کتاب «راهبرد اقتصادی پیامبر(ص)» از ویژگی های خوبی که داشت این بود که اولا هم منابع دست اولی داشت. نکته دوم اینکه کتاب خیلی خوش خوان بود. این کتاب جذابیت خیلی زیادی داشت و جز یکی دو جا، گرفتار بحث های طلبگی نشده بود. اما واقعا کتاب روان بود و وقتی کتاب را آدم در دست می گرفت دلش می خواست تا انتها بخواند.

🔺خوبی این کتاب این بود که نویسنده محترم یک ذهنیتی داشته اند که در مقوله اقتصاد مقاومتی ما با چه چیز مواجهیم. زیرا یکی از معضلات ما در جریان اقتصاد مقاومتی و جنگ اقتصادی این است که چون ذهنیت واقعی از اقتصاد مقاومتی نیست، نه تنها آنها که اقتصاد مقاومتی را قبول ندارند، بلکه از سخن گویان دینی ما، تا مسؤولین ما و صدا و سیما، اقتصاد مقاومتی را تبدیل کرده اند به یک موضوع فشار بر مردم. یعنی تبدیل کرده اند به یک ریاضت اقتصادی و اینکه به مردم بگوییم که جنس ایرانی بخر اگرچه بنجل، و کم مصرف کن و ...

🔺در صورتی که اصل مساله اقتصاد مقاومتی این است که شما ببینید که در صنعت ما، در علم و فناوری ما، و در اقتصاد ما چه معضلاتی هست که هم از نظر داخلی ناکارآمد است و هم دشمن می تواند از آن ناحیه بر ما فشار وار کند. ببینیم کجا وابستگی هست. اقتصاد مقاومتی از استقلال و عدالت و آزادی شروع می شود. که ما ببینیم که کجا هست که استقلال دچار مشکل هست، ببینیم که کجا نابرابری های گسترده ای هست که فرصت های برابری در اختیار آدمها نیست. فرصتهایی که افراد مختلف بتوانند در این ماجراها ورود کرده و نقش آفرینی کنند. بگونه ای که با سپردن این فعالیتها به مردم، چنین عرصه هایی بتواند رو به جلو برود.

🔺 این کتاب را که من میدیدم دیدم که نویسنده یک چنین نگاه جدی داشته است. یعنی اقتصاد مقاومتی را دقیقا باید از همینجا شروع کرد که ببینیم این ناکارآمدی چیست؛ دست دشمن خارجی چیست؛ چه ظرفیت های درونی وجود دارد.

🔺این کتاب خیلی متفاوت بود. زیرا کتابهای این چنینی که در حوزه نوشته می شود اصولا این چنین است که از جنس جمع آوری یک سری آیه و روایت است و حالت دائره المعارفی دارد. اما در این کتاب یک ذهنیتهای واقعی بوده در تالیف بوده است.

🔺البته اشکالاتی هم در کتاب وجود دارد. یکی اینکه بعضی از مطالبی که به آنها پرداخته شده بود، گاهی از نظر حجم برابر نبود. مثلا بخش اشتغال زنان که البته از ویژگی های مثبت کتاب بود و ما کمتر چنین بحث جامعی با این موضوع داریم، اما حجم پرداختن به این موضوع نسبت به سایر موضوعات بیشتر بود و بهتر بود که این حجم به سایر موضوعات اختصاص یابد تا با هدف کتاب که رسیدن به یک راهبرد هست سازگارتر باشد.

🔺این کتاب واقعا برای مخاطب عام قابل استفاده است. من چندین گزارش در اینجا دیدم که تا به حال ندیده بودم و برای خود من جذاب بود و واقعا مخاطب عام با کتاب راحت ارتباط برقرار می کند و پژوهشگر هم چون به منابع دست اول دسترسی داشته، چنین ذهنیتی داشته و موضوعات اقتصادی گوناگونی که پیامبر(ص) به آن پرداخت است در کتاب گزارش شده است.

🔺اما یک ضعفی که در این کتاب هست این است که کتاب در انتها به یک مدل نرسیده است. یعنی این کتاب اگرچه یک گام از کتاب های دائرۀ المعارفی که بزرگان ما انجام داده اند و صدها گام از کتابهایی که رایج است و در حوزه می نویسند جلوتر هست، اما اگر می خواهیم در این حوزه ها ماندگار باشیم باید آن را به مدل تبدیل کنیم. البته شاید یک دلیل نپرداختن به آن همان نکته ای باشد که نویسنده تصریح نمودند که می خواستند یک کتاب کوچک و جمع و جوری باشد برای استفاده مخاطب عام. اما به هرحال ما احتیاج داریم برای کاربردی کردن این کارها به مدل برسیم. اگر این کتاب یک فصل جمع بندی هم می داشت که البته به نظرم نویسنده به عمد چنین نکرده تا همین ساز و کار تاریخی کتاب حفظ شود، این مساله مدل سازی حل می شد؛ اما در مجموع این کتاب جزء مجموعه های خوب ما است و نمی شود به راحتی از کنار آن گذشت،‌به خاطر ویژگی های خیلی مثبتی که در آن است و مثالهایی که از تاریخ پیامبر(ص) به آن پرداخته
شده که حضرت(ص) چگونه همه را درگیر می کرد. ما احتیاج داریم که از این دست کارها در مورد سایر ائمه(ع) هم صورت گیرد.
#محمدصادق_شهبازی