#اعتقادات_امامیه


🟢بحار الانوار؛ شجره ای علمی و کتابی با روش متین و استوار برای همه پژوهشگران


روش مرحوم مجلسی رحمه الله در تمام کتاب بحار الانوار بدینصورت است که ابوابی را به عنوان اصل و پایه قرار داده که مجموعه ای از روایات را حسب عنوان علمی که دارد اعم از اعتقادی، اخلاقی، فقهی فرعی یا عناوین دیگر در آن [ابواب] آورده است. ایشان هر یک از ابواب را نیز با آیه یا آیاتی از قرآن کریم به عنوان اصل و پایه آغاز نموده و سپس به شرح این آیات پرداخته و سپس روایات عمده مربوط به این باب را به ترتیب ذکر کرده و پس از آن ادله عقلی آورده است. این یک روش ریشه دار است که در کتاب بحار الانوار وجود دارد- و البته تنها به این کتاب هم منحصر نیست- ولی بر خلاف جنگ تبلیغاتی که بر ضد این کتاب به راه انداخته اند همین شیوه برتری مهم و مفید آن به شمار می رود .حمله و هجومی که به این کتاب می شود یک کار علمی بزرگ و ارزشمند نیست بلکه هجمه ای دروغین است که نه مستند به نگاه واقع بینانه است و نه به اصول علمی متکی است.

در واقع بحار الانوار کتابی نیست که روایاتی را انباشته کرده یا یک سری معلومات پراکنده و وارد شده را گردآوری کرده باشد، بلکه قصد مرحوم مجلسی این بوده که کتاب او شجره ی علمی برای هر پژوهشگری باشد. او همچنین در نظر داشته که این کتاب بنیانی علمی قرآنی و سپس روایی باشد که در آن روایات مستفیض یا متواتر و پس از آن روایات ضعیف قرار داده شود که این امر در سایه همین پایه گذاری قرآنی و روایی در رابطه با روایات مستفیض یا متواتر صورت گرفته است. پس بحار الانوار عبارت است از یک کتاب هندسه علمی که در درون هر فصل آن، فصل دیگری قرار دارد.

بحارالانوار به پژوهشگر نشان می دهد که روایات ضعیف و غیر آن را اگر بر مبنای پایه و اصل قرار دادن قرآن و یا روایات مستفیض و متواتر قرار دهیم، در اینصورت [این روایات ضعیف] دارای مفاد و معنایی برگرفته از اصول قرآنی و همینطور روایات متواتر از پیامبر و ائمه -علیهم السلام- خواهد بود.
این کتاب کشکول احادیث گوناگون نیست بلکه مجموعه تحلیلی علمی یکپارچه ای برای تمام روایات موجود در هر باب است. این کتاب، کتاب شناخت و آموختن این امر بوده و می توان در این زمینه تفاوت میان بحارالانوار و دیگر کتاب ها را مشاهده نمود. هر یک از ابواب بحار الانوار با آیات قرآن آغاز شده سپس اقوال و نظرات گوناگون به همراه نفی و اثبات آن ذکر شده و در پایان به وسیله روایات درباره آنها قضاوت می شود.

بحار الانوار در اصل یک کتاب استدلالی است که تنها به جمع آوری و فهرست کردن متن احادیث اکتفاء نکرده بلکه کتابی استدلالی و تحلیلی است. در این کتاب اقوال و نظرات گوناگون مورد بررسی و نفی و اثبات قرار گرفته است به ویژه آنکه علاوه به گستردگی دائره تحقیق و تتبع فقهی یکی از پرچمداران علم کلام نیز می باشد.
در نتیجه؛ گستره بحارالانوار مرحوم مجلسی به یک جنبه از علم حدیث محدود نمی شود و اعتراض و هجمه به بحارالانوار به خاطر غافل بودن [منتقدان و معترضان] از بنیه علمی موجود در این کتاب است.
🔹
📚برگرفته از كتاب دائره اصطفائية ثانية

مرجع عاليقدر حضرت آيت الله شيخ محمد سند (دام ظله)

@ayatollahsanad 🔺