📃 #یادداشت «چند قطعه نوحه سرايی عاشورای حسينی در بيهق سده پنجم قمری»
http://yon.ir/KJ9Yg
✍دکتر حسن انصاری
🔹در کتاب #سفينة_العلوم تأليف دانشمند معتزلی حنفی/ زيدي اواخر سده پنجم قمري، فصلی به مقتل حضرت سيد الشهداء اختصاص يافته است و نکته جالب اين است که در لا به لای اين مقتل که مجموعه رواياتی است درباره عاشوراء و مقتل حضرت ابا عبد الله الحسين صلوات الله عليه، حاکم جشمي چند قطعه از اشعار فارسی را نقل کرده که از مضمون و از سبک آن پيداست که در مجالس حسينی در بيهق آن روزگار، موطن نويسنده کتاب نقل می شده و در اين محافل مصيبت خوانی زمزمه می شده است.
🔸از آنجا که اين کتاب بسيار ارزشمند تاکنون به چاپ نرسيده و نسخه های خطی آن در کتابخانه های مختلف يمن و اروپا پراکنده است؛ در اينجا اين قطعات اشعار را نقل می‌کنيم. به دليل اينکه نسخه‌های ايرانی اين کتاب از ميان رفته و آنچه همينک موجود است تنها نسخه‌هايی است که به وسيله زيديان يمن استنساخ و رونويسی شده، با توجه به نا آشنايی کاتبان به زبان فارسی در اين قطعات تحريفهای زيادی رخ داده که گاه تشخيص اصل کلمه فارسی را بسيار سخت و حتی غير ممکن می کند. در واقع بهتر است اين تعبير را به کار ببرم که کاتبان در اين نسخه ها در مورد نقل اين قطعات تنها کلماتی را نقاشی کرده اند و از اينرو تحريفهای زيادی در نسخه های مختلف اين کتاب در اين قسمت ديده می شود.
نويسنده اين سطور تاکنون اين توفيق را داشته است که تقريباً همه نسخه های موجود اين کتاب را از نظر بگذراند (در يمن، برلين و در آمبروزيانا). از ميان اين نسخه ها آنچه بخش مربوطه را دارد، تنها سه نسخه است (يکی در يمن و دو ديگر در آمبروزيانا) و با وجود کهنگی اين نسخه ها اما تصحيح اين ابيات به دليلی که گفته شد بسيار مشکل است...
📌نگاهی به نمونه‌ای از قطعات:
🏴قطعه پنجم
امامِ جهان ناتوان گشته بود
سراسر به خونِ تر آغشته بود
چو بفتاد مهر منور ز پای
تو گفتی شهر به در آمد ز جای
همه جا چون نوحه گر گشت پاک
برو سينه هر يک همی کرد چاک
ملايک هم از هفتمين آسمان
خروشان شده يکسره زين غمان
برافکنده گيتی ردای سیاه
شده سخت بی نور خورشيد و ماه
ز اين يار کردش سنان لعين
🖇برای مطالعه بیشتر نک:
http://ansari.kateban.com/post/1943
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🆔 حدیث‌پژوهی و مطالعات اسلامی
https://t.me/ae_quran_tehran
http://yon.ir/KJ9Yg
✍دکتر حسن انصاری
🔹در کتاب #سفينة_العلوم تأليف دانشمند معتزلی حنفی/ زيدي اواخر سده پنجم قمري، فصلی به مقتل حضرت سيد الشهداء اختصاص يافته است و نکته جالب اين است که در لا به لای اين مقتل که مجموعه رواياتی است درباره عاشوراء و مقتل حضرت ابا عبد الله الحسين صلوات الله عليه، حاکم جشمي چند قطعه از اشعار فارسی را نقل کرده که از مضمون و از سبک آن پيداست که در مجالس حسينی در بيهق آن روزگار، موطن نويسنده کتاب نقل می شده و در اين محافل مصيبت خوانی زمزمه می شده است.
🔸از آنجا که اين کتاب بسيار ارزشمند تاکنون به چاپ نرسيده و نسخه های خطی آن در کتابخانه های مختلف يمن و اروپا پراکنده است؛ در اينجا اين قطعات اشعار را نقل می‌کنيم. به دليل اينکه نسخه‌های ايرانی اين کتاب از ميان رفته و آنچه همينک موجود است تنها نسخه‌هايی است که به وسيله زيديان يمن استنساخ و رونويسی شده، با توجه به نا آشنايی کاتبان به زبان فارسی در اين قطعات تحريفهای زيادی رخ داده که گاه تشخيص اصل کلمه فارسی را بسيار سخت و حتی غير ممکن می کند. در واقع بهتر است اين تعبير را به کار ببرم که کاتبان در اين نسخه ها در مورد نقل اين قطعات تنها کلماتی را نقاشی کرده اند و از اينرو تحريفهای زيادی در نسخه های مختلف اين کتاب در اين قسمت ديده می شود.
نويسنده اين سطور تاکنون اين توفيق را داشته است که تقريباً همه نسخه های موجود اين کتاب را از نظر بگذراند (در يمن، برلين و در آمبروزيانا). از ميان اين نسخه ها آنچه بخش مربوطه را دارد، تنها سه نسخه است (يکی در يمن و دو ديگر در آمبروزيانا) و با وجود کهنگی اين نسخه ها اما تصحيح اين ابيات به دليلی که گفته شد بسيار مشکل است...
📌نگاهی به نمونه‌ای از قطعات:
🏴قطعه پنجم
امامِ جهان ناتوان گشته بود
سراسر به خونِ تر آغشته بود
چو بفتاد مهر منور ز پای
تو گفتی شهر به در آمد ز جای
همه جا چون نوحه گر گشت پاک
برو سينه هر يک همی کرد چاک
ملايک هم از هفتمين آسمان
خروشان شده يکسره زين غمان
برافکنده گيتی ردای سیاه
شده سخت بی نور خورشيد و ماه
ز اين يار کردش سنان لعين
🖇برای مطالعه بیشتر نک:
http://ansari.kateban.com/post/1943
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🆔 حدیث‌پژوهی و مطالعات اسلامی
https://t.me/ae_quran_tehran
