?تاریخچه پیدایش خط و نوشتار
نوشتار یکی از بزرگترین اختراعات تاریخ بشر است و شاید مهمترین آن ها باشد. زیرا در اولین گام ثبت تاریخ را امکان پذیر ساخته است. با این حال مهارتی است که بیشتر انسان ها فرآیند یادگیری آن را نادیده می گیرند. یک نوشته منسوخ مانند هیروگلیف های مصری یا خط میخی خاورمیانۀ باستان برای ما چیزی چون اشکال بی معنی است. کاتبان باستان در 4000 یا 5000 سال قبل، به چه طریق نوشتن را اختراع کردند؟ چطور نمادها را جایگزین سخن یا افکار خود نمودند؟ ما چگونه این نمادها را پس از قرن ها سکوت رمزگشایی کرده یا سعی داریم معنی آن ها را دریابیم؟ و خیلی سوالات دیگر که در ذهن پیش می آید. این کتاب با بررسی بسیاری از فرهنگ ها و زبان ها در اعصار مختلف تاریخ بشر سعی دارد به این سوالات پاسخ دهد و با استفاده از ایده ها و اطلاعاتی از علوم مختلف، ادبیات و نوشته های قرون وسطی و رنسانس، خطاطی و فن چاپ به رمزگشایی این فرآیند بپردازد. اساساً روش شروع نوشتن در هزارۀ سوم قبل از میلاد، با روش نگارش مصریان و یا نحوه نگارش در عصر حاضر تفاوت چندانی با هم ندارد و این کتاب درصدد بیان این ایدۀ ساده و بنیادین در سه بخش است:
بخش اول: نحوۀ عملکرد نوشتار
بخش دوم: نوشتار منسوخ
بخش سوم: نوشتار زنده
نویسنده این کتاب اندرو رابینسون است که با ترجمۀ یلدا بلارک در 232 صفحه وزیری از سوی انتشارات سبزان در تهران منتشر شده است.
@Ketabpazhohi
? معرفی پایاننامۀ «بررسی تصاویر کتب چاپ سنگی دورۀ قاجار»
فن چاپ سنگی خود سوغات فرنگ بوده و همچنین بسیاری از کتب چاپ سنگی در هندوستان به چاپ میرسیده، لذا تصاویر کتب چاپ سنگی دورۀ قاجار نیز مانند سایر نقاشیها طبیعتاً تحت نفوذ آثار اروپایی یا هنری بوده است. چارلز جیمز ویلس که در زمان ناصرالدین شاه به ایران مسافرت کرده است در مورد نقاشان این مکتب میگوید: کار نقاشان کتب سنگی، یعنی آنهایی که در کتابها تصویر میکشند، از کار تمام نقاشها بدتر و مضحکتر است و از بدبختی نقاشهای مزبور این است که این اوقات از بمبئی کتب مصوره زیاد بانضمام سایر تصویرات به ایران میآورند لهذا صنایع نقاشی ایران مغلوب و اشکال بمبئی غالب آمده است.
این پایان نامه در پنج فصل به قرار زیر نگاشته شده است:
فصل اول ـ مقدمه
فصل دوم ـ شکل گیری مکتب نقاشی زند و قاجار
فصل سوم ـ ورود فن چاپ سنگی به ایران
فصل چهارم ـ سنتهای طراحی به طریق چاپ سنگی
فصل پنجم ـ نمونههای تصاویر کتب چاپ سنگی
فایل متن کامل این پایان نامه برای استفادۀ علاقهمندان در مرکز کتاب پژوهی ایران موجود است.
@Ketabpazhohi
?اشارات مقدس مصری
یونانیها نوشته های تصویری کهن مصری را با احترام و شگفتی مانند عناصر مقدس نگاه می کردند. به همین جهت هرودوت آنها را اشارات مقدس می نامیدند و کلمنت اسکندرونی به آن «اشارت نقوش مقدس» هیروگلیف نام نهاد که ما نیز به تبعیت از وی این خط را هیروگلیف می نامیم. در اواخر هزارۀ سوم پیش از میلاد، خط هیروگلیف مصری به صورت معروف به تندنویسی ساده شد؛ اما این بدان معنا نبود که خصوصیت تصویری آن از میان برود.
منبع: فریدریش، یوهانس، ترجمۀ فیروز رفاهی علمداری، تاریخ خطهای جهان و سیر تحولات آنها از آغاز تا امروز، ص34.
@Ketabpazhohi
?خط میخی
در حدود هزارۀ دوم و سوم پیش از میلاد، در نتیجه تحولات طولانی تاریخ کهن، در نواحی جنوبی بین النهرین، میان دجله و فرات تمدن با شکوه دیگری پدید آمد که قدیمیترین تمدن تاریخ بشری به شمار می آید. بخشی از بازمانده های این تمدن کتیبه هایی است که از شهر باستانی اوروک (وارکای کنونی) و از جمدت نصر و فار به دست آمده است. این خط بین النهرینی از روی اشکال قدیمی آن، به نام میخی خوانده شده است. از نظر شکل خارجی و ظرفیت شگفت آور خط میخی با شکل ظاهری خط تصویری مصری تفاوت بسیاری وجود دارد. و همانطور که در مصر به عنوان ابزار کتابت جهت مقاصد ادبی، از کاغذ استفاده می شد، در بین النهرین از خشت گلی به نام لوحه استفاده می کردند. اشارات را با میلۀ آهنی روی تیرهای چوبی و خشتهای نرم حک می کردند. سپس لوحه های خشتی را با حرارت می خشکاندند و بدان استحکام می دادند. میله آهنی را را با زوایۀ قائمه به طور مورب گرفته، به آرامی از یک گوشه به داخل فرو می بردند و در نتیجه بخش فوقانی خط قابل رؤیت، حالت میخی شکل ضخیمی پیدا می کرد.
منبع: فریدریش، یوهانس، ترجمۀ فیروز رفاهی علمداری، تاریخ خطهای جهان و سیر تحولات آنها از آغاز تا امروز، ص47.
@Ketabpazhohi
?خط درۀ سند
این خط، براساس کشفیات نادر پانصد ساله در نواحی مختلف درۀ سند در پاکستان کنونی که از نظر اینگونه یادگارها غنی است و در اثر کاوشهای منظم ساکنان امروزی منطقۀ هاراپا (در پنجاب) و موهنجودارو (در حوالی درۀ سند)، برروی مهرهای مسی و سنگی به دست آمده است. از آنجایی که برخی از این مهرهای «ماقبل هندی»، در حیطه های فرهنگی معین بین النهرین مثلاً در تللو، کیش، اومه و همچنین در شوش به دست آمده است. پس می توان گفت که تاریخگذاری یافته های حفاری دره سند، خصوصاً مهرهای مورد نظر ما امکان پذیر است و آنها تقریباً به اواسط هزارۀ سوم پیش از میلاد یا اندکی دیرتر تعلق دارند. شواهد «خط ما قبل هندی» تنها در هاراپا وجود دارد. این خط نه تنها در دوره های پیشین وجود ندارد، بلکه در دوره های بعد نیز چند قرن بیشتر دوام نیاورده و بکلی ناپدید شده است. از آنجایی که بر مبنای نظریات علمی هند و آریاییان هند و اروپایی زبان تقریباً هزار سال بعد در این صحنه پدیدار شده اند، می توان تصور نمود که نوشته های مختصر روی مهرها را قطعاً کسانی نوشته اند که متعلق به لایۀ قدیمی پیش از هند و اروپایی می باشند.
منبع: فریدریش، یوهانس، ترجمۀ فیروز رفاهی علمداری، تاریخ خطهای جهان و سیر تحولات آنها از آغاز تا امروز، ص67.
@Ketabpazhohi
?خط بیبلوسی باستان
در روزگاران قدیم، خط مخصوصی در شهر بیبل واقع در سواحل شمالی فنقیه وجود داشت. بیبل یکی از مراکز قدیمی فرهنگی فنقیه به شمار می رفت. در هزارۀ سوم پیش از میلاد، ارتباط تنگاتنگی با مصر داشت، و این رابطه مدتها مدید تا هزارۀ دوم پیش از میلاد ادامه داشت. خط اصیلی که در اینجا مورد بررسی قرار می گیرد، در یک مورد حتی شکل تصویری قابل توجهی دارد و در سایر موارد بسیار ساده می نماید. تاکنون در حدود 10 کتیبه از خط بیبلوسی به دست آمده، که براساس داده های باستان شناسی، متعلق به هزارۀ دوم و حتی اواخر هزارۀ سوم میلادی می باشند. این خط در روی دو لوحه برنزی که یکی مفصلتر است، یک مکعب سنگی شکسته، بخشهایی از سه سنگنوشته و چهار لوحه مختصر در روی بیلچه برنزی وجود دارد.
منبع: فریدریش، یوهانس، ترجمۀ فیروز رفاهی علمداری، تاریخ خطهای جهان و سیر تحولات آنها از آغاز تا امروز، صص69-70.
@Ketabpazhohi
?خط تصویری هیتی
برای پرداختن به خط تصویری هیتی (یا هیروگلیف هیتی) باید بر زمینۀ سختی قدم نهیم. یادگارهای این خط، از یک طرف متعلق به سرزمین و عصر امپراطوری هیتی یعنی بیش از همه به آسیای صغیر شرقی حوالی سال های 1400 ـ 1200 قبل از میلاد است؛ از طرف دیگر از نظر زمانی متعلق به آخرین پادشاه این امپراطوری است که یادگاریهایی از وی در جنوب سوریه مثلاً اشارات برجستۀ شهر کرخه میش، از مراکز مهم آثار روزگاران (قرون سیزده تا دهم پیش از میلاد) در کنار رود فرات، باقی مانده است. بدین ترتیب هیروگلیف در دوران شکوفایی هیتیها، همزمان با اقتباس خط میخی بین النهرین، برای نوشته های بزرگ، از خط هیروگلیف استفاده می کردند و در مصارف روزمره خط میخی را، درست همانگونه که مصریها در مقاصد گوناگون از خط تصویری تاریخی و در نوشتن از خط کتابی اییراتی استفاده می نمودند، به کار می بردند. برخی از مهرها تنها حاوی افسانه های هیروگلیفی هستند؛ اینها مهرهای شخصی افراد هستند که برخی به صورت میخی و بخشی افسانه های هیروگلیفی می باشند که مورد اخیر بیشتر مهرهای سلطنتی است.
منبع: فریدریش، یوهانس، ترجمۀ فیروز رفاهی علمداری، تاریخ خطهای جهان و سیر تحولات آنها از آغاز تا امروز، ص73.
@Ketabpazhohi
📚 تاريخ القرآن زنجانى
💠 تألیف: ابو عبد الله زنجانى
گویا اولین نگاشته شیعیان در تاریخ قرآن است و طبق نظر برخی از دانشمندان اولین نگاشته با نام مستقل تاریخ القرآن در میان مسلمانان.
💠 نویسنده مطالب را به صورت مختصر ولى گويا توضيح دادهاند و از آنجا كه موضوع تاريخ قرآن با كتابت و خط در ارتباط مىباشد، در ابتدا وضعيت مردم عربستان هنگام بعثت پيامبر را، از جهت فرهنگى و نوشتارى، مورد بحث قرار داده آنگاه در باب اول، موضوع منشاء و تكامل خط كوفى و نسخ را تشريح مىنمايند.
💠 ویژگی ها:
✅ مطالب كتاب به صورت خلاصه ارائه شده به گونهاى كه با كمترين حجم، مقصود اصلى در بيان موضوعات تشريح شده است.
✅ مقدمه- يكى از مباحث مهم در اين مقدمه، مسأله وضعيت جهان هنگام تولد پيامبر(صلی الله علیه و آله) است كه مورد بررسى قرار گرفته است.
✅ باب اول- فصل اول- در اين فصل پيرامون سير تكامل خط عربى سخن مىگويد، در ابتدا ديدگاهها درباره سير تكامل خط عربى را بيان نموده كه منشاء خط را سه خط: مصرى، فينيقى و آرامى دانستهاند كه خط فينيقى منشاء چهار نوع خط بوده كه يكى از آنها خط آرامى است كه خود منشأ شش خط بوده از جمله خط سريانى و نبطى، كه خط كوفى و نسخ از اين دو خط گرفته شدهاند.
✅ فصل اول از باب اول: در بخشى از اين فصل پيرامون سير تكامل و رشد خط در شهر مدينه بحث مىنمايد و توضيح مىدهند كه وقتى پيامبر(صلی الله علیه و آله) وارد مدينه شد يك شخص يهودى وجود داشت كه كتاب را به يهوديان تعليم مىداد و تعداد اندكى از مسلمانان خط را مىدانستند و شخص پيامبر خود به گسترش خط و نشر كتاب پرداختند.
✅ باب اول- فصل سوم: در اين فصل پس از بيان نزول قرآن كه تدريجى يا دفعى است بيان مىكند كه: ممكن است كه بگوئيم روح قرآن كه اغراض كلى آن است در شب قدر بر قلب پيامبر(صلی الله علیه و آله) نازل شده سپس در مدت 23 سال بر زبان آن حضرت ظاهر شده است.
✅ فصل هفتم از باب اول: در اين فصل وسايلى كه قرآن در زمان پيامبر(صلی الله علیه و آله) بر روى آن نوشته مىشد ذكر نموده و بيان مىكند كه كتابت قرآن در زمان پيامبر(صلی الله علیه و آله) وجود داشته ولى بصورت پراكنده بوده است.
✅ باب دوم: در اين باب پس از ارائه جداولى كه در آنها ترتيب سورهها در مصحفهايى همچون، مصحف حضرت على(علیه السلام)، ابن مسعود، ابن عباس و امام صادق(علیه السلام)، بيان شده است نتيجه مىگيرد كه اختلاف سورهها در مصاحف صحابه، بيان گر آن است كه ترتيب سورهها به اجتهاد صحابه صورت گرفته است.
✅ فصل ششم از باب دوم: در اين فصل قاريان هفتگانه را معرفى نمود.
ضمن آنكه شرح مختصرى از زندگى آنها بيان شده است.
✅ باب سوم: در اين باب پيرامون غرب و قرآن سخن گفته در يك فصل ترجمه قرآن را به لغات و زبانهاى غربى بررسى و ديدگاههاى نولدكه درباره تاريخ سورههاى قرآن را ذكر مىنمايد.
👇👇👇👇
🆔 @quranied
کتاب تاريخ دشت مغان در ده فصل مدون گرديده است . در فصل اول و دوم ضمن آشنايي خوانندگان با جغرافياي طبيعي و انساني و اقتصادي دشت مغان اهميت دشت مغان در دورة ايران باستان مورد بررسي قرار ميگيرد. از جمله جايگاه مذهبي اين خطه در دين باستاني ايرانيان در فصل سوم تاريخ دشت مغان در سده هاي اسلامي از فتح به دست مسلمانان تا جنگ اسپهبد مغان با وهسودان روادي را در برگرفته است. در فصل چهارم اوضاع سياسي اجتماعي مغان از قرن پنجم تا سيزدهم هجري بررسي ميشود که شامل مباحثي چون ورود ترکمانان به دشت مغان، دشت مغان در عهد مغولان، دشت مغان در دوره صفويه نقش عشاير منطقه در جنگ چالدران، دشت مغان در دوره افشاريه و تاج گذاري نادرشاه در آنجا ميشود. فصل پنجم از فصول مهم کتاب بوده که به بررسي تاريخ دشت مغان و عشاير شاهسون در دورة قاجاريه پرداخته است. نقش شاهسونها در جنگهاي ايران و روس، جنگهاي خراسان و هرات، جنگهاي خليج فارس، شاهسونها و مشروطيت، درگيري شاهسونها با روسها، جنگ جهاني اول و دشت مغان از جمله مباحث اين فصل مهم است. در فصلهای بعدي کتاب اوضاع سياسي ـ اجتماعي مغان در دورة پهلوي بررسي ميشود. نقش عشاير شاهسون در جهاد بر ضد بلشويکها به فرمان ميرزا علياکبر آقا، قيام در برابر تعديات مأموران پهلوي، مبارزات جانانه عشاير غيور ايراندوست شاهسون با بيگانگان روسي و عوامل سرسپرده آنها يعني فرقه دمکرات از فرازهاي اين فصل ميباشد. محقق در اين فصل با استفاده از اسناد و مدارک داخلي و خارجي گوشه هاي مهم از بيگانه ستيزي غيور مردان شاهسون را تصوير نموده است. در فصل هفتم شهرهاي باستاني و تاريخي دشت مغان معرفي گرديده و در فصل بعد علما و بزرگان ديني خاندانهاي مهم مذهبي و روحاني که بسياري در تبريز و اردبيل و شهرهاي ديگر مستقر گرديدهاند. در فصل نهم سلاطين و امراي دشت مغان معرفي شده است و در فصل دهم که همچون فصول ديگر از فصول مهم و ارزشمند کتاب است به معرفي و شرح حال بزرگان و مشاهير عشاير شاهسون (ايلسون) پرداخته شده است. انتشار چنين اطلاعاتي که بسياري براي اولين بار ارائه ميگردد بر اهميت کتاب تاريخ دشت مغان افزوده است.
@litera9
@litera9
در این کتاب بحث از مبدأ خط در عالم همچون خط هیروکلیفی مصری، فنیقی، یونانی، لاتینی و مشتقات او و آریایی، میخی، پهلوی، کوفی، عربی و شعبات او همچون نسخ، نستعلیق، ثلث و شیوع و ترقیات آنها و مخترعین و واضعین آنها مانند ابن مقله وزیر بیضاوی شیرازی و یاقوت مستعصمی و میرعماد قزوینی و علی رضا عباسی تبریزی و میرزا احمد نیریزی و بسیاری دیگر از خوشنویسان با عکس خطوط آنها است ، آمده است.
@litera9
ابن بطوطه سیاح نامدار مغربی در قرن هشتم هجری، بخش پهناوری از ربع مسکون را به مدت سی سال درنوردید. اما این کتاب که پژوهشی در سفرنامه اوست، تنها بخشی از خط سیر او را از بین النهرین در عراق کنونی تا ماوراءالنهر در آسیای میانه را دربرمیگیرد و شامل پنج فصل است. فصل اول به معرفی خط سیر ابن بطوطه و سفرنامه او، فصل دوم به بررسی اوضاع سیاسی و اجتماعی شهرهای این محدوده در آن زمان اختصاص یافته است. در فصل سوم سرگذشت آن تعداد از نهادهای علمی و مراکز مذهبی مانند مساجد و خانقاهها و مزارات که ابن بطوطه از آنها دیدن کرده و در فصل چهارم شرح حال زجال علمی و مذهبی مذکور در سفرنامه ابن بطوطه آمده و در فصل پنجم نیز به ارزیابی و نتیجهگیری نهایی پرداخته شده است.
جالبترین بخش سفرنامه ابن بطوطه ازجایی شروع میشود که وارد شیراز شده است، معاصر حافظ، محل زندگی حافظ. از صفحه 185 به بعد مربوط به شیراز است.
✅ "جهان نسخههای خطی فارسی: نمونههایی از دستنوشتههایِ ایرانی، ماوراء النهری و هندی"،
به کوشش: کوئیچی هانه دا+ نوبوآکی کُندو،
موسسه مطالعات زبانها و فرهنگهایِ آسیا و آفریقا، دانشگاه مطالعات خارجی توکیو، ژاپن، 2006.
چند سال پیش دو محققِ خوشذوقِ ژاپنی به ایران، پاکستان، ازبکستان سفرنمودند، از مراکزِ دارایِ نسخه هایِ خطی این کشورها بازدید کردند و تعداد 584 نسخه خطی را عکسبرداری کردند تا با مطالعه آنها تفاوت وتحولِ خط و شکل حروفِ فارسی در ایران، آسیای مرکزی و هند را بررسی کنند. در یک انتخابِ هنرمندانه ی هوشمند از بین آنها، تعداد 40 نسخه خطی را انتخاب نموده و تصاویر رنگی آغاز و انجام آنها را در این کتاب گردآوری نمودند.
🆔 @manuscript
المرغوب و المحذور لتحفه الدستور [ نسخه خطی]/ از: شرف بن بهاء طبیب شیرازی
متن کتاب:
https://t.me/alhojjah/15480
تاریخ کتابت : ، تاریخ کتابت: قرن ۱۰ یا اوائل ۱۱ق.
نوع خط: #نستعلیق.
موضوع: #طب و #ادویه و #ترشی و #شیرینی
عناوین کتاب چنین است:
: مقاله اول: در مرغوبات، دارای ۲۰ باب:
: باب اول: در کلام کلی در جمیع متناولات، دارای ۱۲ فصل.
: باب دوم: در #حبوب، در ۶ فصل.
: باب سوم: در لحوم، در ۵ فصل.
: باب چهارم: در بیان شیر و بیضه و متعلقات آن، در ۴ فصل.
: باب پنجم: در میوهها، در ۱۱ فصل.
: باب ششم: در اثماری که در ایشان روغنی باشد، در ۵ فصل.
: باب هفتم: در بزور دهنیه، در ۳ فصل.
: باب هشتم: در حلویات، در ۳ فصل.
: باب نهم: در ترشیها، در ۳ فصل.
: باب دهم: در #بقول، در ۶ فصل.
: باب یازدهم: در #توابل و #اقاویه و #ادویه جات، در ۵ فصل.
: باب دوازدهم: در #کوامیخ (#ترشیجات) و #بوارد و #مخللات، در ۳ فصل.
: باب سیزدهم: در #مربا ها و #انبه جات، در ۶ فصل.
: باب چهاردهم: در اطعمه مرکبه، در ۷ فصل.
: باب پانزدهم: در انواع #حلواها، در ۳ فصل.
: باب شانزدهم: در مشروبات از #آب و شراب و متعلقات آن، در ۸ فصل.
: باب هفدهم: در بیان سایر اشربه و ربوب، در ۵ فصل.
: باب هجدهم: در #مشمومات (#عطریات) ، در ۵ فصل.
: باب نوزدهم: در #عرق ها و #روغن ها، در ۳ فصل.
: باب بیستم: در مساکن و ملابس، در ۳ فصل.
: مقاله دوم: در محذورات از انواع سموم و هوام، در ۱۰ باب:
: باب اول: در کلام کلی در جمیع محذورات، در ۲ فصل.
: باب دوم: در علامت هر نوع از سموم و مشروبه، در ۳ فصل.
: باب سوم: در انواع #سموم #نباتی و علامات هر یک، در ۴ فصل.
: باب چهارم: در انواع سموم حیوانی و علامات هر یک، در ۴ فصل.
: باب پنجم: در انواع سموم معدنی و علامات هر یک، در ۲ فصل.
: باب ششم: در تدبیر احتراز از سموم #هوام (#گزندگان) و معالجات هر یک، در ۵ فصل.
: باب هفتم: در معالجات لسع و #حشرات، در ۳ فصل.
: باب هشتم: در انواع سموم و اصناف #ماران، در ۴ فصل.
: باب نهم: در نهش و لسع حشرات و معالجه آنها، در ۴ فصل.
: باب دهم: در #گزیدن انسان و سباع و وصایای اطبا در امر محذورات، در ۶ فصل.
▪️بایستههای پژوهشی در حوزۀ مطالعات اسماعیلیان
72+1 موضوع برای تحقیق بیشتر
(بخش چهارم)
پیام شمسالدینی
37. چگونگی شکل و صورت اسماعیلیان سند و هند از غزنویان تا دورۀ اخیر الموت
38. چگونگی شکل و صورت اسماعیلیان آسیای مرکزی از غزنویان تا دورۀ اخیر الموت
39. بررسی مجدد سیاستهای تجددگرایانۀ امامان اخیر نزاری
40. تحولات جدید در جوامع نزاری از نیمۀ قرن نوزدهم به بعد
41. تحولات جدید در جوامع نزاری از نیمۀ قرن نوزدهم به بعد، مورد پژوهی: ایران
42. تحولات جدید در جوامع نزاری از نیمۀ قرن نوزدهم به بعد، مورد پژوهی: افغانستان
43. تحولات جدید در جوامع نزاری از نیمۀ قرن نوزدهم به بعد، مورد پژوهی: آسیای مرکزی
44. تحولات جدید در جوامع نزاری از نیمۀ قرن نوزدهم به بعد، مورد پژوهی: شبهقاره
45. تحولات جدید در جوامع نزاری از نیمۀ قرن نوزدهم به بعد، مورد پژوهی: سند
46. تحولات جدید در جوامع نزاری از نیمۀ قرن نوزدهم به بعد، مورد پژوهی: شام
47. تحولات جدید در جوامع نزاری از نیمۀ قرن نوزدهم به بعد، مورد پژوهی: شرق افریقا
48. چگونگی افول و مستحیل شدن جماعات پیرو محمدشاهی در شیعه اثنی عشریه در ایران
(ادامه دارد)
🔻لینک بخش اول:
https://t.me/PayamShamseDini/161
🔻لینک بخش دوم:
https://t.me/PayamShamseDini/169
🔻لینک بخش سوم:
https://t.me/PayamShamseDini/175
🔻🔺🔻
#اسماعیلیان #سند #هند #آسیای_مرکزی #غزنویان #الموت #اسماعیلیان_آسیای_مرکزی #اسماعیلیان_هند #اسماعیلیان_سند #نزاریان_امامان #نزاریان_تجددگرایی #نزاریان_قرن_نوزدهم #ایران #افغانستان #شبه_قاره #شام #شرق_افریقا #اسماعیلیان_محمد_شاهی #محمد_شاهیان #اثنی_عشریه #پیام_شمس_الدینی
🔻🔺🔻
🗿🗿🗿
ژان-فرانسوا شامپولیون
ژان-فرانسوا شامپولیون (به فرانسوی: Jean-François Champollion) (۲۳ دسامبر ۱۷۹۰ – ۴ مارس ۱۸۳۲) دانشمند، زبانشناس و شرقشناس فرانسوی بود. شهرت عمده او به خاطر انتشار نخستین ترجمه از سنگنوشته رزتا یا سنگ رشید است. او توانست الفبای زبان مصری، فرهنگ واژگان و سپس دستور زبان هیروگلیف مصر باستان را رمزگشایی کند.
ژان فرانسوا شامپولیون
شناسنامه
زادروز
۲۳ دسامبر ۱۷۹۰
زادگاه
لو، فرانسه،
تاریخ مرگ
۴ مارس ۱۸۳۲
محل مرگ
پاریس، فرانسه،
مدفن
گورستان پر-لاشز
یافتههای او بعدها به انجمن ملی فرانسه فرستاده شد و با عنوان شناسههای زبان هیروگلیفی مصر باستان به چاپ رسید.شامپولیون را بنیانگذار مکتب مصرشناسی خواندهاند.
زندگی🗿
از سال ۱۸۰۱ برادر بزرگتر وی ژاک ژوزف که خود پژوهشگر بود با هاژش بُندک آموزش او را به عهده گرفت. این آموزش تا دوازده سال ادامه پیدا کرد. او موفق شد تا در ۱۳ سالگی به شش زبان دنیامسلط شود از سال ۱۸۰۴ ژان فرانسوا به یافتن رمز زبان هیروگلیف مشغول شد و دریافت که برای این کار باید با زبانهای شرقی آشنا شود. به همین خاطر او پس از فراگرفتن یونانی و رومی به آموختن زبانهای عبری، قبطی، عربی و سریانی پرداخت.
در شانزده سالگی رساله او دربارهٔ نامهای گیتی شناختی مصر باستان مورد تحسین و تأیید اعضای دانشگاه گرنوبل قرار گرفت. وی سپس به پاریس رفت و به پژوهشهای روشمند خود در زبانهای مصری به ویژه زبان قبطی ادامه داد. او کوشید تا از راه شناخت این زبان، زبان هیروگلیف مصری را رمزگشایی کند. در سال ۱۸۰۹ در نوزده سالگی استاد رشته تاریخ در دانشگاه گرنوبل شد. اما پس از مدتی کار را رها کرد و به پاریس بازگشت. او پس از بازگشت از سفر مصر در سال ۱۸۳۰ افتخار عضویت در فرهنگستان سنگنوشته و ادبیات را یافت و یک سال بعد استاد کولژ دوفرانس شد. او سرانجام در ۴ مه ۱۸۳۲ در چهل و دو سالگی درگذشت. ژان-فرانسوا شامپولیون حق بزرگی بر گردن تمدن مصر باستان دارد تقریباً هر آنچه را که ما از مصر باستان میدانیم با پژوهشهای او آغاز شد.
فعالیتهای پژوهشی🗿
او توانست الفبای زبان مصری، سپس فرهنگ واژگان و پس از آن، دستورزبان مصر کهن را آماده کند. شامپولیون ستون ابلیسکی یافت که بر آن از این نقوش مقدس مصری دیده می شد، ولی در زیر آن نقوش، نوشته ای یونانی بود که نشان می داد این نگارش ها به بطلمیوس و کلئوپاترا ارتباط دارد. وی چنان حدس زد که دو کلمه ای که در این کتیبه ها فراوان تکرار شده و با شعار پادشاهی همراه است، ناچار باید اسم شاه و ملکه باشد؛ با این حدس در سال ۱۸۲۲ توانست یازده حرف از حروف زبان مصری قدیم را تشخیص دهد؛ این خود دلیلی بود بر این که مصر قدیم حروف الفبایی داشته است. وی این حروف را با علامت سنگ بزرگ سیاهی که سپاهیان ناپلئون در نزدیکی مصب شاخه ای از رود نیل موسوم به سنگ روزتا یافته بودند تطبیق کرد. بر سنگ روزتا نقوشی دیده می شد که به سه زبان نوشته بودند؛ هیروگلیفی، دموتی یا زبان رایج میان توده مردم، و یونانی. شامپولیون که یونانی می دانست با استفاده از یازده حرفی که از ابلیسک نخستین شناخته بود، در نتیجه بیست سال کوشش مداوم، توانست تمام رموز این نقشه را حل کند و آن را بخواند و تمام حروف الفبای مصری را بشناسد و راه را برای اکتشاف جهان گمشده بزرگی باز کند. اکربلاد سیاستمدار سوئدی (۱۸۰۲) و تامس یانگ عالم فیزیک و ذوفنون انگلیسی (۱۸۱۴) نیز در حل بعضی از رموز سنگ روزتا دخیل بوده و به شامپولیون کمک کردند. این یکی از بزرگترین اکتشافات در تاریخ علم تاریخ است. او یافتههای خود را در سال ۱۸۳۲ برای انجمن ملی فرانسه فرستاد. سال بعد این یادداشتها با هزینه دولت فرانسه و با نام شناسههای زبانٔ هیروگلیفی مصر باستان منتشر شد. در سال ۱۸۲۴ برای خواندن بازماندههای جمعآوری شده مصری موزه تورن به ایتالیا رفت و تا سال ۱۸۲۶ در آنجا بود. پس از بازگشت به فرمان شارل دهم پادشاه فرانسه به ریاست بخش مصری موزه لوور انتخاب شد.
سفر به مصر🗿
از سال ۱۸۲۸ تا ۱۸۳۰ او و استادی ایتالیایی به نام روسلینی، خاک مصر را بررسی کرده و با گردآوری طرحها، نگارهها و کندهکاریهای بازمانده از سرزمین فراعنه و یادداشتهایی که به آن افزوده بودند، کتابی در چهار جلد با نام یادبودهای مصر و نوبی منتشر کردند. ژان فرانسوا در بازگشت از مصر دو ستون یادبود لوکسور را به فرانسه فرستاد؛ ستونهایی که مصریها به دولت فرانسه هدیه کرده بودند. اما دو ستون یادبود در ۱۱ مه ۱۸۳۲ و چند روز پس از مرگ وی به بندر تولون رسید.
🗿🗿🗿
دست اندر کاران هنوز سرگرم نقر سنگ نگاره بیستون بودند که داریوش تصمیم به توسعه گستره ی کارنامه خود گرفت. او در اندیشه بود تا مبادا کوتاه زمانی بعد، کسی نتواند روی داده های در پیوند با این نگاره و راهی را که او برای بدست آوردن قدرت پیموده است، به یاد بیاورد. از این روی گزارش مشروحی به نگاره بیستون می افزاید. این گزارش نیز به زبان و خط ایلامی، در سمت راست نگاره نخست نقر شد.
علاوه بر این به نگاره اسیران نیز نبشته هایی باز هم به خط و زبان ایلامی، افزودند. اما بابل نیز جز امپراتوری بود. پس داریوش فرمان داد تا در سطح سمت چپ نگاره، در بدنه برآمده قسمتی از صخره، جایی هم برای متن بابلی هموار کرده، متن بابلی را در آن نقر کنند. برای نگاره اسیران نیز دوباره نبشته هایی، این بار به زبان و خط بابلی در نظر گرفتند اما شاه هنوز خشنود نمی شد. وضعیت بغرنجی بود. اربابان یک حکومت جهانی از خود خطی نداشتند و فقط از خط میخی ملل تحت انقیاد خود استفاده می کردند. پس داریوش به منشی های خود فرمان داد تا هرچه زودتر خطی برای امپراتوری پارس اختراع کنند. این منشی ها ایلامی، بابلی و آرامی بودند. زبان اینان با فارسی باستان هم خانواده نبود. زبان بابلی و آرامی از خانواده سامی بود و یافتن پیوندی برای زبان ایلامی با زبان های دیگر هنوز ممکن نشده است. اما فارسی باستان یکی از زبان های هندو اروپایی است. منشیان برای این زبان 37. نشان میخی تازه ابداع کردند. آمیخته ای از خط الفبایی و هجایی. خط تازه به خاطر ویژگی های زبان منشی های طراح، خطی یکدست نیست. اینک لازم بود که کارنامه بزرگ داریوش، به خط فارسی باستان و به زبان فارسی باستان، به یادنامه بزرگ داریوش در بیستون افزوده شود. اما دیگر جایی برای متن نمانده بود! پس داریوش فرمان داد تا فضای زیر نگاره را هموار کنند و نبشته فارسی باستان را در آنجا بیاورند. این فضا را استاد سنگ تراش از ابتدا، آگاهانه، به کار نگرفته بود. زیرا رگه های قابل توجه آب از میان شکاف های صخره به این قسمت روان بود. از همین روی نبشته فارسی باستان تا به امروز آسیب های زیادی دیده است. پس از آن دیگر جایی برای نوشتن نماند.
داریوش در سنگ نبشته می گوید که خط تازه ای را پدید آورده است. از نبشته های کنار اسیران نیز برمی آید که متن میخی فارسی باستان واقعا در نگارش کاملا مشهود است به ویژه نبشته فارسی مربوط به چهارمین اسیر فرَه. اُرتِس ( فارسی باستان: خشثریته) روی لباسش، در پایین کمربند آورده شد و در سمت راست بدن، تا روی زمینه نگاره امتداد یافته است و این می رساند که جایی برای نبشته باقی نمانده است.
هنوز سنگ تراشان با جدیت در حال کندن نشان های میخی بر سینه صخره بودند که ایلامی ها و سکاهای دوردست دوباره سر به شورش برداشتند. داریوش به شرق دریای خزر لشکر کشید و در سال 519 پیش از میلاد سکونخا، شاه سکاها را شکست داد.
این رویداد بی درنگ به سنگ نبشته افزوده شد. این قوم به خاطر شکل خاص کلاهشان به سکاهای (( تیز خود)) شهرت داشتند. داریوش می خواست شاه بر افتاده سکاها را در نگاره خود جاودان کند اما دیگر جایی باقی نمانده بود. او با یک تصمیم سریع دستور داد تا متن ایلامی را پاک و آن را در سمت چپ قسمت پایین، کنار متن تازه فارسی باستان از نو نقر کنند. چنین شد که سکونخا نیز توانست به جمع شاهان دروغین بپیوندد.
با چنین تاریخچه ای بود که یادنامه ای پدید آمد که نتها از نظر تاریخی و به خاطر شرح روی دادهای آغاز حکومت داریوش از زبان خود او پر ارج و اعتبار است، بل از این روی نیز گران بها است که به کمک آن می توان به روند پیدایش خط میخی فارسی باستان پی برد.
با این که سنگ نگاره در کنار یکی از راههای پر رفت و آمد و مهم قرار دارد، نسبتا معدود کسانی آن را از نزدیک می دیده اند. برای اینکه مردم امپراتوری پی ببرند که شاهشان موفق به انجام چه کارهایی شده است، داریوش فرمان داد تا نسخه هایی از این کارنامه تهیه کنند، به همه استان های امپراتوری بفرستند و برای مردم باز بخوانند. برای نمونه رو نبشتی از متن بیسْتون در مجتمع نظامی یهودیان در جزیره الفانتین نیل به دست آمده است. بخش هایی از این کپی ها در بابل نیز به دست آمده است.
از زبان داریوش، پروفسور هاید ماری کخ، ترجمه پرویز رجبی، نشر کارنگ.
♦️انواع خط در ایران باستان
انواع خطوطی که در ایران باستان مورد استفاده قرار می گرفت عبارتند از: خط میخی، خط سومری، خط اَکَدی، خط ایلامی، خط آرامی، خط پهلوی، خط اوستایی، خط مانوی، خط سُغدی، خط برهمایی. مهم ترین آنها به اختصار معرفی می گردند.
♦️خط میخی
خط میخی که علامت هایی شبیه به میخ دارد، در کتیبه نگاری های کهن به کار می رفته است. اصل این خط در بین النهرین و به دست سومریان تنظیم شد و دیگر تمدن های بین النهرین نیز از آن بهره بردند. کاربرد این خط در ایران احتمالا به دوران قبل از کوروش هخامنشی می رسد اما به طور فراگیر از دوره داریوش مورد استفاده قرار گرفت.
به دلیل هم جواری ایران به بین النهرین و فتوحات ایران در غلبه بر این تمدن ها، علاوه بر فارسی باستان، زبان بین النهرین نیز در حجاری کتیبه ها مورد استفاده قرار می گرفت بنابر این برخی از کتیبه های موجود، به سه زبان فارسی باستان، آکدی و ایلامی نوشته شده است. منشور کوروش بزرگ به خط میخی میباشد
♦️خط آرامی
یکی از کهن ترین و مهم ترین خطوط باستان، خط آرامی است که می توان آن را مادر تمام خطوط الفبایی دانست. آرامی ها که مردمی تاجر پیشه بودند به زبانی ساده سخن می گفتند. این سادگی سبب شده تا زبان آنها به سرعت در خاورمیانه گسترش یابد و به صورت یک زبان بین المللی درآید. خط آرامی در ابتدا برای امور بازرگانی به کار می رفت و سپس وسیلۀ نوشتن عمومی شد.
هخامنشیان نیز زبان آرامی را زبان رسمی خود ساختند و در تمام قلمروشان به کار بردند. پس از انقراض هخامنشیان تا اوایل سدۀ سوم پیش از میلاد، این زبان کم کم رو به خاموشی گذاشت.
♦️خط پهلوی
خط پهلوی در دوران ساسانیان برای نوشتن زبان فارسی آن دوران، یعنی «پارسی میانه»، از خط آرامی گرفته شد. این خط تا سه قرن پس از اسلام در سنگ نوشته ها، سکه ها، اسناد، معاملات و رسالاتی که به زبان پهلوانیک و پارسیک نوشته می شد، به کار می رفت. خط پهلوی خط ناقصی بود که خواندن آن بسیار مشکل بوده و هست.
♦️خط اوستایی یا دین دبیری
زبانی که کتاب مقدس مزدیسنا بدان تالیف شده زبان اوستایی نامیده می شود و خطی را نیز که اوستا بدان نوشته شده، خط اوستایی نامیده شد. این خط را نویسندگان اسلامی دین دبیره و دفیره یاد کرده اند که امروزه به آن دین دبیری می گوییم.
♦️خط مانوی
بعد از ظهور مانی (۲۱۵-۲۷۷م) و مذهب او، خط مانویان نیز در ایران و سایر ممالکی که مذهب مانوی داشتند رواج یافت. مانی خط خود را از الفبای تَدمُری اقتباس کرده است. الفبای مانوی از راست به چپ نوشته می شود و حرف های آن به هم نمیچسبد. آثار نفیس این خط در ترکستان چین کشف شده که با قلمی زیبا و خوانا روی کاغذهای مرغوب و با مرکب های رنگارنگ نوشته شده است.
📻کودتای سوم اسفند و برآمدن ایران نوین، قسمت نخست
در آستانه سالگرد کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ مجموعه گزارشهایی در پنج قسمت درباره این رخداد مهم تاریخی از رادیوی فارسی بیبیسی یخش می شود.
خشایار جنیدی در این مجموعه گزارشها در مصاحبه با تاریخ نگاران و اساتید دانشگاه و با بررسی اسناد و مطبوعات آن دوره، نقش تحولات داخلی و خارجی در این رخداد و تاثیر آن بر آینده ایران را بررسی کرده است.
قسمت نخست این مجموعه به اوضاع ناآرام و نابسامان ایران در آستانه کودتای سوم اسفند میپردازد.
@BBCPersian
#خط_میخی_هخامنشی
شیوه ی نگارش خط میخی روی گِل
وجه نامگذاری خط میخی، ابزارِ آن است. خلاف باور عموم، خط میخی نهتنها خطی واحد نیست بلکه نام یک خط بهخصوص هم نیست! صرفاً نام ابزار و روشی است که چند زبان مختلف با آن نوشته میشد: چوب«نی» ،میخ، مغار، هر شیء تیزی که بتواند سطح گل یا سنگ را بتراشد. یا به باور برخی دیگر خطی که اجزاء آن شبیه میخ است ((هر یک از علائم میخی یا همان میخ ها را گُوِه مینامیم))
مثلا یک خط میخشکل موازی کنار هم و یک خط میخشکل در بالای آن سه خط موازی و عمود بر آن نمایانگر حرف آ باشد. زبانهای مختلفی با روش میخی نوشته میشدند که فارسی باستان، عیلامی، بابلی و سومری ازجمله آنها است.
خط میخی هخامنشی که دارای 50 نشانه است، جدیدترین گونهٔ خطِ میخی است که در سدهٔ ششم پیش از میلاد مسیح به احتمال زیاد در زمان داریوش بزرگ ساخته شده، این خط برای نوشتن کتیبههای هخامنشی به کار رفته است.خطِ میخیِ هَخامنشی، خطی نیمه الفبایی، نیمه هجایی ست افزون بر 8 نشانه (ایدئوگرام) که برای واژگان پر کاربرد مانند شاه، کشور و اهورامزدا به کار میروند.
المرغوب و المحذور لتحفه الدستور [ نسخه خطی]/ از: شرف بن بهاء طبیب شیرازی
متن کتاب:
https://t.me/alhojjah/15480
تاریخ کتابت : ، تاریخ کتابت: قرن ۱۰ یا اوائل ۱۱ق.
نوع خط: #نستعلیق.
موضوع: #طب و #ادویه و #ترشی و #شیرینی
عناوین کتاب چنین است:
: مقاله اول: در مرغوبات، دارای ۲۰ باب:
: باب اول: در کلام کلی در جمیع متناولات، دارای ۱۲ فصل.
: باب دوم: در #حبوب، در ۶ فصل.
: باب سوم: در لحوم، در ۵ فصل.
: باب چهارم: در بیان شیر و بیضه و متعلقات آن، در ۴ فصل.
: باب پنجم: در میوهها، در ۱۱ فصل.
: باب ششم: در اثماری که در ایشان روغنی باشد، در ۵ فصل.
: باب هفتم: در بزور دهنیه، در ۳ فصل.
: باب هشتم: در حلویات، در ۳ فصل.
: باب نهم: در ترشیها، در ۳ فصل.
: باب دهم: در #بقول، در ۶ فصل.
: باب یازدهم: در #توابل و #اقاویه و #ادویه جات، در ۵ فصل.
: باب دوازدهم: در #کوامیخ (#ترشیجات) و #بوارد و #مخللات، در ۳ فصل.
: باب سیزدهم: در #مربا ها و #انبه جات، در ۶ فصل.
: باب چهاردهم: در اطعمه مرکبه، در ۷ فصل.
: باب پانزدهم: در انواع #حلواها، در ۳ فصل.
: باب شانزدهم: در مشروبات از #آب و شراب و متعلقات آن، در ۸ فصل.
: باب هفدهم: در بیان سایر اشربه و ربوب، در ۵ فصل.
: باب هجدهم: در #مشمومات (#عطریات) ، در ۵ فصل.
: باب نوزدهم: در #عرق ها و #روغن ها، در ۳ فصل.
: باب بیستم: در مساکن و ملابس، در ۳ فصل.
: مقاله دوم: در محذورات از انواع سموم و هوام، در ۱۰ باب:
: باب اول: در کلام کلی در جمیع محذورات، در ۲ فصل.
: باب دوم: در علامت هر نوع از سموم و مشروبه، در ۳ فصل.
: باب سوم: در انواع #سموم #نباتی و علامات هر یک، در ۴ فصل.
: باب چهارم: در انواع سموم حیوانی و علامات هر یک، در ۴ فصل.
: باب پنجم: در انواع سموم معدنی و علامات هر یک، در ۲ فصل.
: باب ششم: در تدبیر احتراز از سموم #هوام (#گزندگان) و معالجات هر یک، در ۵ فصل.
: باب هفتم: در معالجات لسع و #حشرات، در ۳ فصل.
: باب هشتم: در انواع سموم و اصناف #ماران، در ۴ فصل.
: باب نهم: در نهش و لسع حشرات و معالجه آنها، در ۴ فصل.
: باب دهم: در #گزیدن انسان و سباع و وصایای اطبا در امر محذورات، در ۶ فصل.
الكتب والمواضيع والآراء فيها لا تعبر عن رأي الموقع
تنبيه: جميع المحتويات والكتب في هذا الموقع جمعت من القنوات والمجموعات بواسطة بوتات في تطبيق تلغرام (برنامج Telegram) تلقائيا، فإذا شاهدت مادة مخالفة للعرف أو لقوانين النشر وحقوق المؤلفين فالرجاء إرسال المادة عبر هذا الإيميل حتى يحذف فورا:
alkhazanah.com@gmail.com
All contents and books on this website are collected from Telegram channels and groups by bots automatically. if you detect a post that is culturally inappropriate or violates publishing law or copyright, please send the permanent link of the post to the email below so the message will be deleted immediately:
alkhazanah.com@gmail.com