گفتگوهای تراثی

به نام خدا
با سلام و احترام

در زیر تصویر جدیدی که یکی از گردشگران ایرانی اخیرا از کتیبه فارسی مسجد شیان در شهر شیان چین تهیه کرده اند به همراه متن کتیبه که در سال ۱۳۵۹ توسط مرحوم دکتر ایرج افشار در سفری پژوهشی به چین خوانده شده بوده است تقدیم می شود.
شایان ذکر است کتیبه مربوط به سال ۵۸۹ هجری قمری و زمان سلسله مینگ در چین است.
متشکرم

به نام خدا
با سلام و احترام

در زیر تصویر جدیدی که یکی از گردشگران ایرانی اخیرا از کتیبه فارسی مسجد شیان در شهر شیان چین تهیه کرده اند به همراه متن کتیبه که در سال ۱۳۵۹ توسط مرحوم دکتر ایرج افشار در سفری پژوهشی به چین خوانده شده بوده است تقدیم می شود.
شایان ذکر است کتیبه مربوط به سال ۵۸۹ هجری قمری و زمان سلسله مینگ در چین است.
متشکرم

مقام حضرت عباس‌(ع) در قلعه گلکنده
اولين نقطه اي که براي ديدار انتخاب شد طبق معمول، قلعة گلکنده است که قلعه اي است بسيار بزرگ. در واقع يک قلعه چند کليومتر مربعي است که در وسط آن، يک قلعه اصلي قرار دارد که روي کوه واقع شده و ارگ شاهي بوده است. در قلعه بزرگ که ديواري دارد و به آن فصيل مي‌گويند تعداد زيادي از مردم تا به امروز زندگي مي‌کنند. اين قلعه گويا هشت در بزرگ دارد که دو دروازه آن را ما ديديم. يکي را وارد شويم و از ديگري که دروازه مکي است و طرف قبله، خارج شديم. باز برگشته و اين بار ماشين را پاي ديوار اصلي قلعه داخل پارک کرده با تهيه بليط وارد قلعه شديم.
پيش از آن که وارد شديم، در کنار قلعه اصلي، بنايي را که متعلق به حضرت عباس عليه السلام است ملاحظه کرديم. اينجا را بايد مقام عباس‌(ع) ناميد. ساختماني است که به تازگي بازسازي شده اما اصل آن بايد کهن باشد که در درون قلعه قرار گرفته است. بيفزايم که در حال حاضر اين تنها اثر شيعي در درون قلعه است و تعداد اندکي شيعه در محدوده قلعه اصلي زندگي مي‌کنند. در درون ساختمان مقام عباس، ابتدا يک حياط است. برابر آن عاشورخانه قرار دارد که در داخل يک رواق، علمها را نصب کرده‌اند. به علاوه چند قاب از اشعار عثمان علي خان که همان نظام سابع يا آخرين حاکم حيدرآباد از سلسله آَصفجاهي است، نصب شده است:
شاه است حسين پادشاه است حسين دين است حسين، دين پناه است حسين
اين اشعار هم از اوست:
عثمان نگر حسين به درجات فائز است در بحث اين مقال دليلي بياورم؟
زبان درباري سلسله قطب شاهي و حتي آصفجاهي، فارسي بوده و لذا اسناد برجاي مانده از اين دوره، منهاي پنجاه سال پاياني به زبان فارسي است. شعر و ادب فارسي هم که در اين ديار منحصر به درباريان نيست بلکه بسياري در آن سهم دارند و کتابي هم از رضيه اکبر با عنوان نظم و نثر در دوره قطب شاهي نوشته و چاپ شده است. همين سلطان محمد قلي قطب شاه، سلطان عصر طلايي دکن و هم برادرزاده و داماد و جانشين اش سلطان محمد قطب شاه اشعار فارسي داشته‌اند که بسياري هم برجاي مانده است.
@jafarian1964

به مناسبت ایام عزاداری عاشورا:
معرفی مقبره قُمری دربندی، مرثیه‌سرای اهل بیت(ع)، در شهر دربند روسیه.
(همانگونه که در تصویر مشخص است، مقبره در پایین نارین قلعه و حصار تاریخی، قرار گرفته است)

این مسجد که ذیل پروندۀ دربند در سال 2003م در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسیده است طبق یکی از کتیبه های فارسی آن، در سال 1036ق توسط قرخان سوازلو، حاکم دربند و به فرمان شاه عباس، بنا گردیده است

به مناسبت ایام عزاداری عاشورا:
معرفی مقبره قُمری دربندی، مرثیه‌سرای اهل بیت(ع)، در شهر دربند روسیه.
(همانگونه که در تصویر مشخص است، مقبره در پایین نارین قلعه و حصار تاریخی، قرار گرفته است)

یکی از مباحثی که نیاز به دقت فراوان دارد مشابهت نام جایها در متون است.مثلا طالقان در ایران و افغانستان هست.دربند و درکه نام دو منطقه در تهران و صحنه کرمانشاه است.و امثال اینها بسیار است.نمیدانم تحقیقی در این زمینه صورت گرفته یا نه

کتیبۀ ارزشمند فارسی، شهر دربند، جمهوری داغستان، روسیه/

طبق پروندۀ ثبت جهانیِ دربند در یونسکو (۲۰۰۳م)، دیوار دربند نمادی از معماری ساسانی است که ۱۵۰۰ سال کارکرد دفاعی داشته است. این دیوار ۴۰ کیلومتری، توسط قباد و فرزندش انوشیروان برای حفاظت از منطقۀ آذربایگان احداث شده است و جدای از ۳۲ کتیبۀ پهلوی، چندین کتیبه به خط فارسیِ دری دارد که غالباً به مرمت آن اشاره دارند.

اعتقاد است دیوار دربند همان دیوار ذوالقرنین (یا سدِ سکندر) است که در تورات، انجیل و قرآن کریم ذکر شده است و هنگامیکه دیوار توسط قوم یأجوج و مأجوج فتح شود، روز حشر یا قیامت فرا میرسد (اشاراتی در کتیبه).

متن کتیبۀ دروازۀ چهلتن:
در عصر شاه شروان سلطان خلیل سرور، این حِصن شد مرتب واین قلعه گشت ساتر/ یأجوج باز برگشت چون فتنه سکندر، تا صیْت این عمارت شد در بلاد کافر/ بادا بُن حصارش تا روز حشر معمور، بادا ثبات ملکش تا قرنهاء وافر/ مخبر شوی هرآنگه یابی خبر ز سالش، گر زانک برشماری تاریخ او ز مخبر (= ۸۴۲ ق).

با سپاس از پژوهشگران گرانقدر دکتر داریوش ذوالفقاری و سعید فرمانی برای مساعدت در خوانش کتیبه.

مرتضی رضوانفر
پژوهشگاه میراث فرهنگی

روستای ایران در جمهوری ایرستون

در جمهوری اوستیا- آلانیا در منطقه قفقاز روسیه، مردم خود را آریایی میدانند و نام جمهوری خود را ایرستون و نام قوم و زبان خود را ایرُنی مینامند. نام اوستیا را نامی گرجی که بر آنها نهاده شده است میدانند.
در شمال این جمهوری روستایی است به نام ایران. در بازدیدی که به همراه دکتر البروز (البرز) مدیر زبانشناسی دانشگاه ولادیقفقاز و همچنین خانم سوخویوا مدیر مرکز مطالعات فرهنگ ایرانی در دانشگاه دولتی اوستیا از روستا داشتیم. خانمی که مدیر روستا و مدرسه بود، از اشتیاق اهالی برای ارتباط با ایران و همچنین ساخت نمادی از تخت جمشید و پاسارگاد در روستا داشت.
جدای از روستای ایران، دیداری از رودخانه اَردُن (اَر= ایران، دُن= آب و رودخانه) و همچنین منطقه آلاگ ایر (آلاگ= اولیا، ایر= ایران) که دارای بقایای دیوار ساسانی است، داشتیم.
دکتر البروز در بین راه، از کثرت نام‌مکانهای‌ ایرانی و همچنین کلمات مشترک در زبانهای ایُرنی و فارسی گفت.

تصاویر روستای ایران، رودخانه اَردن، منطقه ایران اولیا و دیوار ساسانی در کانال کتیبه.

مرتضی رضوانفر
عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی

کتیبه بزرگ دو زبانه فارسی- چینی در پکن.

مسجد زیبای نیوجیه در پکن بیش از هزار سال قدمت دارد (۹۹۶م) و پس از تخریب توسط ارتش چنگیزخان در سال ۱۲۱۵م چندین بار بازسازی شده است. این مسجد دارای یک کتیبه بزرگ به دو زبان فارسی و چینی است که حاوی فرمان امپراطور در سال ۱۴۹۶م برای بازسازی مسجد و حفظ حرمت مسلمانان است. متاسفانه در انقلاب فرهنگی چین، اکثر خطوط فارسی این کتیبه تراشیده شده است.
در سال ۱۹۰۳م صدر اعظم ایران، اتابک امین السلطان همراه با مخبر السلطنه وزیر علوم و هیات همراه از پکن دیدار و مبلغ زیادی برای مرمت مسجد هدیه میکنند و یک نسخه از متن کتیبه را نیز همراه میآورند، البته متاسفانه اینجانب در جستجوها نیافتم.
همچنین آرامگاه دو امام جماعت ایرانی به نامهای احمد برهانی قزوینی و عمادالدین بخاری مربوط به حدودا ۷۵۰ سال پیش، در صحن مسجد قرار دارد و روزانه زائران بسیار دارند.
معماری مسجد کاملا متاثر از هنر چینی است و از تزئینات بسیاری برخوردار است.

تصاویر بیشتر از مسجد نیوجیه، کتیبه و آرامگاه تاریخی روحانیون ایرانی در کانال تلگرامی کتیبه.

مرتضی رضوانفر
عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی

به مناسبت پایان جشن بزرگداشت شهر ایرانی دربند در روسیه

در سال 2015 و 16 مراسم بزرگداشت شهر ایرانی" دربند " در داغستان روسیه بعنوان قدیمی ترین شهر روسیه، با مشارکت چندین کشور و غیاب ایران برگزار گردید، این شهر که بام تمدن ساسانی و شمالی ترین شهر شیعه نشین جهان است توسط خسرو انوشیروان تاسیس و در سال 2006 در یونسکو به ثبت جهانی رسید.
تصاویری از این شهر ایرانی تقدیم میشود، تصاویر از مرتضی رضوانفر:

به مناسبت پایان جشن بزرگداشت شهر ایرانی دربند در روسیه

در سال 2015 و 16 مراسم بزرگداشت شهر ایرانی" دربند " در داغستان روسیه بعنوان قدیمی ترین شهر روسیه، با مشارکت چندین کشور و غیاب ایران برگزار گردید، این شهر که بام تمدن ساسانی و شمالی ترین شهر شیعه نشین جهان است توسط خسرو انوشیروان تاسیس و در سال 2006 در یونسکو به ثبت جهانی رسید.
تصاویری از این شهر ایرانی تقدیم میشود، تصاویر از مرتضی رضوانفر:

به نام خدا
با سلام و احترام

در زیر تصویر جدیدی که یکی از گردشگران ایرانی اخیرا از کتیبه فارسی مسجد شیان در شهر شیان چین تهیه کرده اند به همراه متن کتیبه که در سال ۱۳۵۹ توسط مرحوم دکتر ایرج افشار در سفری پژوهشی به چین خوانده شده بوده است تقدیم می شود.
شایان ذکر است کتیبه مربوط به سال ۵۸۹ هجری قمری و زمان سلسله مینگ در چین است.
متشکرم

شهر ایرانی دربند ( دربنت ) در جنوب روسیه این شهر از سده ۶ پ.م بخشی از امپراتوری هخامنشی و بعدها ساسانی بوده که دژهای ایرانی و فرهنگ ایرانی در همه جای آن به چشم می خورد

کتیبۀ ارزشمند فارسی، شهر دربند، جمهوری داغستان، روسیه/

طبق پروندۀ ثبت جهانیِ دربند در یونسکو (۲۰۰۳م)، دیوار دربند نمادی از معماری ساسانی است که ۱۵۰۰ سال کارکرد دفاعی داشته است. این دیوار ۴۰ کیلومتری، توسط قباد و فرزندش انوشیروان برای حفاظت از منطقۀ آذربایگان احداث شده است و جدای از ۳۲ کتیبۀ پهلوی، چندین کتیبه به خط فارسیِ دری دارد که غالباً به مرمت آن اشاره دارند.

اعتقاد است دیوار دربند همان دیوار ذوالقرنین (یا سدِ سکندر) است که در تورات، انجیل و قرآن کریم ذکر شده است و هنگامیکه دیوار توسط قوم یأجوج و مأجوج فتح شود، روز حشر یا قیامت فرا میرسد (اشاراتی در کتیبه).

متن کتیبۀ دروازۀ چهلتن:
در عصر شاه شروان سلطان خلیل سرور، این حِصن شد مرتب واین قلعه گشت ساتر/ یأجوج باز برگشت چون فتنه سکندر، تا صیْت این عمارت شد در بلاد کافر/ بادا بُن حصارش تا روز حشر معمور، بادا ثبات ملکش تا قرنهاء وافر/ مخبر شوی هرآنگه یابی خبر ز سالش، گر زانک برشماری تاریخ او ز مخبر (= ۸۴۲ ق).

با سپاس از پژوهشگران گرانقدر دکتر داریوش ذوالفقاری و سعید فرمانی برای مساعدت در خوانش کتیبه.

مرتضی رضوانفر
پژوهشگاه میراث فرهنگی

نه غُلاة و صوفیم نه شیخی و نه ناصبی/ شیعۀ کامل عیارم نوکر مولا علی.

معرفی کتیبه مقبره قُمری دربندی در شهر دربند روسیه.

قُمری دربندی (۱۲۳۵- ۱۳۰۹ق)، شاعر و مرثیه‌سرای ایرانی و اهل شهر دربند است. وی دو دیوان شعر به فارسی و ترکی به نامهای کنزالمعارف و کنزالمصائب سروده است.
همانگونه که در تصویر مشخص است، مقبره در پایین نارین قلعه و حصار تاریخی شهر دربند قرار دارد.
طبق پروندۀ ثبت جهانیِ دربند در یونسکو (۲۰۰۳م)، نارین قلعه و دیوار دربند نمادی از معماری ساسانی است که ۱۵۰۰ سال کارکرد دفاعی داشته است.
این دیوار ۴۰ کیلومتری، توسط قباد و فرزندش انوشیروان برای حفاظت از منطقۀ آذربایگان احداث شده است و جدای از ۳۲ کتیبۀ پهلوی دارای چندین کتیبه به خط فارسیِ دری است که غالباً به مرمت آن اشاره دارند.
در حاشیه شهر دربند دو روستا به نامهای جالقان و میتاقی قرار دارد که معتقدند هنوز به فارسی ساسانی تکلم میکنند.

مرتضی رضوانفر
عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی