Forwarded From
فن ترجمه در ادبیات عربی
محمد عبدالغنی حسن

#فن_ترجمه

کانال "از کتابدار بپرس" را به دیگران معرفی کنید

@Ask_the_librarian
#فن_ترجمه

🔹با توجه به مطالب بیان شده، به اجمال می­توان موارد زیر را که برگرفته از کتب متعدد است، به عنوان اصول کلی بدین شرح ارائه داد :
🔰🔰🔰

⚡️ترجمه یک نوع اطلاع­ رسانی و بازگویی است و اگر مترجم موارد مبهم را به اجمال بگذراند، ترجمه ی قابل قبولی صورت نگرفته است.
⚡️اصطلاحاتی در زبان مبدأ هست که یافتن معادل خوب برای آن در زبان دوم از اهمیت بسزایی در ترجمه برخوردار است. لازمه ی این کار، مطالعات گسترده و پردامنه ی مترجم در زبان مقصد و اطلاع کافی از چند و چون آن زبان و ظرافت ­های کلام است.
⚡️در ترجمه باید محتوای متن و قصد نویسنده به خوبی درک شود.
⚡️مترجم باید از دانش وسیعی، در زبان مبدأ و مقصد برخوردار باشد.
⚡️از ترجمه ی لفظ به لفظ که هم به مفهوم متن اصلی و هم به زیبایی آن لطمه وارد می­کند پرهیز شود.
⚡️واژگان درست و دقیق انتخاب شود.
⚡️متن ترجمه شده از نظر دستوری با متن اصلی تطابق داشته باشد.
⚡️سبک متن مورد ترجمه به خوبی مشخص شده باشد.
⚡️اصل مهم در ترجمه وفاداری است. مترجم باید هرچه را در متن اصلی یافت مي­شود، بی کم و کاست منتقل کند و در عین حال که ضوابط و معیارهای زبان مقصد را رعایت می­کند، خارج از چهارچوبی که در متن مبدأ هست، قدم برندارد.
⚡️از اصول اساسی در ترجمه، برابری در متن است. یعنی از ترجمه انتظار می­رود که با اصل برابر باشد و کیفیت­ های متن مبدأ در آن حفظ شود.
⚡️هر متن باید با دقت و تحقیق در زمینه ی فرهنگی خودش به زبان مقصد ترجمه شود.
⚡️ترجمه باید در عرصه ی عمل، کارآیی لازم را داشته باشد و با متن اصلی در درکی که خواننده نسبت به آن پیدا می­کند، برابری کرده، قابل فهم باشد.
محمدباقری


@yortchi_bosjin_pdf
#فن_ترجمه

💠 سطح ترجمه :

🔸سطح هر ترجمه بر اساس نیازسنجی مخاطبان آن تعیین می­شود. خواننده ی هر ترجمه دارای اطلاعات، تجربه، تمایل، ذوق، توانایی و انتظاراتی است. سن معینی دارد و ب قشر اجتماعی خاصی تعلق دارد و این عوامل مقتضیاتی است ک باید لحاظ شود و موقعیت هر ترجمه بسته ب آنهاست.

▫️همانطور ک نویسنده ی خوب هنگام نوشتن، مخاطبان خود را در نظر دارد، یک مترجم نیز علاوه بر آنکه باید مخاطبان متن مبدأ را در نظر بگیرد، مخاطبان مقصد را نیز باید مدنظر قرار دهد و ب این نکته توجه داشته باشد ک حتی اگر یک پیام را برای گروه ­های مختلف با یک فرهنگ می­نویسد باید آن را برای افراد مختلف ب گونه­ های متفاوت بنویسد. از همین رو اطلاع از گروهی که نویسنده ی اصلی برایشان نوشته و گروهی ک ترجمه برایشان انجام می­شود، دارای اهمیت است و آنچه سطح ترجمه را متفاوت می­سازد، میزان اطلاعات عمومی و سطح تحصیلات مخاطبان است.

▫️از سوی دیگر نباید فراموش کرد ک مترجم نیز باید در زمینه ی متنی ک می­خواهد ترجمه کند، اطلاعات و دانش کافی داشته باشد تا بتواند از عهده ی ترجمه ی دقیق آن متن برآید.

▫️اینکه ترجمه ی انجام شده مناسب برای چ مقطع تحصیلی بوده و ب عنوان کتاب درسی یا کمک درسی استفاده می­شود و اینکه مخاطبان خاص داشته باشد یا قابل استفاده برای عموم باشد، با توجه ب سطح ترجمه تعیین می­شود ک البته این عامل یکی از عوامل تعیین موارد بالاست و عواملی دیگر همچون موضوع متن ترجمه شده نیز در این امر دخیل است.
محمدباقری


@yortchi_bosjin_pdf
#فن_ترجمه

💠 اهداف ترجمه

🔸هر ترجمه ای که از زبانی به زبانی دیگر صورت می­گیرد، هدفی خاص را دنبال می­کند. به طور کلی نیاز به ترجمه از آن زمان آغاز شد که انسان ها به علت اختلاف در زبان، فرهنگ و رفتار جوامع خود، از درک عقاید و افکار انسان های دیگر از جوامع مختلف عاجز بودند و ترجمه، عامل از میان برداشتن موانع و پل ارتباطی جوامع گوناگون گردید.

💠 اهم اهداف ترجمه را می­توان به شرح زیر برشمرد :

🔻انتشار افکار، عقاید و مفاهیم مردم کشوری برای کشور دیگر
🔻برقراری ارتباط بین افراد یا گروه­ ها با زبان و فرهنگ متفاوت
🔻آشنایی با آداب، رسوم، عقاید و آگاهی از نظریات و افکار مردمان دیگر
🔻کسب اطلاع از علوم، فنون، تکنولوژی مدرن و تحقق آن در رشته­ های مورد نیاز
🔻انتقال آراء نویسندگان و اندیشمندان یک جامعه به جوامع دیگر
🔻کسب آگاهی از حوادث، ماجراهای تاریخی و تجارب گذشته ی ملل دیگر
🔻کمک به گستردگی ارتباطات فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و برگردان آثار سازنده و مفید به زبان مقصد
🔻تبادل و انتقال تجربه­ های علمی، فرهنگی، هنری، حقوقی، اقتصادی، فنی و غیره ......

🔹اما به طور کلی، می­توانید با توجه به مسائل و عواملی که شما را به کار ترجمه ترغیب نموده و با توجه به موضوع متنی که ترجمه می­کنید، اهداف خاص خود را ذکر نموده و آن را در طرح تحقیق برشمارید.

💠 سبک و لزوم رعایت آن :

🔸هر نویسنده بر اساس هدفی که دارد از ساختارهای گرامری مختلف و اقلام واژگان گوناگون برای ایجاد تأثیرات خاص مورد نظر خود استفاده می­کند که به آن «سبک» می­گویند. منظور از سبک در واقع شیوه ی بیان متن زبان مبدأ است.
🔹سبک یا شیوه ی بیان یک نویسنده با توجه به موضوع و مخاطب مورد نظر وی دارای ویژگی­ های خاصی است به طوری که سبک یک داستان با سبک نگارش مقاله ی علمی متفاوت است و نویسنده بر اساس این دو عامل، شیوه خاصی را برای نگارش بر می­گزیند و در طول متن خود آن را رعایت می­کند.
🔸رعایت سبک متن زبان مبدأ در ترجمه، یکی از اجبارات مترجم است و همانطور که نویسنده سبک خاصی را برگزیده و در نوشتن، موضوع و مخاطب متن خود را در نظر گرفته، مترجم نیز نمی­تواند در تغییر سبک اختیاری از خود داشته باشد. زیرا چنین اختیاری به قربانی کردن سبک متن زبان مبدأ خواهد انجامید.
🔹وظیفه ی مترجم آن است که انگیزه ی نویسنده و هدف او را از انتخاب این نوع سبک به دست آورد و آنگاه این مقصود را با آگاهی از هر دو زبان مبدأ و زبان مقصد و فرهنگ آنها به گونه ­ای اثر بخش برگرداند.

✳️ در تعیین سبک، دو عامل در دسترس مترجم قرار دارد که باید به آنها توجه کند :
۱- واژه­ های به کار رفته در متن
۲- طرز قرار گرفتن آن ها در کنار یکدیگر

🔸ذکر این نکته حائز اهمیت است که در انتقال سبک نویسنده در ترجمه ی متن، آنچه باید مد نظر قرار گیرد، نوع مخاطب است. یعنی در عین حال که رعایت سبک نویسنده از الزامات یک ترجمه است، اما مترجم می­تواند برای انتقال آن از دو شیوه بهره گیرد :
«تقلید و جایگزینی».

🔹«جایگزینی» به معنای یافتن سبکی مشابه در زبان و ادبیات مقصد است و «تقلید» صرفاً تکرار ابزار صوری سبک اصلی است. اینکه مترجم از این دو طریق کدام را انتخاب کند، بیشتر به نوع مخاطب بستگی دارد.
ممکن است مخاطب، ویژگی سبک اصلی را درک نکند. مگر اینکه تغییراتی در ترجمه به لحاظ سبک آن به وجود آید.­ ولی گاهی نیز خواننده به شکل سبک اصلی علاقه­ مند است و یا قادر به درک آن می ­باشد، که در این صورت سبک متن اصلی حفظ می­شود.

💠 اصول ترجمه :

🔸فن ترجمه همانند هر فن دیگری دارای قواعد و اصول مختص به خود است که پیروی از آنها برای انجام یک ترجمه ی کامل از هر جهت مطلوب و الزامی است.
🔹البته باید خاطرنشان کرد که این اصول از نظر نویسندگان و مترجمان مختلف به گونه ­های متفاوت در نظر گرفته شده اما روح کلی حاکم بر آنها تقریباً ثابت است.

🔸اصول ترجمه را کلاً می­توان بر دو نوع تقسیم کرد :
- اصول نظری
- اصول عملی

🔹اصول نظری ترجمه بر مبنای نظریات اهل ترجمه استوار است و معمولاً شامل کلیه ی قواعد، روش ها و آگاهی ­های مختص به ترجمه بوده که شامل ۴ اصل زیر است :

⚜ اصل امانت :

🔸یکی از مهم ­ترین اصولی که باید در انجام ترجمه رعایت شود این است که مطلب یا متنی که برای ترجمه در اختیار مترجم قرار می­گیرد، حکم امانت را دارد. مترجم نباید در آن دخل و تصرف­ های بی­ رویه یا خودسرانه و غیرضروری انجام دهد. او باید تنها پیام اصلی نویسنده را به بهترین وجه ممکن به زبان مقصد بیان کند و از افزودن یا کم کردن کلمات و جملاتی که ممکن است به متن اصلی لطمه وارد سازد، خودداری کند


@yortchi_bosjin_pdf
#فن_ترجمه

⚜ اصول نگارش متن مورد ترجمه :

🔻شیوایی نثر فارسی در ترجمه ی متون غير فارسی ب فارسی رعایت شود تا درک مطلب ب سهولت انجام گیرد.
🔻معادل کلمات ب دقت انتخاب شود و اصل یکنواختی واژه ­ها در تمامی متن رعایت شود.
🔻ب علائم نگارشی و نقطه­ گذاری توجه شود.
🔻ویرایش ادبی مناسبی از متن ترجمه شده صورت گیرد.
🔻توضیحات مطالب ب صورت شرح نویسی و پاورقی آورده شود.

🔹همانطور ک ملاحظه گردید آشنایی مترجم ب دو زبان کافی نیست؛ بلکه مترجم باید با فرهنگ هر دو زبان آشنا باشد تا بتواند آگاهی ­های لازم را ب خواننده بدهد. در پاره ­ای موارد هرگاه توضیح مورد لازم در خود متن آورده شود، خلاف امانتداری در سبک و روال کار نویسنده است و مترجم متهم ب تفسیرنویسی و یا معنی کردن مطلب می­شود.

🔸آنچه ضروری است ب تناسب موضوع ترجمه در پاورقی مورد توجه قرار گیرد عبارتست از :

▪️شرح مناطق و یا اسامی جغرافیایی
▪️سوابق و اسامی تاریخی
▪️آداب و رسوم و آیین­ های ملّی
▪️اساطیر، انتشارات و تمثیلات
▪️سبک نویسنده ب ویژه بازی با کلمات ک قابل انتقال ب متن نیست.

▪️واحد پول، وزن، اندازه­ گیری و ...
محمدباقری


@yortchi_bosjin_pdf
⭕️⭕️




#فن_ترجمه

🔸 عوامل موثر در ترجمه متون از عربی به فارسی :

🔹یکی از مهم ترین نکات در روش صحیح ترجمه متون از عربی به فارسی، رعایت عوامل تاثیرگذار بر ترجمه است.

🔻این عوامل عبارتند از :

⚡️الف) تلفظ صحیح کلمه :


در زبان عربی، حروفی هستند که اگر درست تلفظ نشوند، معنای آنها به کلی تغییر میکند; حروفی همچون : {ح، ذ، ظ، ع، ث، ص، ض، ط}.
📌به این مثال توجه کنید :
«لا یُفیدُ الأمَلُ بِغَیرِ عَملٍ». «الأمَل» به معنای «امید» و «عَمَل» به معنای «کار» است که ترجمه میشود : ‌«امید، بدون کار فایده ندارد».
❗️حال اگر کلمات مزبور، صحیح تلفظ نشوند، معنای جمله کاملا فرق میکند : «لا یُفیدُ العَمَلُ بِغَیرِ أمَلٍ» : «کار، بدون امید، فایده ندارد».

⚡️ب) اختلاف در قرائت :
گاه اگر حرکت آخر کلمه تغییر یابد، معنای آن نیز تغییر میکند.
🔹برای مثال اگر در آیات مبارکه سوره مسدّ «تبّت یدا أبي لَهَبٍ ... و امراتُه، حَمّالَة الحَطَب» واژه «حمّالة» منصوب خوانده شود، به «هیزم کش را» ترجمه میشود; یعنی «مفعول به» خواهد بود و اگر مرفوع تلفظ شود، به «هیزم کش‌» ترجمه میشود که «خبر» است.

⚡️ج) تفاوت متون :
در زبان عربی، متون گوناگونی از قبیل مذهبی، علمی و ادبی وجود دارد. بدون تردید به هنگام ترجمه هر یک از متون، مترجم باید نوع آن را در نظر بگیرد.
📌مثلا در ترجمه آیه «اهدنا الصراط المستقیم» ; (ما را به راه راست هدایت فرما) ; منظور از «راه راست» چیست ؟ مترجم باید خیلی موجز و مختصر آن را تفسیر کند.

⚡️د) صرف و نحو :
مترجم پس از آن که متن مورد ترجمه را به درستی فهمید، یعنی از لحاظ واژگان مشکلی نداشت، باید با بهره گیری از دستور زبان مبدأ، به تطبیق در زبان مقصد بپردازد.
🔸برای اینکه موضوع روشن گردد، به این مثال توجه کنید : «لَمْ یَقُمْ أحدٌ». «قام» به معنای «برخاست» و «أحدٌ» به معنای «یکی» است.
پس، از لحاظ دستوری، «یَقُمْ» مضارع مجزوم به «لَمْ» است که در معنا به «برنخاست» ترجمه میشود; یعنی زمان جمله «گذشته» است و بنابراین معنای جمله چنین خواهد بود : «هیچ کس برنخاست».

⚡️هـ) بلاغت :
مترجم باید با بلاغت عرب آشنا باشد; زیرا متون عربی پُر است از صنایع ادبی، معانی، بیان و غیره.
مثلا ترجمه آیه مبارک «یَدُ الله فَوقَ أیدیهِم» را «دست خدا بالاترین دست های آن ها است» ترجمه کرده اند; در صورتی که ترجمه ی «قدرت خداوند، بالاترین قدرت آن ها است» صحیح است
.
🔹یا «جاءَ رَبّک» را به «پروردگارت آمد» ترجمه میکنند که «حکم پروردگارت آمد» صحیح است.

⚡️و) لحن گفتار و طرز بیان کردن نیز در ترجمه، موثر است; زیرا در دستور زبان ها، انواعی از جملات وجود دارد که در عربی و فارسی هم اینگونه است.
📌برای روشن شدن مطلب به یک مثال بسنده میکنیم : «کَمْ کتاباً عندکَ ؟» به «چند کتاب داری ؟» یعنی جمله پرسشی و «کَمْ مِنْ کتابٍ عندکَ» به «چقدر کتاب داری» یعنی به جمله خبری ترجمه میگردد.

⚡️ز) حرکات هر واژه تاثیر بسزایی در ترجمه دارند;


☘مانند : «لا تأخذه سِنَةٌ و لا نوم» و «وُلِدَ سَنَة ۱۳۷۵ هـ ش في طهران» که «سِنَةٌ» به معنای «چُرت» و «سَنَة» به معنای «سال» است.

@yortchi_bosjin_pdf
#فن_ترجمه

💠 سطح ترجمه :

🔸سطح هر ترجمه بر اساس نیازسنجی مخاطبان آن تعیین می­شود. خواننده ی هر ترجمه دارای اطلاعات، تجربه، تمایل، ذوق، توانایی و انتظاراتی است. سن معینی دارد و به قشر اجتماعی خاصی تعلق دارد و این عوامل مقتضیاتی است که باید لحاظ شود و موقعیت هر ترجمه بسته به آنهاست.
▫️همانطور که نویسنده ی خوب هنگام نوشتن، مخاطبان خود را در نظر دارد، یک مترجم نیز علاوه بر آنکه باید مخاطبان متن مبدأ را در نظر بگیرد، مخاطبان مقصد را نیز باید مدنظر قرار دهد و به این نکته توجه داشته باشد که حتی اگر یک پیام را برای گروه ­های مختلف با یک فرهنگ می­نویسد باید آن را برای افراد مختلف به گونه­ های متفاوت بنویسد. از همین رو اطلاع از گروهی که نویسنده ی اصلی برایشان نوشته و گروهی که ترجمه برایشان انجام می­شود، دارای اهمیت است و آنچه سطح ترجمه را متفاوت می­سازد، میزان اطلاعات عمومی و سطح تحصیلات مخاطبان است.
▫️از سوی دیگر نباید فراموش کرد که مترجم نیز باید در زمینه ی متنی که می­خواهد ترجمه کند، اطلاعات و دانش کافی داشته باشد تا بتواند از عهده ی ترجمه ی دقیق آن متن برآید.
▫️اینکه ترجمه ی انجام شده مناسب برای چه مقطع تحصیلی بوده و به عنوان کتاب درسی یا کمک درسی استفاده می­شود و اینکه مخاطبان خاص داشته باشد یا قابل استفاده برای عموم باشد، با توجه به سطح ترجمه تعیین می­شود که البته این عامل یکی از عوامل تعیین موارد بالاست و عواملی دیگر همچون موضوع متن ترجمه شده نیز در این امر دخیل است.
💜☘💜☘💜☘💜☘💜

@yortchi_bosjin_pdf
کتاب ارزشمند دوره آموزش فنون ترجمه ویژه مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد
پیتر نیومارک
ترجمه سعید سبزیان م.، منصور فهیم
تهران: رهنما
سال ۱۳۸۲
#فن_ترجمه
⬇️⬇️