#شاخسی_واخسی در آذربایجان
🏴 زمانی که شهر ،در خاموشی و سکوت شب فرو می رود، صدای شاخسی-واخسی در کوچه پس کوچه های شهر بلند می شود شاخسی واخسی، حیدر صفدر
🔹
#قدیمی_ترین مراسم عزاداری و منحصر به فرد
#آذربایجانی ها مراسم شاخسی-واخسی می باشد، ریشه لغوی شاخسی-واخسی چندان معلوم نیست، اما برخی آنرا مخفف شده‌ی شاه حسین-وای حسین می دانند.
🔸
#افسانه‌ها و داستان های زیادی در مورد شاخسی واخسی سینه به سینه نقل شده است ...
🔹 بسیاری از نوحه های مشهور شعرای بزرگ
#آذربایجان ورد زبان نوحه سرایان
#شاخسی می باشد که از مشهورترین آنها می توان به اشعار دیلریش اردبیلی ، صراف تبریزی ، یحیوی اردبیلی ، مکانی زنجانی اشاره کرد.
🔸 مراسم
#شاخسی تقریباً درهمه شهرها و روستاهای
#آذربایجان برگزار می‌شود، در این نوع عزاداری جمعی از مردان از پیر و جوان گرفته تا میانسال و کودک، شانه در شانه هم قرار گرفته و در صف‌های طویل، طول خیابان و محله را طی می‌کنند و یکی از اعضای هیات با استفاده از بلندگوهای سیار
#اشعار_مذهبی ،
#مداحی‌ها و نوحه‌های جانسوز را با آهنگ‌های دلنشین و حماسی قرائت می‌کند و شاه‌حسین گویان جواب می دهند؛ حرکت آرام و طولی این دسته به همراه چراغ‌ها و فانوس‌هایی که در میان جمعیت روشن است، همواره عظمت دلسوختگان حسین را در اذهان متبادر می‌سازد.
🔹 در برخی دستجات، از
#طبل های بزرگ و کوچک و
#سنج و
#شیپور برای حفظ ریتم آهنگ
#نوحه ها استفاده می شود و در برخی از دستجات، از
#چوب های بزرگی در دست استفاده می‌شود و با حرکت دادن سریع آن
#شاه‌حسین_گویان، آمادگی خود را برای حضور در رکاب امام (ع) و جنگ با دشمنان اعلام می دارند.
🔸 مراسم شاه حسین گویان بسیاری از محلات به لحاظ عظمت، بزرگی دسته ها، تعداد افراد، توانایی نوحه خوانان، تنوع و سوز مرثیه ها، از شهرت بالایی در بین مردم برخوردار است.
این مراسم، در شب های دهه ی اول محرم به اوج خود می رسد و تا صبح تاسوعا و عاشورا ادامه می یابد، بر طبل کوبیدن و چنین حرکت های تند و ریتمیک تا ظهر_عاشورا تداوم می یابد و بعد از آن تقریباً به پایان می رسد.
یکی از مهمترین نوحه های ذکر شده در هیات ها، شعر زیبای استاد دیلریش اردبیلی است که چنین سرود:
"حسینه یئرلر آغلار گویلر آغلار
بتول و مرتضی پیغمبر آغلار
علم آغلار،شه آغلار،لشکر آغلار
سو آغلار،قاتیل آغلار،خنجر آغلار"
و یا این سروده استاد یحیوی اردبیلی بیشتر به گوش می رسد:
"صحرای کربلاده طوفاندئ یا محمد(ص)
گؤنده ر کفن حؤسین (ع)ـه،عؤریان دئ یا محمد(ص)"
و یا این شعر صراف تبریزی:
"بو گئجه بیعت پوزولدو آشینالر گئتدیلر
قویدولار پیغمبر-اوغلون،بی وفا لر گئتدیلر"
و یا شعر :
هانسی گروهون بئله مولاسی وار؟/ شیعه لرین حضرت عباسی وار
نظر فرهاد توفیق
تاریخچه شاخسی واخسی به زمان صفویه برمی گردد.گویا شاه اسماعیل صفوی به جنگجویان قزلباش دستور داده بود تا در ایامی خاص، دسته جاتی در اماکن و معابر عمومی تشکیل داده و شعارهایی در مدح اهل بیت و خاندان نبوی سر دهند .
