جستاری در مباحث روش‌شناسی

‍ ?فهرست نسخه‌های خطی عربی، فارسی و ترکی در بلژیک
?فهرست حاضر توسط فریدر بودن (Frédéric Bauden) استاد زبان و مطالعات عربی دانشگاه لیژ بلژیک به نگارش درآمده که یک کاتالوگ دوزبانه (انگلیسی - عربی) است و نسخه‌های خطی موسسات دولتی بلژیک (کتابخانه سلطنتی، دانشگاه و کتابخانه‌های عمومی) را دربر می‌گیرد. جلد اول آن فهرست مختصری از مجموعه نسخه‌های خطی دانشگاه لیژ است که بیشترین تعداد نسخه‌های خطی را (۵۰۰ نسخه) در خود جای داده است. هر عنوان به طور خلاصه شرح داده شده که معرفی نویسنده و ارائه اطلاعات اولیه از آن جمله است . اکثر نسخ خطی که در این فهرست ارائه شده اند از شمال آفريقا آمده است.


Catalogue of the Arabic, Persian and Turkish Manuscripts in Belgium: Volume 1, Handlist Part 1, Université de Liège
Frédéric Bauden
BRILL، pp i-563 ،2016.


????
@majidjaliseh

دیروز ۲۶ مهر ۱۳۹۷، پس از پایان یافتن نشست روز اول همایش ، به منظور بازدید از کتابخانه مرحوم #فلاطوری به همراه چند تن از شرکت کنندگان همایش به کتابخانه دانشگاه #کلن که در ساختمانی جدا در بیست کیلومتری محل همایش بود رفتیم.
این کتابخانه که بر اساس گزارش ارائه شده از سوی خانم دکتر امیرپور در نشست صبح دیروز، نخستین کتابخانه شیعی در اروپاست، کار خود را از سال ۱۹۴۹ با خرید مقداری کتاب آغاز کرده است و تصمیم اختصاص یافتن آن به موضوع شیعه ـ اسلام از سوی رییس سابق بخش مطالعات شرقی دانشگاه #کلن در سال ۱۹۷۶ اتخاذ شده است.
مجموعه اصلی کتاب‌های این کتابخانه در دو اتاق مملو از قفسه و کارتن به بیش از ده هزار جلد می‌رسد که در فاصله سالهای ۱۹۶۵. تا ۱۹۷۵ م. فراهم شده است و مرحوم #فلاطوری از طریق سفرهای مکرر به ایران و دستیابی به مجموعه‌های شخصی و خرید لیتوگرافی نسخه‌های مربوط به قرن هجدهم و نوزدهم در تهیه آن نقش بسزایی داشته است. این نسخه‌ها دربردارنده موضوعات متنوعی از تفسیر و فقه و فلسفه و آداب و رسوم و دیگر آموزه‌های شیعی است. در سال ۲۰۱۳ م. چند صد جلد کتاب عربی از سوی شیعیان #عراق به این مجموعه افزوده شده است. متاسفانه هنوز فهرستی روش‌مند از این کتابخانه تهیه نشده است و نسخه‌های خطی هم به صورت غیراستاندارد در پنج کمد فلزی کنار هم قرار گرفته‌اند. نسخه‌های خطی و چاپ سنگی این کتابخانه افزون بر ارزش خود نسخه، از نظر نوشته‌های روی صفحه عنوان و پشت جلد و حاشیه اهمیت دارد.
این کتابخانه پشتوانه اصلی کرسی اسلام‌شناسی دانشگاه #کلن است که خانم دکتر امیرپور به تازگی آن را برعهده گرفته‌اند. تقویت و به روزرسانی منابع این کتابخانه و پشتیبانی از ارتباط دانشجویان این کرسی با اشخاص و نهادهای علمی غیردولتی کشورمان به ویژه با مجموعه‌های مرتبط با #حوزه_علمیه می‌تواند زمینه‌ساز عمیق‌تر نسل جدیدی از شیعه‌پژوهان مغرب زمین به ویژه آلمانی‌ها با معارف مکتب اهل بیت علیهم السلام شود. دریغ است که بهره‌برداری از این فرصتها از سوی کسانی که می‌توانند کاری کنند در اولویت قرار نگیرد.
@MohsenAlviri

✅ نسخه هایی از جنس تاریخ که از هویت ایرانی حرف می زنند

درب گنجینه نسخه های خطی ایران در طبقه منهای یک سازمان اسناد و کتابخانه ملی که حاوی ۴۰ هزار سند از قرن چهارم تا دوره معاصر در علوم مختلف است بر روی خبرنگاران گشوده شد. در طبقه منهای یک سازمان اسناد و کتابخانه ملی گنجینه نسخه های خطی سازمان اسناد و کتابخانه ملی قرار گرفته است، گنجینه ای غنی و با اعتبار و ارزشمند از همه علوم که از قرن چهارم تا دوره معاصر را در بر می گیرد.

این گنجینه در شرایط محیطی با دما و رطوبت خاص و با هوای پاک نگهداری می شود و ورود به این گنجینه به جز مسئول این نسخه های خطی با خط قرمز مشخص شده است و آثار دسته بندی شده در قفسه ها قرار گرفته اند.

احسان الله شکراللهی، مدیر نسخه های خطی در بازدید خبرنگاران از گنجینه نسخه های خطی سازمان اسناد و کتابخانه ملی با اشاره به اهمیت نسخه های خطی و نقش هویتی آنها گفت: داستان نسخه های خطی داستانی با آب چشم است، تولید و نگهداری آن سخت بوده است، اگر کسی می خواسته نسخه خطی را به دست بیاورد سفری دراز را در پیش می گرفته است. http://yon.ir/2t9K
@manuscript

✅ رونمایی «هزار و یک شب در هزار و یک نقش»

در سراسر دنیا فقط ۲۱ جلد نسخه خطی اصلی از کتاب هزار و یک شب موجود است که یک نسخه آن در ۶ جلد در پایگاه میراث جهانی گلستان نگهداری می شود.

مسعود نصرتی _ مدیر کاخ گلستان اظهار داشت: این کتاب پژوهشی که به تازگی توسط کاخ منتشر شده است نخستین کتاب بوده که به معرفی نسخه خطی «هزار و یک شب» یا «الف لیلة و لیله» می پردازد.

وی گفت: همچنین در این کتاب گزیده ای از نگاره های نسخه اصلی به چاپ رسیده و قرار است هفتم شهریور در همایش ملی «هزار و یک شب و ادبیات ایران و جهان» برای نخستین بار با حضور اساتید زبان و ادبات فارسی، عربی، انگلیسی و فرانسه در دانشگاه بوعلی سینا همدان رونمایی شود.

مدیر کاخ گلستان از برپایی نمایشگاه نگاره های کتاب هزار و یک شب خبر داد و اظهار داشت: 40 تابلو از نگاره های برگزیده این کتاب که توسط ابوالحسن غفاری(صنیع الملک) با همکاری 34 نفر از شاگردانش انجام شده است در این همایش 2 روزه به نمایش گذاشته می شود.

وی افزود: تاکنون پژوهشی درباره نسخه اصلی هزار و یک شب انجام نشده بود به همین دلیل کاخ گلستان برای معرفی این اثر فاخر، اقدام به چاپ کتابی با عنوان «هزار و یک شب در هزار و یک نقش» کرده است. در سراسر دنیا تنها 21 جلد نسخه خطی اصلی از کتاب هزار و یک شب موجود است که یک نسخه آن در 6 جلد در پایگاه میراث جهانی نگهداری می شود.

نصرتی افزود: کتاب «هزار و یک شب» مجموعه داستان هایی از افسانه های قدیمی و عامیانه را روایت می کند. این کتاب که شهرت جهانی دارد توسط ملا عبداللطیف طسوجی در سال یک هزار و 259 هجری قمری، 179 سال پیش، در زمان محمدشاه قاجار به فارسی ترجمه شد و سپس میرزا محمد علی سروش اصفهانی اشعار شعرای فارسی را به این کتاب اضافه کرد. نسخه اصلی کتاب در 2 هزار و 280 صفحه کتابت شده که یک هزار و 142 صفحه آن متن فارسی و یک هزار و 134 صفحه تصویر دارد، همچنین هر صفحه مصور بین 3 تا 6 مجلس نقاشی شده است.

نسخه اصلی کتاب هزار و یک شب، اردیبهشت امسال در کاخ گلستان برای نخستین بار به نمایش گذاشته شد. http://yon.ir/Cv0AY
🆔 @manuscript

✅ همایشِ «نسخه‌هایِ خطّیِ ارثِ ثقافت به ویژه نسخه‌هایِ زبانِ فارسیِ کشمیر» در هندوستان

«مرکزِ ملّیِ هنریِ اِندیرا گاندی» با همکاریِ بخشِ تحصیلات تکمیلیِ گروهِ فارسیِ دانشگاهِ کشمیر، همایشِ دو روزه‌ای با عنوانِ: «نسخه‌هایِ خطّیِ ارثِ ثقافت به ویژه نسخه‌هایِ زبانِ فارسیِ کشمیر» برگزار می‌کند. این همایش در 8 - 9 آبان / 30-31 اکتوبر 2018 در دانشگاهِ کشمیر خواهد بود. ریاستِ این همایش را پروفسور طلعت احمد – رئیسِ دانشگاهِ کشمیر- برعهده خواهد داشت. مهمانِ خصوصی: دکتر سَچّی دانَند جوشی (دبیرِ مرکزی ملّیِ هنریِ اِندیرا گاندی)؛ سخنرانِ ویژه: پروفسور شریف حسین قاسمی (رئیسِ پیشینِ گروهِ فارسیِ دانشگاهِ دهلی)، مهمانانِ ویژه: پروفسور عارف ایّوبی (از اعضایِ شورایِ یادگاریِ فخرالدّین علی احمد، لکنو)، دکتر احسان‌الله شکراللهی (مدیرِ مرکزِ تحقیقاتِ فارسی در دهلی).

شایانِ ذکر است که «مرکزِ ملّیِ هنریِ اِندیرا گاندی» (Indira Gandhi National Centre for the Arts) که به نامِ مخفّفِ IGNCA  شناخته‌شده است زیرِ نظرِ وزارتِ فرهنگِ هندوستان در شهرِ دهلی‌نو فعّالیّت می‌کند.
http://yon.ir/2Y6sq
🆔 @manuscript

‍ ✅ انتشار کتاب «درآمدی بر تصحیحِ نسخه‌هایِ خطّیِ عربی»

«بنیادِ میراثِ اسلامیِ الفرقان» در (لندن) با همکاریِ «دانشکده دارالعلومِ قاهره» (در مصر) دو دوره آموزشیِ درباره نسخه‌هایِ خطّیِ عربی و اسلامی با عنوان: «مقدّمه‌ای بر تصحیحِ نسخه‌هایِ خطّیِ عربی» در سال‌هایِ 2008 و 2009 برگزار کرد.

«بنیادِ میراثِ اسلامیِ الفرقان» در پیِ سلسله‌ نشرهایِ خود با عنوانِ: «سلسلة الدورات التدریبة» هر دو سخنرانی را در کتابی با عنوانِ: «درآمدی بر تصحیحِ نسخه‌هایِ خطّیِ عربی» به تازگی به چاپ رسانده است.

این کتاب، مباحثِ مختلفِ نسخه‌هایِ خطّی: تاریخچه نسخه‌هایِ خطّیِ عربی و تصحیحِ آن؛ کتابت و  مرمّت و نگهداریِ نسخه‌هایِ خطّیِ عربی را در برمی‌گیرد. و به‌طورِ عمیق توضیح می‌دهد که نسخه‌هایِ خطّیِ عربی، منبعِ اصلیِ پژوهشگران در این عرصه است و به دلایلِ اهمیّت‌شان نگاهِ جهان به نسخه‌هایِ خطّیِ اسلامی افزایش یافته است.

کتاب در آن واحد، برایِ پژوهشگرانِ جوان عرصه نسخه‌خطی و پیشکسوتان این عرصه مطالب عمیقی و تازه‌ای را بیان‌ می‌کند.

مشخصّات کتاب: «مدخل الی تحقیق المخطوط العربی»، موسسة الفرقان التراث الاسلامی، لندن، 2019
http://yon.ir/h6E7O
🆔 @manuscript

✅ برگزاری همایش بین‌المللی «نسخه‌های خطّی با رسم‌الخطِ عربی در آفریقا» در مصر

«مکتبة اسکندریه» و «انجمن نسخه‌هایِ خطّی اسلامی» با همکاری «کتاب‌خانه مرکزِ نسخه‌هایِ خطّی» و «بنیاد گنجینه‌های اسلامی» از 13 تا 16 سپتامبر 2020 همایش بین‌المللی «نسخه‌های خطّیِ با رسم‌الخطِ عربی در آفریقا» (هم به زبان عربی و هم به زبان غیرعربی) در اسکندریه مصر برگزار می‌کنند. این همایش شامل 6 کارگاه آموزشی و 6 نشست خواهد بود که در هر نشست چهار مقاله ارائه می‌شود:
- «سنّت‌های تاریخی نسخه‌های خطّی با رسم‌الخط عربی در آفریقا»– سخنران اصلی: حلمی شعراوی (مدیر مرکز پژوهشی عرب و آفریقا، مصر)
- «کتاب‌خانه‌ها و مراکز تُراثی دارای نسخه‌های خطّی در آفریقا» - سخنران اصلی: احمد شوقی بنبین (مدیر خزانه سلطنتی، مکتبة الحسنیة، رباط، مراکش)
- «زبان‌های آفریقایی که با رسم‌الخط عربی نوشته می‌شوند» - سخنران اصلی: سِینی مومونی (مدیر پژوهشگاه علوم انسانی در دانشگاه عبدو مومونی، شهر میامی، نیجریه)
- «فهرست‌نویسی و چاپ»- سخنران اصلی: Mohamed Diagayeté (مدیر کل موسسه آموزش پیشرفته و پژوهش‌های اسلامیِ احمد بابا، تیمبوکتو، مالی)
- «نگهداری، مرمّت و دیجیتالی کردن»- سخنران اصلی: ماریا لویزا روسو (هماهنگ‌کننده پروژه نسخه‌های خطّی مالی، دانشگاه هامبورگ آلمان)
- «حفاظتِ مالکیت فرهنگی»- سخنران اصلی: محمّد سامح عَمرو (رئیس گروه قانون بین‌الملل، دانشکده حقوق، دانشگاه قاهره، قاهره، مصر)
✍ منبع
با سپاس از دکتربانو عبدی خجسته🍃🙏

🆔 @manuscript

✅ برگزاری همایش بین‌المللی «نسخه‌های خطّی با رسم‌الخطِ عربی در آفریقا» در مصر

«مکتبة اسکندریه» و «انجمن نسخه‌هایِ خطّی اسلامی» با همکاری «کتاب‌خانه مرکزِ نسخه‌هایِ خطّی» و «بنیاد گنجینه‌های اسلامی» از 12 تا 16 سپتامبر 2021 همایش بین‌المللی «نسخه‌های خطّیِ با رسم‌الخطِ عربی در شمال و صحرایِ آفریقا» (هم به زبان عربی و هم به زبان غیرعربی) در اسکندریه مصر برگزار می‌کنند. این همایش شامل 5 نشست خواهد بود که در هر نشست چهار مقاله ارائه می‌شود:

- «سنّت‌های تاریخی نسخه‌های خطّی با رسم‌الخط عربی در آفریقا»– سخنرانان: آقای حلمی شعراوی (مدیر مرکز پژوهشی عرب و آفریقا، مصر) + خانم آنی کاترین بَنگ (استاد تاریخ، نروژ)

- «کتاب‌خانه‌ها و مراکز تُراثی دارای نسخه‌های خطّی در آفریقا» - سخنران اصلی: احمد شوقی بنبین (مدیر خزانه سلطنتی، مکتبة الحسنیة، رباط، مراکش)

- «زبان‌های آفریقایی که با رسم‌الخط عربی نوشته می‌شوند» - سخنران اصلی: سِینی مومونی (مدیر پژوهشگاه علوم انسانی در دانشگاه عبدو مومونی، شهر میامی، نیجریه)

- «فهرست‌نویسی، تصحیحِ متن، تحقیق و چاپ»- سخنران اصلی: Mohamed Diagayeté (مدیر کل موسسه آموزش پیشرفته و پژوهش‌های اسلامیِ احمد بابا، تیمبوکتو، مالی)

- «نگهداری، مرمّت و دیجیتالی کردن»- سخنران اصلی: ماریا لویزا روسو (هماهنگ‌کننده پروژه نسخه‌های خطّی مالی، دانشگاه هامبورگ آلمان)

🟢 آگاهیِ بیشتر درباره زمان و سخنرانی ها در این لینک:
https://www.asmiaconference.org/

♦️ثبت نام در این همایش رایگان است و از تاریخ 5 سپتامبر آغاز می شود.

🟣 سال پیش (2020) هم همین همایش با همکاری این 4 مرکز در همین موضوع نسخه هایِ عربیِ شمال آفریقا برگزار شده بود.‌

🆔 @manuscript

✅ کتاب شناسی ترجمه هایِ قرآن کریم به زبان اردو (نسخه های خطی و چاپی)

دکتر احمد خان (زادروز: 1935م) از نسخه شناسانِ عربی در پاکستان است. دکتر احمد خان، «فهرستِ نسخه‌هایِ خطّیِ عربی در پاکستان» را در نُه جلد از 1997 تا 2017 منتشر کرده است. البتّه وی قصد دارد که این مجموعه را در 13 جلد کامل کرده در آینده نزدیک به چاپ برساند.

دکتر احمد خان کتاب شناسی ترجمه های قرآن کریم به زبان اردو (چاپ شده و نسخه خطی) را منتشر نموده است که در سال ۲۰۲۱ در پاکستان منتشر شده است.

دکتر احمد خان در تهیه این فهرستها تا جایی که ممکن بوده است خود نسخه های خطی/کتابهای چاپی را دیده است. با مقایسه فهرستهای مختلف و کتابهای مرجع اشتباهات بسیاری از فهرستهای نسخه های خطی چاپ شده در هند و پاکستان را درباره این موضوع، تصحیح کرده است.

درباره جزییات این کتاب شناسی ها بخوانید ⬅️
 https://b2n.ir/n95991

🆔 @manuscript

دیروز ۲۶ مهر ۱۳۹۷، پس از پایان یافتن نشست روز اول همایش ، به منظور بازدید از کتابخانه مرحوم #فلاطوری به همراه چند تن از شرکت کنندگان همایش به کتابخانه دانشگاه #کلن که در ساختمانی جدا در بیست کیلومتری محل همایش بود رفتیم.
این کتابخانه که بر اساس گزارش ارائه شده از سوی خانم دکتر امیرپور در نشست صبح دیروز، نخستین کتابخانه شیعی در اروپاست، کار خود را از سال ۱۹۴۹ با خرید مقداری کتاب آغاز کرده است و تصمیم اختصاص یافتن آن به موضوع شیعه ـ اسلام از سوی رییس سابق بخش مطالعات شرقی دانشگاه #کلن در سال ۱۹۷۶ اتخاذ شده است.
مجموعه اصلی کتاب‌های این کتابخانه در دو اتاق مملو از قفسه و کارتن به بیش از ده هزار جلد می‌رسد که در فاصله سالهای ۱۹۶۵. تا ۱۹۷۵ م. فراهم شده است و مرحوم #فلاطوری از طریق سفرهای مکرر به ایران و دستیابی به مجموعه‌های شخصی و خرید لیتوگرافی نسخه‌های مربوط به قرن هجدهم و نوزدهم در تهیه آن نقش بسزایی داشته است. این نسخه‌ها دربردارنده موضوعات متنوعی از تفسیر و فقه و فلسفه و آداب و رسوم و دیگر آموزه‌های شیعی است. در سال ۲۰۱۳ م. چند صد جلد کتاب عربی از سوی شیعیان #عراق به این مجموعه افزوده شده است. متاسفانه هنوز فهرستی روش‌مند از این کتابخانه تهیه نشده است و نسخه‌های خطی هم به صورت غیراستاندارد در پنج کمد فلزی کنار هم قرار گرفته‌اند. نسخه‌های خطی و چاپ سنگی این کتابخانه افزون بر ارزش خود نسخه، از نظر نوشته‌های روی صفحه عنوان و پشت جلد و حاشیه اهمیت دارد.
این کتابخانه پشتوانه اصلی کرسی اسلام‌شناسی دانشگاه #کلن است که خانم دکتر امیرپور به تازگی آن را برعهده گرفته‌اند. تقویت و به روزرسانی منابع این کتابخانه و پشتیبانی از ارتباط دانشجویان این کرسی با اشخاص و نهادهای علمی غیردولتی کشورمان به ویژه با مجموعه‌های مرتبط با #حوزه_علمیه می‌تواند زمینه‌ساز عمیق‌تر نسل جدیدی از شیعه‌پژوهان مغرب زمین به ویژه آلمانی‌ها با معارف مکتب اهل بیت علیهم السلام شود. دریغ است که بهره‌برداری از این فرصتها از سوی کسانی که می‌توانند کاری کنند در اولویت قرار نگیرد.
@MohsenAlviri

📌نحوه تشخیص #اعتبار یک #کنفرانس #بین_المللی

روشهای زیادی برای تشخیص اعتبار یک همایش بین المللی وجود دارد که لازم است دانشجویان و اساتید به آنها توجه داشته باشند تا در دام موسسات و کنفرانس های سودجو نیفتند.

🔹1- لیستی از کنفرانس های معتبری که هر ساله در رشته و زمینه کاری شما برگزار می شوند را آماده نمایید. معمولا اساتید و دانشجویان دکتری سال های بالاتر با این کنفرانس ها آشنا هستند و می توانید از این افراد در شناسایی این فهرست بهره بگیرید.

🔹2- اگر یک استاد یا دانشجوی دکتری کنفرانسی را مورد تایید قرار ندارد توصیه به احتیاط تعبیر نمایید چرا که آن کنفرانس ممکن است به تازگی در رشته و زمینه کاری شما شروع به کار کرده باشد.

🔹3-توجه به اعضای کمیته علمی و اجرایی همایش و کنفرانس. اگر کنفرانسی و همایش بین المللی را انتخاب نمودید حتما به لیست اعضای کمیته علمی و اجرایی کنفرانس نهایت دقت را داشته باشید اگر اعضای کنفرانس از محققان مشهور و معتبر باشند و یا حتی از سردبیران مشهور مجلات بین المللی باشند اطمینان داشته باشید که کنفرانس و همایش بین المللی معتبری را یافته اید.

🔹4-حساس بودن به تبلیغات ایمیل. چنانچه ایمیلی برای یک همایش و کنفرانس دریافت کردید و از شما در ایمیل درخواست شده باشد که مقاله را به همان ایمیل ارسال نمایید بدانید که ارسال مقاله در پاسخ به ایمیل کار بسیار اشتباهی است. معمولا کنفرانس های معتبر برای معرفی خود فراخوان مقاله را تبلیغ می کنند و در این فراخوان اطلاعات همایش را ارسال می کنند و برای اطلاعات بیشتر باید به وبسایت همایش و کنفرانس بین المللی مراجعه نمایید و بنابراین در بخش ارسال مقاله وبسایت کنفرانس می توانید راهنمای نویسندگان و نحوه ارسال مقاله به کنفرانس را بیابید.

🔹5- معمولا کنفرانس های معتبر دارای سخنران های کلیدی key Speaker هستند. یکی از روش های مهم برای ارزیابی و اعتباریابی کنفرانس و همایش، توجه به لیست سخنران های کلیدی آن کنفرانس است. اگر سخنرانان کلیدی را نمیشناسید کافی است به گوگل مراجعه کنید تا بتوانید به رزومه کنفرانس های کلیدی دست پیدا کنید.

🔹6- مواردی که ذکر شد بیشتر برای کنفرانس ها و همایش های خارجی بین المللی است و برای کنفرانس های داخلی بهتر است به وبسایت کنفرانس های نمایه شده در ISC مراجعه نمایید (فهرست همایش های ثبت شده در ISC) زیرا از نظر وزارت علوم تنها این کنفرانس ها دارای اعتبار هستند.

‌‌️@pdf_kotob_e_adabi