بسم الله الرحمن الرحیم
📈تفقه گریزی در آيینه روانشناسی معاصر
#قدری_تفقه #مردم_شناسی
خداوند متعال به عنوان آفریننده ی انسان، بهتر از هر فرد دیگری، مخلوقش را روانکاوی می کند:
✅ وَ إِنْ تُطِعْ أَكْثَرَ مَنْ فِي الْأَرْضِ يُضِلُّوكَ عَنْ سَبيلِ اللَّهِ إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلاَّ الظَّنَّ وَ إِنْ هُمْ إِلاَّ يَخْرُصُون (الأنعام/116)
و اگر از بیشتر زمینیان پیروی کنی تو را از راه خدا گمراه کنند، تنها به دنبال گمانه ها بوده و فقط از پیش خود حدسی می پرانند.
(خرص: مطلب بیخود که بختکی و بدون مستند، ادّعا شود)
این واقعیّت تأسّف بار، به خوبی در تجربه زندگی روزمره ما ملموس است: مردمی که نه دنبال تفکّر منطقی و عقلانی، بلکه پیرو خیالات و سر و صدای اطراف خود هستند.
در مسائل روانشناسی روز هم تحلیل های جالبی در این باره عرضه شده است. نظريه ی (Cognitive miser) یعنی بخل شناختی، که در 1984 مطرح شده، به این می پردازد که انسان ها در معرفت شناسی خود بخیل هستند. به این معنا که در ذهن و فکر خود در راه شناخت، صرفه جویی می کنند.
انسان هر روزه با مسائل و داده ها (اطلاعات) زيادی روبرو می شود که زمان، توان و دانش کافی برای حلّ آن را ندارد. از این رو تلاش می کند مسأله را به ساده ترین صورت ممکن تبدیل نموده و با سوگیری های شناختی و راه های میانبر به نزدیکترین نتیجه برسد. سوگیری های شناختی و به ضمیمه ی یک راه میانبر، به سرعت کار را تمام می کنند. اين راه ميانبر را ميتوان چنين توضيح داد: ناديده گرفتن قسمتهایی از اطلاعات یا برجسته کردن بخش خاصّی از آنها به طوری كه نیازی به یافتن اطلاعات بیشتر نباشد.بنابراین افراد با اکتفا به همین مقدار اندک داده، همچون فرد متخصّصی نظر داده و به راحتی مسأله را حل و فصل می کنند؛ بدون اینکه وقت و انرژی ذهنی خود را برای تفکّر منطقی و محتاطانه پیرامون تمام داده ها صرف کنند.
🔸کاربرد اصلی رسانه های عمومی در اینجاست: در اختیار گذاشتن اطلاعاتی با ظاهر جذاب که برای مخاطب (بخیل شناخت) کار را آسان می کند. تا وقتی در حال بیکاری و استراحت می توان از حقایق زمین و زمان مطّلع شد، دیگر چرا اندیشه و وقت خود را برای پیگیری و تحقیق پیرامون داده های مختلف هدر دهند؟ (بنگرید : https://t.me/hawzeh_notes/56
🔸بر این اساس، وقتی به تاریخ افسوس بار بشریت، از جمله هزار و چهارصد ساله جامعه اسلامی نگاه می کنیم، دیگر جای تعجّب نیست. امرای نادان و سفّاکی که عنوان (جانشینی رسول خدا صلی الله علیه و اله) را یدک می کشیدند...و مردمی که کورکورانه در پی آنان سر به اطاعت می نهادند و دین و دنیایشان را در طبق اخلاص تقدیم می کردند!
و این انسان هنوز همان انسان است...
@hawzeh_notes
📈تفقه گریزی در آيینه روانشناسی معاصر
#قدری_تفقه #مردم_شناسی
خداوند متعال به عنوان آفریننده ی انسان، بهتر از هر فرد دیگری، مخلوقش را روانکاوی می کند:
✅ وَ إِنْ تُطِعْ أَكْثَرَ مَنْ فِي الْأَرْضِ يُضِلُّوكَ عَنْ سَبيلِ اللَّهِ إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلاَّ الظَّنَّ وَ إِنْ هُمْ إِلاَّ يَخْرُصُون (الأنعام/116)
و اگر از بیشتر زمینیان پیروی کنی تو را از راه خدا گمراه کنند، تنها به دنبال گمانه ها بوده و فقط از پیش خود حدسی می پرانند.
(خرص: مطلب بیخود که بختکی و بدون مستند، ادّعا شود)
این واقعیّت تأسّف بار، به خوبی در تجربه زندگی روزمره ما ملموس است: مردمی که نه دنبال تفکّر منطقی و عقلانی، بلکه پیرو خیالات و سر و صدای اطراف خود هستند.
در مسائل روانشناسی روز هم تحلیل های جالبی در این باره عرضه شده است. نظريه ی (Cognitive miser) یعنی بخل شناختی، که در 1984 مطرح شده، به این می پردازد که انسان ها در معرفت شناسی خود بخیل هستند. به این معنا که در ذهن و فکر خود در راه شناخت، صرفه جویی می کنند.
انسان هر روزه با مسائل و داده ها (اطلاعات) زيادی روبرو می شود که زمان، توان و دانش کافی برای حلّ آن را ندارد. از این رو تلاش می کند مسأله را به ساده ترین صورت ممکن تبدیل نموده و با سوگیری های شناختی و راه های میانبر به نزدیکترین نتیجه برسد. سوگیری های شناختی و به ضمیمه ی یک راه میانبر، به سرعت کار را تمام می کنند. اين راه ميانبر را ميتوان چنين توضيح داد: ناديده گرفتن قسمتهایی از اطلاعات یا برجسته کردن بخش خاصّی از آنها به طوری كه نیازی به یافتن اطلاعات بیشتر نباشد.بنابراین افراد با اکتفا به همین مقدار اندک داده، همچون فرد متخصّصی نظر داده و به راحتی مسأله را حل و فصل می کنند؛ بدون اینکه وقت و انرژی ذهنی خود را برای تفکّر منطقی و محتاطانه پیرامون تمام داده ها صرف کنند.
🔸کاربرد اصلی رسانه های عمومی در اینجاست: در اختیار گذاشتن اطلاعاتی با ظاهر جذاب که برای مخاطب (بخیل شناخت) کار را آسان می کند. تا وقتی در حال بیکاری و استراحت می توان از حقایق زمین و زمان مطّلع شد، دیگر چرا اندیشه و وقت خود را برای پیگیری و تحقیق پیرامون داده های مختلف هدر دهند؟ (بنگرید : https://t.me/hawzeh_notes/56
🔸بر این اساس، وقتی به تاریخ افسوس بار بشریت، از جمله هزار و چهارصد ساله جامعه اسلامی نگاه می کنیم، دیگر جای تعجّب نیست. امرای نادان و سفّاکی که عنوان (جانشینی رسول خدا صلی الله علیه و اله) را یدک می کشیدند...و مردمی که کورکورانه در پی آنان سر به اطاعت می نهادند و دین و دنیایشان را در طبق اخلاص تقدیم می کردند!
و این انسان هنوز همان انسان است...
@hawzeh_notes
