کتابخانه امام حسین عليه السلام

آقای مصطفی ملکيان و تاريخنگاری عاشوراء

الآن دوست دانشمندم مؤرخ برجسته تاريخ صدر اسلام و عصر اموی جناب آقای علی بهراميان برای من فايلی صوتی فرستاد از استاد و حکيم گرامی جناب آقای مصطفی ملکيان در رابطه با تاريخنگاری کربلاء. از گفته های آقای ملکيان خيلی تعجب کردم. ايشان ابراز داشته اند که ما از حادثه کربلا بسيار بسيار کم می دانيم و غالب رواياتی که نقل می شود مربوط به دوران صفوی به اين طرف است و اينکه منابع چندان زيادی برای ثبت روايات تاريخی در قرن نخست وجود نداشته. آنگاه استناد می کنند به فرمان خليفه دوم در رابطه با منع کتابت حديث و اينکه گفت: حسبنا کتاب الله.

من احتمال می دهم کثرت مطالعات استاد ملکيان در رشته های ديگر علوم مانع شده تا آن دانشمند محترم به درستی با تاريخ اسلام و منابع تاريخی و وضعيت تاريخنگاری در صدر اسلام آشنایی يابند. چند نکته را اينجا تذکر می دهم. اميدوارم به نظر شريفشان رسانده شود:

1- سنت نقل روايات به ويژه روايت شعر و "ايام"، سنتی بسيار کهن در ميان عرب بوده و به دوران ماقبل اسلام و عصر جاهليت و تمدن های کهن يمن قديم و شمال جزيرة العرب می رسد. اين نقل ها عموما گرچه مکتوب نمی شد اما سينه به سينه منتقل می شد. در جنگ ها از هر دو سوی جنگ کسانی به عنوان راويان قصص جنگ ها و اشعار و رجزخوانی های مرتبط با جنگ ها شرکت می کرده و به ضبط اشعار و علل سرودن اشعار و نقل حوادثی که منجر به سرودن اشعار جنگ ها می شد مبادرت می کرده اند. اين يکی از مهمترين سنت های قبيلگی در ميان اعراب جاهلی بود. شعر و روايت اخبار قبائل و جنگ ها و حماسه های قبائل بنابراین سنتی نا آشنا برای مسلمانان صدر اول نبود.

2- علاوه بر این با شکلگيری دولت در اسلام و دیوان های اداری ثبت روايات و اخبار تاريخی ابعاد تازه تری گرفت. بخشی از اين مسئله به وجود شماری از مخبرين حکومتی بر می گردد که برای امير و يا خليفه کار می کرده اند و بخشی هم به وظايف کاتبان دولتی بر می گردد که می بايست وقايع جنگ ها و ميزان مشارکت ها و خسارت ها و غنائم و غيره را دقيقا ثبت می کردند. قبائل هم برای خود راويانی معمولا به سنت قديم همراه می داشتند.

3- حادثه کربلا در جایی پنهان و در غياب ناظران آفريده نشد. بر اين واقعه بسياری از مردم منطقه و يا کسانی که به دلائلی در جنگ مشارکت نکردند ناظر بوده اند و برخی از روايات حادثه کربلا به آنها بر می گردد. در ميان قاتلان و کشندگان قساوت پيشه حضرت ابا عبد الله و اهل بيت و اصحاب بزرگوارش کسانی بودند که بعدا به دلائل مختلف بخش هایی از آنچه به چشم خود ديده بودند برای ديگران نقل کرده اند (و از جمله برای عبيد الله بن زياد و به خوشايند او). وانگهی از سوی خود خاندان رسالت هم علاوه بر حضرت زينب کبری (عليها السلام) و سيد الساجدين (عليه السلام) تعدادی ديگر از ميان بازماندگان کربلا بعدها روايت دست اولی از واقعه عاشوراء به دست دادند.

4- در زمان قيام مختار ثقفي تعدادی از کسانی که شاهد واقعه بودند از ميان اهالی کوفه و به دستور او آنچه در کربلا گذشت و به ويژه آنچه قاتلان زشت سيرت انجام داده بودند برای امير نقل کردند. روايات کربلا و مساهمت اشخاص و قبائل به روشنی برای مختار روشن بود و اصولا حادثه عاشوراء برای کوفيان امر پوشيده ای نبود.

5- دست آخر بايد چند کلمه ای هم درباره اين گفته آقای ملکيان بنويسم که عمر خليفه دوم منع از کتابت کرد. باری او منع از کتابت کرد. اما او منع از کتابت حديث کرد و نه کتابت شعر و اخبار تاريخی و يا امور ديوانی و فرامين دولتی. تازه امروزه می دانيم که با وجود منع کتابت حديث بسياری از اصحاب پيامبر (ص) احاديثی که از حضرت شنيده بودند را به انحای مختلفی ثبت می کرده اند. سيره ابن اسحاق و مغازی واقدي و مدونات تاریخی عروه و زهری و زبيريان و بسياری ديگر اخبار زيادی از عصر رسالت و خلفای نخستين به دست داده اند. تاريخنگاری و اخبارنگاری از نخستين سنت هایی بود که مسلمانان بدان خوگر شدند و اخبار جنگ هایی مانند جمل و صفين و نهروان و حادثه کربلا را کسانی مانند ابومخنف بر اساس روايات گاه دست اول نقل کرده اند. بنابراين اين استناد آقای ملکيان به کلی مردود است.

واقعيت اين است که حادثه کربلا از نقطه نظر روايات تاريخی در روشنایی تاريخ قرار دارد و ما درباره بسياری از جزئيات آن اطلاع کافی داريم.

چهار اشتباه رایج درباره محرم و عاشورا
شهید مرتضی مطهری/کتاب حماسه حسینی
🔹اول: اوج عزاداری امام حسین(ع) ده روز اول ماه محرم الحرام است و در بین سخنرانان و مداحان، مشهور است که هر شب را به یکی از شهدای کربلا اختصاص دهند؛ مثلاً شب سوم برای حضرت رقیه و شب هفتم را برای حضرت علی اصغر(ع) سوگواری می کنند و تاسوعا را نیز به حضرت عباس(ع) اختصاص می دهند.
همین قرارداد بین مداحان و منبری ها باعث شده است که عده ای گمان کنند، حضرت رقیه روز سوم محرم به شهادت رسیده است و از همه بدتر اینکه گمان می کنند حضرت ابالفضل(ع) در روز تاسوعا به شهادت رسیده است.
اما حقیقت این است که تمام شهدای کربلا در روز عاشورا به شهادت رسیده اند و حضرات ابالفضل، علی اکبر و علی اصغر همه قبل از امام حسین(ع) و در روز عاشورا در پیکار با سپاه عمر سعد کشته شده اند. حضرت رقیه(س) نیز پس از شهادت پدرش در شام از دنیا رفته است.
دوم: باور عمومی این است که حضرت حسین بن علی(ع) و اهل بیت و اصحابش سه شبانه روز آب ننوشیدند و سپس تشنه کام به مقابله با دشمن رفته اند.
اما حقیقت این است که عمر سعد سه روز قبل از عاشورا عمرو بن حجاج را با پانصد سوار فرستاد تا کنار شریعه فرود آیند و میان یاران حسین و آب فاصله اندازند. اما این به این معنی نیست که هیچ ذخیره آبی در خیمه ها نبوده است.
در کتاب ارشاد نوشته شیخ مفید(ره) آمده است: «در شب عاشورا زینب دست بر گریبان برده و بیهوش بر زمین افتاد. حسین(ع) برخاسته آب بر روی خواهر پاشید و...»
این نقل معتبر نشان می دهد که تا شب عاشورا هنوز آب در خیمه ها بوده و اصل تشنه کامی به روز عاشورا، گرمی هوا و شدت مبارزه مربوط است.
شیخ عباس قمی(ره) در منتهی الامال می گوید: «شب عاشورا امام حسین(ع)، حضرت علی اکبر(ع) را با سی سوار و بیست پیاده فرستاد که چند مشک آب آورند و اهل بیت و اصحاب خود را فرمود که از این آب بیاشامید، آخر توشه شماست و وضو بسازید و غسل کنید».
سوم: یکی از معروف ترین تحریف ها ماجرای حضرت لیلی مادر حضرت علی اکبر(ع) است و چه روضه ها که در این زمینه خوانده نمی شود.
در روضه ها ذکر می شود که حضرت علی اکبر قبل از رفتن به میدان با مادرش چه نجواهایی میکرد، یا اینکه حضرت لیلی در خیمه ها رفته و در آنجا دعا کرده که خداوند حضرت علی اکبر را سالم برگرداند که متأسفانه این موضوع محور بعضی تعزیه ها نیز شده است.
اما حقیقت این است که اصلاً لیلایی در کربلا نبوده است؛ البته لیلی مادر حضرت علی اکبر(ع) هست؛ اما حتی یک مورخ هم به حضور آن حضرت در کربلا و روز عاشورا گواهی نمی دهد.
جهارم: مطلب بعدی مربوط به حضرت علی اکبر(ع) این است که آن حضرت قبل از رفتن به معرکه جنگ از پدر رخصت خواست و آن حضرت اذن میدان نداده اند و مثلاً فرموده اند که تو هنوز جوانی و حیف است که از دست بروی و چه اشعار و تعزیه ها که پیرامون آن نساخته ایم.
اما حقیقت این است که تمام مورخین نوشته اند، هر کس از امام حسین(ع) اذن میدان می خواست، اگر میشد حضرت برایشان عذری می آورد ولی در مورد جناب علی اکبر گفته اند: «فاستأذن اباه،فأذن له» یعنی تا اجازه خواست گفت برو.
@ansooyedivar

💢شمر شناسى...

✍🏼دكتر على شريعتى

🔷مردی که شانزده بار پای پیاده به حج رفت
امام حسین (ع) را به شهادت رساند!

🔹یکی از افراد مقابل ابا عبدالله الحسین علیه السلام، شمر بن ذی الجوشن است. از فرماندهان سپاه امام علی در جنگ صفین و جانباز امیر المومنین کسی که در میدان جنگ تا شهادت پیش رفت. این چنین کسی حالا در کربلا شمر می شود. با ورودش به کربلا همه چیز عوض می شود. شمر آدم کوچکی نیست اگر نیایش های شمر را برای شما بخوانند و به شما نگویند که این ها مال شمر است شما با آن ها گریه می کردید. حال می کردید، هیچ گاه گفته نمی شود که وقتی شمر دستش را به حلقه خانه خدا می زد چگونه با خدا زمزمه می کرد!

🔹این آقایی که ما صحبتش را می کنیم (شمر) شانزده بار با پای پیاده به سفر حج رفته است. فکر نکنید شمر اهل نماز و روزه نبوده و یا از آن دسته آدم هایی بوده که عرق می خوردند، عربده می کشیدند؛ شمر و بسیاری دیگر که آن طرف ایستاده اند، آدم هایی هستند که پیشانی پینه بسته داشتند. بسیاری از آن ها اهل تهجد بودند.

🔹در کربلا هر روز بيست هزار نفر در فرات غسل می کردند. غسل قربة الی الله که حسین را بکشند و می گفتند: غسل می کنیم تا ثوابش بیشتر باشد.

🔹در ظهر عاشورا وقتی ابا عبدالله علیه السلام برای نماز خواندن، اذان می گفتند فکر نکنید در آن طرف کسی نماز نمی خواند. آن ها هم نماز می خواندند! برخی از این افراد به ابا عبدالله علیه السلام می گویند که نماز شما قبول نیست! و حبیب به آن ها می گوید: « نماز شما قبول است؟! » درگیری می شود .حبیب به شهادت می رسد. حضرت حبیب پیش از نماز ظهر ابا عبدالله به شهادت رسیدند.

🔹ما در کربلا به کلاس شمر شناسی نیاز داریم. یک کلاس به عنوان تحلیل شخصیت شمر. شمری که شانزده بار به مکه رفته، جانباز امیر المومنین بود، کسی که در کنار مولا زخمی شده بود، چه شد که فرمانده جنگ حضرت علی علیه السلام به این جا رسید؟

🔹این هشدار و اندرزی است برای امروز و فردای ما...

❇️احزاب انلاین

✅ @ahzab_online

👌4 اشتباه رایج در روایت وقایع عاشورا:

▫️استاد مرتضی مطهری

👈اشتباه اول:
اوج عزاداری امام حسین(ع) ده روز اول ماه محرم الحرام است. بین سخنرانان و مداحان، مشهور است که هر شب را به یکی از شهدای کربلا اختصاص دهند؛ مثلاً شب سوم برای حضرت رقیه و شب هفتم را برای حضرت علی اصغر(ع) سوگواری می کنند و تاسوعا را نیز به حضرت عباس(ع) اختصاص می دهند. همین قرار داد بین مداحان و منبری ها باعث شده است که عده ای گمان کنند، حضرت رقیه روز سوم محرم به شهادت رسیده است و از همه بدتر اینکه گمان می کنندحضرت ابالفضل(ع) در روز تاسوعا به شهادت رسیده است.

اما حقیقت این است که تمام شهدای کربلا در روز عاشورا به شهادت رسیده اند و حضرات اباالفضل، علی اکبر و علی اصغر همه قبل از امام حسین(ع) و در روز عاشورا در پیکار با سپاه عمر سعد کشته شده اند. حضرت رقیه(س) نیز پس از شهادت پدرش در شام از دنیا رفته است.

👈اشتباه دوم:
باور عمومی این است که حضرت حسین بن علی(ع) و اهل بیت و اصحابش سه شبانه روز آب ننوشیدند و سپس تشنه کام به مقابله با دشمن رفته اند؛ اما حقیقت این است که عمر سعد سه روز قبل از عاشورا عمروبن حجاج را با پانصد سوار فرستاد تا کنار شریعه فرود آیند و میان یاران حسین و آب فاصله اندازند. اما این به این معنی نیست که هیچ ذخیره آبی در خیمه ها نبوده است.

در کتاب ارشاد نوشته شیخ مفید(ره) آمده است: « در شب عاشورا زینب...دست بر گریبان برده...و بیهوش بر زمین افتاد. حسین(ع) برخاسته آب بر روی خواهر پاشید و...» این نقل معتبر نشان می دهد که تا شب عاشورا هنوز آب در خیمه ها بوده واصل تشنه کامی به روز عاشورا، گرمی هوا و شدت مبارزه مربوط است.

شیخ عباس قمی(ره) در منتهی الامال می گوید: «شب عاشورا امام حسین(ع)، حضرت علی اکبر(ع)را با سی سوار و بیست پیاده فرستاد که چند مشک آب آورند و اهل بیت و اصحاب خود را فرمود که از این آب بیاشامید، آخر توشه شماست و وضو بسازید و غسل کنید.»

👈اشتباه سوم:
یکی از معروف ترین تحریف ها ماجرای حضرت لیلی مادر حضرت علی اکبر(ع) است وچه روضه ها که در این زمینه خوانده نمی شود؛ در روضه ها ذکر می شود که حضرت علی اکبر قبل از رفتن به میدان با مادرش چه نجواهایی می کرد، یا اینکه حضرت لیلی در خیمه ها رفته و در آنجا دعا کرده که خداوند حضرت علی اکبر را سالم برگرداند که متأسفانه این موضوع محور بعضی تعزیه ها نیز شده است.

اما حقیقت این است که اصلاً لیلایی در کربلا نبوده است؛ البته لیلی مادر حضرت علی اکبر(ع) هست؛ اما حتی یک مورخ هم به حضور آن حضرت در کربلا و روز عاشورا گواهی نمی دهد. (به نقل از حماسه حسینی،جلد۱،مرتضی مطهری)

👈اشتباه چهارم:
مطلب بعدی مربوط به حضرت علی اکبر(ع) این است که آن حضرت قبل از رفتن به معرکه جنگ از پدر رخصت خواست و آن حضرت اذن میدان نداده اند و مثلاً فرموده اند که تو هنوز جوانی و حیف است که از دست بروی و چه اشعار و تعزیه ها که پیرامون آن نساخته ایم؛ اما حقیقت این است که تمام مورخین نوشته اند، هر کس از امام حسین(ع) اذن میدان می خواست، اگر می شد حضرت برایشان عذری می آورد ولی در مورد جناب علی اکبر گفته اند: «فاستأذن اباه،فأذن له» یعنی تا اجازه خواست گفت برو.

منبع: حماسه حسینی، جلد۱، استاد شهید مرتضی مطهری


🆔 @fardayeiran

👌چهار اشتباه رایج در روایت وقایع عاشورا

▫️استاد مرتضی مطهری



👈اشتباه اول: اوج عزاداری امام حسین(ع) ده روز اول ماه محرم الحرام است. بین سخنرانان و مداحان، مشهور است که هر شب را به یکی از شهدای کربلا اختصاص دهند؛ مثلاً شب سوم برای حضرت رقیه و شب هفتم را برای حضرت علی اصغر(ع) سوگواری می کنند و تاسوعا را نیز به حضرت عباس(ع) اختصاص می دهند. همین قرار داد بین مداحان و منبری ها باعث شده است که عده ای گمان کنند، حضرت رقیه روز سوم محرم به شهادت رسیده است و از همه بدتر اینکه گمان می کنندحضرت ابالفضل(ع) در روز تاسوعا به شهادت رسیده است.

اما حقیقت این است که تمام شهدای کربلا در روز عاشورا به شهادت رسیده اند و حضرات اباالفضل، علی اکبر و علی اصغر همه قبل از امام حسین(ع) و در روز عاشورا در پیکار با سپاه عمر سعد کشته شده اند. حضرت رقیه(س) نیز پس از شهادت پدرش در شام از دنیا رفته است.

👈اشتباه دوم: باور عمومی این است که حضرت حسین بن علی(ع) و اهل بیت و اصحابش سه شبانه روز آب ننوشیدند و سپس تشنه کام به مقابله با دشمن رفته اند؛ اما حقیقت این است که عمر سعد سه روز قبل از عاشورا عمروبن حجاج را با پانصد سوار فرستاد تا کنار شریعه فرود آیند و میان یاران حسین و آب فاصله اندازند. اما این به این معنی نیست که هیچ ذخیره آبی در خیمه ها نبوده است.

در کتاب ارشاد نوشته شیخ مفید(ره) آمده است: « در شب عاشورا زینب...دست بر گریبان برده...و بیهوش بر زمین افتاد. حسین(ع) برخاسته آب بر روی خواهر پاشید و...» این نقل معتبر نشان می دهد که تا شب عاشورا هنوز آب در خیمه ها بوده واصل تشنه کامی به روز عاشورا، گرمی هوا و شدت مبارزه مربوط است.

شیخ عباس قمی(ره) در منتهی الامال می گوید: «شب عاشورا امام حسین(ع)، حضرت علی اکبر(ع)را با سی سوار و بیست پیاده فرستاد که چند مشک آب آورند و اهل بیت و اصحاب خود را فرمود که از این آب بیاشامید، آخر توشه شماست و وضو بسازید و غسل کنید.»

👈اشتباه سوم: یکی از معروف ترین تحریف ها ماجرای حضرت لیلی مادر حضرت علی اکبر(ع) است وچه روضه ها که در این زمینه خوانده نمی شود؛ در روضه ها ذکر می شود که حضرت علی اکبر قبل از رفتن به میدان با مادرش چه نجواهایی می کرد، یا اینکه حضرت لیلی در خیمه ها رفته و در آنجا دعا کرده که خداوند حضرت علی اکبر را سالم برگرداند که متأسفانه این موضوع محور بعضی تعزیه ها نیز شده است.

اما حقیقت این است که اصلاً لیلایی در کربلا نبوده است؛ البته لیلی مادر حضرت علی اکبر(ع) هست؛ اما حتی یک مورخ هم به حضور آن حضرت در کربلا و روز عاشورا گواهی نمی دهد. (به نقل از حماسه حسینی،جلد۱،مرتضی مطهری)

👈اشتباه چهارم: مطلب بعدی مربوط به حضرت علی اکبر(ع) این است که آن حضرت قبل از رفتن به معرکه جنگ از پدر رخصت خواست و آن حضرت اذن میدان نداده اند و مثلاً فرموده اند که تو هنوز جوانی و حیف است که از دست بروی و چه اشعار و تعزیه ها که پیرامون آن نساخته ایم؛ اما حقیقت این است که تمام مورخین نوشته اند، هر کس از امام حسین(ع) اذن میدان می خواست، اگر می شد حضرت برایشان عذری می آورد ولی در مورد جناب علی اکبر گفته اند: «فاستأذن اباه،فأذن له» یعنی تا اجازه خواست گفت برو.


منبع: حماسه حسینی، جلد۱، استاد شهید مرتضی مطهری

آقای مصطفی ملکيان و تاريخنگاری عاشوراء

الآن دوست دانشمندم مؤرخ برجسته تاريخ صدر اسلام و عصر اموی جناب آقای علی بهراميان برای من فايلی صوتی فرستاد از استاد و حکيم گرامی جناب آقای مصطفی ملکيان در رابطه با تاريخنگاری کربلاء. از گفته های آقای ملکيان خيلی تعجب کردم. ايشان ابراز داشته اند که ما از حادثه کربلا بسيار بسيار کم می دانيم و غالب رواياتی که نقل می شود مربوط به دوران صفوی به اين طرف است و اينکه منابع چندان زيادی برای ثبت روايات تاريخی در قرن نخست وجود نداشته. آنگاه استناد می کنند به فرمان خليفه دوم در رابطه با منع کتابت حديث و اينکه گفت: حسبنا کتاب الله.

من احتمال می دهم کثرت مطالعات استاد ملکيان در رشته های ديگر علوم مانع شده تا آن دانشمند محترم به درستی با تاريخ اسلام و منابع تاريخی و وضعيت تاريخنگاری در صدر اسلام آشنایی يابند. چند نکته را اينجا تذکر می دهم. اميدوارم به نظر شريفشان رسانده شود:

1- سنت نقل روايات به ويژه روايت شعر و "ايام"، سنتی بسيار کهن در ميان عرب بوده و به دوران ماقبل اسلام و عصر جاهليت و تمدن های کهن يمن قديم و شمال جزيرة العرب می رسد. اين نقل ها عموما گرچه مکتوب نمی شد اما سينه به سينه منتقل می شد. در جنگ ها از هر دو سوی جنگ کسانی به عنوان راويان قصص جنگ ها و اشعار و رجزخوانی های مرتبط با جنگ ها شرکت می کرده و به ضبط اشعار و علل سرودن اشعار و نقل حوادثی که منجر به سرودن اشعار جنگ ها می شد مبادرت می کرده اند. اين يکی از مهمترين سنت های قبيلگی در ميان اعراب جاهلی بود. شعر و روايت اخبار قبائل و جنگ ها و حماسه های قبائل بنابراین سنتی نا آشنا برای مسلمانان صدر اول نبود.

2- علاوه بر این با شکلگيری دولت در اسلام و دیوان های اداری ثبت روايات و اخبار تاريخی ابعاد تازه تری گرفت. بخشی از اين مسئله به وجود شماری از مخبرين حکومتی بر می گردد که برای امير و يا خليفه کار می کرده اند و بخشی هم به وظايف کاتبان دولتی بر می گردد که می بايست وقايع جنگ ها و ميزان مشارکت ها و خسارت ها و غنائم و غيره را دقيقا ثبت می کردند. قبائل هم برای خود راويانی معمولا به سنت قديم همراه می داشتند.

3- حادثه کربلا در جایی پنهان و در غياب ناظران آفريده نشد. بر اين واقعه بسياری از مردم منطقه و يا کسانی که به دلائلی در جنگ مشارکت نکردند ناظر بوده اند و برخی از روايات حادثه کربلا به آنها بر می گردد. در ميان قاتلان و کشندگان قساوت پيشه حضرت ابا عبد الله و اهل بيت و اصحاب بزرگوارش کسانی بودند که بعدا به دلائل مختلف بخش هایی از آنچه به چشم خود ديده بودند برای ديگران نقل کرده اند (و از جمله برای عبيد الله بن زياد و به خوشايند او). وانگهی از سوی خود خاندان رسالت هم علاوه بر حضرت زينب کبری (عليها السلام) و سيد الساجدين (عليه السلام) تعدادی ديگر از ميان بازماندگان کربلا بعدها روايت دست اولی از واقعه عاشوراء به دست دادند.

4- در زمان قيام مختار ثقفي تعدادی از کسانی که شاهد واقعه بودند از ميان اهالی کوفه و به دستور او آنچه در کربلا گذشت و به ويژه آنچه قاتلان زشت سيرت انجام داده بودند برای امير نقل کردند. روايات کربلا و مساهمت اشخاص و قبائل به روشنی برای مختار روشن بود و اصولا حادثه عاشوراء برای کوفيان امر پوشيده ای نبود.

5- دست آخر بايد چند کلمه ای هم درباره اين گفته آقای ملکيان بنويسم که عمر خليفه دوم منع از کتابت کرد. باری او منع از کتابت کرد. اما او منع از کتابت حديث کرد و نه کتابت شعر و اخبار تاريخی و يا امور ديوانی و فرامين دولتی. تازه امروزه می دانيم که با وجود منع کتابت حديث بسياری از اصحاب پيامبر (ص) احاديثی که از حضرت شنيده بودند را به انحای مختلفی ثبت می کرده اند. سيره ابن اسحاق و مغازی واقدي و مدونات تاریخی عروه و زهری و زبيريان و بسياری ديگر اخبار زيادی از عصر رسالت و خلفای نخستين به دست داده اند. تاريخنگاری و اخبارنگاری از نخستين سنت هایی بود که مسلمانان بدان خوگر شدند و اخبار جنگ هایی مانند جمل و صفين و نهروان و حادثه کربلا را کسانی مانند ابومخنف بر اساس روايات گاه دست اول نقل کرده اند. بنابراين اين استناد آقای ملکيان به کلی مردود است.

واقعيت اين است که حادثه کربلا از نقطه نظر روايات تاريخی در روشنایی تاريخ قرار دارد و ما درباره بسياری از جزئيات آن اطلاع کافی داريم.

❓یک نفر بود می گفت اربعین قیامت است،ازدحام است،نمی شود زیارت بکنی...

🤔و من با خود فکر می کردم کسانی که قیامت به سمت حسین(ع) می روند بی گمان اهل بهشتند
اگر قیامت هم به ما اجازه بدهند به سمت حسین(ع)حرکت کنیم بهشت را حسینیه می کنیم
🌹کاش قیامتمان اربعین باشد و اربعینمان قیامت🌹

❓یک نفر بود می گفت اربعین را به یک پیاده روی زنانه تبدیل نکنید،شکوه اربعین به یک حرکت مردانه است

🤔و من با خود فکر می کردم حرکت اربعین به دست زنانی جاری شد که مردانه حرکت کردند و مردانه شکوه حسین را در دل اربعین برافراشتند
🌹اربعین حرکت انسان به سمت انسان است فارغ از جنسیت و سن و رنگ و...🌹

❓یک نفر بود می گفت اربعین همین جاست اربعین در خانه های فقراست بروید آنجا موکب بزنید

🤔و من با خود فکر می کردم فقرا خانه هایشان را به عشق حسین رها می کنند و می روند کربلا تا پرچم اربعین را به پا کنند چگونه اربعین درخانه های فقراست؟

❓یک نفر می گفت اسرای کربلا با اسب به کربلا بازگشتند پیاده نروید ، عصر تکنولوژی ست!

🤔و من با خود فکر می کردم یا از کربلا پیاده می روی تا حسین (ع) را در کوفه و شام زنده کنی یا باید پیاده به کربلا برگردی تا حسین (ع) را درقلبت زنده کنی ،با این پیاده رفتن هاست که گستره حسین(ع) قدم قدم عالم را فرامی گیرد
برای ما که سوار دنیا شده ایم و از حسین (ع)فاصله گرفته ایم لازم است تا پیاده شویم و قدم به قدم به اصل خویش باز گردیم
🌹عشق حسین قلب هارا آرام فتح می کند🌹

❓یک نفر می گفت عراق یک روز دشمن ما بود نروید خون شهیدان پایمال نشود

🤔و من با خود فکر می کنم خون کدام شهید پایمال می شود همان که پشت لباسش می نوشت اللهم الرزقنا کربلا؟ما را به عراق چه کار؟ما در این خاک یک عزیز دردانه گذاشته ایم و به عشق او پا و دست و سر می دهیم و می رویم تا جگر گوشه مان را ببینیم

❓یک نفر بود می گفت عراق یک کشور در حال جنگ است و ضعیف است و این هزینه ها برای یک کشور جنگ زده روا نیست...

🤔من با خود فکر می کنم چه کسی این کشور جنگ زده را مجبور می کند هزینه کند ؟
عراق از اربعین قدرت می گیرد عراق با نیروی حسین است که هرسال قوی تر می درخشد عراقی ها فهمیده اند حسین(ع) یک قدمشان را هزار قدم جبران می کند
🌹حسین(ع)زیر دِین هیچ کس نمی ماند🌹

❓یک نفر می گفت پیاده روی اربعین را حکومتی ها ساختند...

🤔و من با خود فکر می کنم زینب(س)به کدام حکومت متصل بود که از شام تا کربلا را پیاده آمد
جابر بن عبدالله انصاری اهل کدام حکومت بود که پیرمرد مجبور بود پیاده به سمت حسین بشتابد
علمای بزرگ شیعه،مردانی که اسمشان کافیست برای استناد،وابسته به کدام حکومت بودند که راه می افتادند پیاده،شبانه،از نخلستان ها پنهانی خود را به حسین (ع)می رساندند
راست می گویند اربعین یک حرکت حکومتی ست و آن هم حکومت حسین (ع)است که زن و مرد و پیر و جوان را از سرتاسر دنیا جمع می کند و به کربلا می رساند

خیلی ها خیلی چیز ها می گویند ...
بگذار بگویند این ها یا نمک گیر نشده اند یا اهل نمک خوردن و نمک دان شکستن هستند ...
🌹تا مقصدتان اباعبدالله است در راهتان شک نکنید🌹
@A3mannevesht

احتمال حضور خاقانی شروانی در جنگ های روس با ایران

یادداشتی از:
محمد طاهری خسروشاهی

بر اساس مستندات تاریخی،از جمله روایت تاریخ طبرستان، روس ها در سال 570 یا 571 هجری به شهر شروان حمله کرده اند. این حمله مقارن با سلطنت شیروانشاه ابو اسحاق ابراهیم اخستان اول(پسر ابوالمظفر منوچهر) بوده است.
مرحوم محمدعلی جمال زاده در کتاب ارزشمند تاریخ روابط ایران و روس معتقد است که منابع تاریخی درباره این حادثه سکوت کرده اند و "عجالتا یکتا سند که در دست است و صراحتا ذکر این مساله را می نماید دو قصیده از خاقانی است" (1372:46).
جمال زاده نوشته است که دستیابی به این آگاهی از قصاید خاقانی را مدیون خانیکوف؛ مستشرق فقید روسی است.
قصاید مورد اشاره از خاقانی، در مدح اخستان اول و در تهنیت فتح روس سروده شده اند.
و اینک مطلع قصاید:
صبح است کمانکش اختران را
آتش زده آب پیکران را...
و قصیده دوم:
این تویی از غمزه غوغا در جهان انگیخته
نیزه بالا خون بدان مشکین سنان انگیخته
به نظر من ساختار این دو قصیده از خاقانی و توصیفات دقیق او در این اشعار،موید احتمال حضور او در صحنه نبرد با روس است.
خاقانی پژوه فقید آذربایجانی مرحوم غفار کندلی معتقد است: خاقانی که خود در صف اول دلیران شروان برای دفاع از وطن به پا خاسته بود در این جنگ ها دست یاری به خاقان داده در کنارش می جنگید. (خاقانی شروانی،1374: 478).
بنابر این نظر، باید این دو قصیده خاقانی را در ردیف " نخستین منابع تاریخ شروان" به شمار آورد.
بر همین اساس نگارنده معتقد است باید نقش قصاید خاقانی را در تهییج شروانیان برای دفاع از تمامیت ارضی قفقاز بسیار مهم دانست.این خود، می تواند موضوع رساله یا حداقل یک مقاله خوب باشد. خداوند متعال مرحوم استاد منوچهر مرتضوی را رحمت فرماید. ایشان در طی یک سخنرانی در دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز در دهه چهل خورشیدی، به استفاده از منابع تاریخی در بررسی اشعار سخنوران شعر فارسی و نیز نقش دواوین شاعران در تحلیل رویدادهای تاریخی تاکید فرموده بودند.
همان طور که عرض کردم توصیفات دقیق خاقانی از صحنه نبرد با روس، نظر مرحوم غفار کندلی را در خصوص احتمال حضور خاقانی در جنگ با روس ها تایید می نماید. حمله روس به ایران و دفاع اهالی غیور شروان در برابر این حملات ، در این دو قصیده چنان تصویر سازی شده است که گویی خاقانی در این اشعار، نه از شنیده ها که از دیده ها سخن گفته است...
من نمی دانم آیا مرحوم استاد زرین کوب هم موافق این نظر بودند یا نه...همین قدر می دانم که ایشان در کتاب ارزشمند دیدار با کعبه جان چنین می نویسند:
از قصاید خاقانی چنین بر می آید که حمله و هجوم روس ها از دو جانب بوده است، هم از جهت زمین و هم از جانب دریا. خاقانی دعوی می کند که 73 کشتی از روس ها خراب شده است.او جزیره رویناس و لنبران را به عنوان مرکز عملیات جنگی اهالی شروان بر ضد روس ها معرفی کرده است. (1379: 42).
مرحوم هادی حسن نیز که در شناساندن حیات خاقانی و محیط زندگی او مطالعات و نوشته های ارزنده ای دارد، نکاتی در خصوص جنگ های روس با ایران در عصر خاقانی بیان کرده است.
به نظر من یکی از دلایل محبوبیت اخستان نزد خاقانی، تلاش این حاکم شجاع و غیرتمند در دفاع از حدود و ثغور میهن است و در این میان باید به نبردهای او در مقابل روس و در نتیجه پیشرفت شروان و حفظ تمامیت ارضی کشور اشاره کرد.
سالها پیش نگارنده در کتاب فصل های تاریکی (واکنش شاعران به اشغال قفقاز)(انتشارات تمدن ایرانی_ 1388)در بخش خاقانی شروانی و نظامی گنجه ای به این مساله اشاره مختصری نمود و موجب بروز واکنش هایی شد.
موضوع این کتاب روایتی از نخستین تجربه های شعر فارسی در ورود به حوزه موضوعات سیاسی و اجتماعی است.علاقه مندان به منظور مطالعه بیشتر می توانند به این کتاب مراجعه فرمایند.تصویر کتاب را بارگزاری می کنم.
@safinehyetabriz

سخن مصطفی ملکیان در تعارض با مسلمات تاریخی

حسن انصاری:
🔻 « شنيدم درباره خواجه نصير. در آنجا آقای ملکيان اظهار می فرمايند که هيچ دليلی بر تشيع خواجه وجود ندارد و يا تشيع او ثابت نيست و بر فرض صحت اين انتساب معلوم نيست که او امامی بوده و يا اسماعيلی!! حقيقتا از اين سخن آقای ملکيان خيلی تعجب کردم. تشيع خواجه که از مسلمات است و جای ترديد ندارد. احتمال می دهم آقای ملکيان نصیر الدین طوسي را با شخص ديگری، شايد علاء الدين طوسي اشتباه گرفته باشند.» «مسلم است که خواجه بر مذهب امامی بوده و هيچ گاه مذهب اماميه را به نفع مذهب اسماعيلی و لو در مدت زمان اقامتش در قلاع اسماعيلی ترک نکرد. آنچه درباره اسماعيلی شدن او در آن مدت گفته اند مستند به ادله ای قوی نيست. هر چه هست مسلم است که او در خاندانی امامی زاده شد و در محيطی امامی تربيت شد و تحصيل فقه و کلام و اصول کرد و بر مذهب اماميه چشم از اين جهان فروبست. »

🔻«ايشان با مقايسه خواجه ما و بودا از خواجه انتقاد کرده اند در رابطه با همراهی با مغولان در برنامه ريزی برای سقوط خلافت عباسی بغداد. ظاهرا آقای ملکيان از جزئيات گزارش ها درباره سهم خواجه در اين زمينه اطلاع چندانی ندارند. هر چه هست مسلم است که خواجه با بينشی عميق نسبت به ضرورت پايان دادن به خلافت عباسی به اقدامی هوشمندانه در راستای احيای هويت ايرانی دست زد و همکاری او را بايد در چارچوب يک برنامه ريزی دقيق در اين جهت و همچنين احيای فرهنگ و تمدن شيعی و پایان دادن به حکومتی دانست که مهمترين مانع برای استقلال مجدد ايران بود. نه آيا اگر اين هوشمندی او نبود ممکن بود سرنوشت ايران برای قرن ها همچنان در دست عباسيان و خدمتگزاران آنان باشد و راه برون رفتی برای تشکيل "دولت ملی ايران" آنچنانکه در عصر صفوی شاهدش بوديم فراهم نگردد؟ خواجه طوسي يکی از بنيانگذاران ايران امروز است و وحدت ملی و ارضی و استقلالی که از نعمت های آن بهره منديم.»

پ.ن:
اخیرا سخنرانی های ملکیان با سخن های این چنینی حتی دوست و آشنا را به گله وا داشته است.
@yekmeshkati

سخن مصطفی ملکیان در تعارض با مسلمات تاریخی

حسن انصاری:
🔻 « شنيدم درباره خواجه نصير. در آنجا آقای ملکيان اظهار می فرمايند که هيچ دليلی بر تشيع خواجه وجود ندارد و يا تشيع او ثابت نيست و بر فرض صحت اين انتساب معلوم نيست که او امامی بوده و يا اسماعيلی!! حقيقتا از اين سخن آقای ملکيان خيلی تعجب کردم. تشيع خواجه که از مسلمات است و جای ترديد ندارد. احتمال می دهم آقای ملکيان نصیر الدین طوسي را با شخص ديگری، شايد علاء الدين طوسي اشتباه گرفته باشند.» «مسلم است که خواجه بر مذهب امامی بوده و هيچ گاه مذهب اماميه را به نفع مذهب اسماعيلی و لو در مدت زمان اقامتش در قلاع اسماعيلی ترک نکرد. آنچه درباره اسماعيلی شدن او در آن مدت گفته اند مستند به ادله ای قوی نيست. هر چه هست مسلم است که او در خاندانی امامی زاده شد و در محيطی امامی تربيت شد و تحصيل فقه و کلام و اصول کرد و بر مذهب اماميه چشم از اين جهان فروبست. »

🔻«ايشان با مقايسه خواجه ما و بودا از خواجه انتقاد کرده اند در رابطه با همراهی با مغولان در برنامه ريزی برای سقوط خلافت عباسی بغداد. ظاهرا آقای ملکيان از جزئيات گزارش ها درباره سهم خواجه در اين زمينه اطلاع چندانی ندارند. هر چه هست مسلم است که خواجه با بينشی عميق نسبت به ضرورت پايان دادن به خلافت عباسی به اقدامی هوشمندانه در راستای احيای هويت ايرانی دست زد و همکاری او را بايد در چارچوب يک برنامه ريزی دقيق در اين جهت و همچنين احيای فرهنگ و تمدن شيعی و پایان دادن به حکومتی دانست که مهمترين مانع برای استقلال مجدد ايران بود. نه آيا اگر اين هوشمندی او نبود ممکن بود سرنوشت ايران برای قرن ها همچنان در دست عباسيان و خدمتگزاران آنان باشد و راه برون رفتی برای تشکيل "دولت ملی ايران" آنچنانکه در عصر صفوی شاهدش بوديم فراهم نگردد؟ خواجه طوسي يکی از بنيانگذاران ايران امروز است و وحدت ملی و ارضی و استقلالی که از نعمت های آن بهره منديم.»

پ.ن:
اخیرا سخنرانی های ملکیان با سخن های این چنینی حتی دوست و آشنا را به گله وا داشته است.
@yekmeshkati