مكتبة المجلسي ودارالتراث

اتهامات بی پایه به مرحوم سید اسد الله خرقانی در کتاب مقداد نبوی

در کتاب آقای نبوی یکی از خوشمزه ترین فصل ها فصل مربوط به مرحوم سید اسد الله خرقانی است. دست کم در این مورد این نویسنده می توانست به پژوهش خوب دوست فاضل آقای رسول جعفریان مراجعه کند. البته یکی دو ارجاعی به این کتاب در این فصل دیده می شود اما معلوم است که رویکرد آقای جعفریان را نویسنده ما نمی پسندد. نویسنده ما ظاهرا با مشروطه مخالف است. تا اینجای کار البته قابل فهم است گرچه برای من مقبول نیست منتهی به راستی کدام محقق منصفی می پسندد که شما عقاید شخصی خود را بر واقعیت های تاریخی تحمیل کنید؟ کاری که آقای نبوی در این فصل کرده مصداق آشکار و بی پرده تحریف در تاریخ و اتهام زنی غیر مستند است. با چند خبر واحد بی پشتوانه و اتهام زنی های معمول دوران مشروطه و بر پایه گفته چند تن از مستبدین و مخالفان قسم خورده مشروطه سید اسد الله خرقانی را متهم به ازلی بودن کرده و از همینجا به شخصیت و اندیشه او اتهام های بی معنا زده است. تمام این فصل متکی است بر مشتی اتهامات، مصادره به مطلوب ها و سفسطه ها که حقیقتا من نمی دانم چه نامی بر این کار بگذارم. جالب این است تقریبا در هر صفحه نویسنده ناچار بوده در برابر تصریحات خود خرقانی که نشان از عقیده اسلامی او دارد همه جا بر سنتی تأکید کند که به عقیده او ازلیان داشته اند و بدین ترتیب به نظر نویسنده ما خود را مسلمان جا می زده اند. به تعبیر دیگر ایشان می فرماید مرغ من یک پا دارد. من بر اساس چند مورد اتهام زنی در عصر مشروطه خرقانی را ازلی می دانم و مهم نیست که همه جا و تقریبا در هر صفحه ای از این فصل در برابر شواهد قطعی و تصریحات خود خرقانی بگویم و ادعا کنم که او نهان زیستی به خرج داده است. به نظر شما آیا این شیوه رواست؟

من نمی دانم انگیزه واقعی نویسنده از نوشتن چنین کتابی چه بوده است. اما اگر آن را به منظور ارائه تحقیقی تاریخی در حوزه تفکر دینی نوشته من به عنوان یک معلم این رشته از بیست به ایشان نمره دو می دهم. این کتاب به هیچ وجه اعتباری ندارد. مجموعه ای است از سفسطه ها و نقل اتهامات بی پایه و استدلالات دوری. کمترین آشنایی با تاریخ فرهنگی و دینی و اجتماعی اواخر عصر قاجار و صدر مشروطه کافی است تا بی اعتباری این کتاب را گواهی دهد.

🆔تاریخ مردم
کسروی در کتاب «تاریخ مشروطه,چ بیست و ششم،تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر ص۴۸» می نویسد:
« در جنبش مشروطه دو دسته پا در میان داشته اند: یکی وزیران و درباریان و‌مردان برجسته و به نام و دیگری بازاریان و کسان گمنام و بی شکوه، ان دسته کمتر یکی درستی نمودند و این دسته کمتر یکی نادرستی نشان دادند.هر چه هست کارها را این دسته گمنام و بی شکوه پیش بردند و تاریخ باید به نام اینان نوشته شود»
متن بالا، همچون هر متن دیگر در خلا متولد نشده است بلکه استعاره ای از منازعه و‌کشمکش میان نیروهای اجتماعی است .به نظر می رسد .مردم در این متن ، انسانهای گمنام و بی شکوه هستند، اکثریت جامعه را شکل می دهند .این اکثریت بی شکوه در عصر بی خبری چگونه خود را روایت کرده اند ایا خودشان راوی خود بوده و یا دیگران انها را در روایت مسلط ،روایت کرده اند؟
مردم پیشتر، در ساختار عمودی فرهنگ سیاسی بالا پایین و یا به عبارتی آمریت و تابعیت بوده اند.یعنی آمران،در واقع بدنه حاکمیت ،و تابعان همان توده های گمنام و بی شکوه بوده اند.مردم تابع، چگونه می توانسته اند با آمران،که دارای ساخت زبانی «بالا-پایین» بوده سخن بگویند؟
با ورود به جنبش مشروطه ،به صورت متناقض نما ،این هرم مورد تهدید قرار گرفته، و گفتارهای فروخفته در حافظه تاریخی که در معادله قدرت سرکوب شده، از «پایین به بالا» به روایتی فراگیر بدل می شود. مردم و‌توده های گمنام، واژه جدید مشروطیت و مفاهیمی چون عدالت را برای رهایی خود از طوق آمران قدرت و‌خوانین در مناسبات ملوک الطوایفی ، می دانند..
نیروهای اجتماعی در این جنبش معمولا پایگاه اجتماعی متفاوتی دارند،نمی توان آنها را جملگی نمایندگان مردم دانست انها در سطوح متفاوت به نمایندگی از توده ها سخن می گویند.
برخی از طبقه اعیان و اشراف سنتی، در مناسبات کهن دارای منابع قدرت بوده ، خطرات و ظرافت های مناسبات قدرت را می دانند،زبانی گویا دارند و دو پهلو سخن می گویند می توانند هم با همایونی همراهی کنند و هم برای تحولاتی در مسیر مشروطیت ادای نوگرایی درآورند و نوگرایی را عاملی به سود شاه و‌مردم القا نمایند و اما اکثریت خاموش معمولا به منابع قدرت که مهمترین انها ابزار بیان است دسترسی ندارند، هیچگاه روایتگر خود نبوده و دیگران یا نخبگان به صور مختلف راوی انها بوده اند.راویان انها گاهی دور گاهی نزدیک بوده اند
معمولا توده های گمنام،بی نشان و بی شکل ، ظرافت ها و معادلات در مناسبات قدرت راچ به خوبی نمی دانند و در بیان فردی و بی طنین خود، با سبکی ساده برآمده از ساختار ذهنیت محلی خود سخن می گویند و بر یک یا چند چیز منحصر مانند عدالت،قانون و.. تاکید می کنند.
به گمان کسروی از این رو، هر آنکه به ابزار قدرت متصل است دم از مشروطیت می زند زبان و‌عملش ممکن است به اقتضای مناسبات قدرت تنظیم شود. اما آنکه منفصل از قدرت است، زبان عینی تری را بیان می کند.
در روایت سنتی غالب،معمولا تاریخ نگاران نماینده نخبگان و صاحب نام ها بوده و به خاطر تقرب به قدرت مرکز، جانب طبقه مسلط و ایدولوژی حاکم را داشته و‌کمتر به طور خاص زبان حال مردم بوده اند.از این رو، این گزینه ها از رویکرد تاریخ نگاری ، نشان می دهد که در تاریخ مشروطه باید به روایت مردم روی اورد زیرا ‌مردم را که همیشه در حاشیه بوده،اکنون به متن امده اند، حامل روایت هستند.
با این نگاه، مردم عادی ،کنش‌گران مشروطه هستند اما چون در ان دوران، رعیت در زیر بار تازیانه، نمی توانست روایت کند لذا در زیر بیرق مبارزان به نام، قرار گرفته است. تاریخ نگاران نیز به شیوه مرسوم و بنا به عادت واره ذهنی خود،نخبه گرا بوده اند. تاریخ نیازمند بازنمایی جدیدی از جهان است که در آن، روایت مردم عادی نگاشته شود: تاریخ نگاری مردم ،تاریخ مردمان خاموش!.
منازعه ای که زبان فرودستان را به روایتی از تاریخ‌نگاری بدل می سازد و روایت نخبه گرا را در پیوند با مردم قرار می دهد که با وجود مردم، معنا و ارزش پیدا می کند.لذا با این رویکرد، روایت مردم هم وارد تاریخ‌نگاری می شود و در روابط جدیدی با قدرت قرار می گیرد .« مردم» در اینجا بر روایت همیشه بارز نخبگان، طبقات اعیان و اشراف و ملاکان ،منطبق نیست دنبال هویت تازه و‌متمایز برای ابراز خویشتن ،فراروی از وضعیت پیشین و موضوعیت در تاریخ است.✅

حجة ‌الاسلام والمسلمین سیدابوالحسن نواب رئیس سابق مرکز خدمات حوزه‌های علمیه:

هیچ‌ کدام از دولت‌های بعد از انقلاب تاکنون، به‌اندازه آقای هاشمی به این حوزه علمیه و روحانیان خدمت نکردند.
تمام این قوانینی که ما امروزه از آن‌ها استفاده می‌کنیم، از سطح‌بندی مدارج طلاب که در شورای عالی انقلاب فرهنگی دوره ریاست ایشان تصویب شد، تا اعزام به خارج از کشور و غیره همه خدماتی بود که در دوره آقای هاشمی انجام شد.
موسسه امام خمینی که من در دهه هفتاد قائم‌مقام آن بودم، فقط و فقط با کمک آقای هاشمی ساخته شد. ایشان در حین ساختن ازاینجا بازدید کرد و هر نوع کمکی که از دستش برآمد برای ما انجام داد. اگر آقای مصباح موفق شدند که دانشجویان خود را اعزام کنند به کانادا و امریکا فقط و فقط با کمک آقای هاشمی رفسنجانی بود. اگر موفق شدند موافقت‌نامه اعزام را بگیرند در زمان آقای رفسنجانی بود. تصویب اساسنامه مؤسسه امام خمینی در شورای عالی انقلاب فرهنگی در زمان ریاست آقای هاشمی رفسنجانی بود و همه بنیادهای فرهنگی و تبلیغاتی که در قم تقویت شد در زمان ایشان بود و همه بنیادهای فکری را که یک‌به‌یک می‌توانم تاریخچه‌شان را بگویم همه در زمان ایشان بود.
هیچ‌کس اندازه ایشان در تقویت حوزه‌های علمیه جدی و برای زیرساخت‌های شهر قم این‌قدر جدی نبود. او بسیار برای سرنوشت طلبه‌ها غمخوار بود. من رئیس مرکز خدمات حوزه بودم و از خدمات ایشان خبر دارم و حال آنکه هیچ‌وقت هم اهل سرو صدا نبود و تبلیغات نمی‌کرد

آقای هاشمی همین بود؛ صادق صادق. نه به امام دروغ گفت نه به مقام معظم رهبری. نظراتش را همیشه گفت و همیشه هم تسلیم بود. نظراتش را می‌گفت ولی بعد می‌گفت شما ولی امر هستید هر چه بگویید من تبعیت می‌کنم. ولی نظرات من این است، برداشت من این است... با امام هم همین‌طور بود...
آقای هاشمی هم بر تقویت امام از هستی و عمرش مایه گذاشت و از امام حمایت کرد و هم درباره رهبری. ..
صبوری ایشان آدم را به عجز و از پا درمی‌آورد. این‌همه به ایشان گفتند و گفتند و ایشان هیچ خمی به ابرو نیاورد و هیچ گله و شکایتی نکرد و هیچ لحظه‌ای از حمایتش از امام، انقلاب، اسلام، نظام، مقاومت و فلسطین دست برنداشت...
چه زمین‌هایی که برای ساخت مسکن به طلاب اهدا کرد.

یادمان نرود که ایشان بود برای اولین بار به سراغ زمین فدک رفت.
ایشان ذاتش همین بود. به اهل‌بیت علاقه عجیبی داشت. دل عجیبی داشت. خیلی صاف‌تر، خالص‌تر و پاک‌تر از آنی بود که در تلویزیون نشان می‌دهند.
آنچه من پشت دوربین‌ها در این چهل‌وچند سال اُشهد بالله از ایشان دیدم جز صفای روح، پاکی، از خودگذشتگی، جوانمردی و فداکاری نبود. در راه انقلاب، نظام، امام، رزمندگان و مردم هیچ‌وقت از فداکاری کم نگذاشت و مردم هم در تشییع جنازه حقش را ادا کردند.
درسی که ما از آقای هاشمی باید یاد بگیریم این است که این‌قدر بی‌تحمل نباشیم. بی‌تحملی نکنیم. همدیگر را تحمل‌کنیم. تا یکی چیزی گفت نگوییم این آقا مخالف فلان است و فلان. درس ایشان به ایرانی‌ها این است که همدیگر را تحمل‌کنیم.

از دیدگاه حضرت استاد آیةالله نجابت همه توفیق حضرت امام از این ناشی میشد که دلاّل خدا بود و همه را به خدا میخواند. دعوت به نفس نمیکرد. از خود هیچ نداشت و فانی در خدا بود. حدیث سرو، ص 149.

🔸 دو اسوه برجسته

🔹 دو نفر همیشه نظر بنده را به خودشان جلب می کردند: آقای آخوند ملا علی همدانی، وآقای شیخ علی محمد بروجردی.

🔸 آخوند ملا علی یک فقیه اصولی خیلی خوب و قوی و جزء شاگردهای بسیار خوب مرحوم حاج شیخ عبدالکریم حائری بودند.

🔹 در علم رجال متبحر و صاحب نظر بودند، و با تفسیر و اخبار هم مانوس بودند و اهل سلوک و مسائل اخلاقی هم بودند.

🔸 آن چیزی که نظر من را جلب کرد منهای همه این فضائل معنوی این است که مجتهد عالیمقامی مثل آقای آخوند که در هر حوزه ای می رفت بلاشک یا در رأس قرار می گرفت یا جزء رئوس بود به همدان می رود و ساکن می شود و از ریاست و مرجعیت صرف نظر می کند. در حالی که مردم همدان مقلد ایشان بودند.

🔹 می گفتند: بین مرحوم آقای بروجردی و مرحوم آخوند مشکلی پیدا شد مردم همدان به آقای بروجردی با آن عظمت پیغام دادند اگر شما ایشان را نمی شناسید ما هم شما را نمی شناسیم. مردم این چنین ارادت دارند و مخلص او هستند و رساله نمی دهد!

🔸 مرحوم آقا شیخ علی محمد هم یک ملای درجه یک بود که در بروجرد ساکن شده بود.

از سخنان مقام معظم رهبری به مناسبت برگزاری کنگره آیة الله العظمی آخوند ملا علی همدانی.

🔸خاطرات خانم فریده مصطفوی از امام خمینی:

🔹زمانی که همگی به دور هم جمع می شدیم، تعداد بچه ها زیاد می شد و با توجه به محیط کوچک خانه، سر و صدای سرسام آوری ایجاد می گشت. با این همه آقا و خانم بسیار صبوری و تحمل به خرج می دادند و هرگز اعتراضی نمی کردند.

🔸از رسومات بارز آقا، خوابیدن های بعد از ظهرشان بود. زمانی که بچه ها به جان هم می افتادند، هیچکس قدرت آرام کردن آنها را نداشت، با این حال حتی یک بار هم آقا حرفی راجع به سر و صدای بچه ها نزدند.

🔹از شایعه های ایجاد شده آن بود که می گفتند: آقا هندوانه را نمک می زنند و داخل آفتاب می گذارند و سپس می خورند تا ریاضت بکشند؛ با این حال اصلا این گونه نبود. آقا هرگز نعمت های خداوند را ضایع نمی کردند و اگر بنا به ریاضت کشیدن بود، اصلا هندوانه ای نمی خوردند. چه دلیلی وجود داشت که این گونه کنند؟!

🔸در مقابل آقا بسیار به طعم خوب غذا علاقه مند بودند و بر روی مزه ها بسیار حساس بودند. هرزمان صحبتی از غذا به میان می آمد همگان می دانستند که غذای خانه آقا از همه جا خوشمزه تر است. خانم همواره در حال سرکشی به آشپزخانه و اضافه کردن چاشنی غذاها بودند.

@bazmeghodsian

🔻تذکّر: برخی دوستان گفته اند: رابطه شهيد مطهرى با استاد سلوكى خود (مرحوم طهرانی) به دلالت رسول اكرم (ص) و امام حسين (ع) در خواب آغاز شده است.

🔹اگر جریان خواب هم مثل تاریخ سازی های جریان طهرانی نباشد که نهضت امام خمینی را به پیشنهاد و دلالت طهرانی می دانند!! باید بگوییم خود شهید مطهری هم به آن خواب چندان اعتقادی نداشته، والاّ اگر خواب را حجّت می دانست - به اذعان خود طهرانی - تنها یک دهم خود را تسلیم او نمی کرد! بلکه با تمام وجود تسلیم او می شد، و در آخر هم ارتباطش را با او کم نمی کرد و به امام نمی پیوست.

🔸مطهری امام را بسیار بالاتر از طهرانی و امثال او می دانست. او علی رغم عدم رضایت مرحومین حداد و طهرانی، با تمام وجود در خدمت اهداف امام قرار گرفت و با نیل به مقام اعلای شهادت همه مدعیان را در حسرت وانهاد. مطهری عاقل تر از این بود که طبق یک خواب، خود را کاملا تسلیم یک انسان جایز الخطا بکند. روحش شاد که جامعه ما چه نیازمند است به بینش مطهّر او!

@bazmeghodsian

🔸من اخلاقم این است!

🔹برداشت شخصی من این است که چون امام از نظر اخلاقی آدم مخلصی بودند در برخوردها خیلی مردم داری نمی کردند و بعضی مردم داری هایی که برخی داشتند ایشان نداشتند.

🔸پس از چند سال که ما شاگرد امام بودیم بنده بعد از درس می رفتم از نزدیک با امام صحبت می کردم و در راه سوال و جوابی می کردم، با این وصف امام اسم مرا نمی دانستند. آقای امینی نقل کردند که من یک روز گفتم آقای کنی این را گفته! امام فرمودند که آقای کنی کیست؟ تطبیق نمی کنم. گفته بودند آقای کنی هفت سال است درس شما می آید. او را نمی شناسید؟ فرموده بودند: نمی دانم. بعدا در بحث مرا نشان داده بودند گفته بودند که بله این را که می شناسم اما اسمش را بلد نیستم!

🔹آقای امینی از امام گله کرده بودند که اینکه نمی شود، شما توجهی به شاگردانتان ندارید و آنها را نمی شناسید!

🔸امام می گفتند: من اخلاقم این است. طبع من این طور است. نه اینکه بخواهم بی اعتنایی کنم. طبعم این طور است. دنبال اینکه مرتب بگویم این کیست، آن کیست، از کجا آمده، چه کار می کند نیستم. حالا اگر می گویید عیب است خوب عیب دارم، اگر هم عیب نیست که من این طور عمل می کنم.

(آیةالله مهدوی کنی)

🔸 دو اسوه برجسته

🔹 دو نفر همیشه نظر بنده را به خودشان جلب می کردند: آقای آخوند ملا علی همدانی، وآقای شیخ علی محمد بروجردی.

🔸 آخوند ملا علی یک فقیه اصولی خیلی خوب و قوی و جزء شاگردهای بسیار خوب مرحوم حاج شیخ عبدالکریم حائری بودند.

🔹 در علم رجال متبحر و صاحب نظر بودند، و با تفسیر و اخبار هم مانوس بودند و اهل سلوک و مسائل اخلاقی هم بودند.

🔸 آن چیزی که نظر من را جلب کرد منهای همه این فضائل معنوی این است که مجتهد عالیمقامی مثل آقای آخوند که در هر حوزه ای می رفت بلاشک یا در رأس قرار می گرفت یا جزء رئوس بود به همدان می رود و ساکن می شود و از ریاست و مرجعیت صرف نظر می کند. در حالی که مردم همدان مقلد ایشان بودند.

🔹 می گفتند: بین مرحوم آقای بروجردی و مرحوم آخوند مشکلی پیدا شد مردم همدان به آقای بروجردی با آن عظمت پیغام دادند اگر شما ایشان را نمی شناسید ما هم شما را نمی شناسیم. مردم این چنین ارادت دارند و مخلص او هستند و رساله نمی دهد!

🔸 مرحوم آقا شیخ علی محمد هم یک ملای درجه یک بود که در بروجرد ساکن شده بود.

از سخنان رهبر انقلاب به مناسبت کنگره آیة الله العظمی آخوند ملا علی همدانی.

@bazmeghodsian

🔸من اخلاقم این است!

🔹برداشت شخصی من این است که چون امام از نظر اخلاقی آدم مخلصی بودند در برخوردها خیلی مردم داری نمی کردند و بعضی مردم داری هایی که برخی داشتند ایشان نداشتند.

🔸پس از چند سال که ما شاگرد امام بودیم بنده بعد از درس می رفتم از نزدیک با امام صحبت می کردم و در راه سوال و جوابی می کردم، با این وصف امام اسم مرا نمی دانستند. آقای امینی نقل کردند که من یک روز گفتم آقای کنی این را گفته! امام فرمودند که آقای کنی کیست؟ تطبیق نمی کنم. گفته بودند آقای کنی هفت سال است درس شما می آید. او را نمی شناسید؟ فرموده بودند: نمی دانم. بعدا در بحث مرا نشان داده بودند گفته بودند که بله این را که می شناسم اما اسمش را بلد نیستم!

🔹آقای امینی از امام گله کرده بودند که اینکه نمی شود، شما توجهی به شاگردانتان ندارید و آنها را نمی شناسید!

🔸امام می گفتند: من اخلاقم این است. طبع من این طور است. نه اینکه بخواهم بی اعتنایی کنم. طبعم این طور است. دنبال اینکه مرتب بگویم این کیست، آن کیست، از کجا آمده، چه کار می کند نیستم. حالا اگر می گویید عیب است خوب عیب دارم، اگر هم عیب نیست که من این طور عمل می کنم.

(آیةالله مهدوی کنی)

🔹زمانی که همگی به دور هم جمع می شدیم، تعداد بچه ها زیاد می شد و با توجه به محیط کوچک خانه، سر و صدای سرسام آوری ایجاد می گشت. با این همه آقا و خانم بسیار صبوری و تحمل به خرج می دادند و هرگز اعتراضی نمی کردند.

🔸از رسومات بارز آقا، خوابیدن های بعد از ظهرشان بود. زمانی که بچه ها به جان هم می افتادند، هیچکس قدرت آرام کردن آنها را نداشت، با این حال حتی یک بار هم آقا حرفی راجع به سر و صدای بچه ها نزدند.

@bazmeghodsian

🔻مگر هر کس ریش خود را بتراشد فاسق است؟!

مرحوم آیة الله العظمی موسوی اردبیلی:

یک روز خدمت امام بودم و آقای موسوی تبریزی هم حضور داشت، ایشان به امام گفت: قضات دادگستری که ریش‌شان را دو تیغه- سه تیغه می‌کنند، فاسقند و قضاوتشان درست نیست! ما هم هر چه به آقای موسوی اردبیلی می‌گوییم دادگستری را منحل کنند، ایشان می‌گویند صلاح نیست!

امام به شدت با موسوی تبریزی برخورد کردند و گفتند: چرا مواظب حرف خودت نیستی، از کجا می‌دانی که این‌ها فاسقند؟!‌

‌‌گفت: از این که ریش خود را می‌تراشند!

امام فرمودند: خب بتراشند، شاید از کسی تقلید می‌کنند که تراشیدن آن را حرام نمی‌داند.

گفت: شما می‌فرمایید حرام است!

امام فرمودند: من کجا گفته‌ام حرام است؟! من احتیاط کرده‌ام! از کجا می‌دانی آن‌ها مقلد من هستند؟! مگر همه مردم باید از من تقلید کنند؟! از هر که خواستند تقلید کنند!

امام این گونه سخنان را خیلی راحت می‌گفتند و اصلاٌ برایشان سنگین نبود. شاید اگر کس دیگری در موقعیت امام بود می‌گفت با وجود من چه کسی ادعای مرجعیت می‌کند؟!‌

فصلنامه ‎حضور، ج ۷۷، ص ۱۹۹-۲۰۴.

@bazmeghodsian

🔸كرامت آیة الله العظمی بروجردی

من و برادرم در ایام تحصیل در قم خانه ای اجاره کردیم که متعلق به خانمی بود به نام عذرا خانم.

چند ماه از آخرین باری که پدرم به دیدن ما آمده بود میگذشت و کمکی که از جانب ایشان به ما می شد مدت زیادی عقب افتاد. پدرم به سفر عتبات و سوریه رفته بود. پنج ماه طول کشید و در این مدت وضع مالی ما به هم ریخت. چون ما از آقای بروجردی شهریه نمی گرفتیم.. پدرم ما را منع کرده بود که غیر از پرداختی خودشان پول دیگری بگیریم و رسم ما هم این نبود که از کسی کمک بخواهیم.

بسیار مقروض شدیم و به صاحب خانه و بقال و نانوا و... بدهکار شدیم. به صورتی که دیگر نه روی نسیه گرفتن داشتیم و نه آنها به ما جنس نسیه می دادند.

بعد از گذشت مدتي عذرا خانم که اجاره خانه اش عقب افتاده بود بدون اطلاع ما نزد یکی از فضلای اهل گیلان به نام آقا شیخ فضل الله سعادت رشتی که از نزدیکان آقای بروجردی بود و در بیت ایشان رفت و آمد داشت، رفته بود و به او گفته بود: شما که با آقای بروجردی رفت و آمد دارید به ایشان برسانید که این دو بچه که مستأجر من هستند چیزی در بساط ندارند. فقط یک زیلو زیر پایشان هست، حتی اجاره هم نمی دهند.

این آقا را به منزل ما آورد. آقای سعادت از نزدیک وضع ما را دید و فقط به ما گفت که شما امروز ساعت یازده بیایید منزل آقای بروجردی، با شما کار دارم.

احساس ما این بود که چون بدهکاریم و نمی توانیم خودمان را اداره کنیم می خواهند ما را از قم اخراج کنند. با ترس از برخوردی که قرار است با ما شود به منزل آقای بروجردی در کوچه عشقعلی رفتیم. آقای سعادت ما را به اتاقی هدایت کرد که وقتی آقای بروجردی ملاقات هایشان تمام می شد و می خواستند به اندرونی بروند باید از این اتاق ها عبور می کردند. مدت زیادی نگذشت که آقای بروجردی آمدند و هنگامی که خواستند از جلوی ما بگذرند، آقای سعادت ما را به آقای بروجردی . معرفی کرد و گفت: این دو نفر از طلبه های ما هستند و پدرشان مدتی است به سفر رفته و در نتیجه خرجی به آنها نداده است. به همین دلیل کمی مقروض شده و نیاز به کمک دارند و مناسب است حضرتعالی عنایتی بفرمایید.

آقای بروجردی خیلی با ابهت بود. به سمت ما برگشتند و نگاهی به من و اخوی کردند و لبخندی زدند و با صدای آهسته فرمودند: آقایانی که توانایی مالی ندارند چرا زود به قم می آیند؟!

بعد از جیبشان کلیدی درآوردند و در قفسه ای را که به دیوار بود باز کردند. دست بردند داخل قفسه و یک دسته پول درآوردند. سؤال نکردند که چقدر قرض دارند، پول را بدون اینکه بشمارند به آقای سعادت دادند.

بعد از خارج شدن از آنجا ایشان فورا این پول را جلوی ما شمرد. هشتاد و چهار تومان بود، به توصیه شخص آقای بروجردی قرار شد خود آقای سعادت قرض های ما را بدهند. لذا به همراه او راه افتادیم و در گذر صادق هرآنچه را ما به مغازه داران بدهکار بودیم پرداخت کرد. بابت سه ماه اجاره خانه، سی تومان هم به آن صاحب خانه بدهکار بودیم. بعد از اینکه این پول را به صاحب خانه داد، متوجه شدیم که کل بدهی ما هشتاد و چهار تومان بود و پولی هم که آقای بروجردی به ما داده بود هشتاد و چهار تومان بود.

روایات و خاطرات سید مهدی امام جمارانی جلد اول ص 144 - 143.

@bazmeghodsian

‼️لطفاً دقیق بخوانید‼️

✅امیرالمومنین امام علی علیه‌السلام با اصحاب خود نشسته بود که زنی زیباروی از کنارشان گذشت. چشم‌های همه به او خیره گشت.
امیرالمومنین امام علی علیه‌السلام فرمودند:
((چشمهای این نرینِگان، حریصانه می‌نگرد و این نگریستن، مایه تحریک آنان است. هرگاه یکی از شما، زنی را دید و از او خوشش آمد، با همسر خود آمیزش کند؛ زیرا که او نیز زنی همانند همسر خود اوست.))
📚نهج البلاغة، الحکمة ۴۲۰

✍این روایت، چند نکته دارد:
یک) امیرالمومنین، در کنار اصحاب خود بودند نه میان مردم عادی. در میان اصحاب ایشان، انسان‌های پاک و وارسته و کم‌نطیری وجود داشتند.

دو) در روایت، اشاره شده همه اصحاب، خیره به صورت آن زن شدند. زنی که چنین توجهی از چنان اصحابی جلب می‌کند، قطعاً از حجاب عرفی جامعه (که درباره کیفیتش بین مورخین و فقها اختلاف وجود دارد) فاصله زیادی داشته است.

سه) بر خلاف رویه‌ای که می‌شناسیم، امیرالمومنین نه تنها تذکری به آن زن نمی‌دهند، بلکه به اصحاب خود تذکر می‌دهند که:
((برادرم نگاهت!))
بدون اینکه به آن بانو بگویند:
((خواهرم حجابت!))

میان این ((علی)) که در نهج‌البلاغه و تاریخ خاک می‌خورد، تا آن ((علی)) که به نامش هر چه می‌خواهند می‌کنند، فاصله‌ای است مافوق تمام فاصله‌ها.
@saqaleyn
📚@nasiri42