مكتبة المجلسي ودارالتراث

سلام نشریه نسخه های خطی، عنوان نشریه ای بوده که مرحومان دانش پژوه و افشار، در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، بین سالهای حدود 1340 تا 1362 درمیآوردند، دوازده شماره از آن منتشر گردیده است که البته جناب طباطبایی شماره سیزدهمی از آن را منتشر کرد که به هر تقدیر مقبول واقع نشد وادامه نیافت.
در این نشریه، طی بیست سال، دهها هزار نسخه خطی از کتابخانه های داخلی و خارجی و مجموعه های شخصی، عمدتاً به صورت نامگوی، معرفی شده است.
به طور کلی، محل نشر این نشریه، دانشگاه تهران بوده است و لزوماً به این معنی نیست که فهرستها، گزارشها و مقالات نشریه مربوط به نسخ خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران بوده است.???

?از جمله آثار برگزیده این همایش، در بخش پژوهش، مقاله انگلیسی با عنوان: «یک مجموعه مخطوط و نفیس یکصد رساله ای فلسفی در کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی (ره) در قم»/
Hossein Mottaqi,
“MS Qom, Kitābḫāna Āyatullāh Marʿāšī 286 An 11th/17th Century Iranian Anthology of Philosophical and Theological Works in Arabic and Persian“
بوده است که سال 2016 در نشريه مطالعات عربی - یونانی (SGA)، منتشر شده بود.
باید افزود، تمامی متونی که در نهضت ترجمه نخست، از میراث کهن یونان به عربی برگردانده يا شرح شده و بسط داده شده‌اند، در حوزه‌ي مطالعاتي و پژوهشي این نشریه‌ي علمي قرار می‌گیرند. اين نشريه علمي در دانشگاه پيزا در ايتاليا، زیر نظر شورای پژوهش اروپا (ERC) منتشر ميگردد و تاکنون شش شماره از آن منتشر گرديده است.
? @manuscript

🔹از جمله آثار برگزیده این همایش، در بخش پژوهش، مقاله انگلیسی با عنوان: «یک مجموعه مخطوط و نفیس یکصد رساله ای فلسفی در کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی (ره) در قم»/
Hossein Mottaqi,
“MS Qom, Kitābḫāna Āyatullāh Marʿāšī 286 An 11th/17th Century Iranian Anthology of Philosophical and Theological Works in Arabic and Persian“
بوده است که سال 2016 در نشريه مطالعات عربی - یونانی (SGA)، منتشر شده بود.
باید افزود، تمامی متونی که در نهضت ترجمه نخست، از میراث کهن یونان به عربی برگردانده يا شرح شده و بسط داده شده‌اند، در حوزه‌ي مطالعاتي و پژوهشي این نشریه‌ي علمي قرار می‌گیرند. اين نشريه علمي در دانشگاه پيزا در ايتاليا، زیر نظر شورای پژوهش اروپا (ERC) منتشر ميگردد و تاکنون شش شماره از آن منتشر گرديده است.
🆔 @manuscript

بخشی از مقدمه کتاب:

كانت معركة جالديران التي نشبت في سنة 1514 بين السلطان العثماني سليم الأول(1512- 1520) والعاهل الإيراني اسماعيل الأول الصفوي(1501- 1524) فاتحة لحقبة طويلة من الصراعات بين الدولة العثمانية وإيران امتدت لأكثر من ثلاثة قرون، وكانت أراضي ولايات العراق العثمانية ساحة رئيسة من ساحاتها. وقد حفلت تلك الحقبة باندلاع معارك كبيرة بين الدولتين، وتناوبت جيوش كل دولة منهما على احتلال أجزاء من أراضي الدولة الأخرى. إلا أن نيران تلك المعارك كانت تخمد عادة بعد اندلاعها، ويسترجع ما احتل من الأراضي حينما تبرم الدولتان صلحاً أو اتفاقية أو معاهدة تنهي حالة الصراع العسكري بينهما. ولكن حالة الحرب كانت ما تلبث أن تعود ثانية لتتكرر الدورة مرة تلو الأخرى حتى إبرام الدولتين لمعاهدة أرضروم الأولى في سنة 1823.
ويعزى ذلك الصراع العنيف، الذي امتد لأكثر من ثلاثة قرون بين الدولة العثمانية وإيران، الى أسباب عديدة تأتي في مقدمتها، فيما نرى، استراتيجية كل من الدولتين التي حكمت بدايات الصراع بينهما ووجهت مفاصله فيما بعد. فقد كان بزوغ نجم الدولة الصفوية الفتية في إيران في مفتتح القرن السادس عشر وطموحاتها التي وحدت إيران ووسعت رقعتها تؤذن بالتصادم مع الدولة العثمانية التي كانت، في تلك الحقبة نفسها، تمر بحالة التحول الى امبراطورية شاسعة الأطراف اقتضتها أن تتطلع نحو الشرق والجنوب لتصطدم مع الصفويين والمماليك بعد أن بلغت ذروة توسعها في شرقي أوربا. أما العوامل الأخرى التي أذكت الصراع المرير الذي طال أمده بين الدولتين، فكان يتعلق بالجوانب الاقتصادية والسعي للتحكم بالتجارة وأسواقها وطرقها، وبعضها الآخر يختص بالجانب الطائفي الذي وظف من قبل العثمانيين والصفويين لأغراض سياسية.

نخستین شماره گاهنامه «آفاق شیعه‌پژوهی» منتشر شد.
این نشریه با هدف پیشبرد و راهبری پژوهش‌ها با موضوعات شیعی در عرصه دانشگاهی منتشر شده است. از جمله مطالب این شماره می‌توان به پرونده راهبرد و راهبری در شیعه‌پژوهی آکادمیک‏، شیوه تحصیل دانشجویان موفق غرب در دانشگاه‌های برتر جهان‌‌‏، اسلام‌گرایان ترکیه‌ای و تلاش برای تاثیرگذاری دانشگاهی‏، چشم‌انداز مطالعات اسلامی در سوئد و مختصری درباره بایسته‌های زندگیِ دانشگاهی در دوره کارشناسی رشته‌های علوم انسانی اشاره کرد. همچنین فهرست تفصیلی پژوهش‌هایی شیعی در جهان غرب در نیمه اول سال 2016 میلادی‏، شامل عنوان، تصویر و چکیده، در این شماره درج گردیده است.
مطالعه «آفاق شیعه‌پژوهی» به تمام پژوهشگران دانشگاهی‏ و فعالان فرهنگی‏ توصیه می شود. این نشریه در 74 صفحه در شمارگان محدود و به صورت تمام رنگی منتشر شده است. علاقه‌مندان می‌توانند با مکاتبه با تلگرام این نشریه به آدرس @afaqe_shia هر نسخه از این مجله را به مقدار هزینه تولید و پست آن (25 هزارتومان) تهیه کنند. تصویر جلد و فهرست مندرجات در فایل پیوست قابل دسترسی است.

از زبان اسد سیف، مدیر مسئول
"آوای تبعید" که نخستین شماره آن انتشار یافته، عنوان فصلنامه‌ای است که قرار است از این پس در دنیای مجازی انتشار یابد. شماره نخست آن نشاندهنده راهی‌ست که این نشریه در پیش گرفته است. انتشار آن بر یک ضرورت بنیان گرفته و امیدواریم هر شماره بهتر از شماره پیشین انتشار یابد.
آوای تبعید به پشتبانی نویسندگان آن و مخاطبان خود به راه خویش ادامه خواهد داد. می‌کوشد قدردانِ کار آنانی باشد که بی هیچ مزد و منتی، برای آن نوشته‌اند و یا خواهند نوشت.
شماره نخست آوای تبعید 350 صفحه است. این حجم طبیعی‌ست اندکی زیاد باشد. با توجه به امکانِ سرعت در "دانلود"، از شماره بعد خواهیم کوشید تا این حجم را تا 250 صفحه محدود کنیم.
آوای تبعید مرز نمی‌شناسد؛ نه در عرصه آزادی اندیشه و بیان و نه جغرافیای سکونت. هدف همان است که در آغاز نشریه آمده است:
تبعیدی فقط آن کس نیست که از زادبوم خویش تارانده شده باشد. تبعیدی می‌تواند از زبان، فرهنگ و هویتِ خویش نیز تبعید گردد. آن‌کس که شعر، داستان، هنر، فکر و اندیشه‌اش در کشور خودی امکان چاپ و نشر نداشته باشد، نیز تبعیدی است. این نشریه می‌کوشد تا زبان تبعیدیان باشد. تبعید را نه به مرزهای جغرافیایی، و تعریف کلاسیک آن، بل‌که در انطباق با جهان معاصر می‌شناسد.
این نشریه که فعلاً به شکل فصلنامه منتشر می‌گردد، گِرد فرهنگ و ادبیات تبعید سامان می‌یابد. می‌کوشد در همین عرصه هر شماره را به موضوعی ویژه اختصاص دهد. مسئولیتِ هر شماره از نشریه و یا حداقل بخش ویژه آن را سردبیری میهمان بر عهده خواهد گرفت. تلاش بر این است که صداهای گوناگون فرهنگ و ادبیات تبعید در نشریه حضور داشته باشند، چه در قامت سردبیران میهمان، چه در قامت نویسندگانی که به همکاری دعوت می‌شوند.
من، اسد سیف، پذیرفته‌ام که مدیر مسئول آن باشم. انتخاب دبیر و یا دبیران اما به شکلی نو، متغیر خواهد بود. گام در این راه خود تجربه‌ای است نو.
از تمامی خوانندگانی که مطالب این نشریه را جالب و خواندنی می‌یابند، انتظار داریم تا به هر شکل ممکن؛ از ارسال برای دوستان گرفته تا قرار دادن آن در سایت‌ها، فیسبوک و دیگر امکانات دنیای مجازی، ما را در پخش آن یاری رسانند. در همین راستا، پذیرای شنیدن پیشنهاد‌ها و انتقادهای خوانندگان هستیم.

@litera9
یادداشت مولف برای انتشار الکترونیکی رایگان
کتاب "سیروس نهاوندی، حلقه گمشده" دو هفته پس از نخستین نوبت چاپ در خارج از کشور در ایران به شکل غیرقانونی منتشر شد و در تمامی کتابفروشی‌ها قابل خرید بود. یکی از ناشران در رابطه با من برای گرفتن مجوز انتشار، آن را در اختیار وزارت ارشاد قرار داد. کتاب اما اجازه نشر دریافت نکرد. به دنبال استقبال از آن، در اندک زمانی این کتاب با بازبینی مجدد و اضافاتی در خارج از کشور بازچاپ شد. این جلد نیز در داخل کشور به شکل غیرقانونی تجدیدچاپ شد و به شکل علنی در کتابفروشی‌ها به فروش رفته و می‌رود. با اینکه چندین نقد از آن در رسانه‌های داخل کشور منتشر شد، و نشریه "اندیشه پویا" بدون اجازه من با تکه‌پاره نمودن بخش‌هایی از آن، بیش از پنجاه صفحه آن را در یکی از شماره‌های خویش منتشر نمود، باز وزارت ارشاد به آن اجازه نشر نداد.
برای من بسیار دردآور است که کسانی دیگر، خلاف اراده‌ام، از زحمت من بهره مالی ببرند. در همین رابطه تصمیم گرفتم تا آن را از طریق «باشگاه ادبیات» و "کتابخانه9" برای علاقمندان در فضای مجازی منتشر کنم. طبیعی‌ست که اگر کسانی بخواهند آن را بر کاغذ بخوانند، می‌توانند از طریق ناشر آن را تهیه کنند.

تاريخ العثمانيين من قيام الدولة إلى الانقلاب على الخلافة📚📚


يعتبر هذا الكتاب من ضمن سلسلة دكتور «محمد سهيل طقوش» عن أحقاب التاريخ الإسلامي التي صدر منها العديد من الكتب، شملت الحديث عن التاريخ الإسلامي منذ عهد الخلفاء الراشدين مرورًا بالخلافات الإسلامية الثلاثة الرئيسية [الأموية – العباسية – العثمانية]، والدول الإسلامية الأخرى التي ظهرت بشكل متوازٍ مع هذه الدول الكبيرة، وقد اتخذ فيه منهجًا سرديًا من بداية قيام الدولة حتى نهايتها وسقوطها بتفصيل تاريخي للأحداث السياسية مقسمة حسب فترة كل سلطان، مع ذكر المعارك التي حدثت في عهد كل منهم بالإضافة إلى عرض لأعمال بعض السلاطين وشخصياتهم، وتخصيص ثلاثة فصول للحديث عن العلاقات العثمانية الصفوية والعلاقات العثمانية الأوروبية وفصل عن أسباب انهيار الدولة العثمانية.

من مميزات الكتاب أن قائمة المصادر التي عاصرت الأحداث، والمراجع التي اعتمد عليها د.طقوش، تضم مصادر ومراجع واسعة بالعربية والفارسية والعثمانية والتركية والفرنسية والإنجليزية؛ مما يعطي الكتاب ميزة الإحاطة الموسعة بالأحداث التي يؤرخ لها. إلا أن المشكلة التي تواجه الكتاب هو محاولة الجمع بين آراء المؤرخين أصحاب الكتب التي استقى منها الدكتور مادة الكتاب في بوتقة واحدة؛ مما نتج عنه اضطراب أحيانًا في معرفة رأي الدكتور نفسه في الأحداث التي يؤرخ لها، ولكن رغم ذلك أنصح به من يريد أخذ نظرة موسعة على التاريخ السياسي العثماني من البداية إلى النهاية كبديل عن كتاب د. علي الصلابي «الدولة العثمانية عوامل النهوض وأسباب السقوط».

تاريخ العثمانيين من قيام الدولة إلى الانقلاب على الخلافة📚📚


يعتبر هذا الكتاب من ضمن سلسلة دكتور «محمد سهيل طقوش» عن أحقاب التاريخ الإسلامي التي صدر منها العديد من الكتب، شملت الحديث عن التاريخ الإسلامي منذ عهد الخلفاء الراشدين مرورًا بالخلافات الإسلامية الثلاثة الرئيسية [الأموية – العباسية – العثمانية]، والدول الإسلامية الأخرى التي ظهرت بشكل متوازٍ مع هذه الدول الكبيرة، وقد اتخذ فيه منهجًا سرديًا من بداية قيام الدولة حتى نهايتها وسقوطها بتفصيل تاريخي للأحداث السياسية مقسمة حسب فترة كل سلطان، مع ذكر المعارك التي حدثت في عهد كل منهم بالإضافة إلى عرض لأعمال بعض السلاطين وشخصياتهم، وتخصيص ثلاثة فصول للحديث عن العلاقات العثمانية الصفوية والعلاقات العثمانية الأوروبية وفصل عن أسباب انهيار الدولة العثمانية.

من مميزات الكتاب أن قائمة المصادر التي عاصرت الأحداث، والمراجع التي اعتمد عليها د.طقوش، تضم مصادر ومراجع واسعة بالعربية والفارسية والعثمانية والتركية والفرنسية والإنجليزية؛ مما يعطي الكتاب ميزة الإحاطة الموسعة بالأحداث التي يؤرخ لها. إلا أن المشكلة التي تواجه الكتاب هو محاولة الجمع بين آراء المؤرخين أصحاب الكتب التي استقى منها الدكتور مادة الكتاب في بوتقة واحدة؛ مما نتج عنه اضطراب أحيانًا في معرفة رأي الدكتور نفسه في الأحداث التي يؤرخ لها، ولكن رغم ذلك أنصح به من يريد أخذ نظرة موسعة على التاريخ السياسي العثماني من البداية إلى النهاية كبديل عن كتاب د. علي الصلابي «الدولة العثمانية عوامل النهوض وأسباب السقوط».

نشريه نسخه‌هاي خطي، يکي از نشريات پربار در حوزه نسخ خطي بين سال‌هاي 1340 تا 1362 به همت زنده يادان ايرج افشار و محمدتقي دانش‌پژوه، در دانشگاه تهران منتشر مي‌گرديد. در اين مجموعه دوازده جلدي (البته در سال 1387 جلد سيزدهمي نيز از آن از سوي سيد محمد طباطبايي منتشر شد ولي به دلايلي ادامه نيافت)، بيش از هشتاد هزار نسخه به زبان‌هاي عربي، فارسي و تركي مربوط به و برخي كشورهاي جهان، به اختصار معرّفي گرديده و بسيار قابل استفاده است.

سید فرید قاسمی در مجله آیینه میراث شماره 22 نوشته است: استاد ایرج افشار در گفت وگویی با نگارنده درباره این نشریه گفت: «... پس از آن که دوباره باز گشتم به دانشگاه، در این جا فرصتی حاصل شد، چند نشریه ای به وجود بیاید، یکی نشریه نسخه های خطی بود به نام نشریه کتابخانه مرکزی درباره نسخه های خطی که بعدا اسمش را تغییر دادیم به نسخه های خطی: نشریه کتابخانه مرکزی. این نشریه 1339 شروع شد و اولین شماره اش آن موقع منتشر شده است، پیشنهاد انتشارش هم توسط یک دانشمند عرب شد به نام دکتر صلاح الدین منجد که رئیس مؤسسة المعهد المخطوطات العربیه در قاهره بود. مسافرتی به ایران آمده بود و روزی به من و آقای دانش پژوه گفت: شما با این گنجینه های مفصل کتاب های خطی که در مملکتتان دارید باید یک نشریه ای که منحصر باشد به معرفی نسخه های خطی که مرتب هم در بیاید، منتشر کنید. خودشان این کار را کرده بودند و دو سه سالی بود که در قاهره یک همچنین نشریه ای به نام مجلة المخطوطات العربیه منتشر می کردند. باری این پیشنهاد او مثل جرقه ای بود که به آقای دانش پژوه و من اصابت کرد و پیشنهاد دادیم به آقای ذبیح اللّه صفا که رئیس انتشارات دانشگاه بود و گفتیم که این کار انجام بشود. خوشبختانه پذیرفته شد و شروع کردیم و هر دو سه سالی یک دفعه یک جلد منتشر کردیم که حالا دوازده جلدش منتشر شده است»
 
آنطور که در کتاب فهرست نامه ایران آمده است مشخصات این مجله به قرار زیر است:
افشار، ايرج؛ دانش‌پژوه، محمّدتقي؛ (همكار جلد12: اسماعيل حاكمي)؛ طباطبايي (منصور)، محمّد (جلد13): نسخه‌هاي خطّي: نشريه كتابخانه مركزي دانشگاه تهران (مجلّدات 1-13)، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1340-1387، وزيري.
دفتر نخست: 1340، 4+272صص.
دفتر دوم: 1341، 2+285صص.
دفتر سوم: 1342، 2+488صص.
دفتر چهارم: 1344، 4+694صص.
دفتر پنجم: 1346، 6+768صص.
دفتر ششم: 1348، 4+698صص.
دفتر هفتم: 1353، 6+812صص.
دفتر هشتم: 1358، 6+16+310صص.
دفتر نهم: 1358، 2+450+78صص+ عكس‌ها.
دفتر دهم: 1358، 407+81صص+ عكس‌ها.
دفتر يازدهم: 1362، 18+1036صص.
دفتر دوازدهم: 1362، 12+412صص+ عكس‌ها.
دفتر سيزدهم (دوره جديد): 1387، 568ص.
 
در اين نشريه نفيس، بيش از هشتاد هزار اثر دستنوشته به زبان‌هاي عربي، فارسي و تركي مربوط به و ساير كشورهاي جهان، به اختصار معرّفي گرديده است.
 
درباره اين نشريه و معرفي آن مقالاتي هم نوشته شده است از جمله:
1- حرّي، فريبا: “فهرست مشترک نشريه نسخه‌هاي خطّي جلد1 تا 12”، نکـ . نشريه نسخه‌هاي خطّي (تهران): دوره جديد، دفتر13، 1387، صص527-568.
2- حافظيان بابلي، ابوالفضل: “حواشي بر نشريه نسخه‌هاي خطّي”، نکـ . گزارش ميراث (تهران)، دوره دوم، س4، ش40، مرداد ـ شهريور 1389، صص39-40.
3- وفادار مرادي، محمّد: “تأملاتي بر دوره جديد نشريه نسخه‌هاي خطّي”، نکـ . کتاب‌ ماه کليات (تهران): س13، ش11 (پياپي155)، آبان 1389، صص117-119.
4- قاسمي، فريد: “معرّفي نشريه نسخه‌هاي خطّي”، نکـ . آينه ميراث (تهران)، دوره جديد، ش3 (پياپي22)، پاييز 1382، صص203-206.

نخستین شماره گاهنامه «آفاق شیعه‌پژوهی» منتشر شد.
این نشریه با هدف پیشبرد و راهبری پژوهش‌ها با موضوعات شیعی در عرصه دانشگاهی منتشر شده است. از جمله مطالب این شماره می‌توان به پرونده راهبرد و راهبری در شیعه‌پژوهی آکادمیک‏، شیوه تحصیل دانشجویان موفق غرب در دانشگاه‌های برتر جهان‌‌‏، اسلام‌گرایان ترکیه‌ای و تلاش برای تاثیرگذاری دانشگاهی‏، چشم‌انداز مطالعات اسلامی در سوئد و مختصری درباره بایسته‌های زندگیِ دانشگاهی در دوره کارشناسی رشته‌های علوم انسانی اشاره کرد. همچنین فهرست تفصیلی پژوهش‌هایی شیعی در جهان غرب در نیمه اول سال 2016 میلادی‏، شامل عنوان، تصویر و چکیده، در این شماره درج گردیده است.
مطالعه «آفاق شیعه‌پژوهی» به تمام پژوهشگران دانشگاهی‏ و فعالان فرهنگی‏ توصیه می شود. این نشریه در 74 صفحه در شمارگان محدود و به صورت تمام رنگی منتشر شده است. علاقه‌مندان می‌توانند با مکاتبه با تلگرام این نشریه به آدرس @afaqe_shia هر نسخه از این مجله را به مقدار هزینه تولید و پست آن (25 هزارتومان) تهیه کنند. تصویر جلد و فهرست مندرجات در فایل پیوست قابل دسترسی است.

از جمله آثار برگزیده این همایش، در بخش پژوهش، مقاله انگلیسی با عنوان: «یک مجموعه مخطوط و نفیس یکصد رساله ای فلسفی در کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی (ره) در قم»/
Hossein Mottaqi,
“MS Qom, Kitābḫāna Āyatullāh Marʿāšī 286 An 11th/17th Century Iranian Anthology of Philosophical and Theological Works in Arabic and Persian“
بوده است که سال 2016 در نشريه مطالعات عربی - یونانی (SGA)، منتشر شده بود.
باید افزود، تمامی متونی که در نهضت ترجمه نخست، از میراث کهن یونان به عربی برگردانده يا شرح شده و بسط داده شده‌اند، در حوزه‌ي مطالعاتي و پژوهشي این نشریه‌ي علمي قرار می‌گیرند. اين نشريه علمي در دانشگاه پيزا در ايتاليا، زیر نظر شورای پژوهش اروپا (ERC) منتشر ميگردد و تاکنون شش شماره از آن منتشر گرديده است.
@almajlesilib