل تجربه و مکتب قیاسی در سنت کهن یونانی در طب باز می گردد و اینکه هم رازی و هم ابن سینا هر دو تحت تأثیر جالینوس و بقراط هر دو بوده اند و اختلاف در تجربه و قیاس را باید به تاریخچه کهن یونانی این نزاع بازگرداند و این ربطی به تمدن اسلامی و ماهیت قیاسی و عقلی آن و یا ضد تجربی آن ندارد.
۹- اتفاقا قانون ابن سینا شاید مهمتر از الحاوی در تمام قرون وسطای لاتینی و حتی تا اوائل عصر جدید مورد توجه غربیان بوده و چنین نیست که ما مسلمانان الحاوی را فروگذاشتیم و تنها به قانون چسبیدیم. شروح متعددی که بر قانون و کلیات نوشته شد به دلیل ماهیت تألیفی کتاب و آسانی آن برای آموزش طب بوده است.
۱۰- اما از همه مهمتر اینکه در سیاق مکاتبات ابن سینا و ابو ریحان آقای جعفریان در تفسیر سبب آنکه ابن سینا رازی را المتکلف الفضولی دانسته که کارش تنها پرداختن به طب است دچار خطا شده اند. در اینجا ابن سینا دیدگاه ابو ریحان را در رد ارسطو در سیاق بحث تاریخی خود قرار می دهد. می دانیم که یحیی نحوی مخالف ارسطو و عقیده قدم عالم او بوده است. جالینوس هم بنابر عقیده ای در سنت فلسفی چنین پنداشته می شده که در زمینه قدم عالم معتقد بوده که برهانی وجود ندارد. رازی هم چنانکه می دانیم الهیاتش مخالف الهیات ارسطویی بوده و علم الهی او را فیلسوفان رد می کرده و ناچیز می انگاشته اند. در اینجا ابن سینا ابو ریحان را متأثر از این سنت ضد ارسطویی می خواند و در این چارچوب هم از یحیی نحوی یاد می کند (که هم ردیه بر ارسطو داشته و هم ردیه بر پروکلس در زمینه قدم عالم) و هم از زکریای رازی یاد می کند. قصد ابن سینا خوار انگاشتن تجربه در پزشکی نیست، چنانکه آقای جعفریان از گفتار ابن سینا استنباط کرده بلکه او می گوید شأن رازی تنها طب است و نه نظر کردن در فلسفه اولی و الهیات. در این چارچوب در واقع ابن سینا به سنت فلسفی رازی ایراد می گیرد و می نویسد که او از فهم ارسطو عاجز بوده و او را که تنها پزشک بوده و نه فیلسوف نشاید که در معقولات نظر کند.
https://t.me/azbarresihayetarikhi
⭕️⭕️
معرفی کتاب قانون ( 8 جلد )
ابوعلی_سینا
عبدالرحمن_شرفکندی
قانون/ابوعلی سینا/ بامقدمه دکتر علی اکبر ولایتی
🔷قانون "القانون فی الطب" مهم ترین تألیف طبی ابن سینا و دایره المعارفی عظیم در این علم است و یکی از مهم ترین و بزرگ ترین کتاب های طبی اروپا در قرون وسطی بوده است.
🔶 کتاب قانون بر کتاب "حاوی" رازی و کتاب "طب مالکی" اهوازی و حتی بر آثار جالینوس تفوق یافت و مدت شش قرن همة کتب پزشکی تحت تأثیر آن بود.
🔹قانون شامل پنج "کتاب" است که هر یک به چندین "فن"تقسیم شده است:
🔹کتاب اول، در امور کلیة طب؛
🔸کتاب دوم، در ادویة مفرده؛
🔹 کتاب سوم( در سه مجلد)، در امراض جزویه ای که بر اعضای بدن از سر تا پا واقع می شود؛
🔹کتاب چهارم، در امراض جزویه ای که مختص به عضوی نیستند؛
🔸 کتاب پنجم، در ادویة مرکبه (قرابادین یا داروسازی).
🔹دورة 8 جلدی منتشره شامل 5 کتاب مذکور بعلاوة یک جلد نمایة موضوعی کتاب قانون است.
🔷ابوعلی حسین بن عبدالله بن سینا، مشهور به ابوعلی سینا و ابن سینا و پور سینا (زادهٔ ۱ شهریور ۳۵۹ خورشیدی در بخارا-درگذشتهٔ ۴۱۶ خورشیدی در همدان، ۳۷۰-۴۲۸ قمری، ۹۸۰-۱۰۳۷ میلادی)، از مشهورترین و تاثیرگذارترینِ فیلسوفان و دانشمندان ایرانی جهان اسلام بود.
🔸 وی ۴۵۰ کتاب در زمینههای گوناگون نوشته است که شمار زیادی از آنها در مورد پزشکی و فلسفه است.
🔸 جرج سارتن او را مشهورترین دانشمند سرزمینهای اسلامی میداند که یکی از معروفترینها در همهٔ زمانها و مکانها و نژادها است. کتاب معروف او «قانون» است.
🔸 ابن سینا یا پورسینا حسین پسر عبدالله متولد سال ۳۷۰ هجری قمری و در گذشته در سال ۴۲۸ هجری قمری، دانشمند و پزشک و فیلسوف بود.
🔹 نام او را ابن سینا، ابوعلی سینا، و پور سینا گفتهاند. در برخی منابع نام کامل او با ذکر القاب چنین آمده:
🔹 حجةالحق شرفالملک شیخ الرئیس ابو علی حسین بن عبدالله بن حسن ابن علی بن سینا البخاری. وی صاحب تألیفات بسیاری است
🔹و مهمترین کتابهای او عبارتاند از شفا در فلسفه و منطق، و قانون در پزشکی.«بوعلی سینا را باید جانشین بزرگ فارابی و شاید بزرگترین نماینده حکمت در تمدن اسلامی بر شمرد.
🔸اهمیت وی در تاریخ فلسفه اسلامی بسیار است زیرا تا عهد او هیچیک از حکمای مسلمین نتوانسته بودند تمامی اجزای فلسفه را که در آن روزگار حکم دانشنامهای از همه علوم معقول داشت در کتب متعدد و با سبکی روشن مورد بحث و تحقیق قرار دهند و او نخستین و بزرگترین کسی است که از عهده این کار برآمد.
🔹»(اموزش و دانش در ایران، ص۱۲۵)«وی شاگردان دانشمند و کارآمدی به مانند ابوعبید جوزجانی، ابوالحسن بهمنیار، ابو منصور طاهر اصفهانی و ابوعبدالله محمد بن احمد المعصومی را که هر یک از ناموران روزگار گشتند تربیت نمود.
#معرفی_کتاب
@yortchi_bosjin_pdf
پژوهش در مبانی عقاید سنتی پزشکی مردم ایران
دکتر ابوتراب نفیسی
با دقت در آنچه به نام طب سنتی در بین مردم ایران و به احتمال زیاد در همه ملل ریشهدار و قدیمی نامیدهمیشود، می توان پایههای آن را بر مبانی زیر قرار داد: اسطورهای، مذهبی، تجربی و علمی. گرچه این سه منبع بنیانهای اصلی سنتها را شکل میدهند، ولی نمیتوان هیچگاه آن سه را کاملا از هم مجزا دانست؛ زیرا معمولا در هم اثر متقابل دارند و گاه جداکردن آنها مشکل خواهد بود. در این کتاب بیشتر به دو جنبه اسطورهای و مذهبی طب سنتی پرداخته شده است.
بخشی از فهرست عناوین کتاب:
مبانی اسطورهای طب سنتی در ایران / اسطوره شناسی ایرانی / داستان کرمخوردگی دندان / انسان در جستجوی زندگی جاودانه / نظری به اسطوره گیاهان شفابخش از بینالنهرین / عقاید ایرانیان قدیم درباره گیاهان خدایی / روش تهیه هائوما ( شراب مقدس ایرانیان باستان ) گیاه هائوما چیست / رابطه بین جمشید و پزشکی / نمونه هایی از عقاید و خرافات پزشکی در ایران / پژوهش درباره باد در طب سنتی و عوام مردم ایران / عقاید درباره زارهاو بادها و جنها / عقاید درباره روح و ریح / اثر عقاید زرتشتی در عقاید پزشکی ایران
کتاب صوتی مرد هزار ساله بر اساس داستان زندگی #ابوعلی_سینا #ابن_سینا
نوشته : رضا حجت
تهیه شده در رادیو تهران بصورت خلاصه با صدای #بهروز_رضوی
#مرد_هزار_ساله(7)
#رضا_حجت
#زندگینامه
ابوعلی سینا پزشک، ریاضیدان، منجم، فیزیکدان، شیمیدان،روانشناس، جغرافی دان، زمینشناس، شاعر، منطق دان و فیلسوف مسلمان و شیعه ایرانی از مشهورترین و تاثیرگذارترینِ فیلسوفان ودانشمندان ایران زمین است. اهمیت عمده وی به دلیل آثارش در زمینه فلسفه ارسطویی و پزشکی است. کتاب "القانون فی الطب"اثر ابن سینا یکی از معروفترین آثار تاریخ پزشکی است.
کتابهای زیادی در مورد ابن سینا نوشته شده است "کتاب مرد هزار ساله" نوشته زنده یاد رضا حجت داستان زندگی این دانشمند بزرگ را به زیبایی به تصویر کشانده است. مؤلف در این کتاب سعى دارد حقايق برجسته زندگی و تلاش شبانهروزى ابن سينا را كه مايه شهرت و اعتبار وى بوده است، نمايان سازد.
پژوهش در مبانی عقاید سنتی پزشکی مردم ایران
دکتر ابوتراب نفیسی
با دقت در آنچه به نام طب سنتی در بین مردم ایران و به احتمال زیاد در همه ملل ریشهدار و قدیمی نامیدهمیشود، می توان پایههای آن را بر مبانی زیر قرار داد: اسطورهای، مذهبی، تجربی و علمی. گرچه این سه منبع بنیانهای اصلی سنتها را شکل میدهند، ولی نمیتوان هیچگاه آن سه را کاملا از هم مجزا دانست؛ زیرا معمولا در هم اثر متقابل دارند و گاه جداکردن آنها مشکل خواهد بود. در این کتاب بیشتر به دو جنبه اسطورهای و مذهبی طب سنتی پرداخته شده است.
بخشی از فهرست عناوین کتاب:
مبانی اسطورهای طب سنتی در ایران / اسطوره شناسی ایرانی / داستان کرمخوردگی دندان / انسان در جستجوی زندگی جاودانه / نظری به اسطوره گیاهان شفابخش از بینالنهرین / عقاید ایرانیان قدیم درباره گیاهان خدایی / روش تهیه هائوما ( شراب مقدس ایرانیان باستان ) گیاه هائوما چیست / رابطه بین جمشید و پزشکی / نمونه هایی از عقاید و خرافات پزشکی در ایران / پژوهش درباره باد در طب سنتی و عوام مردم ایران / عقاید درباره زارهاو بادها و جنها / عقاید درباره روح و ریح / اثر عقاید زرتشتی در عقاید پزشکی ایران
پژوهش در مبانی عقاید سنتی پزشکی مردم ایران
دکتر ابوتراب نفیسی
با دقت در آنچه به نام طب سنتی در بین مردم ایران و به احتمال زیاد در همه ملل ریشهدار و قدیمی نامیدهمیشود، می توان پایههای آن را بر مبانی زیر قرار داد: اسطورهای، مذهبی، تجربی و علمی. گرچه این سه منبع بنیانهای اصلی سنتها را شکل میدهند، ولی نمیتوان هیچگاه آن سه را کاملا از هم مجزا دانست؛ زیرا معمولا در هم اثر متقابل دارند و گاه جداکردن آنها مشکل خواهد بود. در این کتاب بیشتر به دو جنبه اسطورهای و مذهبی طب سنتی پرداخته شده است.
بخشی از فهرست عناوین کتاب:
مبانی اسطورهای طب سنتی در ایران / اسطوره شناسی ایرانی / داستان کرمخوردگی دندان / انسان در جستجوی زندگی جاودانه / نظری به اسطوره گیاهان شفابخش از بینالنهرین / عقاید ایرانیان قدیم درباره گیاهان خدایی / روش تهیه هائوما ( شراب مقدس ایرانیان باستان ) گیاه هائوما چیست / رابطه بین جمشید و پزشکی / نمونه هایی از عقاید و خرافات پزشکی در ایران / پژوهش درباره باد در طب سنتی و عوام مردم ایران / عقاید درباره زارهاو بادها و جنها / عقاید درباره روح و ریح / اثر عقاید زرتشتی در عقاید پزشکی ایران
معرفی کتاب
امام رضا(ع) و زندگی
کتاب «امام رضا(ع) و زندگی» پرمخاطبترین کتاب به نشر، انتشارات آستان قدس رضوی در سال ۹۳ بوده که در ۵۰۰ هزار نسخه روانه بازار کتاب شده است.
به نقل از پایگاه اطلاعرسانی آستان قدس رضوی، کتاب «امام رضا(ع) و زندگی» با هدف افزایش معرفت مخاطبان نسبت به شیوه رفتاری اهل بیت(ع)، توسط انتشارات به نشر در سال 93 به چاپ رسید که با توجه به استقبال از آن، این کتاب برای دوره های بعدی نیز تجدید چاپ شد.
این کتاب که به عنوان مرجع اصلی مسابقات دهه کرامت از جانب ستاد دائمی جشنهای دهه کرامت آستان قدس رضوی در سال گذشته انتخاب شد، در نوبت سوم با شمارگان 500 هزار نسخه به چاپ رسید.
کتاب «امام رضا(ع) و زندگی» نوشته مهدی غلامعلی، مجموعهای از احادیث ارزشمند امام رضا(ع) در ارتباط با سیره و سبک زندگی رضوی است.
در این اثر از کتابهای معتبری همچون کتاب «شریف الکافی»، «عیون اخبارالرضا(ع)»، «الارشاد» و «بحارالانوار» به همراه نیمنگاهی به آثار معاصر نظیر کتاب «مستندالرضا(ع)» برای هرچه بیشتر فراهم آوردن آشنایی با سبک زندگی رضوی بهره گیری شده است.
@kolbe_shorough
یکشنبه, ۳۱ مرداد ۱۳۹۵
ebnsinaانجمن آثار و مفاخر فرهنگی روز بزرگداشت ابنسینا، طبیب، فیلسوف، ریاضیدان، منجم و دانشمند شهیر و روز پزشک را تبریک عرض مینماید.
برگی از زندگی ابو علی سینا
ابوعلی حسین بن عبدالله، پزشک، فیلسوف، ریاضی دان، منجم و دانشمند مشهور به ابن سینا یا ابوعلی سینا و ملقب به شیخ الرییس، شرف الملک، حجهالحق و امام الحکما در ۳۷۰هـ .ق در افشنه بخارا متولد شد. پدر وی از دیوانیان دستگاه سامانیان بود و به فرقه اسماعیلیه بسیار گرایش داشت. ابن سینا دوران کودکی خود را در بخارا سپری کرد و به فراگیری علوم مختلف پرداخت. او نزد اسماعیل زاهد، فقه و نزد ابوعبدالله ناتلی، منطق آموخت. در چهارده سالگی در علم منطق بر استاد خود پیشی گرفت، چندان که مشکلات منطق را بر استاد خود میگشود. با رفتن ناتلی از بخارا، ابن سینا به تحقیق و مطالعه در علم الهی و طبیعی پرداخت و به فراگرفتن علم طب روی آورد و در این علم تبحر یافت به طوری که در شانزده سالگی جمعی از پزشکان فاضل زیردست او کار میکردند. ابوعلی با مداوی بیماری نوح بن منصور سامانی، امیر خراسان، اجازه یافت از کتابخانه او استفاده کند. در هیجده سالگی جامع العلوم شد. در بیست و یک سالگی نخستین اثر فلسفی خود را تحت عنوان «العروضیه» به درخواست ابوالخیر عروضی نوشت. بعد از درگذشت پدر، به خدمات دیوانی روی آورد. چندین بار به وزارت رسید، از این رو مورد حسد دیگران قرار گرفت، چندین بار گریخت، مدتی زندانی شد ولی سرانجام از زندان گریخت . مدتی در گرگان بسر برد و به تألیف کتاب روی آورد. ابو عبید جوزجانی در این مدت نزد وی تلمذ کرد و بسیاری از کتابهای او را تحریر کرد. ابن سینا سپس به خدمت مجدالدوله دیلمی رفت و مدتی طولانی در ری ماند و از آنجا به همدان رفت و کتاب« قانون» را در آنجا نگاشت. بعد به اصفهان رفت و مدت چهارده سال در دربار علاءالدوله دیلمی بسر برد. او در اواخر عمر به دستور علاءالدوله آلتی شبیه ورنیه کنونی (از اسباب اندازه گیری دقیق) برای به دست آوردن نتایج دقیق در رصد اختراع کرد. ابن سینا در طول حیات خود شاگردان متعددی چون ابوالحسن بهمنیار بن مرزبان ، ابن زیله، ابوعبید جوزجانی و ابوعبدالله معصومی را تربیت کرد. او با ابوسعید ابوالخیر مباحثهای داشت که بسیار مشهور است. ابن سینا در زمینه ادبیات نیز کتابهایی تألیف کرده و اشعاری نیز به وی منسوب است. بیش از ۲۰ اثر فارسی به او منسوب است که از میان آنها انتساب «دانشنامه علائی» و «رساله نبض» بدو مسلم است. آثار فارسی ابنسینا مانند سایر نثرهای علمی زمان وی، با رعایت ایجاز و اختصار کامل نوشته شدهاست.او سرانجام در ضمن لشکرکشی علاءالدوله در حدود ۴۲۷/ ۴۲۸ هـ .ق درگذشت و در همانجا به خاک سپرده شد. در جشن یادبود هزاره او بر مزارش بنایی ساختند. ۲۷۶ عنوان کتاب را به این دانشمند نامدار نسبت میدهند که ۱۳۱ اثر را با انتساب صحیح و مابقی را با انتساب مشکوک از او دانسته اند. از جمله آثار وی میتوان «النجاه»، «الاشارات و التنبیهات» در منطق و حکمت، «الشفا» در حکمت، «دانشنامه علائی» به زبان فارسی، «اسرار الصلاه»، «مبداء و معاد»، «قانون» در طب – این کتاب باعث شهرت وی در اروپا شد و در۱۳۶۰هـ .ش توسط شرفکندی (ماموستا هژار) از زبان عربی به زبان فارسی ترجمه شد و تاکنون چندین بار تجدید چاپ شده است – ، «اسباب حدوث الحروف و مخارجها» در زبان شناسی، «الموجز الکبیر»، «الموجز الصغیر» در منطق، «رساله حی بن یقظان»، «المدخل الی صناعه الموسیقی» که از آثار فارابی کامل تر و جامع تر است و «مقاله فی آله رصدیه» اشاره کرد.
در جمهوری اسلامی ایران به منظور پاسداشت این پزشک نامدار، روز اول شهریور ماه، روز پزشک نامگذاری شد.
👆👆👆
🇮🇷🇩🇪
به مناسبت گرامیداشت روز ابوعلی سینا و روز پزشک
مستند "پزشکان خلفا"
این مستند تولید شبکه فونیکس Phoenix آلمان است که به تاریخ پزشکی و سرچشمه علم پزشکی می پردازد.
این فیلم با معرفی شخصیت برتر پزشکی دنیا ابو علی سینا و تصاویری از گیاهان موجود در کوه های زاگرس ایران شروع می شود.
یوهانس مایر Johannes Meier یک تاریخ پژوه در علم پزشکی است که به دنبال ردپای ابوعلی سینا از کوه های زاگرس تا قدیمی ترین کتابخانههای آلمان و منابع مکتوب می گردد. در منابع کتابخانه ای شهر وورتسبورگ نیز مانند بسیاری از کتابخانه های حاوی نسخ با ارزش پزشکی جهان، آثار غنی ابو علی سینا به چشم می خورد.
قسمت هایی از این مستند در مسجد جامع قدیمی اصفهان تولید شده است.
در این مستند از شخصیت و علم ابو علی سینا چنین آمده:
آثار علمی این پزشک ایرانی ابتدا به زبان لاتین ترجمه شد و تا چندین قرن جزو منابع اصلی دانشگاه ها و محفل های علمی و تجربی اروپایی ها به شمار می آمد. آوازه این پزشک توانمند تا امروزه در شرق هنوز زنده است. بسیاری از پرسشهای پزشکی وجود دارند که هیچ کس بجز ابو علی سینا قادر به پاسخ به آن نبود. ابو علی سینا نابغه ای است که تا امروز دنیا از دانش آن در شگفت است.
یوهانس مایرز برای شناخت ابو علی سینا به ایران و به قلب پایتخت ایران و عطاری های آنجا سفر می کند و همچنین برای فهم بهتر از علم طب سنتی تلاش می نماید.
روز پزشک مبارک 💐💐💐
@kultur
آيا ابوعلي سينا در اصفهان مدفون است؟
مسؤول پژوهشي مركز اصفهانشناسي گفت: جلالالدين همايي نقل كرده كه قبر ابوعلي سينا در اصفهان بوده و بسياري از مورخان از جمله ابن اثير، درگذشت ابن سينا را در اصفهان ميدانند.
مسؤول پژوهشي مركز اصفهانشناسي گفت: جلالالدين همايي نقل كرده كه قبر ابوعلي سينا در اصفهان بوده و بسياري از مورخان از جمله ابن اثير، درگذشت ابن سينا را در اصفهان ميدانند.
محمدحسين رياحي در گفتوگو با خبرنگار سرويس ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، بيان كرد: مسلم است كه حضور علمي شيخ ابوعلي سينا در اصفهان قابل توجه بوده و بنا به شواهد و قرائن معتبر، از جمله حضور شمسالدوله، حاكم آل بويه و تيرگي روابط شيخ با او، بعيد است كه شيخ به همدان رفته باشد.
او با بيان اينكه مردم اصفهان از گذشته مكان گنبد ابن سينا را بهعنوان مدفن او ميدانستند، تأكيد كرد: آنچه بيشتر محققان بيان كردهاند، مقام علمي بالاي شيخالرييس است كه تأليف كتابهاي بسيار و تربيت شاگردان بزرگي مانند ابوالحسن بهمنيار، محمد جوزجاني و ابوعبدالله احمد معصومي از آن جمله است.
رياحي گفت: چند سال پيش قرار بود در اصفهان آرامگاهي براي شيخالرييس ساخته شود، اما عدهاي گفتند كه اصفهان آثار تاريخي زيادي دارد و در نهايت، از انجام اين كار جلوگيري شد؛ اين مسأله با اعتراض افرادي مانند سيدمحمد صدرهاشمي و برخي ادبا و علما مواجه شد.
او ادامه داد: در مجموع، صلاح دانسته شد كه براي اين مسأله جنجال ايجاد نشود. البته ما به مسؤولان شهر اصفهان پيشنهاد كردهايم كه حداقل گنبدي را كه به نام شيخالرييس باقي مانده است، بهعنوان جايگاهي براي معرفي آثار ابوعلي سينا قرار دهند.
اين گفتهها در حالي است كه توكل دارايي ـ مسؤول روابط عمومي بنياد ابوعلي سينا در همدان ـ مدفون بودن شيخ در اصفهان را بهشدت مردود دانست و اين امر را مصداق تحريف تاريخ و به باد دادن مفاخر ارزيابي كرد.
او تأكيد كرد: از سال 1330 اين بحثها مطرح بوده، ولي با توجه به شواهد تاريخي، اين ادعا رد شده است. ما قبلا هم به اين ادعا كه در رسانههاي اصفهان مطرح شده بود، پاسخ دادهايم.
به گزارش ايسنا، در سالهاي گذشته حدس و گمانهايي دربارهي اينكه مدفن ابوعلي سينا، دانشمند بزرگ جهان اسلام نه در همدان، بلكه در اصفهان است، مطرح شده و منابعي تاريخي هم در صدق و هم در كذب اين نظريه وجود دارند. براي مثال «ابن اثير» در كتاب «تاريخ كامل» جزء هشتم، صفحهي 15، محل فوت شيخالرييس را اصفهان دانسته است. در حالي كه كاظم موسوي بجنوردي در دايرةالمعارف اسلامي ذيل واژهي ابن سينا نوشته: پس از آنكه علاءالدوله، حاكم اصفهان، مجددا قصد همدان نمود، ابن سينا نيز او را همراهي كرد، اما در راه، بيماري او شدت يافت و پس از رسيدن به شهر همدان در روز جمعه ماه رمضان سال 428 هجري قمري / 1037 ميلادي در 58 سالگي درگذشت
باسلام و احترام.سرهنگ پزشک اسماعیلی از گرگان هستم. مدتی است درحال مطالعه زندگی ابوسهل مسیحی جرجانی هستم که استاد ابوعلی سینا در طب و استاد ابوریحان بیرونی در ریاضی و نجوم بوده است.کتاب زندگینامه اش به تازگی چاپ شده و الان درحال ترجمه کتاب المائه فی الطب ایشان هستم. احتیاج به نسخه این کتاب در کتابخانه مرعشی قم دارم. دوستان کسی دسترسی داشت ممنون میشم.
سوگند به قاف قلم که نوشتن نیایش است.
کتاب " الاُصول و الجُمل فی مهمّات العِلم والعَمل" شرح الاشارات و التّنبیهات ابن سینا از ابن کمونه.
شرح های بسیاری به این کتاب بزرگ ابن سینا که ازمهم ترین تصنیفات وی و عالی ترین متون فلسفی در فلسفه مشّا است، نوشته شده است. از میان آن شرح ها می توان شرح عزّالدوله سعدبن منصور مشهور به " ابن کمونه" را نام برد.ما در طبقه بندی فیلسوفان ، ابن کمّونه را جزو فیلسوفانی که به مکتب اشراق تمایل دارند به شمار می آوریم.همین مشرب و نگاه او به فلسفه، در شرح وی نیز تاثیر گذاشته و ویژگی خاصّی به آن داده است.
به دلیل اینکه "ابن کمونه" در دنیای اسلام بی شباهت به یک جریان فکری نیست و آثار او از جمله این شرح، می تواند یک اثر بدیع و به نوعی بیانگر آن جریان فکری باشد، این شرح را دارای اهمیت ویژه ای کرده است.این شرح افزون براین که "الاشارات و التنبیهات" شیخ ابوعلی سینا را با نگاه خاص خود شرح می کندو ناظر بر چند شرح دیگر از جمله شرح " خواجه" و آثار "شیخ اشراق" است ،افزون بر ضرورت احیای آثار پیشینیان از حکما ،این ضرورت را بر ما ایجاب کرد که این اثر گران سنگ را احیا کنیم.
عرضه دو اندیشه فلسفی" مشّا و اشراق" یک حالت دفاع گونه از ابن سینا در برابر نخجوانی که با نگاه صوفیانه به نقد و شرح" الاشارات و التّنبیهات " پرداخته، می باشد.
از دیگر ویژگی های این کتاب این است که دو حاشیه بسیار ارزشمند در پانوشت های این شرح آورده شده است. یکی مربوط به سده ششم است و نخستین تعلیقه بر "الاشارات و التّنبیهات" پس از ابن سیناست، که متعلّق به " شرف الدّین مسعودی " از حکمای مشّایی همان سده است و دیگری متعلّق به استاد "عابدی شاهرودی" است. ایشان به چندین جای از این کتاب تعلیقیه استادانه دارندکه ما آن تعلیقات را در پانوشت ها در موارد مشخص گنجانده شده است.بدین وسیله این کتاب، به دوحاشیه ، یکی مربوط به زمان نزدیک خود ابن سینا، و دیگری مربوط به عصر حاضر مزیّن شده است.
این کتاب در موسسه پژوهشی میراث مکتوب و باحمایت وزارت ارشاد، چاپ و منتشر شد.
با تشکر از انتشارات میراث مکتوب و پشتوانه وزارت ارشاد، امیدواریم این کتاب مفید فایده برای همه فرهیختگان و به ویژه دوستداران فلسفه و محققین و پژوهشگران باشد.
تقدیم به همه کسانی که رسالتی دارند.
کتاب احوال ابن یمین، چاپ سربی 1303ش نوشته رشید یاسمی. این کتاب در کتابخانه شرق به چاپ رسیده است. یاسمی کتاب خودش را به دهخدا تقدیم کرده و ادیب السلطنه سه بیت در تقریظ برای آن نوشته است.
ای یاسمی به کلک رشید تو آفرین
کار است این رسالهء شیرین مقاله را
ای کاش بودی ابن یمین زنده و ز تو
درخواستی به کد یمین این رساله را
تا خویش را شناسد و در خاطر آورد
اسرار زندگی هشتاد ساله را
@aaadab1397farhang
مقبره ابن سینا در اصفهان یا همدان؟
✍️ #احمد_خامه_یار
چندی است که در سایتهای خبری و شبکههای اجتماعی، این دیدگاه ترویج میشود که ابن سینا نه در همدان، بلکه در اصفهان دفن شده و مقبرهاش در محله دردشت اصفهان، جاییکه امروزه به مدرس ابوعلی سینا شهرت یافته، قرار دارد. این دیدگاه البته چند دهه پیش از این، از سوی پژوهشگران معاصری همچون جلالالدین همایی و سیدجعفر سجّادی جزی و ترویج شده است.
به تازگی نیز کانال تلگرامی «میراث خطی شیعه»، تصویری از صفحه پایانی رساله «احوال شیخ الرئیس»، به شماره 4849 در کتابخانه ایاصوفیا و مورخ 697ق را منتشر کرده است که در پایان متن رساله، از انتقال جنازه ابن سینا به اصفهان ـ پس از دفن اولیه آن در همدان ـ سخن به میان آمده، و با استناد به این رساله، بر نظریه دفن ابن سینا در اصفهان تأکید کرده است.
با این حال، من شخصاً بر این باورم که مقبره ابن سینا در همدان اعتبار بیشتری از اصفهان دارد. استدلال من این است که در سرگذشتنامه ابن سینا به قلم شاگردش ابوعبید جوزجانی که مورد پذیرش و استناد عموم مورخان قرار گرفته و کسی در اصالت آن تردیدی روا نداشته، به وضوح از دفن ابن سینا در همدان سخن به میان آمده است؛ اما ظاهراً در برخی از نسخههای آن، با قید «یُقال» (= گفته میشود)، به انتقال پیکر وی به اصفهان اشاره شده است.
در تحریر یحیی بن احمد کاشی از این سرگذشتنامه (چاپ قاهره، 1952، ص28) هیچ اشارهای به انتقال پیکر ابن سینا به همدان وجود ندارد. در تحریر ابن ابیاصیبعه (د. 668ق) از همین سرگذشتنامه نیز (در کتاب عیون الانباء فی طبقات الاطباء) پس از اشاره به دفن وی در همدان آمده است: «اینجا سخن ابوعبید جوزجانی در شرح حال ابن سینا به پایان رسید». در ادامه، محل قبر وی در همدان (منطبق بر محل مقبره کنونی وی) مشخص شده و با قید «یُقال»، به انتقال پیکرش به اصفهان اشاره شده.
بنابراین اشاره به انتقال پیکر ابن سینا، در متن اصلی سرگذشت وی به قلم جوزجانی وجود نداشته و شاید مؤلف یا کاتب دیگری آن را در پایان برخی نسخهها افزوده است. وجود قید «گفته میشود» نیز نشاندهنده تردید، و نه علم قطعی آن شخص، به انتقال پیکر است. تعیین محل قبر وی در همدان نیز نشاندهنده بقا و شهرت این قبر حتی پس از زمان جوزجانی دارد.
از سوی دیگر، رساله مورد استناد کانال میراث خطی شیعه، رسالهای است که به تأکید نویسنده خود کانال، «از نویسنده و تاریخ نگارش آن اطلاعات دقیقی در دست نیست، اما نسخه کتابخانه ایاصوفیه به سال 697ق مقابله شده است.» بنابراین نمیتوان صرفاً گزارش رسالهای ناشناخته و مجهول المؤلف را، بر شواهد تاریخی دیگر از جمله شرح حال جوزجانی شاگرد ابن سینا، که بر دفن ابن سینا در همدان ـ بدون اشاره به انتقال وی به اصفهان ـ اشاره دارد، ترجیح داد و آن را قول مطلق و نهایی به شمار آورد.
همچنین گفتنی است از میان مورخان، ابن اثیر در تاریخ خود، از دفن ابن سینا در اصفهان سخن گفته است. اما باید توجه داشت تاریخ ابن اثیر یک تاریخ عمومی و نه تراجمنگاری است که به طور عمده به حوادث سیاسی پرداخته و در کنار آن به طور گذرا، به وفات برخی از اشخاص اشاره کرده است. در حالیکه مورخان تراجمنگار بزرگی همچون ذهبی و ابن حجر عسقلانی، سخن جوزجانی را (که اعتبار بیشتری از سخن ابن اثیر دارد)، در زمینه دفن ابن سینا در همدان نقل کرده و در واقع به طور ضمنی آن را پذیرفتهاند.
بههر حال، حتی بر فرض عدم ترجیح مقبره ابن سینا در همدان (که باز هم به باور من بر اصفهان مرجّح است)، این دو دیدگاه را در بهترین حالت میتوان همتراز یکدیگر و دارای یک درجه از اعتبار تاریخی دانست؛ نه آنکه مقبره اصفهان را «واقعی / اصلی» و مقبره همدان را «جعلی» فرض کرد.
https://t.me/ganjineh_channel
الكتب والمواضيع والآراء فيها لا تعبر عن رأي الموقع
تنبيه: جميع المحتويات والكتب في هذا الموقع جمعت من القنوات والمجموعات بواسطة بوتات في تطبيق تلغرام (برنامج Telegram) تلقائيا، فإذا شاهدت مادة مخالفة للعرف أو لقوانين النشر وحقوق المؤلفين فالرجاء إرسال المادة عبر هذا الإيميل حتى يحذف فورا:
alkhazanah.com@gmail.com
All contents and books on this website are collected from Telegram channels and groups by bots automatically. if you detect a post that is culturally inappropriate or violates publishing law or copyright, please send the permanent link of the post to the email below so the message will be deleted immediately:
alkhazanah.com@gmail.com