#توحید_مصاحف
📚 مروری بر مباحث گذشته:
♦️در گذشته اشاره ای به جمع قرآن و اقوال موجود در این زمینه شد، آنچه از اقوال حاصل شد این بود که قرآن در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله کتابت شد حتی محل قرار گرفتن آیات نیز توسط پیامبر صلی الله علیه و آله مشخص گردید اما بصورت دوخته شده و میان دو جلد در نیامد اما عملا شروع کار از اواخر عمر شریف ایشان بود و در زمان خلیفه اول به پایان رسید. سپس در مورد تناسب آیات و سور و پیرامون آن دو سخن به میان رفت. از موضوعات دیگر می توان به توحید مصاحف که در عصر خلیفه سوم انجام شد یاد کرد:
💠تعریف:
📖 توحید به معنای یگانه کردن و مصاحف به معنای مصحف های قرآن است. توحید مصاحف یعنی یکی کردن مصحف های قرآن که در آن خلط بوجود آمده بود. چرا که میان مصاحف صحابه نیز اختلاف وجود داشت و مسلمانان نیز از این رو در قرائت قرآن به اخلاف افتادند.
✅ از همین جهت برخی گفته اند که توحید مصاحف در اصل توحید قرائات مسلمانان بر یک قرائت بوده است.
💠📓 شرح انگیزه توحید مصاحف و تاریخچه آن:
📙 حذيفه كه در جنگ ارمنستان و آذربايجان به همراه سپاهيان شامى و عراقى شركت داشت، در گيرودار جنگ، اختلاف سپاه اسلام در قراءت قرآن را مشاهده نمود و سخت به وحشت افتاد. وقتى نزد عثمان برگشت به او چنين گفت: اى امير مؤمنان! امت اسلام را قبل از آن كه در كتاب دينى خود مانند يهود و نصارا اختلاف نمايند، درياب...
♦️ اقدام عثمان:
عثمان، پس از مشورت با صحابه، در پيرامون يكى كردن مصاحف، به سرعت در اجراى اين عمل اقدام كرد، نخست در پيامى عام، خطاب به اصحاب پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم آنان را به مساعدت در انجام اين عمل دعوت نمود.
📛 احتراق مصاحف:
نخستين اقدامى كه از سوى گروه و به دستور عثمان انجام گرفت، جمع‏آورى تمام نوشته‏هاى قرآنى از اطراف و اكناف كشور پهناور اسلامى آن روز بود. عثمان از حفصه دختر عمر نيز خواست تا مصحف جمع شده در زمان ابو بكر را كه پس از وى به خليفه دوم و پس از او به دخترش رسيده بود و در خانه او نگهدارى مى‏شد، در اختيار گروه «توحيد مصاحف» بگذارد. حفصه حاضر نبود آن را به آسانى تحويل دهد و به همين جهت عثمان سوگند خورد به صورت امانتى تحويل گرفته و پس از اتمام كار، آن را به وى برگرداند. از منابع برمى‏آيد كه اين مصحف يكى از مصاحفى بوده كه مورد استناد و مراجعه گروه توحيد مصاحف قرار گرفته است.
در اين مرحله، قرآن‏ها پس از جمع‏آورى و ارسال به مدينه به دستور خليفه سوم سوزانده و يا در آب جوش انداخته مى‏شدند و به همين جهت عثمان را «حرّاق المصاحف» ناميده‏اند.
👨‍👨‍👦‍👦 تشکیل کمیته اولیه و ثانویه:
سپس کمیته ای 4 نفره تشکیل داد(1. زيد بن ثابت 2.و سعيد بن عاص 3.عبد اللّه بن زبير 4.عبد الرحمن بن حارث‏) زيد بر آنان رياست داشت‏ اما ابن مسعود که از کتاب اولیه قرآن دارای مصحف بود با وجود زید و عدم حضور خودش در کمیته مخالفت کرد. نتیجتا عثمان خود مسئوليت اين چهار تن را پذيرفت، اما آنان از عهده انجام چنين كارى برنيامدند و مجددا کمیته ای مشتمل بر 12 نفر( ♦️ابىّ بن كعب، ♦️مالك بن ابى عامر، ♦️كثير بن افلج، ♦️انس بن مالك، ♦️عبد اللّه بن عباس، ♦️مصعب بن سعد و ♦️عبد اللّه بن فطيمه، و 🔹پنج تن ديگر)-با ریاست ابی ابن کعب- تشکیل شد.
در اين دوره، «ابىّ بن كعب» آيات قرآن را املا مى‏كرد و ديگران مى‏نوشتند.
💠 روال کار:
✅ جمع آوری منابع برای تهیه مصحف واحد
✅ مقابله ی مصحف ها
✅ جمع آوری مصحف ها از بلاد مختلف و ارسال مصحف واحد فراموش شده.
🌼 خلاصه آنکه بدنبال تلاش اعضای کمیته ابتدا مصحف واحدی فراهم شده و از روی آن مصاحف دیگر استنساخ شد. در نهایت 5تا7 نسخه به مراکز عمده اسلامی فرستاده شد که این مراکز عبارت بود از مکه، بصره، کوفه، شام(+ یمن و بحرین) و یکی در مدینه باقی ماند.
♦️به مجموعه ی این مصاحف 📚مصاحف عثمانی📚 اطلاق میشود.
▶️ آغاز توحید مصاحف: اواخر سال 24 و اوایل سال 25 هجری
⏹ پایان کار: سال 30 هجری
#سرفصل_علوم_قرآنی #آموزش

#ناسخ_و_منسوخ
? ناسخ و منسوخ (قسمت دوم)
♦️ انواع نسخ
✅ نسخ حکم و تلاوت(یعنی هم حکم خدا نسخ شده و هم آیه ای که نسخ شده از بین رفته و دیگر در قرآن امروزی وجود ندارد.)
? نمونه اى كه براى اين نوع نسخ گفته شده، بنا بر روايتى از عايشه است كه مى گويد: بر پيامبر آيه اى نازل شد با اين متن:
عَشْرُ رَضَعاتٍ مَعلُوماتٍ يُحرِمْنَ .
ده بار شير دادنِ معلوم، باعث حرمت مى شود. (اگر توسط دایه به نوزادی ده مرتبه شیر داده شود آن نوزاد بر او محرم میشود.)
سپس با آيه اى ديگر نسخ شد كه پنج بار را كافى مى دانست. هر دو آيه منسوخ و ناسخ، در قرآن بودند و مردم آن را تلاوت مى كردند ولى حيوانى اين دو آيه را از مصحفى كه در آن ثبت بود خورد و از ميان برد.
? نقد: چگونه ممكن است آياتى از قرآن كه همواره مورد تلاوت و قرائت همگان بوده و حتى پس از پيامبر هم تلاوت مى شده، پس از وفات پيامبر صلى اللَّه عليه و آله به وسيله يك بز خورده شود و هر دو آيه، از بين بروند؟! این نسخ مردود است؛ زیرا ادله‌ای که بر این مدعا اقامه شده، موجب بی‌اعتباری قرآن و تحریف آن و تغییر و تحول پس از وفات پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌باشد. (طبق نظر شیعه)

✅ نسخ تلاوت و بقاى حكم (یعنی آیه ای که نسخ شده از بین رفته و در مصحف قرآن ثبت نشده اما حکم آن هنوز باقی است.)
? دليل بر وقوع اين نوع نسخ روايتى است كه از عمر بن خطاب نقل شده است. او مى‏گويد: «در ميان آيات قرآن آيه «الشيخ و الشيخة إذا زنيا فارجموهما البتة» وجود داشت».(ترجمه: هر گاه دو پیر با هم زنا کردن هر دوی آنان را سنگسار کنید.)
? نقد: تصور وجودِ اين گونه نسخ در قرآن - افزون بر اين كه با همان مشكل قول به تحريف روبروست، خلاف حكمت نيز هست؛ زيرا در اين حالت، حكم هست، ولى مستند آن نيست.
گفتنى است وقتی كه خليفه دوم، مدّعى شد كه آيه رجم در قرآن وجود داشته و بى جهت افتاده است، كسى اين ادعا را از او نپذيرفت. (طبق نظر شیعه)

✅ نسخ حکم و بقای تلاوت (یعنی حکم آیه ای که نسخ شده از بین رفته و دیگر به آن عمل نمی شود اما آیه محتمّل آن حکم هنوز باقی است و در قرآن وجود دارد.)
این نوع از نسخ را عالمان فریقین پذیرفته اند. یعنی آیه ای که مشتمل بر حکمی بود و مردم تا مدتی به آن عمل می کردند؛ ولی با آمدن آیه جدید که حاوی حکمی برخلاف حکم پیشین بود موجب ابطال حکم قبل شد و حکم جدید تا به امروز لازم الاجرا شده است.
? نسخ در این قسم به سه طریق رخ میدهد: 1. سنتی آیه را نسخ کند. 2. آیه ای بلا فاصله آیه قبل را نسخ کند(همچون آیه نجوا یا صدقه) 3. آیه ای پس از مدتی آیه دیگری را نسخ کند.
? نکته: برخی از دانشمندان و عالمان نوعی دیگر از نسخ را با عنوان نسخ مشروط مطرح کرده اند اما حقیقت آنست که این نوع از نسخ همان نسخ نوع سوم است اما با این تفاوت که امکان بازگشت حکم منسوخ در صورتی که شرایط زمانه با شرائط دوران عمل به حکم منسوخ یکی شود وجود دارد. (این نوع از نسخ هر چند بصورت اختلافی اما در میان علمای فریقین قابل پذیرش است.)

? بیان نمونه ای از نسخ حکم و بقای تلاوت
♦️♦️آیه نجوا
«یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا نَاجَیْتُمُ الرَّسُولَ فَقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْوَاکُمْ صَدَقَةً ذَلِکَ خَیْرٌ لَکُمْ وَأَطْهَرُ فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ». [المجادلة 12]
بیش‌تر مردم آن روز، گاه وبی‌گاه مزاحم اوقات پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌شدند و بیش‌تر مسائلی را با او در میان می‌گذاشتند که در شأن پیامبر نبود یا بسیار ناچیز و گاهی بیهوده بود؛ ازاین‌رو دستور آمد برای طرح نمودن هر سؤال باید مقداری صدقه داده، آن‌گاه سؤال کنند تا به این سبب سؤال‌ها محدود شده و مهم‌ترین آن‌ها مطرح گردد؛ ولی با این دستور همگی و به طور کلی از پرسش خودداری نمودند تنها مولا امیرمؤمنان علیه‌السلام یک دینار داشت که آن را به ده درهم فروخت و آن را صرف مسائل ضروری در پیشگاه پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله نمود تا آن که دستور وارد در آیه جهت فرو نشستن همگان از پرسش نسخ گردید:

«أَأَشْفَقْتُمْ أَنْ تُقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْوَاکُمْ صَدَقَاتٍ فَإِذْ لَمْ تَفْعَلُوا وَتَابَ اللَّهُ عَلَیْکُمْ فَأَقِیمُوا الصَّلاةَ وَآتُوا الزَّکَاةَ وَأَطِیعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَاللَّهُ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ؛ [المجادلة 13] آیا ترسیدید که پیش از هر سؤال صدقه‌هایی بپردازید، حال که چنین نکردید و خدا (هم) بر شما بخشود پس نماز را بر پا دارید و زکات را بپردازید و ازخداوند و پیامبرش اطاعت کنید، و خداوند به آن چه می کنید آگاه است».
? ادامه دارد...
#سرفصل_علوم_قرآنی #آموزش
? @qurunied

#تاریخ_قرآن
💠 سیر تاریخ گذاری قرآن توسط مستشرقان(12)
♦️پژوهش ویلیام مویر
🅾 خاورشناس و میسیونر انگلیسی در27 آوریل 1819 در گلاسکو به دنیا آمد و در 11 ژانویه 1905 در ادینبورگ اسکاتلند درگذشت.
✅ مویر معتقد است که هرگونه تلاش به منظور ترتیب تاریخی و طبیعی سوره ها سرانجام نتیجه ای تقریبی و حدسی در پی دارد. البته به منظور نزدیک تر شدن تحقیق به واقعیت، ویژگیها و معیارهای خاصی وجود دارد که لازم است مورد ملاحظه قرار گیرند:
1⃣ سبک و اسلوب سوره ها:
🔹سوره های تند و خشن و شورانگیز متعلق به دوران نخست نزول وحی هستند.
🔹 سوره های معمولی و منثور و نیز نقلی و داستانی مربوط به دوران دوم وحی اند.
🔹 سوره های تشریعی و آمرانه نیز به دوران پایان نزول وحی تعلق دارند.
🌼نقد و بررسی: این معیار و مبنای پژوهش مویر مخدوش است، یعنی انحصار نزول احکام شرعی در دوران مدینه و اواخر نزول وحی، امری نادرست است؛ زیرا به عنوان نمونه می توان از سوره «اعراف» یاد کرد که در مکه نازل شده است و آیات 31 تا 33 آن درباره حلال، حرام، زینتها، فواحش و اموری دیگر سخن گفته است. همچنین آیات 141 تا 146 سوره انعام، حکم شرعی ثمرات و چهار پایان و حلال و حرام آنها را بیان کرده اند.

2⃣ به لحاظ محتوا، در مکه مطالب ویژه ای خطاب به بت پرستان و یهودیان و مسیحیان آن دیار مطرح شده و حال آنکه شهروندان ناراضی یا ستمدیدگان مدینه به گونه دیگر مورد خطاب قرار گرفتند.

3⃣ اشارات خاصی به نقاط عطف تاریخی در برخی از سوره ها مشاهده می شود که براساس آنها می توان دوره نزولشان را تعیین نمود.

4⃣ بخش قابل توجهی از سوره ها ـ به ویژه سوره های بلندتر ـ دارای بخشهایی از وحی هستند که متعلق به دوره های مختلفی از زندگی پیامبرند. البته در پاره ای از موارد هم با سوره ای مواجه می شویم که نوع ترکیب و تألیفش به گونه ای است که به هیچ وجه نمی توان به طور کامل دوران نزول آن را معیّن ساخت.
حتی در سوره ای که جزء سوره های مدنی طبقه بندی شده است، گاهی به آیاتی بر می خوریم که زمانهایی بسیار دور در مکه نازل شده اند. به طور کلی برخی از واحدهای نزول در قرآن فاقد هرگونه ویژگی و نشانه ای هستند که بتوان براساس آن، زمان نزولشان را معیّن نمود. در نتیجه، تنظیم و تعیین جایگاه تاریخی آنها صرفاً فرضی و حدسی خواهد بود.
✅ سوره های قرآن به شش طبقه تقسیم می شوند که پنج طبقه آنها مکی و طبقه ششم مدنی است:
♦️ طبقه اول شامل هیجده سوره است: عصر، عادیات، زلزله، شمس، قریش، فاتحه، قارعه، تین، تکاثر، همزه، انفطار، لیل، فیل، بلد، شرح و کوثر. تمام اینها سوره هایی کوتاه و شورانگیزند. برخی تنها متشکل از یک یا دو سطرند. احتمالاً همه این هیجده سوره پیش از آنکه پیامبر به نبوت مبعوث شود و یا وحی به او نازل گردد، فراهم آمده اند، چرا که هیچ یک از این سوره ها ساخت و بافت پیام الهی را ندارند.
🌼 نقد و بررسی: این انتقاد اساسی بر مویر وارد است که بدون بیان هیچ گونه برهان و استدلال و یا دست کم ارائه شواهدی ادعا نموده که هیچ یک از این سوره های هیجده گانه رنگ و بو یا ساخت و بافت پیام الهی را ندارند، پس احتمالاً متعلق به پیش از بعثت آن حضرت هستند.
🔹 معلوم نیست که او با چه ذهنیتی هیجده سوره را متعلق به قبل از بعثت دانسته است.
🔹 او درباره ویژگی مشترک آن سوره ها فقط گفته است که همگی کوتاه و شورانگیزند. در پاسخ می گوییم که سوره های دیگری غیر از آنها نیز وجود دارندکه از دو وصف کوتاهی و شورانگیزی برخوردارند، ولی مویر به قرآنی بودن آنها اذعان نموده و آنها را جزء طبقات بعدی برشمرده است. سوره های «ناس»، «فلق»، «مسد» و «قدر» از آن جمله اند.
🔹 به سخن دیگر در کلام مویر نوعی تناقض ملاحظه می شود، زیرا او قرآنیت سوره های طبقه نخست را نفی کرده، ولی سایر سوره ها را دارای ساخت و بافت قرآنی و پیام الهی دانسته است و حال آنکه اعتراف به وحیانی بودن سایر سوره ها مستلزم این است که پیامبر(ص) را رسول خدا بداند. پس او باید ادعای پیامبر مبنی بر قرآنی و وحیانی بودن تمام سورها را بپذیرد.
#سرفصل_علوم_قرآنی #آموزش
🆔 @quranied

#تاریخ_قرآن
💠 سیر تاریخ گذاری قرآن توسط مستشرقان(8)
♦️ پژوهش گریم
✅ هیوبرت گریم،37 در سال 1892 تا 1895 میلادی کتابی با عنوان محمد بر پایه معیارهای سه گانه برگزیده وایل و نولدکه ارائه نمود. وی در زندگی نامه ای که از پیامبر اکرم(ص) نوشته، شیوه مستقلی در پژوهش برگزیده است که آمیخته با تاریخ جمع و تدوین و تعیین تاریخ نزول وحی و زمان وحی و زمان نزول سوره هاست. او احترام فراوانی برای سنت قائل شده و در ترتیب سوره های قرآنی بر روایات و اسانید اسلامی تکیه نموده ودرصدد این برآمده که بدون قطع ارتباط و ایجاد گسستگی میان سوره ها و اخبار و روایات، آنها را مجدداً طبقه بندی نماید.
✅ وی سوره ها را به سه طبقه، دو طبقه مکی و یک طبقه مدنی، تقسیم کرده است.
🔹 در طبقه نخست مکی، سوره هایی که اسلوب و مضامینی درباره توحید و قیامت و حیات سعادت آمیز یا شقاوت آمیز و اختیار یا عدم اختیار انسان در ایمان به مبدأ و معاد دارند.
🔹🔹در طبقه دوم، سوره هایی که از اسلوب موزون کمتر برخوردارند و مطالبی درباره نعم الهی و داستانهای پیشینیان ذکرکرده اند، مطرح می شوند. در این گروه دوم، سخن از رحمت یا لطف الهی به میان می آید و اسم «رحمن» به کار می رود و وحی«کتاب» برجستگی می یابد و قصص پیامبران گذشته که گیرندگان وحی بوده اند بیان می شود.
🔹🔹🔹 در طبقه سوم، سوره هایی که اغلب مشتمل بر احکام اند، مطرح شده اند.
🌼 نقد و بررسی:
🔅نظر به اینکه او در ترتیب خود به اسلوب قرآن توجه فراوانی داشته یعنی سبک عبارات و لحن و آهنگ واژگان را معیار دسته بندی آیات و سور قرار داده است، ترتیبش بیشتر به اعمال ذوق شبیه است.
🔅 از جمله ذوقیات او آن است که سوره «تبّت» را نخستین سوره و «علق» را دوازدهمین سوره و «فاتحه» را هفتاد و نهمین سوره نازل شده معرفی کرده و سوره های «انسان»، «رحمن»، «حج»، «رعد» و «بیّنه» را جزو سور مکی دانسته است.
🔅 میان طبقه بندی او و طبقه بندی نولدکه ارتباطی هست و گاهی آرای او با عقاید نولدکه یکسان می شود. ولی با همه کوششی که به کار برده، او نیز مانند سایر خاورشناسان از آزمون روایات و تشخیص صحیح و معتبر از ضعیف و غیرمعتبر آن ناتوان مانده است و در مواردی هم اسانید ضعیف و یا باطلی در کار او رخنه می کند. به سخن دیگر، وی آن چنان که باید و شاید به پاکسازی روایات و تشخیص صحیح و ستقیم آنها نپرداخته و از این رو، باکی نداشته که ترتیب قرآن را برپایه های سستی که از یک سلسله روایات ضعیف و گاهی مردود و مجهول تشکیل شده اند، قرار دهد.
🔅 از آنجا که او همیشه پایبند به روایات نبوده، سرانجام سر از نظریه نولدکه درآورده و در تبیین و پیگیری مراحل پیاپی تنزیل وحی قرآنی بارها با نولدکه هم عقیده شده است.
🔅 نظام گریم در جلد دوم کتاب او تحت عنوان محمد ارائه شده و اساساً صورت دیگری ازتاریخ گذاری نولدکه به شمار می آید.
🔅 تحلیل گریم از انواع مضامینی که با هم در قرآن به کار رفته اند، مفید می نماید، ولی این دیدگاه در مورد نتایج کلی عقاید (توحید، معاد و غیره) مورد قبول عموم واقع نشده و از این رو از اعتبار افتاده است.
#سرفصل_علوم_قرآنی #آموزش
🆔 @quranied

#اعجاز_قرآن
#تحدی_قرآن
💠 اعجاز قرآن (قسمت ششم)
♦️ تحدی قرآن (همتا طلبی)
✅ معنای تحدی:
🔹در لغت تحدی به معنای همتا خواهی، مبارزه طلبی، هماوردی، یکتایی در مانند است.
🔹اصطلاحی است که قرآن پژوهان آن را در عصر گفتمان اعجاز بر اساس دسته ای از آیات، باب کردند. بنابراین هرچند اين اصطلاح در قرآن نيامده، اما محتوای آن در آيات بسياری مطرح شده است.

✅ روال منطقی: مشی اولیه هیچ یک از پیامبران تحدی نبوده است. آنان می خواستند که مردم با درک و دریافت ایجابی به حقیقت کلام برسند. آنها طالب هدایت مردم و توجه به حقیقت کلام و معارف الهی بوده اند. تنها در شرایط خاص است که پیامبران به تحدی روی می آوردند. تحدی الزامی ندارد که به کتاب باشد، چنانکه تحدی اختصاص به پیامبر اسلام نداشته است. حضرت نوح هم تحدی کرده است ، موسی هم به صورت عملی تحدی کرده است .

✅ جایگاه تحدی: تحدی امری عقلایی است. هرکسی که ادعایی دارد و مدعی است که این سخنان او نیست و امری قدسی و الهی است، باید برای ادعای خود دلیل بیاورد. نزدیک ترین راه آن است که بگوید، این کار من خارق العاده و خارج از توان شما است و اگر فکر می کنید که شما می توانید مانندش را بیاورید، پس بیاورید.
از سوی دیگر بحث اعجاز، برآمده از تحدی است. تحدی و يا مبارزه طلبی، يکی از موضوعات بحث اعجاز قرآن است که در کتاب های علوم قرآن به عنوان نقطه عطف، مطرح شده است. به عبارت دیگر تحدی سرآغاز و منشأ گفتمان اعجاز قرآن کريم است، زيرا با طرح اين آيات، زمینه بحث در باره اعجاز مطرح شد و از آن برای سند حقانيت پيامبر (صلی الله علیه و آله) و حجيت نبوت وی بوسيله کتاب مطرح شده است.

✅ تحدی در فرهنگ عرب: افزون بر سابقه تاریخی تحدی در میان پیامبران، در عرف و فرهنگ عرب كه شعر و سخن و عرضه بهترين و آهنگين ترين كلمات هنر آن قوم بود، رسم تحدی ادبی و هنری امر طبیعی بوده و به فراوانی وجود داشته است، لذا هم نظر به عادات و سنن آنان و هم نظر به اينكه ادعا می كردند كه اگر بخواهند می توانند نظير قرآن را بياورند، خداوند تحدی می كند.
🌺 ادامه دارد...
#سرفصل_علوم_قرآنی #آموزش
🆔 @qurunied

#مصاحف_الصحابه (4)
? مصحف علی ابن ابیطالب علیه السلام
✅ بنا بر قول ابن ندیم اولین مصحفی که پس از رحت رسول اکرم صلی الله علیه و آله گردآوری شد مصحف امیرالمومنین علی علیه السلام بود.
✅ حضرت پس از وفات رسول خدا سوگند یادکردند که ازخانه بیرون نروم مگر برای نمازجماعت تا آنگاه که جمع قرآن را به اتمام برسانم.
✅ به روایت یعقوبی حضرت بعد از آنکه کار مصحف را تمام کردند آنرا بار شتری نمودند و به مسجد آوردند و خطاب به مردم فرمودند بعد از ارتحال رسول اکرم تاکنون به جمع قرآن مشغول بوده ام و تمام آنچه به رسول خدا نازل شده است جمع آوری نموده ام، آیه ای نبوده است مگر آنکه رسول خدا بر من خوانده است و تفسیر و تأویل آنرا بر من آموخته است. مبادا فردا بگویید از آن غافل بوده ایم.
✅ اما پس از تحویل مصحف بدلایلی مردم آنرا نپذیرفتند وحضرت فرمود دیگر هرگز آنرا نخواهید دید.
? ویژگی های مصحف
✅ مطابق نظر برخی از محدثان و محققان شیعه مصحف امیرالمومنین علی علیه السلام به عنوان سپرده امامت و میراث امامت از امامی به امام دیگر منتقل میشود و هم اکنون در اختیار منجی عالم بشریت حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف میباشد.
✅ به گفته ی بزرگانی همچون شیخ مفید رحمة الله علیه مصحف حضرت امیر علیه السلام براساس نزول سامان یافته بود یعنی مکّی برمدنی، ناسخ بر منسوخ مقدم بود و هر آیه بر اساس نزول در جای خود قرار داشته است.
✅ همچنین به گفته ی برخی دیگر از محققان همچون آیت الله خوئی صاحب کتاب البیان محصف حضرت افزودنی هایی داشته است که آن افزودنی ها تفسیر و تأویل آیاتی بوده است که حضرت امیر علیه السلام به املای رسول خدا (به بیان مبارکش) ثبت و ضبط میکردند.
✅ البته برخی محققان معاصر چون دکتر مهدوی راد به این باورند که مصحف حضرت درترتیب با مصحف فعلی فرقی ندارد بلکه آنچه را آن مصحف را ممتاز می ساخته است تفسیرها، تأویل ها و مصداق یابی ها میباشد.
✅ شاید دلیل اختلاف، برداشت ازگزارش های تاریخی باشد مثلاً ابن شهرآشوب مازندرانی از فردی به نام ابورافع این مطلب رانقل میکند که {فلما قبض النبی جلس علی فألفه علی ما انزله الله و کان به عالماً } هنگامی که رسول خدا ازدنیا رفتند امام علی علیه السلام نشستند و قرآن را تألیف کردند مطابق آنچه نازل شده بود...
#سرفصل_علوم_قرآنی #آموزش
? @quranied

#مصاحف_الصحابه (1)
? مصحف:
✅ به معنای آنچه که در آن نوشته می شود.(لسان العرب)
✅ کتابٌ في ما بین الفتین: مجموعه ای است که در میان دو جلد جمع شده باشد.(المفردات، راغب)
♦️ در این بخش به مصاحفی-از قرآن- که برخی از اصحاب چه در دوران رسالت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نوشتند و چه بعد از آن اشاره می شود.
? مصحف ابن مسعود
براى ابن مسعود، تنها مصحف ايشان نامبرده شده و كتابى ديگر براى وى ذكر نشده است.
1⃣ اين مصحف 111 سوره دارد.
2⃣ سوره‏هاى «فاتحه» و معوّذتين (فلق و ناس) را نداشت.
♦️ ايشان سوره فاتحه را جزء قرآن مى‏دانست؛ اما معتقد بود چون مسلمانان در نمازهاى يوميه هميشه آن را مى‏خوانند، حفظ خواهد شد؛ از اين رو به ثبت آن نيازى نيست؛ ولى دو سوره معوّذتين را از تعويذات (دعا و حرز) پيامبر صلّى اللّه عليه و آله مى‏دانست.
3⃣ ترتیب سوره‌ها و بخشهای قرآنی
بدین صورت بود سبع طوال، مئین، مثانی، حوامیم، ممتحنات، مفصلات.
4⃣ بنا به نقلی، سوره توبه در این مصحف با «بسم الله الرحمن الرحیم» شروع شده بود که البته این روایت نیز غیر قابل اعتبار می‌باشد.
5⃣ اختلاف قرائت‏(به نقل از تاریخ قرآن رامیار)
✅ اختلافات لهجه‏اى: بيشتر مربوط به تلفّظ كلمه و لهجه‏اى است كه او به كار مى‏برده است. مثلا گاهى «حاء» را «عين» تلفّظ مى‏كرده، مثلا به جاى «حتّى» مى‏گفته: «عتّى» و يا «طلح» را «طلع» مى‏خوانده است. گاهى بر عكس بود. مثلا «اذا بعثر» را «اذا بحثر» مى‏گفت. در صورتيكه اين دو تا، دو لغت متفاوتى هستند. عميق را معيق، كافور را قافور و بقر را باقر تلفظ مى‏كرد و ...مى‏گويند وقتى عمر از مردى شنيد كه «حتّى» را «عتّى» مى‏گويد. از او پرسيد از چه كسى چنين آموخته‏اى؟ او گفت:
از ابن مسعود. عمر كاغذى به ابن مسعود نوشت كه خداوند قرآن را به لغت قريش نازل كرده، قرآن را بدين لغت آموزش ده، نه به لهجه هذيل.
✅ مترادفات: مثلا به جاى «اهدنا» در «أرشدنا»، به جاى «مشوافيه» در «مضوافيه»، به جاى «ادع لنا» در «سل لنا»مى‏گفت. مثل اينكه به كار بردن مترادفات را مجاز مى‏دانست و قرائت را آسان گرفته بود.اگر چه اینکار موجب شد تا بعدها مفسرین معانی برخی لغات را بفهمند ولى روشن است كه يك چنين رويه‏اى اگر ادامه مى‏يافت به چه انحراف و فسادى مى‏انجاميد. شايد ...
✅ زوائد تفسيرى: در مصحف ايشان، اضافاتى است كه بسيارى از دانشمندان علوم قرآنى آن را نكات تفسيرى مى‏نامند، نه الفاظ قرآنى. از قرائت ايشان است: كانَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً [فاختلفوا] فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِيِّينَ مُبَشِّرِينَ وَ مُنْذِرِينَ ....(الدّر المنثور)
♦️ تعبير به «اختلفوا» از اضافات تفسيرى ايشان است كه مفهوم آيه و علت بعثت انبيا را روشن مى‏كند كه چون مردم با هم اختلافات داشته‏اند، خداوند پيامبرانى را برانگيخت تا وحدت ايجاد كنند.
♦️ ايشان گفته است ما در عهد رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله قرائت كرديم: يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ [انّ عليّا مولى المؤمنين‏] ...(الدّر المنثور) تعبير «انّ عليّا مولى المؤمنين» از اضافه‏هاى تفسيرى است، نه الفاظ قرآنى؛ يعنى در زمان رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله اين‏گونه تفسير مى‏شد.
? سرنوشت مصحف
♦️ از سرنوشت مصحف ابن مسعود اطلاع چندانی در دسترس نیست و فقط تاریخ گواهی می‌دهد که در جریان توحید المصاحف که عثمان با از بین بردن همه قرائتها در رسمیت بخشیدن به یک قرائت، سایر مصفحها را سوزانید یا با آب و سرکه شست تنها کسی که مصحقش را به فرستاده عثمان نداد و در مقابل در خواست عثمان ایستاد ابن مسعود بوده و اینکه در مورد نشر و رواج مصحف عبد اللّه، بايد گفت با وجود اينكه پس از نشر مصحف عثمانى همه مصاحف جمع شد و با اينكه پس از اعتراض ابن مسعود، با مصحف وى‏ مبارزه شديدى شد، باز هم اين مصحف تا سالها بعد ميان مردم رواجى داشته است. ظاهرا بیشتر از این اطلاعات دقیق و مستندی در دسترس نمی‌باشد که از این کار او نیز عثمان ناراحت شده بود هر چند که ظاهرا عثمان بعدا از بی احترامیش نسبت به ابن مسعود ناراحت شد و ابن مسعود نیز ظاهرا به یکی کردن قرائتها راضی شده بود.
#سرفصل_علوم_قرآنی #آموزش
? @quranied

?بسم الله الرحمن الرحیم?
#اعجاز_قرآن
#تحدی_قرآن
? اعجاز قرآن (قسمت یازدهم)
♦️ شبهات تحدی
4️⃣ ضرورت شهادت غيرمسلمانان بر اعجاز قرآن
گفته شده، شهادت اديبان بزرگ عرب مسلمان بر فصاحت و بلاغتِ فوقِ توانِ بشر ارزشى ندارد و نظرات اديبان غيرمسلمان در حدى نبوده كه به حقانيت نبوّت محمد و آسمانى بودن قرآن اعتراف كنند و مسلمان شوند.
✅? پاسخ
♦️ در اين باره صحبت نمى كنيم، كه چرا شهادت اديبان عربِ مسلمان به عنوان متخصص رشته ادبيات و سخن شناس نمى تواند چيزى را اثبات كند، با اينكه اين اديبان براى خود صاحب نظر هستند و اگر در اين باره ترديدى داشته باشند، ترديد آن ها مى تواند براى خود و ديگران مؤثر باشد و شهادت آن ها و خبر از بى مانند بودن آن دست كم براى مسلمانان ديگر حجت است، چنانكه كسانى از آنان پيش از آشنايى با قرآن مسلمان نبوده اند و در اثر جاذبه قرآن مسلمان و مؤمن به آن شده اند.
? اما نظرات اديبان غيرمسلمان را بايد به دو بخش تقسيم كرد، يكى، شهادت آنان برفصاحت و بلاغت فوق توان بشر است، و يكى ايمان آن ها. در ابتدا بايد تأكيد كرد كه بى مانندى قرآن بمثابه متنى است كه يكى از ويژگى هاى آن فصاحت و بلاغت است و ادعاى همتاطلبى، به مجموع ويژگى ها قرآن باز مى گردد و نه يك جهت آن، چون مثل قرآن، مِثل از همه جهاتى است تا مانند قرآن بشود.
? بنابراين، در صورتى اين شهادت مى تواند مفيد باشد كه آنان بتوانند كتابى مانند قرآن بياورند تا نقض ادعاى قرآن كند، ولى لازم نيست كه شهادت بر برترى بدهند، چون در بحث تحدى در علوم قرآن، كسى ادعا نكرده است كه بايد غيرمسلمانان شهادت بر اين جهت بدهند. يا بايد مسلمانان شهادت بدهند، بلكه گفته شده اگر در الهى بودن اين كتاب ترديد دارند، مانند قرآن را بياورند.
? اما اينكه لازم باشد، هر اديبى كه قرآن را مطالعه مى كند اعتراف كند و مسلمان بشود، اين هم دليل ندارد، اعتراف كردن و پذيرفتن دين به عوامل گوناگونى وابسته است. كسانى كه مسيحى شده اند و يا تابع اديان ديگر شده اند، به دليل داشتن متنى برتر مسيحى و يهودى و بودائى نشده اند و همه مشركانى كه در آغاز صدراسلام به پيامبر ايمان آوردند و مسلمان شدند، الزاماً به خاطر فصاحت و بلاغت قرآن مسلمان نمى شدند، بودند مشركانى كه به شگرفى و زيبايى قرآن اذعان داشتند و يهوديانى و مسيحيانى كه حقانيت پيامبر را اعتراف مى كردند، اما در اثر لجاجت و عناد ايمان نياورند. امروز هم مى تواند كسانى باشند كه حقيقت را بشناسند، اما به دلايل ديگر چون هوا و هوس و منافع، يا رفتار غلط مسلمانان، عقب ماندگى، ستم و استبداد حاكمان كشورهاى اسلامى به نام دين، مسلمان نشوند، يا از اسلام گريز پيدا كنند و به دعوت همتاطلبى قرآن كسانى بخواهند در مقام رويارويى، كتابى بياورند كه با همان ويژگى از قرآن برترى داشته باشد، يا دست كم مانند قرآن باشد. و تا كنون كسى چنين كتابى عرضه نكرده كه در ميان خردمندان جلب توجه كند و پذيرفته شده باشد كه از همه جهات -باز تأكيد مى كنم نه فصاحت و بلاغت - همانند قرآن است.
? ادامه دارد...
#سرفصل_علوم_قرآنی #آموزش
? @qurunied

#مصاحف_الصحابه (5)
💠 مصحف حضرت فاطمه سلام الله علیها
♦️ روایات مرتبط با این بحث از جمله در کهن‌ترین منابع حدیثی شیعه «بصائر الدرجات» و «کافی» آمده است. و در کافی بیشترین‌اند.
✅ اولین نگارش های مستقل در این موضوع:
♦️ اعیان الشیعه سید محسن امین عاملی
♦️ مأساة الزهراء سید جعفر مرتضی عاملی
♦️ حوار مع فضل اللَّه حول الزهراء علیها السلام آقا سیدهاشم هاشمی
♦️ حقیقة مصحف فاطمه عند الشیعه جناب آقای اکرم برکات
✅ منظور از مصحف
♦️ نگاشته‌های قرار گرفته در میان دو «لتِ» جلد کتاب (: مابین الدفتین) را گویند. پس واژه مصحف تنها به قرآن کریم اطلاق نمی گردد.
✅ نگارنده مصحف‌ِ فاطمه سلام الله علیها
♦️☑️ حضرت علی علیه السلام: وکان علی علیه السلام یکتب ذلک ...
♦️❎ ملائکه به گونه‌ای مکتوب برای حضرت زهرا علیها السلام آورده‌اند.
✅ املاکننده مصحف‌
1⃣ خداوند تبارک و تعالی
2⃣ ملَک
3⃣ جبرئیل
4⃣ رسول‌اللَّه(جبرئیل)
♦️ نتیجه: خداوند «مصحف» را به وسیله و یا به تعبیر دیگر به واسطه ملکی که همان جبرئیل باشد، املا کرده است و او بر علی علیه السلام املا نمود.
✅ محتوای مصحف‌
1⃣ مصحف فاطمه علیها السلام مشتمل بر قرآن نیست
2⃣ مصحف فاطمه علیها السلام مشتمل بر احکام نیست
3⃣ در این گفتگوها جبرئیل از پدر و جایگاهش و از آنچه درباره فرزندان آن حضرت در گذرگاه زمان اتفاق می‌افتد، سخن می‌گفت و گزارش می‌داد.
4⃣ رویدادهایی از آینده
5⃣ یادِ پیامبران و اوصیا
6⃣ یادکرد حاکمان
7⃣ وصیت فاطمه علیها السلام
✅ محل کنونونی مصحف
♦️ از نقل‌های فراوانی توان دریافت که مصحف فاطمه علیها السلام چونان میراثی در نزد امامان علیهم السلام می‌بوده است، و امامان علیهم السلام در هنگامه بدرود زندگی، مصحف را به امام بعدی تحویل می‌دادند.
💠 چند نکته مهم(جمع بندی)
1⃣ هیچ عالم و محدث و مفسر و فقیه شیعی، مصحف فاطمه را، مصحف قرآنی تلقی نکرده است.
2⃣ مصحف فاطمه علیها السلام هرگز مشتمل احکام شرعی و تفسیر آنها نبوده است.
3⃣ مصحف فاطمه علیها السلام املاء جبرئیل است برای فاطمه علیها السلام و خط علی علیه السلام.
#سرفصل_علوم_قرآنی #آموزش
🆔 @quranied

#لغات_غیر_عربی(1)
? الفاظ غیر عربی در قرآن
✅ در اینکه قرآن حاوی اعلام (نام‏هاى خاصّ غير عربى) است تردیدی نیست ولی در ميان دانشمندان بر وجود الفاظ غیر عربی در قرآن اختلاف است .
♦️ لفظ غير عربى در قرآن نيست؛ دلیل: فرموده خداى تعالى: (وَ لَوْ جَعَلْناهُ قُرْآناً أَعْجَمِيًّا لَقالُوا لَوْ لا فُصِّلَتْ آياتُهُ ءَ أَعْجَمِيٌّ وَ عَرَبِيٌّ و اگر آن (قرآن) را عجمى قرار مى‏داديم (كافران) مى‏گفتند چرا آياتش روشن نيست أمتى عرب و كتابى عجمى).
? قائلین: شافعى و ابن جرير و أبو عبيده و قاضى أبو بكر و ابن فارس‏.
♦️ لفظ غير عربى در قرآن واقع شده است؛ دلیل: در فرموده خداى تعالى: (قُرْآناً عَرَبِيًّا) اگر در قرآن تعداد کمی الفاظ غیر عربی موجود باشد این تعداد قرآن را از عربى بودن بيرون نمى‏برد، چنانكه قصيده فارسى با يك لفظ عربى از فارسى بودن خارج نمى‏شود.
♦️ جمع دو قول بالا: برخی حروف در أصل عجمى هستند ولى در بين عربها هم واقع شده و آنها با زبان خود تعريب نموده و از ألفاظ عجم به ألفاظ خود آنها را تحويل داده‏اند، پس آن ألفاظ عربى شده‏اند، آنگاه قرآن نازل شد در حالى كه اين ألفاظ با كلام عرب مخلوط گرديده بود، پس هر كس بگويد: اين ألفاظ عربى است راست گفته، و هر كس بگويد: آنها عجمى است نيز راست گفته است.
? قائلین: سیوطی، جواليقى و ابن الجوزى‏.
✳️ قول اخیر ارجح است.
? اقسام کلمات عیر عربی در قرآن
✅ اعلام: نام‏هاى خاصّ اشخاص يا امكنه يا اشياء ميباشد. مثل:
? نام پيامبران گذشته مانند ابراهيم- ايّوب- يونس- هود (ع) و ...
? اسماء امكنه (مكانها) مانند: بابل- روم- مصر- مدين و ...
? نام فرشتگان مانند: جبريل و ميكال و ...
? نام بت‏ها مانند: يغوث- يعوق ...
✅ الفاظ غير عربى غير از نام‏هاى خاصّ نيز در قرآن وجود دارد مانند: اسفار جمع سفر به معنى كتاب، استبرق، حواريّون (اصحاب خاصّ عيسى (علیه السلام)، درّى، سجّيل، صراط و...
#سرفصل_علوم_قرآنی #آموزش
? @quranied