#توحید_مصاحف
📚 مروری بر مباحث گذشته:
♦️در گذشته اشاره ای به جمع قرآن و اقوال موجود در این زمینه شد، آنچه از اقوال حاصل شد این بود که قرآن در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله کتابت شد حتی محل قرار گرفتن آیات نیز توسط پیامبر صلی الله علیه و آله مشخص گردید اما بصورت دوخته شده و میان دو جلد در نیامد اما عملا شروع کار از اواخر عمر شریف ایشان بود و در زمان خلیفه اول به پایان رسید. سپس در مورد تناسب آیات و سور و پیرامون آن دو سخن به میان رفت. از موضوعات دیگر می توان به توحید مصاحف که در عصر خلیفه سوم انجام شد یاد کرد:
💠تعریف:
📖 توحید به معنای یگانه کردن و مصاحف به معنای مصحف های قرآن است. توحید مصاحف یعنی یکی کردن مصحف های قرآن که در آن خلط بوجود آمده بود. چرا که میان مصاحف صحابه نیز اختلاف وجود داشت و مسلمانان نیز از این رو در قرائت قرآن به اخلاف افتادند.
✅ از همین جهت برخی گفته اند که توحید مصاحف در اصل توحید قرائات مسلمانان بر یک قرائت بوده است.
💠📓 شرح انگیزه توحید مصاحف و تاریخچه آن:
📙 حذيفه كه در جنگ ارمنستان و آذربايجان به همراه سپاهيان شامى و عراقى شركت داشت، در گيرودار جنگ، اختلاف سپاه اسلام در قراءت قرآن را مشاهده نمود و سخت به وحشت افتاد. وقتى نزد عثمان برگشت به او چنين گفت: اى امير مؤمنان! امت اسلام را قبل از آن كه در كتاب دينى خود مانند يهود و نصارا اختلاف نمايند، درياب...
♦️ اقدام عثمان:
عثمان، پس از مشورت با صحابه، در پيرامون يكى كردن مصاحف، به سرعت در اجراى اين عمل اقدام كرد، نخست در پيامى عام، خطاب به اصحاب پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم آنان را به مساعدت در انجام اين عمل دعوت نمود.
📛 احتراق مصاحف:
نخستين اقدامى كه از سوى گروه و به دستور عثمان انجام گرفت، جمعآورى تمام نوشتههاى قرآنى از اطراف و اكناف كشور پهناور اسلامى آن روز بود. عثمان از حفصه دختر عمر نيز خواست تا مصحف جمع شده در زمان ابو بكر را كه پس از وى به خليفه دوم و پس از او به دخترش رسيده بود و در خانه او نگهدارى مىشد، در اختيار گروه «توحيد مصاحف» بگذارد. حفصه حاضر نبود آن را به آسانى تحويل دهد و به همين جهت عثمان سوگند خورد به صورت امانتى تحويل گرفته و پس از اتمام كار، آن را به وى برگرداند. از منابع برمىآيد كه اين مصحف يكى از مصاحفى بوده كه مورد استناد و مراجعه گروه توحيد مصاحف قرار گرفته است.
در اين مرحله، قرآنها پس از جمعآورى و ارسال به مدينه به دستور خليفه سوم سوزانده و يا در آب جوش انداخته مىشدند و به همين جهت عثمان را «حرّاق المصاحف» ناميدهاند.
👨👨👦👦 تشکیل کمیته اولیه و ثانویه:
سپس کمیته ای 4 نفره تشکیل داد(1. زيد بن ثابت 2.و سعيد بن عاص 3.عبد اللّه بن زبير 4.عبد الرحمن بن حارث) زيد بر آنان رياست داشت اما ابن مسعود که از کتاب اولیه قرآن دارای مصحف بود با وجود زید و عدم حضور خودش در کمیته مخالفت کرد. نتیجتا عثمان خود مسئوليت اين چهار تن را پذيرفت، اما آنان از عهده انجام چنين كارى برنيامدند و مجددا کمیته ای مشتمل بر 12 نفر( ♦️ابىّ بن كعب، ♦️مالك بن ابى عامر، ♦️كثير بن افلج، ♦️انس بن مالك، ♦️عبد اللّه بن عباس، ♦️مصعب بن سعد و ♦️عبد اللّه بن فطيمه، و 🔹پنج تن ديگر)-با ریاست ابی ابن کعب- تشکیل شد.
در اين دوره، «ابىّ بن كعب» آيات قرآن را املا مىكرد و ديگران مىنوشتند.
💠 روال کار:
✅ جمع آوری منابع برای تهیه مصحف واحد
✅ مقابله ی مصحف ها
✅ جمع آوری مصحف ها از بلاد مختلف و ارسال مصحف واحد فراموش شده.
🌼 خلاصه آنکه بدنبال تلاش اعضای کمیته ابتدا مصحف واحدی فراهم شده و از روی آن مصاحف دیگر استنساخ شد. در نهایت 5تا7 نسخه به مراکز عمده اسلامی فرستاده شد که این مراکز عبارت بود از مکه، بصره، کوفه، شام(+ یمن و بحرین) و یکی در مدینه باقی ماند.
♦️به مجموعه ی این مصاحف 📚مصاحف عثمانی📚 اطلاق میشود.
▶️ آغاز توحید مصاحف: اواخر سال 24 و اوایل سال 25 هجری
⏹ پایان کار: سال 30 هجری
#سرفصل_علوم_قرآنی #آموزش
📚 مروری بر مباحث گذشته:
♦️در گذشته اشاره ای به جمع قرآن و اقوال موجود در این زمینه شد، آنچه از اقوال حاصل شد این بود که قرآن در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله کتابت شد حتی محل قرار گرفتن آیات نیز توسط پیامبر صلی الله علیه و آله مشخص گردید اما بصورت دوخته شده و میان دو جلد در نیامد اما عملا شروع کار از اواخر عمر شریف ایشان بود و در زمان خلیفه اول به پایان رسید. سپس در مورد تناسب آیات و سور و پیرامون آن دو سخن به میان رفت. از موضوعات دیگر می توان به توحید مصاحف که در عصر خلیفه سوم انجام شد یاد کرد:
💠تعریف:
📖 توحید به معنای یگانه کردن و مصاحف به معنای مصحف های قرآن است. توحید مصاحف یعنی یکی کردن مصحف های قرآن که در آن خلط بوجود آمده بود. چرا که میان مصاحف صحابه نیز اختلاف وجود داشت و مسلمانان نیز از این رو در قرائت قرآن به اخلاف افتادند.
✅ از همین جهت برخی گفته اند که توحید مصاحف در اصل توحید قرائات مسلمانان بر یک قرائت بوده است.
💠📓 شرح انگیزه توحید مصاحف و تاریخچه آن:
📙 حذيفه كه در جنگ ارمنستان و آذربايجان به همراه سپاهيان شامى و عراقى شركت داشت، در گيرودار جنگ، اختلاف سپاه اسلام در قراءت قرآن را مشاهده نمود و سخت به وحشت افتاد. وقتى نزد عثمان برگشت به او چنين گفت: اى امير مؤمنان! امت اسلام را قبل از آن كه در كتاب دينى خود مانند يهود و نصارا اختلاف نمايند، درياب...
♦️ اقدام عثمان:
عثمان، پس از مشورت با صحابه، در پيرامون يكى كردن مصاحف، به سرعت در اجراى اين عمل اقدام كرد، نخست در پيامى عام، خطاب به اصحاب پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم آنان را به مساعدت در انجام اين عمل دعوت نمود.
📛 احتراق مصاحف:
نخستين اقدامى كه از سوى گروه و به دستور عثمان انجام گرفت، جمعآورى تمام نوشتههاى قرآنى از اطراف و اكناف كشور پهناور اسلامى آن روز بود. عثمان از حفصه دختر عمر نيز خواست تا مصحف جمع شده در زمان ابو بكر را كه پس از وى به خليفه دوم و پس از او به دخترش رسيده بود و در خانه او نگهدارى مىشد، در اختيار گروه «توحيد مصاحف» بگذارد. حفصه حاضر نبود آن را به آسانى تحويل دهد و به همين جهت عثمان سوگند خورد به صورت امانتى تحويل گرفته و پس از اتمام كار، آن را به وى برگرداند. از منابع برمىآيد كه اين مصحف يكى از مصاحفى بوده كه مورد استناد و مراجعه گروه توحيد مصاحف قرار گرفته است.
در اين مرحله، قرآنها پس از جمعآورى و ارسال به مدينه به دستور خليفه سوم سوزانده و يا در آب جوش انداخته مىشدند و به همين جهت عثمان را «حرّاق المصاحف» ناميدهاند.
👨👨👦👦 تشکیل کمیته اولیه و ثانویه:
سپس کمیته ای 4 نفره تشکیل داد(1. زيد بن ثابت 2.و سعيد بن عاص 3.عبد اللّه بن زبير 4.عبد الرحمن بن حارث) زيد بر آنان رياست داشت اما ابن مسعود که از کتاب اولیه قرآن دارای مصحف بود با وجود زید و عدم حضور خودش در کمیته مخالفت کرد. نتیجتا عثمان خود مسئوليت اين چهار تن را پذيرفت، اما آنان از عهده انجام چنين كارى برنيامدند و مجددا کمیته ای مشتمل بر 12 نفر( ♦️ابىّ بن كعب، ♦️مالك بن ابى عامر، ♦️كثير بن افلج، ♦️انس بن مالك، ♦️عبد اللّه بن عباس، ♦️مصعب بن سعد و ♦️عبد اللّه بن فطيمه، و 🔹پنج تن ديگر)-با ریاست ابی ابن کعب- تشکیل شد.
در اين دوره، «ابىّ بن كعب» آيات قرآن را املا مىكرد و ديگران مىنوشتند.
💠 روال کار:
✅ جمع آوری منابع برای تهیه مصحف واحد
✅ مقابله ی مصحف ها
✅ جمع آوری مصحف ها از بلاد مختلف و ارسال مصحف واحد فراموش شده.
🌼 خلاصه آنکه بدنبال تلاش اعضای کمیته ابتدا مصحف واحدی فراهم شده و از روی آن مصاحف دیگر استنساخ شد. در نهایت 5تا7 نسخه به مراکز عمده اسلامی فرستاده شد که این مراکز عبارت بود از مکه، بصره، کوفه، شام(+ یمن و بحرین) و یکی در مدینه باقی ماند.
♦️به مجموعه ی این مصاحف 📚مصاحف عثمانی📚 اطلاق میشود.
▶️ آغاز توحید مصاحف: اواخر سال 24 و اوایل سال 25 هجری
⏹ پایان کار: سال 30 هجری
#سرفصل_علوم_قرآنی #آموزش
