مكتبة المجلسي ودارالتراث

در مورد کتاب "النقض"، نوشته زیر از آقای بابائی، خواندن دارد?

از مهم‌ترین و ارزشمند‌ترین کتب کلامی شیعه، «بعضُ مثالب النّواصب فی نقض بعض فضائح الرّوافض» است که به کتاب «نقض» یا «النقض» شهره است. این کتاب بسیار مهم و خواندنی را عبدالجلیل قزوینی رازی در نیمۀ دوم قرن ششم، در پاسخ به نقدهای کتاب «بعض فضائح الرّوافض» بر شیعه، به زبان فارسی نوشته است. عبدالجلیل قزوینی، عالمی معتبر در میان دانشمندان شیعی قرن ششم بود و در ری، مرجعیت دینی داشت.
مؤلف در سرتاسر کتاب، در ضمن دفاع محکم از مرزهای تشیع، از مقام و حرمت اصحاب و خلفای راشدین و پاکی همۀ همسران پیامبر نیز سخن می‌گوید و شاید بیش از ده بار می‌نویسد: «عقیدۀ ما دربارۀ ابوبکر و عمر، بیش از این نیست که علی(ع) از آن دو بهتر بود.» چند بار هم به کتاب دیگرش به نام «تنزیه عایشه» استناد می‌کند. تصور اینکه یکی از بزرگ‌ترین علمای امامی، کتابی در اثبات پاکی عایشه و رفع تهمت از او نوشته باشد.
کتاب نقض، سرشار است از مخالفت با لعن اصحاب و خلفا. گاهی نیز چنان از دینداری خلفای نخست دفاع می‌کند که گویی اعتقاد به سلامت و صداقت آنان، جزئی از مذهب شیعه است. برای نمونه، در بند ۹۲ کتاب، خدمات ابوبکر را به اسلام و پیامبر(ص)، یک‌یک نام می‌برد و می‌نویسد: ابوبکر، پیامبر را خدمت کرد و در انفاق دستی گشاده داشت و مال‌دوست نبود و پس از مرگ، جز گلیمی از او باقی نماند...
در بند چهار کتاب نیز شیعه را از طلب رحمت برای ابولؤلؤ (قاتل عمر) بری می‌داند و می‌گوید: «و اما طلب رحمت برای ابولؤلؤ و شتم صحابه، دعوی بی‌حجّت است و حوالتی بی‏‌برهان و نقلی نادُرُست.»(همان، ص۲۰)

اين ايام وروز تولد حضرت اباعبد الله ع را فرصتى بشمار آوردم كه در باره ازدواج ام المومنين والمومنات حضرت خدیجه سلام الله عليها پیش از پیامبرگرامى اسلام ص را بررسى كرده وبگويم آيا آن حضرت ، پيش از پيامبر ص با شخصى ازدواج كرده بوده است ويا اينكه هنگام ازدواج با حضرت ، باكره بوده اند ؟

پیش از پاسخ به این سوال عرض می کنم که علاقه و محبت پیامبر به حضرت خدیجه ع به عنوان پشتوانه ای که اموال کلانش را آن هم از روی تدین در راه اسلام هزینه کرد بر احدی از مورخین مسلمان و غیر مسلمان و سنی و شیعه پنهان نیست.
پیامبر خدا درباره ی او فرمود :
ما أبدلنی الله خیرا منها، صدقتنی إذ کذبنی الناس، وواستنی بمالها اذ حرمنی الناس، ورزقنی الله الولد منها ولم‌یرزقنی من غیرها.
یعنی : خدا زنی بهتر از خدیجه به من نداد. هنگامی که مردم تکذیبم می‌کردند، او مرا تصدیق کرد و هنگامی که مردم مرا تحریم کردند، با ثروتش کمکم کرد. و خدا از او فرزندانی به من داد در حالی که از دیگر زنانم به من فرزندی نداد.
مطلب بالا را شیخ مفید در الافصاح، ص۲۱۷ نقل کرده است و دیگران نیز آن را نقل نموده اند.

اما سوالی که در این نوشتار به دنبال پاسخ آن هستیم این است که : آیا حضرت خدیجه(س) پیش از ازدواج با پیامبر، شوهر دیگری اختیار کرده یا نه، اختلاف نظر وجود دارد.
اکثر منابع تاریخی اهل سنت، ازدواج‌های پیشین حضرت خدیجه (س) را پذیرفته و نام‌های شوهران و فرزندانشان را ذکر کرده‌اند. بلاذری در انساب الاشراف، «ابوهاله هند بن نباش» را همسر خدیجه پیش از ازدواج با پیامبر (ص) دانسته است.
ابن حبیب نیز در کتاب «المنمّق»، در معرفی «نباش» او را مکنّی به ابوهاله و شوهر خدیجه(س) قبل از پیامبر (ص) معرفی کرده است. ابن حبیب همچنین در «المحبّر» در بیان اسامی کسانی که سه بار ازدواج نموده‌اند، نام حضرت خدیجه (س) را نیز آورده است و در این باره به ازدواج حضرت خدیجه (س) با «اباهاله النباش الاسیدی» و «عتیق بن عابد بن عبدالله بن عمر بن مخزوم» قبل از ازدواج با پیامبر (ص) تصریح کرده است.

با این حال برخی از نویسندگان شیعی بر این باورند که حضرت خدیجه (س) پیش از ازدواج با پیامبر ازدواج نکرده است. ابن شهرآشوب از قول سید مرتضی در «شافی» و شیخ طوسی در التلخیص، به عذراء (دوشیزه) بودن خدیجه (س) هنگام ازدواج با پیامبر (ص) اشاره نموده است.

همچنین برخی با نقد گزارش‌های موجود دربارۀ همسران خدیجه مدعی شده‌اند نمی‌توان پذیرفت در شرائطی که تعصبات قبیله‌ای در فضای فکری و فرهنگی حجاز حاکم بوده است، خدیجه (س) که خود از بزرگان نامور قریش بود، به ازدواج دو نفر اعرابی بیابانی از تمیم و مخزوم در آمده باشد.

همچنین صاحب السیره النبویه مینویسد : پژوهش‌های فوق در بارۀ فرزندان منسوب به خدیجه مدعی آن است که دو فرزند منسوب به او در حقیقت ، فرزندان خدیجه (س) نبوده، بلکه فرزندان هاله خواهر خدیجه (س) بوده اند. بنا بر این تحقیقات خدیجه (س) پس از مرگ شوهرِ هاله، سرپرستی هاله و دو فرزندش را برعهده گرفت، تا اینکه خواهرش (هاله) نیز از دنیا رفت و خدیجه (س) سرپرستی خواهرزاده‌هایش را بر عهده داشت و از آنجا که عرب، «ربیبه» (فرزندان همسر) را فرزند تلقی می‌نمود، آنها را فرزندان پیامبر (ص) برمی‌شمردند.

دلیل دیگری نیز بر بعید بودن این ازدواج ها وجود دارد و آن اینکه چگونه میتوان پذیرفت رحمی که قرار است سرچشمه ی کوثر باشد و ام الایمه گردد میشود قبلا شوهر کرده باشد و حتی فرزند دار شده باشد ؟! آیا رحم کسی که با مشرکین از اعراب ازدواج کرده و رحمش محل تربیت فرزندان آنان بوده لیاقت دارد که همسر خاتم انبیا و محل تربیت نور خدا حضرت زهرا و امامان معصوم از فرزندانش باشد ؟!

آری گویا کارخانه ی جعل حدیث بوده است که خواسته با نقل این امور، شان مادر مومنان حضرت خدیجه را پایین بیاورد.
@drhadiansarii

تجدید عهد با حقیقت محمدی
تکان دهنده ترین داستانی که من از وقایع صدر اسلام خوانده ام داستان مسلمان شدن عمر خطاب است. عمر خشگمین و شمشیر کشیده به در سرای محمد رفت تا کار او را یکسره کند. اما همین که محمد را در آستانۀ در دید لرزه بر اندامش افتاد و اشک ریزان خود را به پای او افکند. من همیشه از خودم پرسیده ام که عمر در آن روز چه دید؟ در محمد چه دید؟ محمد حتی یک کلمه هم با عمر سخن نگفت، ولی همۀ وجود عمر تصدیق شد و به پای محمد ریخته شد. عمر از آن لحظه مسلمان شد. این اسلام چه بود؟ پیش از او علی و ابوبکر اسلام آورده بودند، محمد را تصدیق کرده بودند، چه چیزی را تصدیق کرده بودند؟ محمد با آنان چه گفت؟ اصلا چیزی گفت؟ نه، لازم نبود. محمد لازم نبود که از علی یا ابوبکر یا عمر چیزی بخواهد. از آنها بخواهد که او را تصدیق کنند و اسلام بیاورند. کسی که آفتاب را می بیند وجودش عین تصدیق می گردد. در شهود امر قدسی کلمات و عبارات رنگ می بازند.
شهود امر قدسی تجربه ایست ورای تصدیق. اسلام کسانی که در مقابل امر قدسی، یا در سایۀ جمال یا جلال او، قرار می گیرند ، با اسلامی که در تصدیق یک مشت الفاظ و عبارات خلاصه می شود یکی نیست. تسلیم شدن و به خاک در غلطیدن در برابر شهود امر قدسی با اسلامی که در یک مشت احکام فقهی تدوین شده، یک سلسه عقاید کلامی تبویب شده، یک مشت احادیث دست پنجم و ششم و تاریخ ساختگی و بزک شده متفاوت است. امر قدسی که در زمان محمد گاهی «ذکر» خوانده می شد بر همۀ احکام فقهی و عقاید کلامی و احادیث و وقایع تاریخی تقدم دارد. بر جدائی شیعه و سنی و تفرقۀ هفتاد و دو ملت تقدم دارد. بر عقاید تقدم دارد. حتی بر قرآن تقدم دارد. این عقاید و به اصطلاح « علوم» همه بعد از محمد تدوین شده است. اسلامی که ما در طی دوازده سیزده قرن گذشته شناخته ایم اسلامی است که از نیمۀ دوم قرن دوم تا اواسط قرن چهارم، همراه با شکل گیری خلافت عباسی، تعریف شده است، تعریفی که به اقتضای اوضاع و احوال اجتماعی صورت گرفته است. این تعریف که مبتنی بر یک سلسله عقاید کلامی و «علوم» مدون، مانند فقه و تفسیر و حدیث، است در واقع لباسی بوده است که بر تن آن « ذکر» یا «ا مر قدسی» کرده اند و با این لباس حقیقت اسلام را ملبس به لباس تاریخی کرده اند. این لباس هم آن حقیقت قدسی را مزین کرده و هم آن را پوشانده است. کسانی که اسلام را فقط در عقاید و «علوم» اسلامی می بینند حقیقت عریان را نمی بینند. نمی بینند که جامۀ عقیده بر تن امر قدسی حجاب است و نمی بینند که این جامه «ذکر» را به غفلت و معرفت را به نکرت و بی معرفتی تبدیل می کند. نمی بینند که اگر آن ذکر و آن امر قدسی نبوداین کهن جامۀ عاریتی هیچ ارزشی نداشت. و مصیبت ما امروز محجوب شدن امر قدسی و افول آفتاب «ذکر» است. این خرقۀ پشمینۀ صد تکّۀ ملمّعی که بر تن آن حقیقت عریان کرده ایم حجابی شده است که چشمان ما را فرو بسته و ما را در تاریکی گرفتار توحش و بربریت کرده است. ما راه را گم کرده ایم و گم کردن را هم گم کرده ایم. ما با انقلاب اسلامی خودمان به جای تجدید عهد با حقیقت پیام محمد، با لباسی تجدید عهد کردیم که آن حقیقت را پوشانده است. ما در غفلت بودیم و همچنان در غفلتیم. مسلمانان افراطی سنی هم که مقلد ما شدند در غفلت اند. در غفلت اند که آدم می کشند. در غفلت اند که جنایت می کنند. در غفلت اند که کرامت انسانی را زیر پا می گذارند. در غفلت اند که خواب خلافت می بینند، در غفلت اند که می خواهند از آنچه تمدن هزار و چند صد ساله اسلامی قی کرده است دو باره تغذیه کنند. مسلمانها امروز پرگاری هستند که پای ثابت خود را از دست داده است و همّ واحدشان تبدیل به تفرقه و پریشانی گشته است، هم در ظاهر و هم در باطن، و پریشانی و تفرقۀ باطنی یعنی دیوانگی. مسلمانهائی که جنایت و ترور را تقدیس می کنند پریشان و دیوانه شده اند.
ما باید پای شکستۀ پرگار را دو باره استوارکنیم. ما باید این جامۀ کهنه را به کنار زنیم و بار دیگر با آن حقیقت عریان تجدید عهد کنیم. نجات ما در کلمۀ توحید است، در عین توحید است، در شکستن بتهای هزار و چند صد سالۀ تمدنی که آفتابش در حال افول است. ما تشنۀ آن شهودی هستیم که علی و ابوبکر را مسلمان کرد و عمر را به پای محمد افکند.

جالب است که این وسط یک مشت دشنام هم نصیب شیعه کرده آنها را با ملاحده طرفدار لنین و مارکس و ناصرین و بعثیون و .... همه درآمیخته. این فکر مسلمانی حاکم در بخش مهمی از بلاد اسلام است. به کجا خواهیم رفت؟

امامت شيعی و ديدگاه نادرست آقای مادلونگ (در دو فرسته)

در نوشته اخيری از آقای مادلونگ او اين نکته را مطرح می کند که چون اماميه امامت را در نسل مستقيم پيامبر (ص) می دانند به همين دليل حضرت امير (ع) نمی توانسته امام بعد از پيامبر باشد و چون خلافت و جانشينی پيامبر ميراث اوست در نسل او، نه حضرت را می توان امام خواند و نه خليفه و جانشين پيامبر. او صرفا وصي پيامبر بود. اين ديدگاه به نظر من با کليت کتاب خلافت محمد (ص) که سال ها پيش آقای مادلونگ نوشت ناسازگار است و من هيچ توضيحی برای اين ناسازگاری ندارم.

آنچه می توانم بگويم اين است که تفسيری که ايشان به اماميه درباره وراثت امامت در خط مستقيم در نسل آن حضرت نسبت می دهد درست نيست و اساسا با کل دکترين اماميه ناسازگار است. ايشان اين عقيده شيعه اماميه را در مخالفت با دکترين زيديه قلمداد می کند. اصل تشيع بر انديشه جانشينی حضرت امير (ع) پس از پيامبر و امامت حضرت استوار است. امامت او را اماميه به نص و تصريح پيامبر می دانسته اند و اگر سخنی از وراثت در امامت شده درباره انتقال امامت در نسل امام حسين (ع) است؛ تازه، با اين توضيح که حتی درباره معنای اين نوع وراثت در ميان اماميه اتفاق نظر نبوده. نظريه متکلمان شيعه اين است که امامت تنها از طريق نص امام بر امام بعدی منتقل می شود و نه صرف وراثت. در کنار اين، بحث عترت پيامبر و مقصود از آن از ديرباز از بحث های مهم متکلمان شيعی بوده و مراد از عترت در حديث ثقلين را نه فرزندان مستقيم و بل اهل بيت پيامبر که شامل حضرت امير هم می شود می دانستند. البته در اين زمينه جزئياتی مطرح بوده و حتی زيديه و اماميه با هم در خصوص آن اختلافاتی داشته اند. محمد بن بحر الرهني، عالم امامی سده چهارم در اين زمينه کتابی دارد که شيخ صدوق از آن در آثارش نقل کرده است.

درباره خلافت هم برداشت آقای مادلونگ از اين مفهوم خطاست. اگر داوری جاحظ در العثمانيه را ملاک قرار دهيم او تصريح می کند که برداشت مخالفان تشيع از خلافت اين بوده که نبايد متکی بر انديشه قرابت باشد، چرا که خلافت جانشينی امر دينی است و ربطی به قرابت ندارد (ص 205 به بعد). در خود سقيفه هم درست است که به اولويت قبيله پيامبر استناد شد اما سخنی از جانشينی در خاندان پيامبر نرفت؛ سهل است خروجی سقیفه نتيجه باوری مخالف با آن انديشه بود. در مقابل، عباس عموی پيامبر (ص) و امير المؤمنين (ع) در مقام مخالفت با بيعت سقيفه ابراز می داشتند که اگر اصل بر پيوستگی قبيلگی است، خاندان پيامبر اولويت دارند و اگر بنابر تصميم جمعی است چرا خاندان بنی هاشم مورد مشورت و اظهار رأی و نظر قرار نگرفته اند؟ درباره امامت بلافصل استناد شيعه به نصوص خود پيامبر بود بر جانشينی حضرت امير(ع). بعدا البته برای تداوم امامت بحث عترت و ذريه پيامبر (ص) مطرح شد؛ هم از سوی زيديه و هم اماميه. اينکه خلافت ربطی به وراثتی از نوع وراثت اموال و ديون پيامبر نداشت تصورش برای مسلمانان عصر اول پيچيده نبود (مگر آنان پيامبر را پادشاه می دانستند و يا او را صاحب "ملک" می دانستند؟. قطعا چنين نيست). در سقيفه اصل بحث و گفتگو بر سر اين نوع از خلافت نبود. به همين دليل هم ابوبکر خود را خليفه پيامبر خواند. مخالفان ابوبکر هم با او بر سر مفهوم خود خلافت مخالفتی نداشتند. آنها او را شايسته اين عنوان نمی ديدند. در قرآن داود پيامبر خليفه خدا خوانده شده و با وجود آنکه در قرآن مشتقات "ارث" آمده کسی اين آيه از قرآن را مرتبط با ارث اموال ميت نمی فهميد: يَا دَاوُدُ إِنَّا جَعَلْنَاكَ خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ فَاحْكُمْ بَيْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ وَلَا تَتَّبِعِ الْهَوَى. يا اين آيه از قرآن را: وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَائِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً ۖ قَالُوا أَتَجْعَلُ فِيهَا مَن يُفْسِدُ فِيهَا وَيَسْفِكُ الدِّمَاءَ وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَ ۖ قَالَ إِنِّي أَعْلَمُ مَا لَا تَعْلَمُونَ.

سخنی درباره دلالت حديث غدير (نقدی بر گفتاری کوتاه از آقای محسن کديور) [در دو فرسته]


آقای محسن کديور اخيرا در يادداشتی به مناسبت عيد غدير فرموده اند: "اهل سنت ضمن پذیرش خطبه پیامبر (ص) در این مکان و زمان، مفاد آن‌ را غیرمرتبط با شاکله معرفتی اسلام و جانشینی پیامبر (ص) می‌دانند. شیعیان که از آن زمان تا امروز در اقلیت هستند خطبه پیامبر (ص) و دیگر توصیه‌های ایشان را به گونه‌ای درک کردند که پیامبر در این خطبه نه تنها شاکله معرفت اسلامی را از طریق معرفی ثقلین برای پیروانش تعیین کرده، بلکه سمت و سوی جانشینی سیاسی خود را نیز مشخص کرده است. فهم تشیع با خطبه و دیگر کلمات پیامبر (ص) – مطابق تحقیقات پیش‌گفته – منطبق است، و به نظر می‌رسد اهل سنت به مفاد این خطبه مهم و دیگر وصایای پیامبر توجه و عمل نکردند. در هر حال این نزاع چهارده قرن است ادامه دارد. امامت حداقل سه شأن دارد: شأن اول، منبع سوم معرفت دینی، بعد از منبع اول کلام الله قرآن مجید، منبع دوم سنت رسول الله (ص). در این شأن امام در تفسیر وحی و تبیین سنت نبوی منبع معرفت و اسوه رفتار دینی است. شأن دوم منبع علوم باطنی و ولایت تکوینی، امام بعد از پیامبر سرچشمه مشاهدات و تجارب عرفانی است. شأن سوم، امام زمامدار سیاسی، خلیفه مسلمانان و زعیم آنهاست. دو شأن اول انتخابی نیستند، نصب الهی یا نص نبوی لازم دارند...اهل سنت جانشینی یا خلافت پیامبر را منحصر در شأن سوم که نازل ترین شئون سه گانه است کرده اند. اگرچه پیامبر سمت و سوی جانشینی سیاسی خود را هم در غدیر خم و هم در دیگر وصایا تعیین کرده و علی بن ابی طالب را شایسته ترین فرد واجد شرایط معرفی کرده است، اما این شأن سیاسیِ امامتْ انتخابی است نه انتصابی. این مسلمانان هستند که باید زمامدار سیاسی خود را انتخاب کنند. زمامداری محمد بن عبدالله (ص) در مدینه هم به انتخاب مردم بود اگرچه نبوت ایشان انتصاب الهی بود."


از گفتار آقای کديور چنين بر می آيد که ايشان معتقدند حديث غدير صرفا دلالت بر سمت و سوی جانشينی سياسی بعد از پيامبر (ص) دارد. با اين حال بلافاصله اضافه کرده اند که: "و علی بن ابی طالب را شایسته ترین فرد واجد شرایط معرفی کرده است". اگر پيامبر اکرم در حديث غدير صرفا سمت و سو را عنوان کرده اند و نه تعينا جانشينی بلا فصل حضرت امیر را اعلام کرده باشند در آن صورت بايد اين سخن را که حضرت "و علی بن ابی طالب را شایسته ترین فرد واجد شرایط معرفی کرده است" را چگونه فهميد؟ آيا پيامبر در سخنش در خطبه و حديث غدير تعبيری به کار برده که صرفا نشان از يک پيشنهاد درباره جانشينی سياسی اش بعد از خود دارد؟ معنای اين پيشنهاد چه بوده؟ آيا علاوه بر اينکه سمت و سوی کلی جامعه نبوی و امت مدينه در امر اداره جامعه و "سياست" آن را تبيين کرده به طور مشخص حضرت امير (ع) را به عنوان جانشين سياسی پيامبر تعيين کرده و يا خير؟ اگر پيامبر در اين حديث حضرت امير (ع) را به عنوان شايسته ترين شخص بعد از خود برای تصدی امر جامعه دينی مدينه و حجاز معرفی کرده آيا اين معرفی صرفا يک پيشنهاد از سوی پيامبر بوده فارغ از "انتخاب" مردم و يا اينکه نوعی "پيمان" جديد ميان پيامبر با امت خود در مدينه و سرزمين شبه جزيزه مسلمان آن روزگار بوده؟ اگر صرفا سمت و سو نشان دادن برای اداره سياسی بعد از خود بوده در آن صورت معنای اينکه حديث غدير شايسته ترين را از سوی پيامبر تعيين می کند و مصداقاً آن را حضرت امير (ع) قرار می دهد چيست؟ روشن است اينجا در کلام آقای محسن کديور نوعی ابهام گویی و يا حتی تناقض ديده می شود.


با اين وصف آقای کديور در همين جملات بالا اضافه کرده اند که: "اما این شأن سیاسیِ امامتْ انتخابی است نه انتصابی. این مسلمانان هستند که باید زمامدار سیاسی خود را انتخاب کنند. زمامداری محمد بن عبدالله (ص) در مدینه هم به انتخاب مردم بود اگرچه نبوت ایشان انتصاب الهی بود." فارغ از اينکه "انتخاب" در ادبيات "سياسی" دوره مورد بحث ما يعنی صدر اسلام و ادب عصر ماقبل جاهلی آن غائب است و اصولا انتخاب کلمه "انتخاب" در اين سياق سياسی خود نوعی زمان پريشی تاريخی است پرسش اين است که در اين "انتخاب" آيا مسلمانان می بايست بعد از پيامبر به اين گزاره پيامبر که حضرت امير (ع) شايسته ترين شخص برای جانشينی است عمل می کردند يا خير؟ تلقی آنان از اين سخن صرفا يک پيشنهاد بود و اگر پيشنهاد بود از وضعيت اين پيشنهاد چه نوع تلقی داشتند؟ آيا معتقد بودند که با وجود اين تصريح به تعيين شايسته ترين شخص همچنان می توانند آن را پيشنهادی که جايز است آن را در نظر نگيرند تلقی کنند؟ آيا تلقی آنان از این سخن پيامبر اين بود که مصداق آيه شريفه"وَمَا كَانَ لِمُؤْمِنٍۢ وَلَا مُؤْمِنَةٍ إِذَا قَضَى ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥٓ أَمْرًا أَن يَكُونَ لَهُمُ ٱلْخِيَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ ۗ وَمَن يَعْصِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَٰلًا مُّبِينًا " نيست؟

در مورد کتاب "النقض"، نوشته زیر از آقای بابائی، خواندن دارد👇

از مهم‌ترین و ارزشمند‌ترین کتب کلامی شیعه، «بعضُ مثالب النّواصب فی نقض بعض فضائح الرّوافض» است که به کتاب «نقض» یا «النقض» شهره است. این کتاب بسیار مهم و خواندنی را عبدالجلیل قزوینی رازی در نیمۀ دوم قرن ششم، در پاسخ به نقدهای کتاب «بعض فضائح الرّوافض» بر شیعه، به زبان فارسی نوشته است. عبدالجلیل قزوینی، عالمی معتبر در میان دانشمندان شیعی قرن ششم بود و در ری، مرجعیت دینی داشت.
مؤلف در سرتاسر کتاب، در ضمن دفاع محکم از مرزهای تشیع، از مقام و حرمت اصحاب و خلفای راشدین و پاکی همۀ همسران پیامبر نیز سخن می‌گوید و شاید بیش از ده بار می‌نویسد: «عقیدۀ ما دربارۀ ابوبکر و عمر، بیش از این نیست که علی(ع) از آن دو بهتر بود.» چند بار هم به کتاب دیگرش به نام «تنزیه عایشه» استناد می‌کند. تصور اینکه یکی از بزرگ‌ترین علمای امامی، کتابی در اثبات پاکی عایشه و رفع تهمت از او نوشته باشد.
کتاب نقض، سرشار است از مخالفت با لعن اصحاب و خلفا. گاهی نیز چنان از دینداری خلفای نخست دفاع می‌کند که گویی اعتقاد به سلامت و صداقت آنان، جزئی از مذهب شیعه است. برای نمونه، در بند ۹۲ کتاب، خدمات ابوبکر را به اسلام و پیامبر(ص)، یک‌یک نام می‌برد و می‌نویسد: ابوبکر، پیامبر را خدمت کرد و در انفاق دستی گشاده داشت و مال‌دوست نبود و پس از مرگ، جز گلیمی از او باقی نماند...
در بند چهار کتاب نیز شیعه را از طلب رحمت برای ابولؤلؤ (قاتل عمر) بری می‌داند و می‌گوید: «و اما طلب رحمت برای ابولؤلؤ و شتم صحابه، دعوی بی‌حجّت است و حوالتی بی‏‌برهان و نقلی نادُرُست.»(همان، ص۲۰)

عائشه در خانه پیامبر ص 2
عایشه، نمونه‌هایی چند از خاطراتِ تعقیب‌های شبانه پیامبر را بازگو کرده است؛ عایشه می‌گوید:


شبی متوجّه شدم که پیامبر در رختخواب خود نیست.

وسوسه و خیالاتِ ناراحت‌کننده، من را بر آن داشت تا گمان برم که حتماً نزدِ یکی دیگر از زنانش رفته است. روی این حساب، از جای خود برخاستم و به جستجویش پرداختم که ناگاه، او را در مسجد یافتم که در پیشگاه خدا به سجده افتاده بود و زیر لب می‌گفت:

بار خدایا! من را مشمول مغفرتِ خویش بگردان.

📚 مُسند احمد 6/147 .

@ali_is_right

تشیع‌، به دو روایت


از مهم‌ترین و ارزشمند‌ترین کتب کلامی شیعه، «بعضُ مثالب النّواصب فی نقض بعض فضائح الرّوافض» است که به کتاب «نقض» یا «النقض» شهره است. این کتاب بسیار مهم و خواندنی را عبدالجلیل قزوینی رازی در نیمۀ دوم قرن ششم، در پاسخ به نقدهای کتاب «بعض فضائح الرّوافض» بر شیعه، به زبان فارسی نوشته است. عبدالجلیل قزوینی، عالمی معتبر در میان دانشمندان شیعی قرن ششم بود و در ری، مرجعیت دینی داشت.
چاپ جدید «نقض» را من ویرایش کردم و در سال 1391 چاپ شد. به عقیدۀ من، مهم‌ترین نکتۀ علمی دربارۀ این کتاب، اعتدال آن است. مؤلف در سرتاسر کتاب، در ضمن دفاع محکم از مرزهای تشیع، از مقام و حرمت اصحاب و خلفای راشدین و پاکی همۀ همسران پیامبر نیز سخن می‌گوید و شاید بیش از ده بار می‌نویسد: «عقیدۀ ما دربارۀ ابوبکر و عمر، بیش از این نیست که علی(ع) از آن دو بهتر بود.» چند بار هم به کتاب دیگرش به نام «تنزیه عایشه» استناد می‌کند. تصور اینکه یکی از بزرگ‌ترین علمای امامی، کتابی در اثبات پاکی عایشه و رفع تهمت از او نوشته باشد، اکنون برای ما قدری دشوار است. کتاب نقض، سرشار است از مخالفت با لعن اصحاب و خلفا. گاهی نیز چنان از دینداری خلفای نخست دفاع می‌کند که گویی اعتقاد به سلامت و صداقت آنان، جزئی از مذهب شیعه است. برای نمونه، در بند 92 کتاب، خدمات ابوبکر را به اسلام و پیامبر(ص)، یک‌یک نام می‌برد و می‌نویسد: ابوبکر، پیامبر را خدمت کرد و در انفاق دستی گشاده داشت و مال‌دوست نبود و پس از مرگ، جز گلیمی از او باقی نماند.
تشیع به روایت عبدالجلیل، مذهبی است که ما اکنون از آن بیگانه‌ایم. مثلا او شیعه را از عقیده به غیب‌دانی پیامبر(ص) و ائمه(ع) مبرا می‌داند و حتی انتساب چنین باورهایی را به شیعه، تهمت می‌خواند و می‌نویسد: «از نصّ قرآن و اجماعِ مسلمانان معلوم است که غیب را جز خدای ‏تعالی نمی‌داند... مصطفی(ص) با آن جلالت و رفعت و درجۀ نبوّت، اگر در مسجدِ مدینه بود، نمی‌دانست که مردم در بازار چه می‏کنند و نیز احوالِ دیگر را. پس تا جبرئیل نمی‌آمد، حقایق بر او معلوم نمی‌شد. پس أئمه(ع) که درجۀ انبیا را ندارند، و در خاک خراسان ‏و بغداد و حجاز و کربلا خفته‌اند و از قید حیات رفته، چگونه می‌دانند که احوالِ جهانیان چیست؟ این معنی هم از عقل دور است و هم از شرع بیگانه.»(همان، ص310، با تلخیص و ویرایش. شبیه همین عبارات را سید مرتضی علم الهدی در جلد سوم «رسائل» گفته است)
در بند چهار کتاب نیز شیعه را از طلب رحمت برای ابولؤلؤ(قاتل عمر) بری می‌داند و می‌گوید: «و اما طلب رحمت برای ابولؤلؤ و شتم صحابه، دعوی بی‌حجّت است و حوالتی بی‏برهان و نقلی نادُرُست.»(همان، ص20). از این گونه انکارها و برائت‌ها در کتاب نقض، فراوان است و شاید شمار آن به دو صد برسد؛ در حالی که بسیاری از آنچه او انکار می‌کند و می‌‌گوید نسبت دادن آنها به شیعه دروغ و بهتان است، اکنون جزء آداب رایج و باورهای راسخ در میان ما است.
نکتۀ مهم‌تر این است که از چند جای کتاب، برمی‌آید که عبدالجلیل قزوینی، در میان علمای قرن ششم، تندرو و شتاب‌کار محسوب می‌شده است. پس لابد معاصرانش از او هم معتدل‌تر و آهسته‌رو بوده‌اند. در مقدمۀ کتاب می‌‌نویسد:‌ کتاب «فضائح الروافض» را از من پنهان می‌کردند که مبادا من در پاسخ و رّدِ کتاب، شتاب کنم.(نقض، چاپ دارالحدیث، ص5)
وقتی کتاب نقض را که عالمی شیعی و غیور در قرن ششم نوشته است، با باورهای رایج در میان شیعیان در قرن‌های اخير می‌سنجیم، به این نتیجه می‌رسیم که تشیع امروز، همان تشیع دیروز نیست. تشیع امروز، به‌شدت تبرّایی‌تر است و حجم اختلافاتش با اهل سنت، بیشتر شده است. به قول علامه مامقانی: «بسیاری از آنچه امروز از ضروریات مذهب شمرده می‌شود، قبلا غلو محسوب می‌شد.»(تنقیح المقال، ج1، ص211ـ212)

رضا بابایی

12/8/95

پاسخ به اشكالات عصمت:

شخصي بنام حميد نصرالله زاده مباحثه‌اي را كه اينجانب با عده‌اي از اهل فضل در كانال منتدي اهل التراث داشته‌ام برداشته، برخي را ناقص و برخي را نفهميده نقل كرده است؛ و بعد بجاي نقد علمي، با هوچيگري و نقل مطالبي بي‌ربط، نقدي را بر آن نوشته است كه در ادامه براي روشن شدن اذهان پاسخ مي‌دهم.

در صحيفه سجاديه جامعه فرازي است كه در آن، امام سجاد (ع) طبق اين نقل مي‌فرمايد: «إِلَهِي لَوْ لَا أَنَّ الْعَفْوَ أَحَبُّ الْأَشْيَاءِ لَدَيْكَ لَمَا عَصَاكَ أَحَبُ‏ الْخَلْقِ‏ إِلَيْك‏»، در اين فراز، امام عصياني را به پيامبر نسبت مي‌دهد «عَصَاكَ أَحَبُ‏ الْخَلْقِ‏ إِلَيْك»، و علت صدور اين عصيان را مسئله محبوبيت عفو نزد خداوند قرار داده است؛ مي‌فرمايد خدايا اگر مسئله محبوبيت عفو در كار نبود پيامبر هم نافرماني ترا نمي‌كرد؛ ما با ارائه اين فراز، به توضيح فرمايش امام پرداخته‌ايم؛ اما ناقد مذكور با هوچيگري تيتر مي‌زند كه «باز هم توهين به ساحت پيامبر»!!!

بحث ما در آنجا در تبيين توجيهي است كه امام سجاد (ع) براي اسناد عصيان به پيامبر ارائه كرده‌اند. خلاصه تبيين ما از توجيه امام اين بود كه اسم الغفار از اسماء حسناي حق است و طبق اين فراز، آمرزش و عفو بندگان محبوب‌ترين كار خداوند است «أَنَّ الْعَفْوَ أَحَبُّ الْأَشْيَاءِ لَدَيْكَ» ؛ از سوئي اسم الغفار متعلَق مي‌خواهد پس براي فعليت يافتن اسم الغفار بايد گناهكاري وجود داشته باشد؛ ولي روشن است خداوند دوست دارد كه عفو او كه محبوب‌ترين كار اوست نصيب پيامبرش نيز كه محبوبترين بنده او است بشود؛ چون بديهي است كه محبوبترين شئِ صادر از خدا، متعلق به محبوبترين فرد نزد او است؛ پس خدا دوست دارد كه پيامبر محبوبش را بيامرزد؛ ولي پيامبر اگر گناهي نكرده باشد آمرزشي در مورد او شكل نمي‌گيرد؛ ازين رو پيامبر با فهم اين معنا گناهي را (كه با رسالتش ناسازگار نيست) انجام مي‌دهد تا عفو و آمرزش كه محبوب خدا است، شامل او هم بگردد؛ لذا امام در اين فراز عصيان را به پيامبر نسبت مي‌دهند و مي‌فرمايند « عَصَاكَ أَحَبُ‏ الْخَلْقِ‏ إِلَيْك‏» (محبوبترين مخلوق، نافرماني تو را كرد) و البته با استغفاري كه پيامبر روزي 70 بار انجام مي‌داد جبران اين عصيان مي‌شود پس پيامبر خواسته محبوب خدا را بر پاكي خود از گناه ترجيح داد.

اما آيا انجام چنين گناهي توسط پيامبر با عصمت انبياء سازگاري دارد؟ عرض ما اين است كه بله سازگار است؛ زيرا حق اين است كه در باب عصمت انبياء از گناه، مصونيت انبياء از گناهاني است كه با رسالت پيامبرانه آنها سازگار نيست؛ ولي گناه مورد بحث در اين فراز دعا از چنين گناهاني نيست؛ زيرا چنين گناهي از آن جهت كه گناه است مورد توجه و عمل پيامبر نيست بلكه آن عمل، گرچه از يك جهت عصيان است ولي از آن جهت كه مقدمه تحقق كار محبوب خدا است مورد توجه و عمل پيامبر است، نه از آن جهت كه عصيان است؛ در حقيقت اين مسئله مصداقي از بحث شرّ در نظام هستي است كه بالعرض مورد عنايت خداوند است؛ خداوند اولا و بالذات باران را از باب انعام نعمت نازل مي‌كند، اما انزال اين نعمت لوازم شري دارد مثل خرابي خانه‌اي؛ ولي اين شرور، بالعرض مقصود خد‌اوندند كه با خيريت كار خداوند منافات ندارد؛ مسئله اين گناه پيامبر هم همين طور است، كه مقصود بالعرض است نه مقصود بالذات.

بهترين مصداق جواز صدور چنين گناهي از پيامبر مسئله تبليغ پيامبر است؛ پيامبر براي رساندن پيام خدا به مردم، بايد با مردم بوده و به آنها توجه كند؛ ولي همين توجه پيامبر به انسانهايي كه «بل هم اضل» بودند موجب نفي توجه تام پيامبر به خداوند مي‌گردد؛ روشن است بي‌توجهي يا كم توجهي عاشق به معشوق، بزرگترين گناه عاشق است؛ لذا است كه پيامبر روزی 70 بار استغفار مي‌كرد «كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص يَسْتَغْفِرُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ فِي كُلِّ يَوْمٍ سَبْعِينَ مَرَّة» ولي چون اين بي‌توجهي به معشوق، بدستور معشوق و بخاطر محبوبيت تبليغ و خيريت تبليغ است، مقصود بالعرض است؛ يعني مقصود است اما نه بخاطر خودش؛ لذا ضرري به عصمت پيامبرانه پيامبر نمي‌زند؛ نهايت بايد پيامبر در خلوت خود آن بي‌توجهي را با استغفار جبران كند كه پيامبر اين كار را مكررا انجام مي‌داد؛ در مسئله مورد عفو واقع شدن هم همين‌طور است آنچه مقصود حقيقي پيامبر است اين است با مشمول عفو شدن، خواسته محبوب خدا محقق شود ولي چون اين مقصود اصلي بدون آن مقدمه‌ي گناه صورت نمي‌گيرد گناه هم مقصود است اما بالعرض؛ و اين به عصمت پيامبرانه آسيبي نمي‌زند؛ بنابرين هر گناهي با عصمت انبياء و ائمه ناسازگار نيست.

اما پاسخ به اشكالات ناقد :
ناقد مي‌گويد : «این سخن مانند آن است که کسی بگوید: چون خداوند توبه گنندکان را دوست دارد پس گناه می کنم و بعد توبه کنم تا خداوند مرا دوست داشته باشد. قطعا چنین برداشتی غلط است»
پاسخ اين است اين قياس مع الفارق است؛ زيرا انسانهاي معمولي

ك

کسی که قرار است تاریخ را بررسی کند قطعا باید از تحلیل مسائل تاریخی هم سررشته داشته باشد!!
در مورد مساله قتل پیامبر، باید سیر نفوذ دشمن در نزدیکی پیامبر را بررسی کرد!
اینها از مسائل مسلم است که قرآن صحه گذاشته و منافقان در اطراف پیامبر همواره به دنبال توطئه بودند! از پیمانی که بستند و در بازگشت از حجة الوداع آن را اجرا کردند و از شان نزول آیات سوره تحریم و ازدواج های سیاسی پیامبر با این دو زن، همه اینها باید با هم دیده شود که در اصطلاح فقه به آن میگویند مساعد اعتبار!
همچنین روایتی که میگویید از طریق شیعه سند ندارد، مشابه آن در صحیح بخاری نقل شده که عائشه و برخی دیگر به زور به حضرت دارو خوراندند!

اینها مسائلی است که انسان منصف میتواند به راحتی در قلبش به آنها برسد!

البته اینها صرف مباحث علمی و تحلیلی است و اثبات آن مزیتی محسوب نمیشود چنانچه انکار آن مستوجب تکفیر کسی نیست!

وَ ما يُلَقَّاها إِلاَّ ذُو حَظٍّ عَظيم‏