گفتگوهای تراثی - خزانة الفوائد

معرفی نسخه‌های خطی و چاپی کتاب فصل الخطاب محدث نوری
.
چکیده:
یکی از جنجالی‌ترین کتاب‌های دو قرن اخیر، که احتمال حذف و تغییر در مصحف عثمانى قرآن را صحیح دانسته است، کتاب فَصْل‌ الخطاب میرزا حسین نوری است. وی در سال ۱۲۹۲ق و در سن 38 سالگی، کتابی تحت عنوان «فصل الخطاب فی تحریف کتاب رب‌الارباب» نگاشت؛ که در سال 1298ق منتشر گشت. با توجه به اهمیت محدث نوری و کتاب فصل الخطاب، و آثار متعدد مستقل و غیر مستقلی که در رد این کتاب نوشته شده است، لازم بود تا خود کتاب فصل الخطاب نیز نسخه‌شناسی و معرفی گردد؛ تا پژوهش‌گرانی که می‌خواهند به این کتاب بپردازند، اطلاعات دقیق و کاملی از وضعیت کتاب فصل الخطاب داشته باشند. بنابراین، مناسب است تا روشن شود که: 1ـ نسخه‌های خطی فصل الخطاب چگونه هستند و آیا نسخه دست‌نویس محدث نوری نیز باقی مانده است؟ 2ـ وضعیت چاپ‌های کتاب فصل الخطاب چگونه می‌باشند؟ 3ـ آیا این کتاب، تصحیح و تحقیق نیز شده است؛ و آن تحقیقات کدامند؟ در پژوهش حاضر، جدای از معرفی کتاب فصل الخطاب، پنج نسخه خطی از این کتاب شناسائی شد؛ که یک نسخه آن، نسخه دستنویس مؤلف است. همچنین، جدای از چاپ سنگی کتاب، که در نجف و به تاریخ 1298ق منتشر شده است، شش چاپ تحقیقی از کتاب فصل الخطاب، موجود است؛ که همۀ آنها متأخر هستند و دو تای آنها نیز، نشر دیجیتالی می‌باشد. برخی از این چاپ‌ها نیز، به همراه رساله جوابیه محدث نوری و یا رساله النقد اللطیف آقا بزرگ تهرانی، منتشر شده‌اند.
.
کلید واژه: عدم تحریف قرآن، فصل الخطاب، رساله ردیه، نسخه‌های خطی، محدث نوری.
.