۲ خرداد سالروز درگذشت نصراله فلسفی
( زاده ۹ آذر ۱۲۸۰ تهران – درگذشته ۲ خرداد ۱۳۶۰ تهران ) تاریخ‌نگار، نویسنده و مترجم
نصراله فلسفی فرزند نصراله سوادکوهی مستوفی (از مستوفیان دربار قاجار)، تحصیلات مقدماتی را در مدرسه‌های اقدسیه و آلیانس و دارالفنون فراگرفت و در وزارت پست و تلگراف مشغول به خدمت شد. فلسفی از جوانی به ترجمهٔ آثار ادبی علاقه نشان داد و در ابتدا چند داستان کوتاه از موریس لُبلان را در روزنامهٔ مرد آزاد به صورت پاورقی به چاپ رساند. طولی نکشید که به لحاظ دقت و رعایت امانت در ترجمه، در شمار بهترین مترجمان زبان فرانسه عصر خود شناخته شد. وی در سال ۱۳۰۷ چند ماهی در وزارت دادگستری به خدمت پرداخت، سپس به وزارت فرهنگ منتقل شد. از سال ۱۳۰۷ در دارالفنون، دانشسرای عالی و مدارس متوسطه تهران به تدریس تاریخ و جغرافیا و علوم ادبی پرداخت و با تأسیس دانشگاه تهران به عنوان استاد به تدریس تاریخ پیش از اسلام در دانشکده ادبیات مشغول شد.
وی از سال ۱۳۳۵ تا ۱۳۴۰ در عنوان رایزن فرهنگی ایران در ایتالیا و اسپانیا مشغول خدمت بود تا سرانجام در سال ۱۳۴۳ بازنشسته شد و ساکن ماند و هم چنین مدتی نیز استاد مدعو در دانشگاه استراسبورگ فرانسه بود.
او علاوه بر نویسندگی و ترجمهٔ کتاب‌های بسیار، مقالات تحقیقی دربارهٔ تاریخ و ادبیات ایران در نشریات به چاپ رساند. مقالات تحقیقی او دربارهٔ تاریخ و ادبیات ایران در نشریه‌هایی چون تعلیم و تربیت، مهر، سخن، شفق سرخ، اتحاد، یغما، وحید، مجلهٔ دانشکده ادبیات و علوم انسانی تبریز و نشریه کتابخانه ملی، به چاپ رسیده‌است. فعالیت‌های روزنامه‌نگاری او در طی چهار دهه شامل مدیریت چندین مجله در دوره‌های مختلف بود که از آن جمله‌است: کفالت مجله پست و تلگراف (فقط سه شماره ۱۳۰۴)، مجله ایران (نشریه کلوپ بین‌المللی ایران برای تمبر و مجموعه‌های دیگر از ۱۳۰۱ تا ۱۳۱۱)، مجله تعلیم و تربیت (وابسته به وزارت معارف، ۱۳۱۳–۱۳۱۴)، مجلهٔ مهر (از ۱۳۱۲ به مدت چهارسال)، مدیریت و سردبیری مجله هفتگی امید (از ۱۳۲۲ به مدت سه سال)، و مجلهٔ ایرانیکا به زبان ایتالیایی (در دورهٔ رایزنی فرهنگی در ایتالیا).
نصراله فلسفی در ۸۰ سالگی، زندگی را بدرود گفت و در شهر ری به خاک سپرده شد.
کتاب‌شناسی:
تاریخ اروپا در قرن نوزدهم و بیستم، ۱۳۰۹
تاریخ روابط اروپا و ایران در دوران صفوی، ۱۳۱۶
تاریخ ایران پیش از اسلام، ۱۳۱۷
تاریخ ایران بعد از اسلام، ۱۳۱۷
جنگ چالدران، ۱۳۳۲
تاریخ عمومی جهان در قرن‌های هفدهم تا بیستم میلادی
تاریخ عمومی در قرن معاصر
تاریخ غزنویان
تاریخ و جغرافیا (دوازده جلد، برای تدریس در دبیرستان‌ها، با مشارکت علی‌اصغر شمیم)
زندگانی شاه عباس اول (در پنج جلد)، ۱۳۴۲–۱۳۶۴ (معروف‌ترین اثر اوست و بارها تجدید چاپ شده)
ترجمه
تاریخ انقلاب روسیه، ۱۳۰۲
سرگذشت ورتر، گوته، ۱۳۰۵
تاریخچهٔ سلطنت قباد و ظهور مزدک، کریستین سن (با مشارکت احمد بیرشک)، ۱۳۰۶
جغرافیای ممالک بزرگ دنیا، ۱۳۱۶
تاریخ تمدن روم و یونان، فوستل دوکولانژ، ۱۳۱۹
ترجمهٔ تاریخ تمدن قدیم، فوستل دوکولانژ، ۱۳۰۹
تهران قدیم ویژگی، فوستل دوکولانژ، ۱۳۰۹
داستان‌های کوتاه از نویسندگان بزرگ، ۱۳۳۳
منتخب اشعار ویکتور هوگو، ۱۳۳۵
فرهنگ فلسفی ولتر، ۱۳۳۷
اشعار منتخب شاعران رمانتیک فرانسه، ۱۳۴۱
فرهنگ،ادب‌وموسیقی‌فاخر‌ایران
@Aa12345678101
