دو نکته درباره متن #زیارت_عاشوراء
@literature9
قبلاً درباره اصالت متن زیارت عاشوراء نوشته‌ام. صرفاً دو نکته را در اینجا به اختصار تمام عرض می‌کنم:
نکته نخست این است که باید متن این زیاتنامه را به عنوان مرامنامه شیعیان در دوره اموی و اوائل عصر عباسی دانست. این متن بازتاب دهنده باورها و اندیشه‌های ضد امویِ شیعیان است در دورانی که یاد و خاطره قیام امام حسین (ع) در دل و ضمیر شیعیان به عنوان موتور محرک علیه سلطه‌ی امویان به کار گرفته می‌شد و مایه وحدت‌بخشی به جامعه شیعه بود. امویان، ایدئولوژی قدرت‌پرستانه خود را تحت پوشش اندیشه وحدت جماعت و خلافت‌اللهی قرار داده بودند و متن زیارت عاشوراء با ادبیاتی برخاسته از عمق متون دینی هم امویان و مذهبشان را به چالش می‌کشد و هم با اشاره‌های مکرر به آل‌محمد مذهب بدیل را نشان می‌دهد و وحدت بر حول آل‌محمد را تبلیغ می‌کند. دو‌گانه‌ی آل‌محمد و آل‌ابوسفیان و معاویه در این متن از همینجا ریشه می‌گیرد. لعن‌های این متن را هم باید در همین چارچوب دید و فهمید.
نکته دوم: متن زیارت عاشوراء متنی است که تداوم و مشروعیت اندیشه‌ی مذهبی و مبانی فکری و دینی و سیاسی بنی امیه را نشانه گرفته است. یزید در این متن تنها یک نام است و در پشت آن کل نظام فکری و دینی امویان و مبلغان فکری آنان و فقیهان و قاضیان سلطه‌پرست دوران بنی امیه را تداعی می‌کند. به درستی نشان می‌دهد که قتل فرزند پیامبر با چه مبانی مذهبی و با چه انحرافی در دین ممکن شد و توجیه یافت و چه کسانی با کلام و رفتار و حتی سکوتشان درصدد مشروعیت بخشی به آن بودند. کربلا خلق‌الساعه پیش نیامد. نتیجه روندی پنجاه ساله بود که در آن سلطه خلیفگان و مبانی بیعت و وحدت جماعت در حول خلیفه بر قرآن و سنت پیامبر ارجحیت پیدا کرد و دین ابزار قدرت شد. مسئله‌ی متن زیارت عاشوراء مسئله‌ی دو نگاه به دین است. این متن منطق احیای دین که بُن‌مایه‌ی اصلی هدف امام حسین در عدم قبول بیعت با یزید بود را برآفتاب می‌کند و دوگانگی منطق دینی بنی‌امیه را که بر پایه سنت جماعت و بیعت و ادعای خلافت اللهی استوار بود با منطق آل‌محمد نشان می‌دهد. با توجه به محتوای سیاسی چنین پیامی در دورانی که این متن تدوین شده ( اوائل سده دوم قمری) است که باید اشارات این متن و توجه به نام‌ها و تأکیدها را در آن فهمید. به همین دلیل است که معتقدم متن زیارت عاشوراء مرامنامه سیاسی و مذهبی شیعیان در سده دوم قمری بوده است.
#حسن_انصاری @azbarresihayetarikhi
موسسه مطالعات پیشرفته‌ی پرینستون
@literature9
قبلاً درباره اصالت متن زیارت عاشوراء نوشته‌ام. صرفاً دو نکته را در اینجا به اختصار تمام عرض می‌کنم:
نکته نخست این است که باید متن این زیاتنامه را به عنوان مرامنامه شیعیان در دوره اموی و اوائل عصر عباسی دانست. این متن بازتاب دهنده باورها و اندیشه‌های ضد امویِ شیعیان است در دورانی که یاد و خاطره قیام امام حسین (ع) در دل و ضمیر شیعیان به عنوان موتور محرک علیه سلطه‌ی امویان به کار گرفته می‌شد و مایه وحدت‌بخشی به جامعه شیعه بود. امویان، ایدئولوژی قدرت‌پرستانه خود را تحت پوشش اندیشه وحدت جماعت و خلافت‌اللهی قرار داده بودند و متن زیارت عاشوراء با ادبیاتی برخاسته از عمق متون دینی هم امویان و مذهبشان را به چالش می‌کشد و هم با اشاره‌های مکرر به آل‌محمد مذهب بدیل را نشان می‌دهد و وحدت بر حول آل‌محمد را تبلیغ می‌کند. دو‌گانه‌ی آل‌محمد و آل‌ابوسفیان و معاویه در این متن از همینجا ریشه می‌گیرد. لعن‌های این متن را هم باید در همین چارچوب دید و فهمید.
نکته دوم: متن زیارت عاشوراء متنی است که تداوم و مشروعیت اندیشه‌ی مذهبی و مبانی فکری و دینی و سیاسی بنی امیه را نشانه گرفته است. یزید در این متن تنها یک نام است و در پشت آن کل نظام فکری و دینی امویان و مبلغان فکری آنان و فقیهان و قاضیان سلطه‌پرست دوران بنی امیه را تداعی می‌کند. به درستی نشان می‌دهد که قتل فرزند پیامبر با چه مبانی مذهبی و با چه انحرافی در دین ممکن شد و توجیه یافت و چه کسانی با کلام و رفتار و حتی سکوتشان درصدد مشروعیت بخشی به آن بودند. کربلا خلق‌الساعه پیش نیامد. نتیجه روندی پنجاه ساله بود که در آن سلطه خلیفگان و مبانی بیعت و وحدت جماعت در حول خلیفه بر قرآن و سنت پیامبر ارجحیت پیدا کرد و دین ابزار قدرت شد. مسئله‌ی متن زیارت عاشوراء مسئله‌ی دو نگاه به دین است. این متن منطق احیای دین که بُن‌مایه‌ی اصلی هدف امام حسین در عدم قبول بیعت با یزید بود را برآفتاب می‌کند و دوگانگی منطق دینی بنی‌امیه را که بر پایه سنت جماعت و بیعت و ادعای خلافت اللهی استوار بود با منطق آل‌محمد نشان می‌دهد. با توجه به محتوای سیاسی چنین پیامی در دورانی که این متن تدوین شده ( اوائل سده دوم قمری) است که باید اشارات این متن و توجه به نام‌ها و تأکیدها را در آن فهمید. به همین دلیل است که معتقدم متن زیارت عاشوراء مرامنامه سیاسی و مذهبی شیعیان در سده دوم قمری بوده است.
#حسن_انصاری @azbarresihayetarikhi
موسسه مطالعات پیشرفته‌ی پرینستون
