این را هم نمی‌توانند برای من ببینند
آیت‌الله سیدمحمدحسین طباطبایی
گفت‌وگوهای بین علامه طباطبایی و هانری کربن در منزل ذوالمجد طباطبایی، از اوایل سال 1338 آغاز شد و در نهایت نیز از دل آن جلسات گفت‌وگو، کتاب «مکتب تشیع» در سال 1339 منتشر شد. این کتاب پس از تجدیدنظر و همچنین اضافه کردن یادداشت‌ها و حواشی علامه و کربن با نام «شیعه؛ مذاکرات و مکاتبات پروفسور هانری کربن با علامه سیدمحمدحسین طباطبایی» درآمد و هم‌اکنون نیز با همین عنوان به همت انتشارات موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران بازنشر می‌شود.
مهم‌ترین نکته در این جلسات این بود که علیرغم نداشتن زبان گفت‌وگویی مشترک (چرا که کربن به دلایلی به فارسی صحبت نمی‌کرد و علامه هم زبان فرانسه نمی‌دانست) و بودن مترجم، این دو اندیشمند در مباحث خودشان تفاهم کامل داشتند.
درباره این جلسات گفت‌وگویی در منابع تاریخ شفاهی مطالب جالب و جذابی وجود دارد. دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی که خود در این جلسات حضور داشت می‌گوید: «هانری کربن هر سال چهار یا پنج ماه را برای تحقیقاتش به ایران می‌آمد. در آن ایام هر دو هفته یکبار در تهران جلسه‌ای تشکیل می‌شد که مرحوم علامه طباطبایی از قم به تهران تشریف می‌بردند و با ایشان گفت‌وگو می‌کردند. البته در آن جلسه تنها مرحوم علامه و هانری کربن نبودند. بلکه بعضی اساتید دانشگاه نیز حضور داشتند. بنده و مرحوم صائنی زنجانی از ایشان خواهش کردیم که در رکابشان به تهران برویم و در آن جلسات شرکت کنیم و ایشان هم خواهش ما را پذیرفتند...
من یادم هست که می‌رفتم بلیط اتوبوس شمس‌العماره [پايانه اتوبوس بين‌شهری تهران در آن زمان] می‌گرفتم و اتوبوس سوار می‌شدیم و می‌آمدیم شمس‌العماره تهران پیاده می‌شدیم. از آنجا تاکسی می‌گرفتیم و به محل جلسه و خدمت ایشان می‌رفتیم. محل جلسه منزلی در خیابان بهار بود که متعلق به مرحوم ذوالمجد طباطبایی بود. ایشان وکیل دادگستری بودند ولی به مباحث فلسفی و عرفانی نیز علاقه‌مند بود. به سبب این علاقه از اعضای جلسه پذیرایی می‌کردند و جلسه در منزل ایشان تشکیل می‌شد.»
در این جلسات گفت‌وگویی بجز علامه طباطبایی، هانری کربن، ذوالمجد طباطبایی دیگرانی چون دکتر عیسی سپهبدی، دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی، آیت‌الله محمد اسماعیل صائنی زنجانی، حجت‌اسلام سیدهادی خسروشاهی، آیت‌الله مکارم شیرازی، دکتر سیدجواد مناقبی و شهید مرتضی مطهری [دكتر سيدحسين نصر و داريوش شايگان] حضور داشتند.
دكتر نصر، دکتر ابراهیمی دینانی و دكتر داريوش شايگان روايت‌های متعددی در مورد محتوای اين جلسات گفتگوی فلسفی دارند. اما عجیب است که این مقدار گفت‌وگو میان فلسفه شرق و غرب مورد تحمل برخی نبود. دکتر ابراهیمی دینانی درباره اعتراض برخی به این جلسات گفت‌وگویی میان علامه طباطبایی و هانری کربن می‌گوید: «اندکی پیش از انقلاب بعضی از دوستان انقلابی ما که لازم نیست اسم ببرم به من و آقای صائنی زنجانی گفتند که: این جلسه و تشکیل آن از اول کار درستی نبود، برای اینکه بعضی از دوستان جلسه شما این‌طور و آن طورند و خود هانری کربن را هم ما نمی‌دانیم کیست!... ما تا حالا تحمل کرده‌ایم ولی الان که قبل از انقلاب است و چیزی به انقلاب نمانده صلاح نیست که ادامه پیدا کند. شما به علامه طباطبایی بگویید که جلسه را تعطیل کند.»
دکتر دینانی ابتدا چیزی نمی‌گوید، چون هم نمی‌توانست این را به علامه بگوید و هم اینکه خودش نیز میل نداشت این جلسات تمام شود. با این اوصاف مدتی بعد بر اثر فشار همان آقایان این مطلب را به علامه گفت. باقی روایت را از زبان خود ابراهیمی دینانی بخوانیم: «بنابراین خدمت علامه عرض کردم که: «آقا دوستان پیش من آمده‌اند و می‌گویند: صلاح نیست این جلسه ادامه پیدا کند.» من الان وقتی آن صحنه و آن لحظه یاد می‌آید ناراحت می‌شوم و گریه‌ام می‌گیرد. ایشان یکدفعه حالش بد شد و رعشه مختصری که دستشان داشت، چند برابر شد و لب‌هایش لرزید و صورتش قرمز شد. وقتی آن چهره ایشان به خاطرم می‌آید ناراحت می‌شوم و گریه‌ام می‌گیرد. ایشان چیزی نگفت. چهار پنج دقیقه سکوت کرد و فقط چندبار گفت: عجب، عجب، عجب! بعد جمله‌ای گفتند که خیلی عجیب بود. ایشان فرمودند: «من به عنوان شخصی که در گوشه‌ای نشسته‌ام و چیز می‌نویسم، تنها راه من به جهان و تفکر جهانی و اینکه در جهان چه می‌گذرد. این جلسه است. تنها راه من به تفکر جهانی این یک جلسه است. این را هم نمی‌توانند برای من ببینند.»"
منبع: – ، گفت‌وگوهای ناب دو اندیشمند ایرانی و فرانسوی در خانه ذوالمجدِ خیابان بهار، سایت كانون گفتگو، شناسه مطلب: 70288، 24 آبان 1396، تاريخ دسترسی 97/1/3.
#آزاد‌‌انديشي
#دفتر_پنجم_رفتارها_و_گفتارها
🆔 @ghabehkhatereh
http://uupload.ir/files/i98s_allameh_tabatabaei.jpg
آیت‌الله سیدمحمدحسین طباطبایی
گفت‌وگوهای بین علامه طباطبایی و هانری کربن در منزل ذوالمجد طباطبایی، از اوایل سال 1338 آغاز شد و در نهایت نیز از دل آن جلسات گفت‌وگو، کتاب «مکتب تشیع» در سال 1339 منتشر شد. این کتاب پس از تجدیدنظر و همچنین اضافه کردن یادداشت‌ها و حواشی علامه و کربن با نام «شیعه؛ مذاکرات و مکاتبات پروفسور هانری کربن با علامه سیدمحمدحسین طباطبایی» درآمد و هم‌اکنون نیز با همین عنوان به همت انتشارات موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران بازنشر می‌شود.
مهم‌ترین نکته در این جلسات این بود که علیرغم نداشتن زبان گفت‌وگویی مشترک (چرا که کربن به دلایلی به فارسی صحبت نمی‌کرد و علامه هم زبان فرانسه نمی‌دانست) و بودن مترجم، این دو اندیشمند در مباحث خودشان تفاهم کامل داشتند.
درباره این جلسات گفت‌وگویی در منابع تاریخ شفاهی مطالب جالب و جذابی وجود دارد. دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی که خود در این جلسات حضور داشت می‌گوید: «هانری کربن هر سال چهار یا پنج ماه را برای تحقیقاتش به ایران می‌آمد. در آن ایام هر دو هفته یکبار در تهران جلسه‌ای تشکیل می‌شد که مرحوم علامه طباطبایی از قم به تهران تشریف می‌بردند و با ایشان گفت‌وگو می‌کردند. البته در آن جلسه تنها مرحوم علامه و هانری کربن نبودند. بلکه بعضی اساتید دانشگاه نیز حضور داشتند. بنده و مرحوم صائنی زنجانی از ایشان خواهش کردیم که در رکابشان به تهران برویم و در آن جلسات شرکت کنیم و ایشان هم خواهش ما را پذیرفتند...
من یادم هست که می‌رفتم بلیط اتوبوس شمس‌العماره [پايانه اتوبوس بين‌شهری تهران در آن زمان] می‌گرفتم و اتوبوس سوار می‌شدیم و می‌آمدیم شمس‌العماره تهران پیاده می‌شدیم. از آنجا تاکسی می‌گرفتیم و به محل جلسه و خدمت ایشان می‌رفتیم. محل جلسه منزلی در خیابان بهار بود که متعلق به مرحوم ذوالمجد طباطبایی بود. ایشان وکیل دادگستری بودند ولی به مباحث فلسفی و عرفانی نیز علاقه‌مند بود. به سبب این علاقه از اعضای جلسه پذیرایی می‌کردند و جلسه در منزل ایشان تشکیل می‌شد.»
در این جلسات گفت‌وگویی بجز علامه طباطبایی، هانری کربن، ذوالمجد طباطبایی دیگرانی چون دکتر عیسی سپهبدی، دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی، آیت‌الله محمد اسماعیل صائنی زنجانی، حجت‌اسلام سیدهادی خسروشاهی، آیت‌الله مکارم شیرازی، دکتر سیدجواد مناقبی و شهید مرتضی مطهری [دكتر سيدحسين نصر و داريوش شايگان] حضور داشتند.
دكتر نصر، دکتر ابراهیمی دینانی و دكتر داريوش شايگان روايت‌های متعددی در مورد محتوای اين جلسات گفتگوی فلسفی دارند. اما عجیب است که این مقدار گفت‌وگو میان فلسفه شرق و غرب مورد تحمل برخی نبود. دکتر ابراهیمی دینانی درباره اعتراض برخی به این جلسات گفت‌وگویی میان علامه طباطبایی و هانری کربن می‌گوید: «اندکی پیش از انقلاب بعضی از دوستان انقلابی ما که لازم نیست اسم ببرم به من و آقای صائنی زنجانی گفتند که: این جلسه و تشکیل آن از اول کار درستی نبود، برای اینکه بعضی از دوستان جلسه شما این‌طور و آن طورند و خود هانری کربن را هم ما نمی‌دانیم کیست!... ما تا حالا تحمل کرده‌ایم ولی الان که قبل از انقلاب است و چیزی به انقلاب نمانده صلاح نیست که ادامه پیدا کند. شما به علامه طباطبایی بگویید که جلسه را تعطیل کند.»
دکتر دینانی ابتدا چیزی نمی‌گوید، چون هم نمی‌توانست این را به علامه بگوید و هم اینکه خودش نیز میل نداشت این جلسات تمام شود. با این اوصاف مدتی بعد بر اثر فشار همان آقایان این مطلب را به علامه گفت. باقی روایت را از زبان خود ابراهیمی دینانی بخوانیم: «بنابراین خدمت علامه عرض کردم که: «آقا دوستان پیش من آمده‌اند و می‌گویند: صلاح نیست این جلسه ادامه پیدا کند.» من الان وقتی آن صحنه و آن لحظه یاد می‌آید ناراحت می‌شوم و گریه‌ام می‌گیرد. ایشان یکدفعه حالش بد شد و رعشه مختصری که دستشان داشت، چند برابر شد و لب‌هایش لرزید و صورتش قرمز شد. وقتی آن چهره ایشان به خاطرم می‌آید ناراحت می‌شوم و گریه‌ام می‌گیرد. ایشان چیزی نگفت. چهار پنج دقیقه سکوت کرد و فقط چندبار گفت: عجب، عجب، عجب! بعد جمله‌ای گفتند که خیلی عجیب بود. ایشان فرمودند: «من به عنوان شخصی که در گوشه‌ای نشسته‌ام و چیز می‌نویسم، تنها راه من به جهان و تفکر جهانی و اینکه در جهان چه می‌گذرد. این جلسه است. تنها راه من به تفکر جهانی این یک جلسه است. این را هم نمی‌توانند برای من ببینند.»"
منبع: – ، گفت‌وگوهای ناب دو اندیشمند ایرانی و فرانسوی در خانه ذوالمجدِ خیابان بهار، سایت كانون گفتگو، شناسه مطلب: 70288، 24 آبان 1396، تاريخ دسترسی 97/1/3.
#آزاد‌‌انديشي
#دفتر_پنجم_رفتارها_و_گفتارها
🆔 @ghabehkhatereh
http://uupload.ir/files/i98s_allameh_tabatabaei.jpg
