گفتگوهای تراثی

ادامه دریافتهای دفتر پنجم مثنوی 11
حکایت ایاز و پوستین چوپانی 2
اشاره مولانا به عشق دیوانه کننده خود

هر که اندر عشق یابد زندگی
کفر باشد پیش او جز بندگی1886

ایاز که به مقام عشق حقیقی رسیده است جز بندگی سلطان نمی کند.
ارتباط بین عشق و عبادت نکته دقیقی است که در این بیت اشاره شده است.

ای ایاز از عشق تو گشتم چو موی
ماندم از قصه ،تو قصه من بگوی

مولانا اینجا از حکایت گویی فاصله می گیرد و به یاد عشق جانسوزش به شمس می افتد.(مراد مولانا از ایاز در اینجا شمس است یا انسان کامل)

خود تو می خوانی،نه من،ای مقتدا
من که طورم،تو موسی،وین صدا1898

ای معشوق (شمس)در حقیقت تو می خوانی و تو مثنوی را می سرایی .
من چون کوهی خالی هستم که صدای تو را انعکاس می دهم.مانند کوه طور که صدای موسی را انعکاس می داد و محل تجلی نور خداوند شد.

ذره یی از عقل و هوش ار با من است
این چه سودا و پریشان گفتن است

نه گناه او راست که عقلم ببرد
عقل جمله عاقلان پیشش بمرد1910

مولانا به عشق شورانگیزش _که امروز جهان را خیره کرده است_ افتخار می کند و می گوید عقل همه خردمندان که به دنبال سلوک و جاودانگی هستند در مقابل معشوق حقیقی میمیرد تا عشق بشکفد.

بار دیگر آمدم دیوانه وار
رو رو ای جان،زود زنجیری بیار

غیر آن زنجیر زلف دلبرم
گر دو صد زنجیر آری بر درم1917

یکی از معدود بیت های مثنوی است که مولانا گویی در حال و هوای غزل است .

خود را دیوانه زنجیری عشق می داند و چنان شوریده که هر زنجیری غیر از زنجیر زلف یار را پاره می کند.
@arameshsahafian

ادامه دریافتهای دفتر پنجم مثنوی 16
حکایت شیخ محمد سررزی 4

مولانا بعد ازین که عارف را عاشق معرفی کرد که گنج های زمین را رد کرده و به خداوند می گوید من در جستجوی چیزی جز تو نیستم ،به شرح عشق می پردازد :

در نگنجد عشق در گفت و شنید
عشق،دریایی ست قعرش ناپدید 2731

قطره های بحر را نتوان شمرد
هفت دریا پیش آن بحرست خرد

در مقابل عشق همه دریا ها کوچکند.
این گونه عبارات که در ابیات حافظ نیز فراوان وجود دارد یعنی اساس دنیای مادی در مقابل دنیاهای ماورا محدود و خرد و بی ارزش است.به عبارتی این دنیا رحم آن دنیا هاست.

عشق جوشد بحر را مانند دیگ
عشق ساید کوه را مانند ریگ

علاوه بر فراتر بودن عشق از دنیای مادی تاثیر اعجاب آوری هم بر آن دارد.آب دریا را به جوش می آورد و ...

عشق بشکافد فلک را صد شکاف
عشق لرزاند زمین را از گزاف2736

با محمد بود عشق پاک جفت
بهر عشق او را خدا لولاک گفت

در اینجا مولانا ویژگی سومی به عشق می افزاید و آن این که همراه برگزیده کل هستی؛حبیب الله است و رمز آفرینش هستی به خاطر پیامبر است.

من بدان افراشتم چرخ سنی
تا علو عشق را فهمی کتی 27 40

عشق دلیل آفرینش است.
این با آیه ای که عبادت را دلیل آفرینش می داند مغایرتی ندارد چون در لغت هم پرستش به معنای عشق است.

منفعت های دگر آید ز چرخ
آن چو بیضه تابع آید،این چو فرخ

گرچه آسمانها منفعت های زیادی دارند اما در مقابل عشق بزرگترین ویژگی انسان کامل مانند پوست تخم مرغ هستند که جوجه از آن به دنیا می آید.

تفاوت نگرش مولانا با نگرش جهان تکنولوژی:
در نگرش مولانا انسان برتر از همه کهکشانها ست؛اما در نگرش امروز انسان شیفته و حیران طبیعت است زیرا کهکشان درون خود را کشف نکرده است.

با تو گویند این جبال راسیات
وصف حال عاشقان ا ندر ثبات2744

یکی دیگر از ویژگی های عشق:
کوه های پا برجا حال عاشقان را بازگو می کنند.
@arameshsahafian

@litera9

مجموعه‌ی ۲ داستان،شامل:"واسکا سرخه"، مردى است که با بی رحمى دختران روسپى را تنبیه مى‌کند و همه از او متنفرند واسکا بیمار مى شود و یکى از دخترها با محبت بسیار از اوپرستارى مى کند.واسکا از همه طلب بخشش مى کند؛"مادر یک خائن"، مادر میان عشق به میهن‏و عشق به فرزندى که سرکرده دشمنان است،تردید دارد.در پایان پسرش را مى کشد تا سرزمینش نجات یابد. کارهای ارزشمند مرتضی ممیز کتاب را بسیار زیبا کرده است. اما خود کتاب ؟

🌸🌸ای عزیز! این حدیث گوش دار که 🌹مصطفی علیه السلام گفت: مَن عَشِقَ و عَفَّ ثُمَّ کَتَمَ فماتَ ماتَ شَهیداً؛ هر که عاشق شود و آنگاه عشق پنهان دارد و بر عشق بمیرد، شهید باشد. هر چند می کوشم که از عشق در گذرم، عشق مرا شیفته و سرگردان می دارد و با این همه، او غالب می شود و من مغلوب. با عشق کی توانم کوشید!

کارم اندر عشق مشکل می شود
خان و مانم در سرِ دل می شود

هر زمان گویم که بگریزم ز عشق
عشق پیش از من به منزل می شود

دریغا عشق فرض راه است همه کس را. دریغا اگر عشقِ خالق نداری باری عشقِ مخلوق مهیا کن تا قدرِ این کلمات تو را حاصل شود. دریغا از عشق چه نشان شاید داد و چه عبارت توان کرد! در عشق قَدَم نهادن کسی را مسلَّم شود که با خود نباشد و ترک خود بکند و خود را ایثار عشق کند. عشق آتش است هر جا که باشد جز او رختِ دیگری ننهد. هر جا که رسد، سوزد و رنگِ خود گرداند.

درعشق کسی قَدَم نهد کِش جان نیست
با جان بودن به عشق در سامان نیست

درمانده ی عشق را از آن درمان نیست
کانگشت بر هر چه بر نهی عشق آن نیست

ای عزیز! به خدا رسیدن فرض است و لابد هر چه به واسطه ی آن به خدا رسند فرض باشد به نزدیک طالبان. عشق بنده را به خدا رساند، پس عشق از بهرِ این معنی فرضِ راه آمد.🌸🌸
از کتاب تهمیدات عین القضات همدانی💐

🌱 لقمه ی حلال در شعر مولانا:


🍃 لقمه ای کآن نور افزود و کمال
🍃آن بود آورده از کسب حلال

✔️ آنچه ما می خوریم در روحیات ما تاثیر دارد، اینکه روزی ما و لقمه ما چه باشد، بی ارتباط نیست با اینکه "حال ما" چگونه باشد.
🔸لقمه انسان باید حلال باشد، اما لقمه تنها آن خوراکی نیست که از راه دهان می بلعیم، لقمه هایی هست که ذهن ما و جان ما را تغذیه می کند.

❇️ ما روزانه سر سفره های مختلفی برای جسم و روحمان روزی برمی داریم، مهم است که بدانیم روزی که به جسم و جانمان می رسانیم، حلال است یا حرام⁉️

❇️ مولانا یک عیار برای سنجش حلال یا حرام بودن روزی به ما می دهد. اگر ما به طور مستمر در دلمان احساس گرفتگی و تاریکی داریم، جایی هم سفره شیطان شده ایم، اگرچه بی خبر:

🌻تا تو تاریک و ملول و تیره ای
🌻دان که با دیو لعین همشیره ای

⬅️ اما نشانه لقمه حلال، چه لقمه غذای جسم باشد و چه خوراک روح و جان ما، آن است که نتیجه اش گرمی و روشنایی و کمال و امید و عشق و محبت نسبت به مردم است.

🌻لقمه ای کآن نور افزود و کمال
🌻آن بود آورده از کسب حلال

🌻علم و حکمت زاید از لقمه حلال
🌻عشق و رقت آید از لقمه حلال

🔺در مقابل، اگر در دل ما حسد و نفرت و خشم و غفلت از معنویات موج بزند، باید ریشه را در لقمه پیدا کنیم،
یک جایی، لقمه حرامی خورده ایم یا روزی ناپاکی به روح و جان خود داده ایم:

🍃چون ز لقمه تو حسد بینی و دام
🍃جهل و غفلت زاید ،آن را دان حرام

◀️ آنچه ما می خوریم، آنچه می نوشیم، آنچه می خوانیم، موسیقیی که گوش می دهیم، برنامه ای که تماشا می کنیم و...همه برای ما "لقمه" هستند، لقمه هایی که فکر ما و نوع نگاه ما به هستی و نوع رفتار ما را شکل می دهند:

🍃لقمه، تخم است و برش، اندیشه ها
🍃لقمه، بحر و گوهرش اندیشه ها

❤️حلال ترین قوتی که به ما می رسد، آن است که نتیجه اش عشق به انسان ها و هستی و میل خدمت به خلق و البته میل پرکشیدن به سوی جهان معناست:

🍃زاید از لقمه حلال اندر دهان
🍃میل خدمت، عزم رفتن آن جهان...

⚠مراقب باشیم سر کدام سفره می نشینیم و جان و روحمان را با کدام لقمه سیر می کنیم!

دین و علم:

@yortci_bosjin_pdf

شرحی بر هفت شهر عشق عطار


عطار مراحل هفتگانه ای را برای سیر و سلوک و طلب حقیقت و رسیدن به درجات عالیه خود سازی تا آگاهی کامل و رسیدن به دیدار روی دوست در نظر گرفته است
عطار مراحل هفتگانه ای را برای سیر و سلوک و طلب حقیقت و رسیدن به درجات عالیه خود سازی تا آگاهی کامل و رسیدن به دیدار روی دوست در نظر گرفته است:
▫️ طلب
▫️عشق
▫️ معرفت
▫️ استغنا
▫️ توحید
▫️حیرت
▫️ فنا یا فناء فی الله.

🔴و این هفت وادی در منطق الطیر:

گفت ما را هفت وادی در ره است
چون گذشتی هفت وادی، درگه است

📕 وادی طلب:
طلب آتشی است که به عنایت خداوند در جان سالک می افتد و شوقی عظیم برای دریافت حقیقت، جان سالک را فرا می گیرد.
در این وادی ، سالک راه حقیقت، باید مردانه گام در راه نهد و از خود بگذرد و همت قوی دارد.
در همه حال و همه جا یار را بجوید و به دنبال او که در درون وی است، کندوکاو و جستجو نماید.
این وادی وادی پر خطری است ولی سالک نباید وحشتی به دل راه دهد؛ او باید سر تا پا تسلیم رضای او باشد و بکوشد تا او را در پیدا و پنهان بیابد که عاقبت جوینده یابنده بود.

📕وادی عشق:
درین وادی ، وجود طالب و سالک مالامال از عشق و شوق و مستی می گردد.
او چون صراحی لبریز می شود . عشق وجودش را چنان پر می سازد که یکسره آتش سوزان می شود و در تب و تاب می افتد.
عشق به پروردگار به صورت عشق به همه مظاهر هستی که جلوه رخ دوست هستند، نمودار می گردد و در عین سوز و گداز و اشتعال درون، سر تا پا خوبی و صفا و صلح و آشتی می گردد.
می سوزد و به یاد دوست، همه کس و همه چیز را دوست می دارد.
در این حال ، سالک خود را در مسیر و جریان کل کاینات می بیند و با تمام ذرات هستی همراه و همراز می گردد.

📕وادی معرفت:
اینجا ، وادی شناخت است. به نظر عرفا ، اصل معرفت در شناخت خداوند است و به قول هجویری که در کشف المحجوب می فرماید:
"معرفت حیات دل بود به حق،
و اِعراض سر جز از حق،
و ارزش هر کس به معرفت بود
و هر که را معرفت نبود بی قیمت بود"
در این وادی ، عارف نسبت به نفس خود و ذات حقیقت شناخت پیدا می کند و چشم دل و جان ، چشم سر و چشم درونی وی باز می شود و بنا به تعبیری در اینجاست که عارف پاکدل ، چشم جانش به حقایق و رموزِ دستورهای دین و هدف انبیا باز می گردد.
درین مرحله ، صوفی و سالک چنان به « او » متکی می گردد که از همه چیز و همه کس جز او بی نیاز می گردد.
او خود را در کوی امن و رجا مستغنی می یابد و از همه مال و مقام و جلوه های وسوسه انگیز زندگی به یکباره دل می کند و طمع می برد.
این وادی ، پشت پا زدن به هوس ها و جلوه های دنیایی ، پا گذاردن بر سر افلاک و نه گنبد میناست و اینجاست که سالک می تواند با افتخار خود را بالاتر و برتر از عالم خاکی مشاهده کند و صفات خداوندی را در وجودش متجلی ببیند.

📕وادی توحید:
اکنون عارف به وادی توحید می رسد .
▫️چشم دل باز کن که جان بینی
آن چه نا دیدنی است آن بینی
در این وادی ، چشم دل وی باز می شود ، موحّد شده و وحدت عالم را رویت می کند.
او مشاهده می کند که در جهان « یکی هست و هیچ نیست جز او » و بر هر چه می نگرد او را در وی می بیند.
در این حالت ، عارف همه چیز و همه جا را چون مظهر و آفریده اویند زیبا می بیند و می ستاید و به قول باباطاهر:
▫️به دریا بنگرم دریا ته بینم
به صحرا بنگرم صحرا ته بینم
▫️به هر جا بنگرم کوه و در و دشت
نشان از قامت رعنا ته بینم
وی حتی جدا دانستن حق را از خود و از عالم هستی که جلوه رخ دوست است دوگانگی می داند.

📕وادی حیرت:
در این مرحله ، در دل عاشق و اهل الله ، در وقت تامل و تفکر و حضور ، حیرت و سرگردانی وارد می شود و آنگاه او چنان متحیر می شود که راه تفکر بسته می شود.
سالک به هر چیز می نگرد او را معرفتی جدید دست می دهد و سرگشته تر و حیران تر از قبل می شود او در طوفان معرفت سرگردان می شود و در وادی حیرت مقیم.

📕وادی فنا:
این مرحله ، مرحله نیستی و محو شدن سالک است از خود و بقای در حق.
در این حال، خود خواهی وی به همراه همه صفات مذموم و ناپسند نابود می شود و وجودش زنده می گردد به صفات پسندیده و محمود الهی.
ابوسعید ابوالخیر می فرماید: « زندان مرد ، بودِ مرد است »
درین مرحله است که انسان به آزادگی مطلق می رسد .
فنا ، پایان راه سیر الی الله است و شروع بقاء بالله و یا شروع سیر فی الله.
در این حال است که انسان متخلق به اخلاق الله می گردد و لیاقت جانشینی خدا را و جایگاه خلیفه الهی را پیدا می کند و چنان غرق دریای افعال الهی می شود که نه خود را و نه غیر را اراده ای نبیند جز فعل و اراده و اختیار مطلقه حق تعالی
در اینجا سالک به ایمان کامل می رسد
و تسلیم محض است
☺️👌

🌱 لقمه ی حلال در شعر مولانا:


🍃 لقمه ای کآن نور افزود و کمال
🍃آن بود آورده از کسب حلال

✔️ آنچه ما می خوریم در روحیات ما تاثیر دارد، اینکه روزی ما و لقمه ما چه باشد، بی ارتباط نیست با اینکه "حال ما" چگونه باشد.
🔸لقمه انسان باید حلال باشد، اما لقمه تنها آن خوراکی نیست که از راه دهان می بلعیم، لقمه هایی هست که ذهن ما و جان ما را تغذیه می کند.

❇️ ما روزانه سر سفره های مختلفی برای جسم و روحمان روزی برمی داریم، مهم است که بدانیم روزی که به جسم و جانمان می رسانیم، حلال است یا حرام⁉️

❇️ مولانا یک عیار برای سنجش حلال یا حرام بودن روزی به ما می دهد. اگر ما به طور مستمر در دلمان احساس گرفتگی و تاریکی داریم، جایی هم سفره شیطان شده ایم، اگرچه بی خبر:

🌻تا تو تاریک و ملول و تیره ای
🌻دان که با دیو لعین همشیره ای

⬅️ اما نشانه لقمه حلال، چه لقمه غذای جسم باشد و چه خوراک روح و جان ما، آن است که نتیجه اش گرمی و روشنایی و کمال و امید و عشق و محبت نسبت به مردم است.

🌻لقمه ای کآن نور افزود و کمال
🌻آن بود آورده از کسب حلال

🌻علم و حکمت زاید از لقمه حلال
🌻عشق و رقت آید از لقمه حلال

🔺در مقابل، اگر در دل ما حسد و نفرت و خشم و غفلت از معنویات موج بزند، باید ریشه را در لقمه پیدا کنیم،
یک جایی، لقمه حرامی خورده ایم یا روزی ناپاکی به روح و جان خود داده ایم:

🍃چون ز لقمه تو حسد بینی و دام
🍃جهل و غفلت زاید ،آن را دان حرام

◀️ آنچه ما می خوریم، آنچه می نوشیم، آنچه می خوانیم، موسیقیی که گوش می دهیم، برنامه ای که تماشا می کنیم و...همه برای ما "لقمه" هستند، لقمه هایی که فکر ما و نوع نگاه ما به هستی و نوع رفتار ما را شکل می دهند:

🍃لقمه، تخم است و برش، اندیشه ها
🍃لقمه، بحر و گوهرش اندیشه ها

❤️حلال ترین قوتی که به ما می رسد، آن است که نتیجه اش عشق به انسان ها و هستی و میل خدمت به خلق و البته میل پرکشیدن به سوی جهان معناست:

🍃زاید از لقمه حلال اندر دهان
🍃میل خدمت، عزم رفتن آن جهان...

⚠مراقب باشیم سر کدام سفره می نشینیم و جان و روحمان را با کدام لقمه سیر می کنیم!

دین و علم:

🌸🌸ای عزیز! این حدیث گوش دار که 🌹مصطفی علیه السلام گفت: مَن عَشِقَ و عَفَّ ثُمَّ کَتَمَ فماتَ ماتَ شَهیداً؛ هر که عاشق شود و آنگاه عشق پنهان دارد و بر عشق بمیرد، شهید باشد. هر چند می کوشم که از عشق در گذرم، عشق مرا شیفته و سرگردان می دارد و با این همه، او غالب می شود و من مغلوب. با عشق کی توانم کوشید!

کارم اندر عشق مشکل می شود
خان و مانم در سرِ دل می شود

هر زمان گویم که بگریزم ز عشق
عشق پیش از من به منزل می شود

دریغا عشق فرض راه است همه کس را. دریغا اگر عشقِ خالق نداری باری عشقِ مخلوق مهیا کن تا قدرِ این کلمات تو را حاصل شود. دریغا از عشق چه نشان شاید داد و چه عبارت توان کرد! در عشق قَدَم نهادن کسی را مسلَّم شود که با خود نباشد و ترک خود بکند و خود را ایثار عشق کند. عشق آتش است هر جا که باشد جز او رختِ دیگری ننهد. هر جا که رسد، سوزد و رنگِ خود گرداند.

درعشق کسی قَدَم نهد کِش جان نیست
با جان بودن به عشق در سامان نیست

درمانده ی عشق را از آن درمان نیست
کانگشت بر هر چه بر نهی عشق آن نیست

ای عزیز! به خدا رسیدن فرض است و لابد هر چه به واسطه ی آن به خدا رسند فرض باشد به نزدیک طالبان. عشق بنده را به خدا رساند، پس عشق از بهرِ این معنی فرضِ راه آمد.🌸🌸
از کتاب تمهیدات عین القضات همدانی💐

مکن اي صبح طلوع
(ترکيب بندي براي شب عاشورا)
احمد جلالی
شب وصل است و تبِ دلبري جانان است/ ساغر وصل لبالب به لب مستان است
در نظر بازيشان اهل نظر حيران است/ گوئيا مشعله از بامِ فلک ريزان است
چشم جادوي سحر زين شب و تب گريان است
امشبي را شه دين در حرمش مهمان است/ ظهر فردا بدنش زير سم اسبان است
مکن اي صبح طلوع، مکن اي صبح طلوع

«يارب اين بوي خوش از روضة جان مي آيد؟/ يا نسيمي است کزان سوي جهان مي آيد؟»
«يارب اين نور صفات از چه مکان مي آيد؟» / «عجب اين قهقهه از حورِ جنان مي آيد!»
يارب اين آبِ حيات از چه دلي جوشان است؟(1)
امشبي را شه دين در حرمش مهمان است

«چه سَماع است که جان رقص کنان» مي آيد؟ / «چه صفير است که دل بال زنان مي آيد؟»
چه پيامي است؟ چرا موج گمان مي آيد؟/ چه شکار است؟ چرا بانگ کمان مي آيد؟
چه فضائي است؟ چرا تير قضا پران است؟ (2)
امشبي را شه دين در حرمش مهمان است

گوش تا گوش، همه کرّ و فرِ دشمنِ پست /شاه بنشسته، بر او حلقة ياران الست
«پيرهن چاک و غزلخوان و صراحي در دست» /چار تکبير زده يکسره بر هر چه که هست(3)
خيمه در خيمه صداي سخن قرآن است(4)
امشبي را شه دين در حرمش مهمان است

وَه از آن آيتِ رازي که در آن محفل بود /«مفتي عقل در اين مسئله لايعقِل بود»
«عشق مي گفت به شرح آنچه بر او مشکل بود» /«خم مي بود که خون در دل و پا در گل بود»(5)
ساغر سرخ شهادت به کف مستان است
امشبي را شه دين در حرمش مهمان است

اين حسين است که عالم همه ديوانة اوست /او چو شمعي است که جانها همه پروانة اوست(6)
شرف ميکده از مستي پيمانة اوست/هر کجا خانه عشق است همه خانة اوست
حاليا خيمه گهش بزمگه رندان است
امشبي را شه دين در حرمش مهمان است

سرخوش از سُکرِ سر اندازِ هو الله احد/دلبرِ دل شده در دامن الله صمد
نغمه «شور حسینی»(7) است که بگذشته زحد:/«مي وصلي بچشان تا در زندان ابد»
بشکنم، شور شرابی که چنين جوشان است(8)
امشبي را شه دين در حرمش مهمان است

محرمان حلقه زده در پي پيغامي چند:/«چشم اِنعام مداريد ز اَنعامي چند»
«فرصتِ عيش نگه دار و بزن جامي چند»/که نماندست ره عشق مگر گامي چند(9)
در بلائيم ولي عشق بلا گردان است
امشبي را شه دين در حرمش مهمان است

امشب است آنکه «ملايک در ميخانه زدند/گل آدم بسرشتند و به پيمانه زدند»
«با من راه نشين باده مستانه زدند»/«قرعه فال به نام من ديوانه زدند»(10)
يوسفِ فاطمه را ننگِ جهان زندان است
امشبي را شه دين در حرمش مهمان است

هان که گوي فلک صدق به چوگان من است /ساحت کون و مکان عرصه ميدان من است
ديدة فتح ابد عاشق جولان من است/هر چه در عالم امر است به فرمان من است(11)
پيش ما آتش نمرود گلِ بستان است
امشبي را شه دين در حرمش مهمان است

«هان و هان ناقة حقيم» مجوئيد حيَل/«تا نبرد سرتان را سرِ شمشيرِ اجل»
«پيش جان و دل ما آب و گلي را چه محل؟»/«کار حق کن فيکون است نه موقوف علل»(12)
بي فروغ رخ او ، جان و جهان بي جان است
امشبي را شه دين در حرمش مهمان است

ظهر فردا عملِ مذهب رندان بکنم/«قطع اين مرحله با مرغ سليمان» بکنم
حمله بر شعبده از دولت قرآن بکنم/«آنچه استاد ازل گفت بکن»، آن بکنم(13)
عاقبت خانه ظلم است که آن ويران است
امشبي را شه دين در حرمش مهمان است

«نقدها را بود آيا که عياري گيرند/تا همه صومعه داران پي کاري گيرند»(14)
و به تاريکي شب ره به کناري گيرند/صادقان زآينة صدق، غباري گيرند(15)
صحنة مشهد ما صحن نگارستان است
امشبي را شه دين در حرمش مهمان است
گفت عباس که: من از سر جان برخيزم/از «سر جان و جهان دست فشان برخيزم»
«از سر خواجگي کون و مکان برخيزم»/من «ببويت ز لحد رقص کنان برخيزم»(16)
اين چه روح است و کرامت که در اين ياران است(17)
امشبي را شه دين در حرمش مهمان است

در شب قتل، مگر بي سر و سامان زينب/ «داشت انديشه فرداي يتيمان، زينب»(18)
گفتي از يادِ پريشاني طفلان، زينب/چنگ مي برد به گيسوي پريشان، زينب
اين چه حالي است که در خوابگه شيران است؟
امشبي را شه دين در حرمش مهمان است

ظهر فردا، قد رعناي حسين است کمان/باز جويد شه بي يار ز عباس نشان
ز علمدارِ خود آن خسرو شمشاد قدان/«که به مژگان شکند قلب همه صف شکنان»(19)
قرص خورشيد هم از خجلت او پنهان است
امشبي را شه دين در حرمش مهمان است

علي اکبر به اجازت ز پدر خواهشمند:/صبر از اين بيش ندارم، چکنم تا کي و چند؟
جان به رقص آمده از آتش غيرت چو سپند/بوسه اي بر لب خشکم بزن اي چشمه قند
دستي اندر خم زلفي که چنين پيچان است(20)
امشبي را شه دين در حرمش مهمان است

«او سليمان زمان است که خاتم با اوست»/«سر آن دانه که شد رهزن آدم با اوست»
نفس «همت پاکان دو عالم با اوست»/زخم شمشير و سنان چيست؟ «که مرهم با اوست»(21)
پس چه رازي است که خنجر به گلو بُران است؟
امشبي را شه دين در حرمش مهمان است

شام فردا که رسد، زينبِ گريان و دوان/در هياهوي رذيلانة آن اهرمنان

« *مکن ای صبح طلوع»*/ بندهای اضافه شده از احمد جلالی
«مکن ای صبح طلوع»در هرشهری از کشور شنیده میشود و معمولا در دسته های عزاداری بصورت گروهی خوانده میشود تا مدت ها مرثیه سرای این نوحه مخفی بود اما سرانجام آیت الله بهجت سر این نوحه را بازگشایی کرد و ماجرا بدین شرح است:
پس از مجلس روضه‌ای آیت الله محمدتقی بهجت به مداح می‌گوید: «شعر مکن ای صبح طلوع از سروده‌های مرحوم ابوی است». *در دفتر شعری که از محمود بهجت به جا مانده بود، این شعر نبود* . در جستجو در کتاب‌های مختلف اشعاری یافت شد که ابتدای آن یکسان بود، اما ادامه‌ای متفاوت داشت. مشخص نیست این ادامه‌ها اصل شعر با شد یا شاعران دیگری آن بیت را ادامه داده باشند.

اما در ادامه مهمترین بندهایی که به این مرثیه اضافه شده است، شعر *دکتر احمد جلالی است:*
*«امشبی را شه دین در حرمش مهمان است*
*ظهر فردا بدنش زیر سم اسبان است*
*مکن ای صبح طلوع مکن ای صبح طلوع»*

شب وصل است و تبِ دلبری جانان است

ساغر وصل لبالب به لب مستان است

در نظر بازیشان اهل نظر حیران است

گوئیا مشعله از بامِ فلک ریزان است

چشم جادوی سحر زین شب و تب گریان است

امشبی را شه دین در حرمش مهمان است

عصر فردا بدنش زیر سم اسبان است

مکن ای صبح طلوع، مکن ای صبح طلوع

«یارب این بوی خوش از روضۀ جان می آید؟

یا نسیمی است کزان سوی جهان می آید؟»

«یارب این نور صفات از چه مکان می آید؟»

«عجب این قهقهه از حورِ جنان می آید!»

یارب این آبِ حیات از چه دلی جوشان است؟

امشبی را شه دین در حرمش مهمان است

«چه سَماع است که جان رقص کنان» می آید؟

«چه صفیر است که دل بال زنان می آید؟»

چه پیامی است؟ چرا موج گمان می آید.

چه شکار است؟ چرا بانگ کمان می آید؟

چه فضائی است؟ چرا تیر قضا پران است؟

امشبی را شه دین در حرمش مهمان است

گوش تا گوش، همه کرّ و فرِ دشمنِ پست

شاه بنشسته، بر او حلقۀ یاران الست

«پیرهن چاک و غزلخوان و صراحی در دست»

چار تکبیر زده یکسره بر هر چه که هست

خیمه در خیمه صدای سخن قرآن است

امشبی را شه دین در حرمش مهمان است

وَه از آن آیتِ رازی که در آن محفل بود

«مفتی عقل در این مسئله لایعقِل بود»

«عشق می گفت به شرح آنچه بر او مشکل بود»

«خم می بود که خون در دل و پا در گل بود»

ساغر سرخ شهادت به کف مستان است

امشبی را شه دین در حرمش مهمان است

این حسین است که عالم همه دیوانۀ اوست

او چو شمعی است که جانها همه پروانۀ اوست۶

شرف میکده از مستی پیمانۀ اوست

هر کجا خانه عشق است همه خانۀ اوست

حالیا خیمه گهش بزمگه رندان است

امشبی را شه دین در حرمش مهمان است

سرخوش از سُکرِ سر اندازِ هو الله احد

دلبرِ دل شده در دامن الله صمد

نغمه «شور حسینی» است که مستانه زند:

«می وصلی بچشان تا در زندان ابد»

بشکنم، شادی شوقی که در این دستان است۹

امشبی را شه دین در حرمش مهمان است

محرمان حلقه زده در پی پیغامی چند:

چشم اِنعام مدارید ز اَنعامی چند»

«فرصتِ عیش نگه دار و بزن جامی چند»

که نماندست ره عشق مگر گامی چند

در بلائیم ولی عشق بلا گردان است

امشبی را شه دین در حرمش مهمان است

امشب است آنکه «ملایک در میخانه زدند

گل آدم بسرشتند و به پیمانه زدند»

«با من راه نشین باده مستانه زدند»

«قرعه فال به نام من دیوانه زدند»

یوسفِ فاطمه را ننگِ جهان زندان است

امشبی را شه دین در حرمش مهمان است

هان که گوی فلک صدق به چوگان من است

ساحت کون و مکان عرصه میدان من است

دیدۀ فتح ابد عاشق جولان من است

هر چه در عالم امر است به فرمان من است

پیش ما آتش نمرود گلِ بستان است

امشبی را شه دین در حرمش مهمان است

«هان و هان ناقۀ حقیم» مجوئید حیَل

«تا نبرد سرتان را سرِ شمشیرِ اجل»

«پیش جان و دل ما آب و گلی را چه محل؟»

«کار حق کن فیکون است نه موقوف علل»

بی فروغ رخ او، جان و جهان بی جان است

امشبی را شه دین در حرمش مهمان است

ظهر فردا عملِ مذهب رندان بکنم

«قطع این مرحله با مرغ سلیمان» بکنم

حمله بر شعبده از دولت قرآن بکنم

«آنچه استاد ازل گفت بکن»، آن بکنم

عاقبت خانه ظلم است که آن ویران است

امشبی را شه دین در حرمش مهمان است

«نقدها را بود آیا که عیاری گیرند

تا همه صومعه داران پی کاری گیرند»

و به تاریکی شب ره به کناری گیرند

صادقان زآینۀ صدق، غباری گیرند

صحنۀ مشهد ما صحن نگارستان است

امشبی را شه دین در حرمش مهمان است

گفت عباس که: من از سر جان برخیزم

از «سر جان و جهان دست فشان برخیزم»

«از سر خواجگی کون و مکان برخیزم»

من «ببویت ز لحد رقص کنان برخیزم»

این چه روح است و کرامت که در این یاران است

امشبی را شه دین در حرمش مهمان است

تا به این نام و نشان قرعه فالی بزنند

بر سر کاخ ستم کوس زوالی بزنند

دست پیش آر، بگو طبل وصالی بزنند

شاهبازان به هوایت پر و بالی بزنند

پر سیمرغ بر آن قاف چه خون افشان است

امشبی را شه دین در حرمش مهمان است

نذری برای شفای عاجل هادی بهجت تبریزی ؛
یادگار استاد شهریار که بر تخت بیمارستان بستری است:

در جستجوی پدر

از استاد سیدمحمدحسین شهریار


دلتنگ غروبی خفه بیرون زدم از در
در مُشت گرفته مُچ دست پسرم را

یا رب به چه سنگی زنم از دست غریبی
این کلّه پوک و سر و مغز پکرم را

هم در وطنم بار غریبی به سر دوش
کوهی است که خواهد بشکاند کمرم را

من مرغ خوش آواز و همه عمر به پرواز
چون شد که شکستند چنین بال و پرم را

رفتم که به کوی پدر و مسکن مألوف
تسکین دهم آلام دل جان به سرم را

گفتم به سرِ راهِ همان خانه و مکتب
تکرار کنم درس سنین صغرم را

گر خود نتوانست زدودن غمم از دل
زان منظره باری بنوازد نظرم را

کانون پدر جویم و گهواره مادر
کانِ گهرم یابم و مهد هنرم را

تا قصّه رویین تنی و تیر پرانی است
از قلعه سیمرغ ستانم سپرم را

با یاد طفولیّت و نشخوار جوانی
می رفتم و مشغول جویدن جگرم را

پیچیدم از آن کوچه مأنوس که در کام
باز آورد آن لذّت شیر و شکرم را

افسوس که کانون پدر نيز فروکشت
از آتش دل باقي برق و شررم را

چون بقعه اموات فضايي همه خاموش
اخطار کنان منزل خوف و خطرم را

درها همه بسته است و به رخ گرد نشسته
يعني نزني در که نيابي اثرم را

در گرد و غبار سر آن کوي نخواندم
جز سرزنش عمر هبا و هدرم را

مهدي که نه پاس پدرم داشته زين پيش
کي پاس مرا دارد و زين پس پسرم را

اي داد که از آن همه يار و سر وهمسر
يک در نگشايد که بپرسد خبرم را

يک بچه همسايه نديدم به سرکوي
تا شرح دهم قصه سير و سفرم را

اشکم به رخ از ديده روان بودوليکن
پنهان که نبيند پسرم چشم ترم را

مي خواستم اين شيب و شبابم بستانند
طفليم دهند و سر پر شور و شرم را

چشم خردم را ببرند و به من آرند
چشم صغرم را و نقوش و صورم را

کم کم همه را در نظر آوردم و ناگاه
ارواح گرفتند همه دور و برم را

گويي پي ديدار عزيزان بگشودند
هم چشم دل کورم و هم گوش کرم را

يکجا همه گمشدگان يافته بودم
از جمله حبيب و رفقاي دگرم را

اين خنده وصلش به لب آن گريه هجران
اين يک سفرم پرسد و آن يک حضرم را

اين ورد شبم خواهد و ناليدن شبگير
وآن زمزمه صبح و دعاي سحرم را

تا خود به تقلا به در خانه کشاندم
بستند به صد دايره راه گذرم را

يکباره قرار از کف من رفت ونهادم
بر سينه ديوار در خانه سرم را

صوت پدرم بود که مي گفت چه کردي؟
در غيبت من عاله در به درم را

حرفم به زبان بود ولي سکسکه نگذاشت
تا باز دهم شرح قضا و قدرم را

في الجمله شدم ملتمس از در به دعايي
کز حق طلبد فرصت صبر و ظفرم را

اشکم به طواف حرم کعبه چنان گرم
کز دل بزدود آن همه زنگ و کدرم را

ناگه پسرم گفت چه مي خواهي از اين در
گفتم پسرم بوي صفاي پدرم را


@safinehyetabriz

علی آن شیر خدا شاه عرب
الفتی داشته با این دل شب
شب ز اسرار علی آگاه است
دل شب محرم سرالله است
شب شنفته است مناجات علی
جوشش چشمه عشق ازلی
دردمندی که چو لب بگشاید
در و دیوار به زنهار آید
کلماتی چو دُر، آویزه گوش
مسجد کوفه هنوزش مدهوش
فجر تا سینه آفاق شکافت
چشم بیدار علی خفته نیافت
ناشناسی که به تاریکی شب
می برد شام یتیمان عرب
پادشاهی که به شب برقع پوش
می کشد بار گدایان بر دوش
شاه بازی که به بال و پر راز
می کند در ابدیت پرواز
آن دم صبح قیامت تأثیر
حلقه در شد از او دامنگیر
دست در دامن مولا زد در
که علی! بگذار و از ما مگذر
پیشوایی که ز شوق دیدار
می کند قاتل خود را بیدار
می زند پس لب او کاسه شیر
می کند چشم اشارت به اسیر
چه اسیری که همان قاتل اوست
تو خدایی مگر ای دشمن دوست
در جهانی همه شور و همه شر
ها علیٌ بشرٌ کیف بَشر
شبروان مست ولای تو علی
جان عالم به فدای تو علی

سید محمد حسین بهجت تبریزی شهریار

سلام و درود. استادان بزرگواراین شعر مولانا از کجا آمده ام؟ آمدنم بهر چه بود در کدام یک از کتابهای مولاناست؟ کلیات شمس را جستجو کردم نیافتم. همچنین شعر چشم بگشا که جلوه دلدار به تجلی است از در و دیوار از عطار را هرچند در بخش قصاید آن جستجو نمودم نیافتم.سپاسگزار می شوم اگر یکی از بزرگوران اطلاع دارد .راهنمایی بفرماید

نک ناز زمن نياز از عشق
قبله منم و نماز از عشق

از لاله نماز صبح خيزد
و از چشم شقايق اشک ريزد

بوي تو تراود از زبانم
ريزد گل ياس از دهانم

خندد در زندگي به رويم
بندد در غم به گفتگويم

ريزد سحر عطر عشق بر باد
شيرين کند آرزوي فرهاد

آهسته ترک که يار خفته است
اي مرغ مخوان بهار خفته است

اي روز تو را به جان خورشيد
اي شام تو را به جان ناهيد

اي تشنه تو را به آب سوگند
اي عشق تو را به خواب سوگند

جز عشق دگر سخن مگویيد
غير از گل عاشقي مبویيد

هان خسته مانده در کوير است
آهوي نگاه اگر اسير است

زان پيش که سر بريدش از تن
آبي بدهيدش از دل من

آبي که ز چشم عشق جوشيد
آهوي دل منش نوشيد

نوشيد صداي عشق را جان
پرواز گرفت سوي جانان

جانان من آفتاب فرداست
عشقم نفس صداي درياست

من آب ز چشم باغ نوشم
تن را به شب آفتاب پوشم

🔸پیش این سنگدلان قدر دل و سنگ یکی است

سر خود را مزن اینگونه به سنگ
دل دیوانه تنها دل تنگ

منشین در پس این بهت گران
مدران جامه جان را مدران

مکن ای خسته درین بغض درنگ
دل دیوانه تنها دلتنگ

پیش این سنگدلان قدر دل و سنگ یکی است
قیل و قال زغن و بانگ شباهنگ یکی است

دیدی آن را که تو خواندی به جهان یارترین
سینه را ساختی از عشقش سرشارترین

آنکه می گفت منم بهر تو غمخوارترین
چه دلآزارترین شد چه دلآزارترین

نه همین سردی و بیگانگی از حد گذراند
نه همین در غمت اینگونه نشاند

با تو چون دشمن دارد سر جنگ
دل دیوانه تنها دل تنگ...

فریدون مشیری

@bazmeghodsian

نک ناز زمن نياز از عشق
قبله منم و نماز از عشق

از لاله نماز صبح خيزد
وز چشم شقايق اشک ريزد

بوي تو تراود از زبانم
ريزد گل ياس از دهانم

خندد در زندگي به رويم
بندد در غم به گفتگويم

ريزد سحر عطر عشق بر باد
شيرين کند آرزوي فرهاد

آهسته تَرَک که يار خفته است
ای مرغ مخوان بهار خفته است

اي روز تو را به جان خورشيد
ای شام تو را به جان ناهيد

اي تشنه تو را به آب سوگند
ای عشق تو را به خواب سوگند

جز عشق دگر سخن مگویيد
غير از گل عاشقی مبویيد

هان خسته مانده در کوير است
آهوی نگاه اگر اسير است

زان پيش که سر بريدش از تن
آبی بدهيدش از دل من

آبي که ز چشم عشق جوشيد
آهوی دل مَنَش نوشيد

نوشيد صداي عشق را جان
پرواز گرفت سوي جانان

جانان من آفتاب فرداست
عشقم نفس صداي درياست

من آب ز چشم باغ نوشم
تن را به شب آفتاب پوشم

تن به جان زنده است و جان از عشق
در بدن روح ما روان از عشق

عشق داند که ذوق عاشق چیست؟
باز جو ذوق عاشقان از عشق

هر چه در کاینات موجود است
جود عشق است، باشد آن از عشق

عاشقان عشق را به جان جویند
عاقلان اند غافلان از عشق

نعمت الله که میر مستان است
می دهد بنده را نشان از عشق

شاه نعمت الله ولی قدس الله تعالی

@erfaneeslami1