⭕️⭕️
معرفی کتاب صمدیه:
🔸یکی از مهمترین و موجز ترین کتابهای در علم نحو، کتاب "الفوائد الصمدیه" است که شیخ بهایی به برادر کوچکش، عبدالصمد دیکته کرده و سپس در اختیار اهل فضل قرار داده است.
این کتاب جزو کتب درسی در علم نحو و یکی از کتاب های جامع المقدمات است که پس از کتاب ارائه خوانده می شود.
🔸کتاب فوائد الصمدیه، کتابی است مختصر، دقیق، با عباراتی زیبا و نثری استوار و لطیف.
🔸شیخ بهائی این کتاب را سال 1030 هجری قمری تألیف کرد.
🔸این کتاب تشکیل شده از یک مقدمه و پنج حدیقه (بوستان) است.
🔹حدیقه اول:
در این حدیقه که اول کتاب است، بحث را از کلمه و کلام که موضوع علم نحو است، آغاز می کند و بعد از ذکر این که کلمه تقسیم به اسم و فعل و حرف می‌شود، اختصاصات آن‌ها را بیان می‌کند. سپس اقسام اسم و احکام و اقسام فعل را بیان می‌کند و به ذکر موارد اعراب و بنا می پردازد.
🔹حدیقه دوم:
در این حدیقه مصنف فقط مواردی که مختص به اسماء است، ذکر می‌کند همچون موارد معربات و مبنیات، اسماء عامل و احکام و شرایط و تقسیمات آن‌ها، موانع صرف.
🔹حدیقه سوم:
این حدیقه مختص به ذکر افعال و متعلقات افعال است و در آن به تقسیمات فعل پرداخته می‌شود و پس از آن حالات اعرابی فعل مضارع مورد بررسی قرار می‌گیرد و آنگاه ادوات ناصب و جازم و تأثیرات این ادوات بر فعل مضارع همچون تأثیرات زمانی و معنایی آن‌ها می‌پردازد. در ادامه به ذکر افعال مدح و ذم پرداخته و این حدیقه را با ذکر افعال قلوب و باب تنازع خاتمه می دهد.
🔹حدیقه چهارم:
در بوستان چهارم کتاب مسئله ای بیان شده است که ما معمولاً در کتب نحوی شاهد آن نیستیم و آن ذکر اقسام جمل و اعراب آن‌ها است. در این حدیقه مصنف بحث را با تعریف جمله آغاز می‌کند و با تقسیم جمله به اسمیه و فعلیه مثال‌هایی برای آزمایش و تقریب به ذهن آن‌ها می‌آورد. شیخ بهائی جملات را در این فصل به دو نوع بدون اعراب و جملاتی که اعراب محلی دارند تقسیم کرده و به ذکر جایگاه آن‌ها پرداخته است.
در خاتمه این حدیقه به بحثی کلی از احکام جارو مجرور و ظرف و محل اعرابی آن پرداخته می‌شود.
🔹حدیقه پنجم:
این بخش را مصنف اختصاص داده به ذکر مفردات در بیان معانی و تقسیمات حروف و آنچه که دارای معنای حرفی است. مانند برخی از اسما و ظروف، وی در این بخش به بیان 25 قسم از مفردات می‌پردازد. در این حدیقه مصنف حروف و مفردات و موارد استعمال آن را بنابر ترتیب حروف الفبا ذکر کرده است، وی از حرف «همزه» آغاز و این حدیقه را به حرف «لم» ختم می‌کند.
🔸شروح صمدیه:
بر صمدیه شروح مختلفی نوشته شده است. از جمله:
🔺شرح کبیر سید علی خان بن احمد مدنی به نام «الحدائق الندیه فی شرح فوائد الصمدیه»
🔺شرح صغیر سید علی خان بن احمد مدنی به نام "الفرائد البهیه فی شرح فوائد الصمدیه"
🔺«الکلمات العلویه فی شرح الصمدیه» نوشته محمدجواد ذهنی تهرانی.
🔺«القواعد العربیه فی شرح الفوائد الصمدیه» نوشته علی حسینی.
🔺"الکلام المفید" نوشته مرحوم مدرس افغانی.
#معرفی_کتاب@yortchi_bosjin_pdf
