? @quranied
قرآن منسوب به امام حسن (ع)
?????????
این مصحف نفیس و ارزشمند به خط کوفی و بر روی پوست آهوی نخودی رنگ مکتوب شده و دارای ابعادی به طول ۲۰ سانتیمتر و ۸ میلیمتر و عرض ۱۵ سانتیمتر است.
این قرآن بیبدیل از جمله آثار قرآنی وقف شده حاج حسین آقا ملک است. در انتهای یکی از برگههای این قرآن فاخر، تسجیل شاه اسماعیل صفوی به چشم میخورد که نشان میدهد این قرآن در گذشته در دربار صفوی نگهداری میشده است.
??????????
@amirabbasnasirichannel
? المجمل و المبین فی القرآن تاکریم
? نوشته عمر یوسف حمزه
? کتاب حاضر در واقع پایان نامه نویسنده که در سال 1401 هـ ق در دانشگاه ام القری واقع در شهر مکه دفاع شد.
در این کتاب نویسنده ابتدا در مورد وجود مجل در قرآن کریم صحبت به میان آورده و سپس به تفصیل آن در آیات قرآن کریم مشغول شده است. این رسالة از جهت اشتمال و جامعیت مورد اهمیت است.
از جمله ویژگیهای کتاب تطبیقی بودن بحث در قرآن و حدیث است.
? وی در پایان کار به موارد زیر اذعان می کند:
✅ قرآن کریم و روایات بدون شک دارای اجمال هستند و این مسئله علی الخصوص در قرآن نشان از اعجازش دارد.
✅ اجمال موجب جمع شدن و به فکر وادار کردن اذهان شده و مخاطب را به خود جذب می کند.
✅ آیات مبین عموما آیاتی هستند که نسبت به آیات مجمل دارای تاخر زمانی هستند اما اینکه چرا در قرآن کریم بر آیات اجمال مقدم شده دلیلش ترتیبب فعلی مصحف است که بر خلاف ترتیب نزول نگاشته شده است.
????
? @quranied
? المجمل و المبین فی القرآن تاکریم
? نوشته عمر یوسف حمزه
? کتاب حاضر در واقع پایان نامه نویسنده که در سال 1401 هـ ق در دانشگاه ام القری واقع در شهر مکه دفاع شد.
در این کتاب نویسنده ابتدا در مورد وجود مجل در قرآن کریم صحبت به میان آورده و سپس به تفصیل آن در آیات قرآن کریم مشغول شده است. این رسالة از جهت اشتمال و جامعیت مورد اهمیت است.
از جمله ویژگیهای کتاب تطبیقی بودن بحث در قرآن و حدیث است.
? وی در پایان کار به موارد زیر اذعان می کند:
✅ قرآن کریم و روایات بدون شک دارای اجمال هستند و این مسئله علی الخصوص در قرآن نشان از اعجازش دارد.
✅ اجمال موجب جمع شدن و به فکر وادار کردن اذهان شده و مخاطب را به خود جذب می کند.
✅ آیات مبین عموما آیاتی هستند که نسبت به آیات مجمل دارای تاخر زمانی هستند اما اینکه چرا در قرآن کریم بر آیات اجمال مقدم شده دلیلش ترتیبب فعلی مصحف است که بر خلاف ترتیب نزول نگاشته شده است.
????
? @quranied
قدیمیترین کتاب چاپ شده کجاست؟
▪️درست شش قرن پیش از آنکه گوتنبرگ در اروپا دستگاه چاپ را اختراع کند، در گوشهای دیگر از جهان تکنیکی متفاوت برای چاپ ابداع شده بود. با استفاده از همین شیوه نسخه چینی «سوترای الماس» چاپ شد که امروز عنوان کهنترین کتاب چاپی دنیا را در اختیار دارد. در این کتاب گفتوگو میان بودا و یکی از شاگردانش نوشته شده است. در این شیوه کهن از چاپ حروف و تصاویر روی صفحهای چوبی حک میشد و پس از آن صفحه چوبی را رنگ و نوشتهها و تصویر را روی کاغذ چاپ میکردند.
https://goo.gl/n6qx46
@KhabarOnline_IR
?????
🌸 قرآن منسوب به خط امام رضا(ع) در موزه آستان قدی رضوی
این قرآن به خط کوفی و بر روی پوست آهو شامل قسمتی از سوَر مبارکه «نور، قصص، عنکبوت، روم، لقمان، سجده، احزاب، مومن، فصلت، جاثیه، احقاف، واقعه و حدید»، است که هفت سر سوره به تحریر زر دارد و مزین به نقوش زرین سلیمی است.
اعراب قرآن به شنگرف، اعجام (نقطه) به سیاهی، تشدید، مد، همزه و تنوین به زنگار تحریر شده است، این قرآن دارای 27 صفحه به قطع بیاضی است که در هر صفحه شانزده سطر کتابت دارد.
🌸 قرآن منسوب به حضرت رضا (ع) در گنجینه قرآن و نفایس آستان قدس رضوی در صفحه دوم پس از سطر 12 که پیان سوره نور است، سر سوره فرقان مخدوش و دستکاری شده و امضای کتبه علی بن موسی نگاشته شده و یادداشتی به خط شیخ بهایی با عبارت «قد تشرفت بزیارت هذا المصحف الشریف المبارک اسمعیل الصفوی بهادر» دیده میشود و اثر مهر شاه اسماعیل صفوی با سجع الملکللهالواحد بر آن نقش بسته است.
جلد قرآن تیماج عنابی ضربی نوساز است. اوراق مزبور در بهمن ماه 1338 مطابق با نیابت تولیت «محمد مهران» خریداری و از طرف تولیت آستان قدس رضوی وقف کتابخانه شده است.
🌸 قرآن منسوب به امام رضا (ع) در آستانه مقدسه حضرت معصومه (س)
قرآن خطی دیگری نیز در آستانه مقدسه حضرت معصومه (س) نگهداری میشود که منسوب به خط امام رضا(ع) است. این قرآن به خط کوفی بر روی پوست آهوی نخودی رنگ کتابت شده و دارای 70 ورق 140 صفحه 8 سطری به ابعاد 8/14 . 22 سانتیمتر با اعجاز زرین و شنگرفی است، در نخستین صفحه عبارت به قلم تحریر نوشته شده که کتابت قرآن را به امام رضا(ع) نسبت داده است.
دو صفحه آغازین قرآن و دو صفحه پایانی دارای تذهب است و سرسورهها، عناوین و شماره آیات به قلم زرین نوشته شده و علاوت پایان آیات نیز با گلهای سه پر زرین و برخی صفحهها به شکل شمسه و ترنج الوان است. قرآن شامل آیاتی از سورههای یونس، هود، یوسف، رعد و ابراهیم است. درمجموع 204 آیه دارد. برخی اوراق مصحف مصدوم و سوراخ شده یا لکزده و آب دیده است و کسری دارد قرآن مذکور در تاریخ 19 خرداد 1373 توسط «سید محمدمهدی سادات طالقانی» از اهالی الیگودرز وقف آستانه مقدسه حضرت معصومه(س) شده و در تاریخ 11 بهمن 1374 در کارگاه مرمت آستانه ترمیم شده است.
🌸 قرآن منسوب به امام رضا(ع) در موزه خط و کتابت تبریز
سومین قرآنی که منسوب به خط امام رضا(ع) است، قرآنی است که در موزه خط و کتابت تبریز نگهداری میشود، این قرآن شریف شامل یک برگ 25 سطحری یکرو است که به خط کوفی بر پوست آهوی نخودی رنگ نوشته شده است و دارای اعراب با شنگرف و اعجام در بعضی حروف است.
مشهور است که کتابت آن به خط مبارک حضرت رضا (ع) میباشد. قرآن مذکور سالهای مدید بهعنوان میراث خانوادگی از نسلی به نسل دیگر منتقل شده و سرانجام از نسلی به نسل دیگر منتقل گردیده و سرانجام در سال 1381 توسط موزه خط و کتابت تبریز واقع در مسجد صاحبالامر خریداری و در معرض دید علاقهمندان قرار گرفته است.
🌸 قرآن منسوب امام رضا( ع) در مرکز دائرةالمعارف انسانشناسی
این قرآن بر روی پوست و به خط کوفی شرقی به شیوه نگارش دفتر به قلم خفی نوشته شده و شامل 7 ورق است که در هر صفحه 14 سطر کتابت دارد. در ابتدای قؤان ورقی اضافه شده و به خط ثلث بر آن عبارتی مبنی بر انتساب کتابت قرآن به امام رضا(ع) آمده است.
قرآن مذکور شامل سورههای حج، الذاریات، لقمان، الطور، النجم و الرحمان، است. مرکب این مصحف، مرکب بغدادی و پوست به آهار و صمغ عربی آراسته شده است. این قرآن در زمان فتحعلی شاه قاجار متن و حاشیه و به زیور تذهیب تشعیر مزین شده است.
🌸 قرآن منسوب به امام رضا(ع) در موزه رضا عباسی
این قرآن نفیس شامل 8 ورق 16 صفحه به ابعاد 35 70 میلی متر است و در هر صفحه 14 سطر کتابت دارد. یک صفحه دعای قرائتی و یک صفحه یادداشت نیز از ملحقات این نسخه است که براساس آن کتابت قرآن به حضرت رضا(ع) منتسب شده است. رسم الخط و متن این یادداشت کاملاً مشابه قرآن دیگری که در مرکز دایرةالمعارف انسانشناسی نگهداری میشود و نشان میدهد که این قرآن در سدههای گذشته بنا به عواملی از جمله عدم توافق وارثین به چند جزء تقسیم شده و برای هر جزء یادداشت جداگانهای تعبیه شده است. این قرآن مشتمل بر بخشهایی از سوره مبارکه ابراهیم، النحل و الحجر است و بیشتر ورقهای آن صدمه و رطوبت دیده یا سوراخهای متعددی دارد و مفصل متن و حاشیه در برخی صفحات شکافتهاند. شکل 2 و 3. قرآن منسوب به امام رضا(ع) در موزه رضا عباسی.
🌸 قرآن منسوب به خط امام رضا(ع) در موزه آستان قدی رضوی
این قرآن به خط کوفی و بر روی پوست آهو شامل قسمتی از سوَر مبارکه «نور، قصص، عنکبوت، روم، لقمان، سجده، احزاب، مومن، فصلت، جاثیه، احقاف، واقعه و حدید»، است که هفت سر سوره به تحریر زر دارد و مزین به نقوش زرین سلیمی است.
اعراب قرآن به شنگرف، اعجام (نقطه) به سیاهی، تشدید، مد، همزه و تنوین به زنگار تحریر شده است، این قرآن دارای 27 صفحه به قطع بیاضی است که در هر صفحه شانزده سطر کتابت دارد.
🌸 قرآن منسوب به حضرت رضا (ع) در گنجینه قرآن و نفایس آستان قدس رضوی در صفحه دوم پس از سطر 12 که پیان سوره نور است، سر سوره فرقان مخدوش و دستکاری شده و امضای کتبه علی بن موسی نگاشته شده و یادداشتی به خط شیخ بهایی با عبارت «قد تشرفت بزیارت هذا المصحف الشریف المبارک اسمعیل الصفوی بهادر» دیده میشود و اثر مهر شاه اسماعیل صفوی با سجع الملکللهالواحد بر آن نقش بسته است.
جلد قرآن تیماج عنابی ضربی نوساز است. اوراق مزبور در بهمن ماه 1338 مطابق با نیابت تولیت «محمد مهران» خریداری و از طرف تولیت آستان قدس رضوی وقف کتابخانه شده است.
🌸 قرآن منسوب به امام رضا (ع) در آستانه مقدسه حضرت معصومه (س)
قرآن خطی دیگری نیز در آستانه مقدسه حضرت معصومه (س) نگهداری میشود که منسوب به خط امام رضا(ع) است. این قرآن به خط کوفی بر روی پوست آهوی نخودی رنگ کتابت شده و دارای 70 ورق 140 صفحه 8 سطری به ابعاد 8/14 . 22 سانتیمتر با اعجاز زرین و شنگرفی است، در نخستین صفحه عبارت به قلم تحریر نوشته شده که کتابت قرآن را به امام رضا(ع) نسبت داده است.
دو صفحه آغازین قرآن و دو صفحه پایانی دارای تذهب است و سرسورهها، عناوین و شماره آیات به قلم زرین نوشته شده و علاوت پایان آیات نیز با گلهای سه پر زرین و برخی صفحهها به شکل شمسه و ترنج الوان است. قرآن شامل آیاتی از سورههای یونس، هود، یوسف، رعد و ابراهیم است. درمجموع 204 آیه دارد. برخی اوراق مصحف مصدوم و سوراخ شده یا لکزده و آب دیده است و کسری دارد قرآن مذکور در تاریخ 19 خرداد 1373 توسط «سید محمدمهدی سادات طالقانی» از اهالی الیگودرز وقف آستانه مقدسه حضرت معصومه(س) شده و در تاریخ 11 بهمن 1374 در کارگاه مرمت آستانه ترمیم شده است.
🌸 قرآن منسوب به امام رضا(ع) در موزه خط و کتابت تبریز
سومین قرآنی که منسوب به خط امام رضا(ع) است، قرآنی است که در موزه خط و کتابت تبریز نگهداری میشود، این قرآن شریف شامل یک برگ 25 سطحری یکرو است که به خط کوفی بر پوست آهوی نخودی رنگ نوشته شده است و دارای اعراب با شنگرف و اعجام در بعضی حروف است.
مشهور است که کتابت آن به خط مبارک حضرت رضا (ع) میباشد. قرآن مذکور سالهای مدید بهعنوان میراث خانوادگی از نسلی به نسل دیگر منتقل شده و سرانجام از نسلی به نسل دیگر منتقل گردیده و سرانجام در سال 1381 توسط موزه خط و کتابت تبریز واقع در مسجد صاحبالامر خریداری و در معرض دید علاقهمندان قرار گرفته است.
🌸 قرآن منسوب امام رضا( ع) در مرکز دائرةالمعارف انسانشناسی
این قرآن بر روی پوست و به خط کوفی شرقی به شیوه نگارش دفتر به قلم خفی نوشته شده و شامل 7 ورق است که در هر صفحه 14 سطر کتابت دارد. در ابتدای قؤان ورقی اضافه شده و به خط ثلث بر آن عبارتی مبنی بر انتساب کتابت قرآن به امام رضا(ع) آمده است.
قرآن مذکور شامل سورههای حج، الذاریات، لقمان، الطور، النجم و الرحمان، است. مرکب این مصحف، مرکب بغدادی و پوست به آهار و صمغ عربی آراسته شده است. این قرآن در زمان فتحعلی شاه قاجار متن و حاشیه و به زیور تذهیب تشعیر مزین شده است.
🌸 قرآن منسوب به امام رضا(ع) در موزه رضا عباسی
این قرآن نفیس شامل 8 ورق 16 صفحه به ابعاد 35 70 میلی متر است و در هر صفحه 14 سطر کتابت دارد. یک صفحه دعای قرائتی و یک صفحه یادداشت نیز از ملحقات این نسخه است که براساس آن کتابت قرآن به حضرت رضا(ع) منتسب شده است. رسم الخط و متن این یادداشت کاملاً مشابه قرآن دیگری که در مرکز دایرةالمعارف انسانشناسی نگهداری میشود و نشان میدهد که این قرآن در سدههای گذشته بنا به عواملی از جمله عدم توافق وارثین به چند جزء تقسیم شده و برای هر جزء یادداشت جداگانهای تعبیه شده است. این قرآن مشتمل بر بخشهایی از سوره مبارکه ابراهیم، النحل و الحجر است و بیشتر ورقهای آن صدمه و رطوبت دیده یا سوراخهای متعددی دارد و مفصل متن و حاشیه در برخی صفحات شکافتهاند. شکل 2 و 3. قرآن منسوب به امام رضا(ع) در موزه رضا عباسی.
✅ موزه قرآن و کتابت کجاست ؟
موزه قرآن و کتابت تبریز یکی از موزههای تبریز است که در محل مسجد صاحب الامر ایجاد شده است.
موزه قرآن و کتابت تبریز که یکی از موزههای شهر تبریز است در محل مسجد صاحب الامر و در مرکز شهر تبریز ایجاد شده است در موزه قرآن و کتابت تبریز نسخ نفیسی از قرآن مربوط به دورههای گوناگون تاریخ نگهداری می شوند که گفته می شود یکی از آنها دستخط امام رضا (ع) است که بر روی تکه ای از پوست نوشته شده است. همچنین انواع پلاکهای فلزی، قلمدانها، ظروف سفالی، نسخ خطی و … در این موزه نگهداری می شوند.
از آثار دیگر موجود در موزه قرآن و کتابت تبریز، می توان به آثار ملا عبدالباقی تبریزی استاد خط ثلث، میرزا محمد شفیع تبریزی، میرزا طاهر خوشنویس از اساتید خط نسخ و آثاری از محمد حسین تبریزی، علیرضا عباسی، علا الدین بیک تبریزی، درویش عبدالمجید و میر عماد حسنی را نیز در این موزه می توان دید. از برجسته ترین آثار دیگر می توان به لباس قسم منقوش به کل آیات قران، کوچکترین قران خطی مطلا، جام شفابخش و کتیبه سنگی میخی اشاره کرد. http://yon.ir/mw00
@manuscript
🔵 الوان الصور (رساله ای در فن مصوری و نسخه پردازی)
درنگ بر تاریخ پیوندهای فرهنگی ایران و شبه قاره نشان می دهد که هند همواره آرامش گاه و پرورشگاه نخبگان ایرانی و به ویژه هنروران بوده و به دنبال آن از مهمترین پایگاه های نسخه پردازی و کتاب آرایی و مرقع سازی بشمار می رود. از سوی دیگر مؤلفه ها و اسلوب های ویژۀ سبک هندی در نسخه پردازی به دلیل اندک بودن آگاهی ها به درستی شناخته نشده است. در این میان رسالۀ پارسی الوان الصور چون گنجینه ای ارزشمند بسیاری از جنبه های فنی این سبک را نشان می دهد.
پرداختن به هنرهای کتاب آرایی در شبه قاره پیشینه ای دراز دارد. شاید یکی از قدیمی ترین منابعی که در دورۀ اسلامی به این مضمون پرداخته عمدة الکتاب و عدة ذوی الالباب باشد. در باب دوم این کتاب به «صفت مداد هندی» پرداخته می شود.
کوشش مؤلف الوان الصور بر آن بوده تا میان همۀ هنرهای نسخه آرایی و به ویژه مرقع پردازی پیوند ایجاد کند. پرداختن به رنگ کاغذ، درست کردن انواع مرکب، صحافی، ابری سازی، مصورسازی بخشی از این کوشش است. اما زاویۀ مشترک باب های رساله پرداختن به فنون مصوری، رنگ و رنگ آمیزی است که گسترۀ متنوعی از بوم ها را نیز چون پارچه، چرم، چوب، شیشه، عاج و کاغذ را در برمی گیرد.
مراد از «مصور» در قدیم بیشتر «چهره پرداز» بوده و پر بی راه نیست که در دیباچۀ رسالۀ حاضر «فن مصوری» محور عنوان فرعی الوان الصور قرار می گیرد، چه آنکه در باب نخست بطور مفصل به کیفیت و چگونگی کشیدن تصویر جسم انسان پرداخته می شود.
باب دوم تا هشتم رساله به چگونگی شستن و صاف کردن و بدست آوردن رنگ های سفیده، شنگرف،پیوری، زنگار، لاجورد و مهاور می پردازد. باب نهم شیوه های حل کردن طلا، نقره، رصاص و همچنین مهره کشیدن بر آن را آموزش می دهد که با توجه به کمبود منابع چاپی این حوزه در شناخت شیوه های عمل استادان شبه قاره بسی مفید است. باب دهم که سرسخن در آمیزیدن رنگ در رنگ نام دارد، در نوع خود یکی از جالب ترین و مهم ترین بخش های رساله است.
باب یادزهم به چگونگی افزودن وسمه و سریش در رنگ و صمغ می پردازد. این باب و همچنین باب دوازدهم و سیزدهم به ویژه مرمت گران و صحافان نسخه های خطی داده های جالبی ارائه می دهد.
باب چهاردهم طلاپوش کردن و افشان گری بر وصلی و کاغذ را نشان می دهد. باب پانزدهم به شیوۀ ساختن ذغال با گندم برای خاکه و شستن و درست کردن پوست آهو برای چربۀ تصاویر می پردازد. باب هژدهم نیز به ساختن قلموی نقاشی با موی روکی یا موش خرما می پردازد.
باب نوزدهم که یکی از مفصل ترین باب های رساله و دربرگیرندۀ بیش از بیست دستور است، به فرایند رنگ کردن و آهار دادن کاغذ برای حاشیۀ تصاویر موجود در مرقعات و نسخه ها می پردازد. باب بیستم به رنگ کردن کاغذ به شیوۀ غرق آبی می پردازد. باب بیست و پنجم رساله دستورهایی برای ترکیب و ساخت و رنگ آمیختن بر عاج ارائه می کند. باب بیست و ششم به طور بسیار مختصر، مبهم و گذرا به صحافی می پردازد.
مرحمت علی حیدری (متخلص به سرسبز)، الوان الصور(رساله ای در فن مصوری و نسخه پردازی)، مقدمه و پژوهش: محمدحسین سلیمانی، تهران، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، 222صفحه، قطع: وزیری، شمارگان: 1000 نسخه، بها: 200000 ریال، 1395.
@manuscript
✅ مؤلفهها و راهکارهای تعیین قدمت نسخ خطی قرآن
روشهای مختلفی برای تعیین قدمت نسخ خطی قرآن کریم وجود دارد که از آن جمله میتوان به آزمایش تخصصی کربن ۱۴ که در کشورهای پیشرفتهای چون آلمان و آمریکا انجام میشود، در کنار معیارهای دیگری چون نوع خط، شیوه کتابت، قطع و ... اشاره کرد.
موزههای مختلفی در سراسر کشور دیده میشوند که اشیای قدیمی و جدیدی را در خود جای دادهاند. در این میان، قرآن کریم یکی از کتب مقدسی است که در برخی از موزهها نگهداری میشود. هر یک از ما در بازدید از این نسخ قدیمی و جدیدی که در گنجینهها جای گرفتهاند، ممکن است این سؤال را از خود بپرسیم که قدمت بیان شده در شرح ارائه شده از هر مصحف، چگونه تخمین زده شده است؛ سؤالی که ذهن را به خود مشغول میکند.
بنا به اظهار کارشناسان حوزه نسخ خطی، یکی از راههای تعیین قدمت قرآنهایی که در قرون اول کتابت شدهاند، استفاده از آزمایش کربن ۱۴ است که تکهای از پوستی که قرآن بر آن کتابت شده است را میسوزانند و به کربن تبدیل میکنند. آزمایش کربن نشان میدهد که عمر حیوانی که بر پوست آن نوشته شده است چقدر قدمت دارد.
البته این احتمال وجود دارد که باز زمانی تعیین شده، بین ۵۰ تا ۲۰۰ سال تفاوت داشته باشد. در این باره باید گفت که فقط چهار یا پنج مرکز در جهان وجود دارند که از امکانات و تخصص لازم برای انجام این آزمایش برخوردار هستند. این اقدام در آلمان و آمریکا به عنوان یک فعالیت شناخته شده مورد استفاده قرار میگیرد که عمر قرآن را تخمین میزند که به چه قرنی تعلق دارد.
محمدحسین اوسطی، کارشناس نسخ خطی که هم اکنون در کتابخانه آیتالله العظمی مرعشی نجفی(ره) مشغول به فعالیت است، با اشاره به اینکه معظمله تخصص بسیاری در رابطه با تعیین قدمت قرآنهای خطی داشت و با مشاهده مصحف میتوانست قدمت آن را تشخیص دهد، اظهار کرد: فرزند ایشان، آیتالله سیدمحمود مرعشی نجفی نیز از این تخصص بهرهمند است.
وی با بیان اینکه قرآنهای قرون نخست فاقد نقطه و اعراب بودهاند، افزود: سیر تحول اعرابگذاری بعد از ابوالاسود دوئلی انجام شد و تا سال ۱۷۰ قمری، مصاحف به صورت بدون نقطه کتابت میشدند که این موضوع خود در تعیین قدمت قرآن گرهگشاست.
اوسطی ادامه داد: نقطهگذاری توسط نصر بن عاصم لَیثی، حُذَیفة بن یمان که از صحابی بوده و به عنوان صاحب سرّ پیامبر اکرم(ص) معروف بود و ابوعبدالرحمان خلیل بن احمدبن عمرو بن تمیم فراهیدى بصرى انجام شد که مصاحف کتابت شده بعد از این افراد دارای نقطه بودند. http://yon.ir/kIeoA
🆔 @manuscript
گونههای کاغذ
بغدادی-هندی-خانبالیغ-اصفهانی-مصری-فرنگی-بخارایی-ترمه-ترمه اصفهانی-آهاری-ابری-ابریشمی-پوست دل آهو-حنایی-خراسانی-ونیزی-فرنگی نو-طلحی-نوحی-فرعونی-جعفری-طاهری-جیهانی-مأمونی-منصوری-مقتابی-دولتآبادی.
ابری: گفتهاند میر محمد طاهر که مرد دارای چشش (ذوق) و هنر بوده در زمان شاه تهماسب از ایران به هندوستان رفته و کاغذ ابری را آنجا نوآورد و بی درنگ به ایران فرستاد.
ابریشمی: که از ابریشم ساخته میشد بسیار نازک و تُنُک و نرم خو بوده و بارها پس از آهار دادن و مهره کشی آغاز به نوشتن در روی آن چُنین کاغذ مینمودند.
پوست دل آهو: اینجور را از پوست آهو درست نموده و بیشتر برای ترا نوشتنِ (استنساخ) قرآن یا حرزهای مجدول زرین (مطلا) و رنگها بهرهوری میشد.
بغدادی: این کاغذ که کلفتتر بود از گونههای دیگر کاغذها شکننده وناپایدار نبوده و پخش کنندهٔ زگالاب (مرکب) نیز نبودهاست. اینجور کاغذ را هم رجِ کاغذهای دمشقی و آملی و سمرقندی دانستهاند.
حنایی: با بهرهوری ازحناوزعفران چند تکه رنگ مداد (زگالاب) درست میشدهاست.
خراسانی: گینهٔ (جنس) این کاغذ کتان بوده و نوآور آن مردمان خراسان بودهاند و بنا به گفتهای در زمان بنی امیه ساخت اسن کاغذ از رواج نسبی برخوردار بودهاست.
عادلشاهی: کاغذی است بی دانه، پایدار و هموار که بیشتر در زاوریِ (خدمت) نویسندگی جای میگرفتهاست.
دولتآبادی: کاغذی بوده که در درجه دویم مِهندی (اهمیت) پس از کاغذ عادلشاهیجای داشتهاست.
سمرقندی: کاغذی است هموار و پایدار و سپید و پخش کنندهٔ زگالاب (مرکب) نیز نیست.
رنگهای کاغذ: پستهای-نخودی-شکری-حنایی
https://t.me/dostdarannosakhekhatikerman
کاغذ بغدادی: اولین کارخانه کاغذسازی در بغداد به وسیله فضل بن یحیی برمکی که قبلاً حکمران خراسان بود، ایجاد گردیدهاست. برادر فضل یعنی جعفر برمکی، وزیر هارون الرشید، اسناد رسمی دیوان خلافت را از پوست آهو به کاغذ تبدیل کرد. گوستاو لوبون در کتاب «تمدن اسلام و عرب»، اختراع کاغذ از پنبه و پارچههای کهنه را ابتکار مسلمانان میداند و مینویسد: کارگاههای کاغذسازی پس از بغداد، در شام و مصر دایر شد و در ۴۹۴ هجری در مراکش و حدود ۵۰ سال بعد یعنی در ۵۴۵ هجری در اسپانیا یا اندلس تأسیس شد و از اندلس به ایتالیا و سپس به فرانسه راه یافت.
بدین ترتیب، کاغذ ایرانیان از سمرقند به خراسان و از خراسان به ری و بغداد و از بغداد به شام و مصر و شمال آفریقا و از آن جا به اندلس (اسپانیا) و نهایتاً به اروپا راه یافت که فیلیپ در «تاریخ اعراب» به گونهای غیر مستقیم نوشتهاست: صنعت کاغذسازی یعنی سودمندترین چیزی که مسلمانان به اروپا دادند.
کاغذ جعفری: ابن ندیم از این کاغذ نام برده و آن را از شمار کاغذ خراسانی دانسته که به روزگار اقتدار برمکیان ساخته شده و منسوب به جعفر برمکی (مقتول ۱۸۷ ق) است.
کاغذ آملی: در میانه سدههای هفتم و هشتم هجری، کاغذسازی به آمل راه یافت، چنانکه عبدالله صیرفی در رساله اش ضمن اشاره به کاغذ آملی، میفرماید:
بهترین کاغذ مجموع بلاد از دمشق آید و هند و بغداد پس سمرقندی باشد مرغوب آید از آمل هم کاغذ خوب کاغذ ساروی: کاغذ مرغوبی بود که از ساقههای برنج ساخته میشد و چون محل ساخت آن شهر ساری بود، آن را کاغذ برنج یا کاغذ ساروی گفتهاند.
کاغذ خُونَج: خونه یا خونا یا خونج که در محدوده زنجان و میانه، در آذربایجان امروز، واقع شده بود، یکی از مراکز بزرگ کاغذسازی بودهاست که نیازهای کاغذی رَبع رشیدی و تبریز را تأمین میکرده. بیشتر مردم این شهر به کاغذسازی در کاغذخانه خویش میپرداختهاند و از سده هفتم هجری آن جا را به نام «کاغذ کنان» خواندهاند.
کاغذ تبریزی: آن را کاغذ گونی تبریزی هم ذکر کردهاند که دارای رنگ زرد اخرایی متمایل به طلایی بوده، در برخی منابع به کاربرد آن برای تذهیب و تذهیب معرق اشاره شده و در «مناقب هنروران» هم عالی افندی به آن اشاره کردهاست.
کاغذ علیشاهی: از انواع کاغذهایی است که در هند ساخته میشد و بیشتر در ترکیه عثمانی مورد استفاده قرار میگرفت.
کاغذ قاسم بیگی:عالی افندی در «مناقب هنروران» از کاغذ قاسم بیگی نام میبرد که در حوزه خوشنویسان ترک در سده دهم هجری ساخته میشده و از اشتهار خوبی هم برخوردار بودهاست.
کاغذ شامی: در طرابلس لبنان امروز و شام دیروز، کاغذی لطیف و شفاف و براق ساخته میشد که در آن عصر از شهرت خوبی برخوردار بود. ناصر خسرو این کاغذ را بهتر از سمرقندی میداند و در سفرنامه اش از آن چنین یاد میکند: «آن جا کاغذ نیکو سازند مثل کاغذ سمرقندی بل بهتر و این شهر تعلق به سلطان مصر داشت.»
کاغذ حَمَوی: از انواع کاغذ شامی است که در شهر «حماﺓ» ساخته میشد که از نظر مرغوبیت با کاغذ بغدادی برابر نیست. قلقشندی در «صبح الاعشی» ضمن اشاره به قطع آن مینویسد که قطع این کاغذ از قطع بغدادی کوچکتر است.
کاغذ حَلَبی: از کاغذهای شامی است. کاغذی محکم، استوار و مرغوب که در کارخانه کاغذسازی «وراقه» واقع در شهر حلب ساخته میشد.
کاغذ دمشقی: که در ناحیه دمشق ساخته میشد و از مرغوبیت خوبی برخوردار بود. همین کاغذ است که در ضمن جنگهای صلیبی به وسیله جنگجویان جنگهای صلیبی به اروپا راه یافت. هنوز هم اروپاییان به این کاغذ «داماسینه» (Damascine) میگویند که تغییر شکل یافته «دمشقیه» است. https://t.me/dostdarannosakhekhatikerman
🌸 قرآن منسوب به خط امام رضا(ع) در موزه آستان قدی رضوی
این قرآن به خط کوفی و بر روی پوست آهو شامل قسمتی از سوَر مبارکه «نور، قصص، عنکبوت، روم، لقمان، سجده، احزاب، مومن، فصلت، جاثیه، احقاف، واقعه و حدید»، است که هفت سر سوره به تحریر زر دارد و مزین به نقوش زرین سلیمی است.
اعراب قرآن به شنگرف، اعجام (نقطه) به سیاهی، تشدید، مد، همزه و تنوین به زنگار تحریر شده است، این قرآن دارای 27 صفحه به قطع بیاضی است که در هر صفحه شانزده سطر کتابت دارد.
🌸 قرآن منسوب به حضرت رضا (ع) در گنجینه قرآن و نفایس آستان قدس رضوی در صفحه دوم پس از سطر 12 که پیان سوره نور است، سر سوره فرقان مخدوش و دستکاری شده و امضای کتبه علی بن موسی نگاشته شده و یادداشتی به خط شیخ بهایی با عبارت «قد تشرفت بزیارت هذا المصحف الشریف المبارک اسمعیل الصفوی بهادر» دیده میشود و اثر مهر شاه اسماعیل صفوی با سجع الملکللهالواحد بر آن نقش بسته است.
جلد قرآن تیماج عنابی ضربی نوساز است. اوراق مزبور در بهمن ماه 1338 مطابق با نیابت تولیت «محمد مهران» خریداری و از طرف تولیت آستان قدس رضوی وقف کتابخانه شده است.
🌸 قرآن منسوب به امام رضا (ع) در آستانه مقدسه حضرت معصومه (س)
قرآن خطی دیگری نیز در آستانه مقدسه حضرت معصومه (س) نگهداری میشود که منسوب به خط امام رضا(ع) است. این قرآن به خط کوفی بر روی پوست آهوی نخودی رنگ کتابت شده و دارای 70 ورق 140 صفحه 8 سطری به ابعاد 8/14 . 22 سانتیمتر با اعجاز زرین و شنگرفی است، در نخستین صفحه عبارت به قلم تحریر نوشته شده که کتابت قرآن را به امام رضا(ع) نسبت داده است.
دو صفحه آغازین قرآن و دو صفحه پایانی دارای تذهب است و سرسورهها، عناوین و شماره آیات به قلم زرین نوشته شده و علاوت پایان آیات نیز با گلهای سه پر زرین و برخی صفحهها به شکل شمسه و ترنج الوان است. قرآن شامل آیاتی از سورههای یونس، هود، یوسف، رعد و ابراهیم است. درمجموع 204 آیه دارد. برخی اوراق مصحف مصدوم و سوراخ شده یا لکزده و آب دیده است و کسری دارد قرآن مذکور در تاریخ 19 خرداد 1373 توسط «سید محمدمهدی سادات طالقانی» از اهالی الیگودرز وقف آستانه مقدسه حضرت معصومه(س) شده و در تاریخ 11 بهمن 1374 در کارگاه مرمت آستانه ترمیم شده است.
🌸 قرآن منسوب به امام رضا(ع) در موزه خط و کتابت تبریز
سومین قرآنی که منسوب به خط امام رضا(ع) است، قرآنی است که در موزه خط و کتابت تبریز نگهداری میشود، این قرآن شریف شامل یک برگ 25 سطحری یکرو است که به خط کوفی بر پوست آهوی نخودی رنگ نوشته شده است و دارای اعراب با شنگرف و اعجام در بعضی حروف است.
مشهور است که کتابت آن به خط مبارک حضرت رضا (ع) میباشد. قرآن مذکور سالهای مدید بهعنوان میراث خانوادگی از نسلی به نسل دیگر منتقل شده و سرانجام از نسلی به نسل دیگر منتقل گردیده و سرانجام در سال 1381 توسط موزه خط و کتابت تبریز واقع در مسجد صاحبالامر خریداری و در معرض دید علاقهمندان قرار گرفته است.
🌸 قرآن منسوب امام رضا( ع) در مرکز دائرةالمعارف انسانشناسی
این قرآن بر روی پوست و به خط کوفی شرقی به شیوه نگارش دفتر به قلم خفی نوشته شده و شامل 7 ورق است که در هر صفحه 14 سطر کتابت دارد. در ابتدای قؤان ورقی اضافه شده و به خط ثلث بر آن عبارتی مبنی بر انتساب کتابت قرآن به امام رضا(ع) آمده است.
قرآن مذکور شامل سورههای حج، الذاریات، لقمان، الطور، النجم و الرحمان، است. مرکب این مصحف، مرکب بغدادی و پوست به آهار و صمغ عربی آراسته شده است. این قرآن در زمان فتحعلی شاه قاجار متن و حاشیه و به زیور تذهیب تشعیر مزین شده است.
🌸 قرآن منسوب به امام رضا(ع) در موزه رضا عباسی
این قرآن نفیس شامل 8 ورق 16 صفحه به ابعاد 35 70 میلی متر است و در هر صفحه 14 سطر کتابت دارد. یک صفحه دعای قرائتی و یک صفحه یادداشت نیز از ملحقات این نسخه است که براساس آن کتابت قرآن به حضرت رضا(ع) منتسب شده است. رسم الخط و متن این یادداشت کاملاً مشابه قرآن دیگری که در مرکز دایرةالمعارف انسانشناسی نگهداری میشود و نشان میدهد که این قرآن در سدههای گذشته بنا به عواملی از جمله عدم توافق وارثین به چند جزء تقسیم شده و برای هر جزء یادداشت جداگانهای تعبیه شده است. این قرآن مشتمل بر بخشهایی از سوره مبارکه ابراهیم، النحل و الحجر است و بیشتر ورقهای آن صدمه و رطوبت دیده یا سوراخهای متعددی دارد و مفصل متن و حاشیه در برخی صفحات شکافتهاند. شکل 2 و 3. قرآن منسوب به امام رضا(ع) در موزه رضا عباسی.
📚 اللغة اليمنية في القرآن الكريم
تأليف دکتر محمد السامعی التيمی وی گفتار ابن علاء وآرای طه حسین را در زبان قرآن کریم را مورد محاکمه قرار می دهد،که به اعتماد زبان مطلق برخوردار است و و نیز نگارنده در طی اثبات این مسئله، تعداد زیادی از لغت های یمنی که در کتاب نقوش يمنيه و نیز از کتاب معجم السبئی برگزیده(در سال ۱۹۸۲ تالیف شده توسط محمود الغول ودیگران) به علاوه تعداد زیادی از کتب تفسیری و تحقیقات میدانی که انجام داده را آورده.
👇👇👇👇
🆔 @quranied
📚 موسوعة الدراسات القرآنية (قسم تاریخ القرآن)
💠 تألیف: دكتر محمد حسين على الصّغير
✅ كتاب مجموعهاى است از موضوعات علوم قرآنى كه عنوان موسوعة را به خود اختصاص داده است. جلد سوم این مجموعه به مساله تاريخ قرآن پرداخته و در آن مباحثى همچون: وحى، نزول قرآن، جمع قرآن، قراءآت قرآن و در پايان مساله سلامت قرآن از تحريف را بيان نموده است.
💠 درباره نویسنده:
دکتر محمد حسین الصغیر دارای مراتب عالی دانشگاهی بوده و به عنوان استاد اول و با تجربه دانشگاه کوفه شناخته شده است. بسیاری او را به خاطر مباحث زیبا و عمیقی که طرح کرده است، استاد اول در کل دانشگاه های عراق تلقی می کنند. این بالاترین رتبه علمی در عراق است که ایشان جهت کثرت دانش و وسعت فهم داراست.
💠 ساختار كتاب:
كتاب شامل 6 فصل فصل اول: وحى قرآن فصل دوم: نزول قرآن فصل سوم: جمع قرآن فصل چهارم: قراءات قرآن فصل پنجم: شكل و اعراب قرآن فصل ششم: سلامت قرآن از تحريف.
👇👇👇👇
🆔 @quranied
📚 در آمدى بر تاريخ قرآن
💠 تأليف دكتر مجيد معارف به زبان فارسى مىباشد. ایشان در انگيزه تأليف این کتاب مىنويسند: كتابهاى زيادى در اين زمينه وجود دارد. چندين سال پيش كه مشغول تدريس بودم با كتاب «القرآن الكريم و روايات المدرستين» تأليف علامه سيد مرتضى عسگرى مواجه شدم و احساس كردم كه تكيه بر روايات تاريخى، آيات قرآن و محور قراردادن موضوع جمع كامل قرآن در زمان پيامبر (صلی الله علیه و آله)، مسألهاى است كه در كتابهاى ديگر، كمتر مورد توجه قرارگرفته، بدين جهت با محوريّت كتاب علامه و ضميمهى يادداشتهاى خودم كتاب در آمدى بر تاريخ قرآن را به رشته تحرير در آوردم.
✅ اما اين كتاب يك ترجمه مستقيم يا غير مستقيم«القرآن الكريم و...» به شمار نمىرود، زيرا در بسيارى از مباحث استقلال خود را حفظ كرده است. اما در مواردى كه قسمتهايى از تحقيقات علامه سيد مرتضى عسگرى عيناً نقل شده، منابع اين مطالب به صورت ايتاليك در پاورقى نشان داده است تا نسبت به نقل آنها اداى امانت گردد. فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع، برخى از منابع مؤلف«القرآن الكريم و روايات المدرستين» در آخر كتاب آمده و در پاورقى به آدرس آيات، روايات، منابع و برخى نكات اشاره شده است.
👇👇👇👇
🆔 @quranied
📚 المجمل و المبین فی القرآن تاکریم
💠 نوشته عمر یوسف حمزه
🔹 کتاب حاضر در واقع پایان نامه نویسنده که در سال 1401 هـ ق در دانشگاه ام القری واقع در شهر مکه دفاع شد.
در این کتاب نویسنده ابتدا در مورد وجود مجل در قرآن کریم صحبت به میان آورده و سپس به تفصیل آن در آیات قرآن کریم مشغول شده است. این رسالة از جهت اشتمال و جامعیت مورد اهمیت است.
از جمله ویژگیهای کتاب تطبیقی بودن بحث در قرآن و حدیث است.
🔹 وی در پایان کار به موارد زیر اذعان می کند:
✅ قرآن کریم و روایات بدون شک دارای اجمال هستند و این مسئله علی الخصوص در قرآن نشان از اعجازش دارد.
✅ اجمال موجب جمع شدن و به فکر وادار کردن اذهان شده و مخاطب را به خود جذب می کند.
✅ آیات مبین عموما آیاتی هستند که نسبت به آیات مجمل دارای تاخر زمانی هستند اما اینکه چرا در قرآن کریم بر آیات اجمال مقدم شده دلیلش ترتیبب فعلی مصحف است که بر خلاف ترتیب نزول نگاشته شده است.
👇👇👇👇
🆔 @quranied
مصحف منسوب به امام صادق در کتابخانه ملی مصر
موزه کتابخانه ملی مصر، دربردارنده مجموعهای از مصاحف نادر و قدیمی است که قدمت برخی از آنها به قرن اول هجری برمیگردد که برخی از آنها بر روی پوست آهو و استخوانهای پهن شتر نوشته شدهاند.
نسخههای دیگری هم از قرآن کریم در این موزه وجود دارد که متعلق به عصرهای مختلف از دوره قدیم تا دوره معاصر است.
در این میان، مصاحفی وجود دارد که در دوره مملوکی(۱۲۵۰ تا ۱۵۱۷ میلادی) نوشته و با نگارهای زیبای عربی تزئین شده است، این در حالی است که پادشاهان مملوکی اموال زیای را برای تذهیب و تزئین نسخههای قرآن بهویژه آنهایی که در مساجد نگهداری میشدند، پرداخت میکردند.
بنابر این گزارش، تزئین و تذهیب مصاحف در این دوره، اوج هنر عربی را نشان میدهد و رنگآمیزی و تذهیب مصحف در اجزای مختلفی از صفحه مانند نوارهایی که سورهها را از هم جدا میکند، فاصلههای میان آیات قرآن و علایم نشانگر اجزای مصحف مانند نصف و ربع انجام میگرفت.
همچنین نواری که دورتادور یک صفحه قرار میگرفت مهمترین بخش این تزیینات بود که با نقوشی هندسی از قبیل دایره یا نیم دایره، مربعهای کوچک تو در تو و غیره... مزین میشد.
در آغاز قرن دوم هجری(قرن هشتم میلادی)، کتابت اسامی سورهها داخل نوار با حروف طلایی آغاز شد و ریزهکاری و پیچیدگی در تزئینات و توجه به صفحات اول مصحف بهویژه فضای خالی که سوره «الفاتحه» را احاطه میکرد و صفحه مقابل آن، رواج یافت. بنابراین اوج و شکوفایی این هنر را در دوره ممالیک مشاهده میکنیم و مصاحف مشهور و نادری از این دوره به دست ما رسیده که برخی از آنها در موزه مرکز کتابخانه ملی مصر که در سال ۱۳۸۷ هجری قمری به مناسب گذشت ۱۴ قرن از نزول قرآن افتتاح شد، نگهداری میشوند.
متن کامل گزارش:
👇👇
http://yon.ir/7FQQ
@safinehyetabriz
پیچیدن صلیب در نوشته های اسلام
در تاریخ 6/3/1395 نشستی در محل موزه اسلامی برلین توسط دو تن از اساتید دانشگاههای آمریکا و گرجستان تحت عنوان «پیچیدن صلیب در نوشته های عربی» برگزار گردید. این نشست موضوع پارچه ها و هنر پارچه نویسی در گرجستان قرون وسطی را مورد توجه قرار داده بود.
دو نفر افراد سخنران آقای فین بار بِری از دانشگاه ایالتی نیویورک و خانم ایرینا کشریتز از دانشگاه ایالتی تفلیس. آقای بِری دارای تخصص در زمینه هنرهای زیبا است که بیشتر تحقیقات وی حول محور هنرهای اسلامی و کارهایی است که روی پارچه نوشته ها انجام شده است. خانم کشریتز بیشتر در زمینه تاریخ هنر فعالیت دارند و یکی از مسئولان نگهداری موزه ملی گرجستان هستند. علت اینکه این دو نفر در ابتدای امر تصمیم گرفتند که با هم همکاری کنند برخوردن به یک اثر جالب و عجیب در موزه ملی گرجستان بود. خانم کشریتز در دهه 90 قرن گذشته میلادی به جعبه ای در زیرزمین موزه ملی برمیخورد که سه عدد پارچه قدیمی در آن نگهداری میشوند. این پارچه ها کاملاً تا شده و از دید عموم پنهان گشته بوده است. یکی از این پارچه ها، دست بافت ساده ای است، یکی دیگر حریر قرمز که نوشته ای را دارد و آخری حریر آبی رنگ. بخشی از این دو قطعه حریر در طول زمان از بین رفته، اما به دلیل نقش و نگارهایی که بر چهره دارند تخمین زده می شود که این حریرها مربوط به قرون وسطی یعنی قرن 11 و 12 میلادی/ قرون 6 و 7 اسلامی در گرجستان بوده است. در کلیسایی که این قطعات یافت شده مثل هر کلیسای شرقی دیگر یک صلیب در محراب قرار دارد که پشت آن صلیب همیشه پارچه ای وجود داشته که آن پارچه دارای اهمیتی خاص نزد مومنین مسیحی میباشد و در واقع آن پارچه اهداء به آن قدیسی می شده است که کلیسا را به نامش بنا می نهادند. در یکی از کلیساهای شهرستانی به نام آدیشی در گرجستان که الان تقریباً متروکه است در سمت راست آن صلیبی که در محراب است، یک نقاشی از یک اشرافزاده گرجستانی که بسیار شخصیت معروفی است وجود دارد. لباسی که آن اشرافزاده گرجستانی در آن عکس پوشیده حائز اهمیت است، چرا که شخصی که داخل عکس است بازوبندی دارد که کاملاً وابسته و نشاندهنده تبعیت از مُد آن زمان، عهد پادشاهی سلجوقیان در ایران و عراق است. نوع بازوبند و حکاکی روی آن، منحنیهایی هست که توسط خطوط راست و عمودی به همدیگر متصل شدهاند. لذا می توان چنین پنداشت که این نشانه بسیار شبیه به بازوبندهایی هست که سلجوقیان در بر می نمودند و نوشته هایی نیز به عربی روی آن قرار داشته است.
@kultur
لینک ادامه مطلب:
http://fa.berlin.icro.ir/index.aspx?fkeyid=&siteid=190&pageid=11680&newsview=652641
کاغذ بغدادی: اولین کارخانه کاغذسازی در بغداد به وسیله فضل بن یحیی برمکی که قبلاً حکمران خراسان بود، ایجاد گردیدهاست. برادر فضل یعنی جعفر برمکی، وزیر هارون الرشید، اسناد رسمی دیوان خلافت را از پوست آهو به کاغذ تبدیل کرد. گوستاو لوبون در کتاب «تمدن اسلام و عرب»، اختراع کاغذ از پنبه و پارچههای کهنه را ابتکار مسلمانان میداند و مینویسد: کارگاههای کاغذسازی پس از بغداد، در شام و مصر دایر شد و در ۴۹۴ هجری در مراکش و حدود ۵۰ سال بعد یعنی در ۵۴۵ هجری در اسپانیا یا اندلس تأسیس شد و از اندلس به ایتالیا و سپس به فرانسه راه یافت.
بدین ترتیب، کاغذ ایرانیان از سمرقند به خراسان و از خراسان به ری و بغداد و از بغداد به شام و مصر و شمال آفریقا و از آن جا به اندلس (اسپانیا) و نهایتاً به اروپا راه یافت که فیلیپ در «تاریخ اعراب» به گونهای غیر مستقیم نوشتهاست: صنعت کاغذسازی یعنی سودمندترین چیزی که مسلمانان به اروپا دادند.
کاغذ جعفری: ابن ندیم از این کاغذ نام برده و آن را از شمار کاغذ خراسانی دانسته که به روزگار اقتدار برمکیان ساخته شده و منسوب به جعفر برمکی (مقتول ۱۸۷ ق) است.
کاغذ آملی: در میانه سدههای هفتم و هشتم هجری، کاغذسازی به آمل راه یافت، چنانکه عبدالله صیرفی در رساله اش ضمن اشاره به کاغذ آملی، میفرماید:
بهترین کاغذ مجموع بلاد از دمشق آید و هند و بغداد پس سمرقندی باشد مرغوب آید از آمل هم کاغذ خوب کاغذ ساروی: کاغذ مرغوبی بود که از ساقههای برنج ساخته میشد و چون محل ساخت آن شهر ساری بود، آن را کاغذ برنج یا کاغذ ساروی گفتهاند.
کاغذ خُونَج: خونه یا خونا یا خونج که در محدوده زنجان و میانه، در آذربایجان امروز، واقع شده بود، یکی از مراکز بزرگ کاغذسازی بودهاست که نیازهای کاغذی رَبع رشیدی و تبریز را تأمین میکرده. بیشتر مردم این شهر به کاغذسازی در کاغذخانه خویش میپرداختهاند و از سده هفتم هجری آن جا را به نام «کاغذ کنان» خواندهاند.
کاغذ تبریزی: آن را کاغذ گونی تبریزی هم ذکر کردهاند که دارای رنگ زرد اخرایی متمایل به طلایی بوده، در برخی منابع به کاربرد آن برای تذهیب و تذهیب معرق اشاره شده و در «مناقب هنروران» هم عالی افندی به آن اشاره کردهاست.
کاغذ علیشاهی: از انواع کاغذهایی است که در هند ساخته میشد و بیشتر در ترکیه عثمانی مورد استفاده قرار میگرفت.
کاغذ قاسم بیگی:عالی افندی در «مناقب هنروران» از کاغذ قاسم بیگی نام میبرد که در حوزه خوشنویسان ترک در سده دهم هجری ساخته میشده و از اشتهار خوبی هم برخوردار بودهاست.
کاغذ شامی: در طرابلس لبنان امروز و شام دیروز، کاغذی لطیف و شفاف و براق ساخته میشد که در آن عصر از شهرت خوبی برخوردار بود. ناصر خسرو این کاغذ را بهتر از سمرقندی میداند و در سفرنامه اش از آن چنین یاد میکند: «آن جا کاغذ نیکو سازند مثل کاغذ سمرقندی بل بهتر و این شهر تعلق به سلطان مصر داشت.»
کاغذ حَمَوی: از انواع کاغذ شامی است که در شهر «حماﺓ» ساخته میشد که از نظر مرغوبیت با کاغذ بغدادی برابر نیست. قلقشندی در «صبح الاعشی» ضمن اشاره به قطع آن مینویسد که قطع این کاغذ از قطع بغدادی کوچکتر است.
کاغذ حَلَبی: از کاغذهای شامی است. کاغذی محکم، استوار و مرغوب که در کارخانه کاغذسازی «وراقه» واقع در شهر حلب ساخته میشد.
کاغذ دمشقی: که در ناحیه دمشق ساخته میشد و از مرغوبیت خوبی برخوردار بود. همین کاغذ است که در ضمن جنگهای صلیبی به وسیله جنگجویان جنگهای صلیبی به اروپا راه یافت. هنوز هم اروپاییان به این کاغذ «داماسینه» (Damascine) میگویند که تغییر شکل یافته «دمشقیه» است. https://t.me/dostdarannosakhekhatikerman
کاغذ بغدادی: اولین کارخانه کاغذسازی در بغداد به وسیله فضل بن یحیی برمکی که قبلاً حکمران خراسان بود، ایجاد گردیدهاست. برادر فضل یعنی جعفر برمکی، وزیر هارون الرشید، اسناد رسمی دیوان خلافت را از پوست آهو به کاغذ تبدیل کرد. گوستاو لوبون در کتاب «تمدن اسلام و عرب»، اختراع کاغذ از پنبه و پارچههای کهنه را ابتکار مسلمانان میداند و مینویسد: کارگاههای کاغذسازی پس از بغداد، در شام و مصر دایر شد و در ۴۹۴ هجری در مراکش و حدود ۵۰ سال بعد یعنی در ۵۴۵ هجری در اسپانیا یا اندلس تأسیس شد و از اندلس به ایتالیا و سپس به فرانسه راه یافت.
بدین ترتیب، کاغذ ایرانیان از سمرقند به خراسان و از خراسان به ری و بغداد و از بغداد به شام و مصر و شمال آفریقا و از آن جا به اندلس (اسپانیا) و نهایتاً به اروپا راه یافت که فیلیپ در «تاریخ اعراب» به گونهای غیر مستقیم نوشتهاست: صنعت کاغذسازی یعنی سودمندترین چیزی که مسلمانان به اروپا دادند.
کاغذ جعفری: ابن ندیم از این کاغذ نام برده و آن را از شمار کاغذ خراسانی دانسته که به روزگار اقتدار برمکیان ساخته شده و منسوب به جعفر برمکی (مقتول ۱۸۷ ق) است.
کاغذ آملی: در میانه سدههای هفتم و هشتم هجری، کاغذسازی به آمل راه یافت، چنانکه عبدالله صیرفی در رساله اش ضمن اشاره به کاغذ آملی، میفرماید:
بهترین کاغذ مجموع بلاد از دمشق آید و هند و بغداد پس سمرقندی باشد مرغوب آید از آمل هم کاغذ خوب کاغذ ساروی: کاغذ مرغوبی بود که از ساقههای برنج ساخته میشد و چون محل ساخت آن شهر ساری بود، آن را کاغذ برنج یا کاغذ ساروی گفتهاند.
کاغذ خُونَج: خونه یا خونا یا خونج که در محدوده زنجان و میانه، در آذربایجان امروز، واقع شده بود، یکی از مراکز بزرگ کاغذسازی بودهاست که نیازهای کاغذی رَبع رشیدی و تبریز را تأمین میکرده. بیشتر مردم این شهر به کاغذسازی در کاغذخانه خویش میپرداختهاند و از سده هفتم هجری آن جا را به نام «کاغذ کنان» خواندهاند.
کاغذ تبریزی: آن را کاغذ گونی تبریزی هم ذکر کردهاند که دارای رنگ زرد اخرایی متمایل به طلایی بوده، در برخی منابع به کاربرد آن برای تذهیب و تذهیب معرق اشاره شده و در «مناقب هنروران» هم عالی افندی به آن اشاره کردهاست.
کاغذ علیشاهی: از انواع کاغذهایی است که در هند ساخته میشد و بیشتر در ترکیه عثمانی مورد استفاده قرار میگرفت.
کاغذ قاسم بیگی:عالی افندی در «مناقب هنروران» از کاغذ قاسم بیگی نام میبرد که در حوزه خوشنویسان ترک در سده دهم هجری ساخته میشده و از اشتهار خوبی هم برخوردار بودهاست.
کاغذ شامی: در طرابلس لبنان امروز و شام دیروز، کاغذی لطیف و شفاف و براق ساخته میشد که در آن عصر از شهرت خوبی برخوردار بود. ناصر خسرو این کاغذ را بهتر از سمرقندی میداند و در سفرنامه اش از آن چنین یاد میکند: «آن جا کاغذ نیکو سازند مثل کاغذ سمرقندی بل بهتر و این شهر تعلق به سلطان مصر داشت.»
کاغذ حَمَوی: از انواع کاغذ شامی است که در شهر «حماﺓ» ساخته میشد که از نظر مرغوبیت با کاغذ بغدادی برابر نیست. قلقشندی در «صبح الاعشی» ضمن اشاره به قطع آن مینویسد که قطع این کاغذ از قطع بغدادی کوچکتر است.
کاغذ حَلَبی: از کاغذهای شامی است. کاغذی محکم، استوار و مرغوب که در کارخانه کاغذسازی «وراقه» واقع در شهر حلب ساخته میشد.
کاغذ دمشقی: که در ناحیه دمشق ساخته میشد و از مرغوبیت خوبی برخوردار بود. همین کاغذ است که در ضمن جنگهای صلیبی به وسیله جنگجویان جنگهای صلیبی به اروپا راه یافت. هنوز هم اروپاییان به این کاغذ «داماسینه» (Damascine) میگویند که تغییر شکل یافته «دمشقیه» است. https://t.me/dostdarannosakhekhatikerman
الكتب والمواضيع والآراء فيها لا تعبر عن رأي الموقع
تنبيه: جميع المحتويات والكتب في هذا الموقع جمعت من القنوات والمجموعات بواسطة بوتات في تطبيق تلغرام (برنامج Telegram) تلقائيا، فإذا شاهدت مادة مخالفة للعرف أو لقوانين النشر وحقوق المؤلفين فالرجاء إرسال المادة عبر هذا الإيميل حتى يحذف فورا:
alkhazanah.com@gmail.com
All contents and books on this website are collected from Telegram channels and groups by bots automatically. if you detect a post that is culturally inappropriate or violates publishing law or copyright, please send the permanent link of the post to the email below so the message will be deleted immediately:
alkhazanah.com@gmail.com