کتابخانه اسلامی و تصوف

16. ماهشرف خانم قادری متخلص به مستوره کردستاني
خوشنويس و تاريخ نويس برجسته ايران متولد 1220هجری
مستوره کردستانی علاوه بر فضايل علمي و اخلاقي وتبحر فراوان در تاریخ نگاری ، در هنر خوشنويسي نيز نادره دوران بود. خط نستعليق و نسخ و ثلث و رقاع و شكسته را بسیار نيك مي نوشت. مستوره با هوش و استعدادي كه داشت به زودي در هنر خوشنويسي نيز سرآمد ديگران شد و به گفته ميرزاعبدالله رونق، صاحب حديقه امان اللهي، در خوشنويسي به درجه استادي رسيد: از صفحه پيرايي خط ستعليقش، روان مير]عماد[ در دفتر ناداني از انكسار و شرمساري عبده به نام خود نوشته و از صحيفه آرايي خط نسخش روح ياقوت ]مستعصمی[ در مكتب پريشاني از اعتذار رقم نسخ بر نامه خود كشيده، شكسته نويسي كه چون قلم شكسته را به كف آوردي، جان مجیدش ]درویش طالقانی[ با هزاران تشوير در وصف گفتي...
تا كرده خدا لوح و قلم را ايجاد ننوشته كسي شكسته را چون تو درست
ميرزاعلي اكبر، عموزاده مستوره نيز خط مستوره را ستوده، مي نويسد: مستوره خانم در خوش خطي، ميرعماد ثاني و در نگارش نثر، كمتر از ابن عباد نيست.

17. مَلک
از زنان خوشنويس و شاعر قرن 14 ه.ق (متولد 1307 ق) وي دختر محمد تقي ميرزا حسام السلطنه و نوۀ فتحعلي شاه قاجار بود. ملک بانويي با سواد و با ذوق بود و خط زيبايي نيز داشت آنچنانکه از وی به عنوان یکی از بهترین خوشنویسان زن در قرن چهاردهم یاد می شود

18. هما نقاش ناخني
از زنان خوشنويس و نقاش قرن 14 ه.ق. وي در تصويرگري و خوشنويسي به شيوۀ ناخني مهارت داشت. از آثار رقم دار ناخني او، دسته گل زيبايي با برگها و شاخه‌هايي فراوان است که در لابه‌لاي آنها، پروانه‌هايي نيز نشانده و به خط نستعليق ناخني با رقم «هما 1286» امضا کرده است.

19. ابتهاج السلطنه
دختر عماد الدوله و از خانواده قاجار است. وي مادر جهانگير مراد حسام السلطنه و موسيقيدان بود. او نوازندگي تار را نزد خواهر آقا حسينقلي آموخت. زني هنرمند بود که انواع خط را به نکويي مي‌نوشت و در نقاشي مهارت داشت.

20. فخر جهان
از بانوان هنرمند عهد قاجار است که در خوشنويسي، گل سازي، نگارگري و هنر ناخني مهارت داشت. از آثار ديده شده وي موارد ذيل است:

– مرقعي بسيار زيبا با هنر ناخني با رقم «حرّره اقل خادمة الدوله القاهره الباهره فخر جهان»، در کتابخانه موزه گلستان.

– اثر زيباي ديگري با هنر ناخني درهمان کتابخانه با رقم «خادمه فخري، فخر جهان».

– اثرديده شده توسط استاد محمد علي کريم زاده، دسته گل زيبايي با حواشي تذهيب و رقم «فخر جهان نور جهان».

– تصوير تمام قد محمد شاه قاجار با رقم: «فخر جهان نور جهان 1260».

21. زينب النساء بيگم
دختر عالم گير پادشاه هندوستان، ازدل رس بانو، دختر شاهنوازخان صفوي متولد 1048 ق. اين بانوي دانشمند و هنرمند، به ادبيات فارسي و عربي آشنا و حافظ کلام الله بود. شعر مي‌گفت و صاحب ديوان بود. خطوط نسخ و شکسته را خوش مي‌نوشت و به ترفيه حال اهل فضل و هنر مي‌کوشيد و جمعي از دانشمندان و شاعران و منشيان و خوشنويسان در سايۀ عنايت او مي‌زيستند. بعضي کتابها و رسالات به نام وي پرداخته‌اند.

22. زينا شيرازي
کاتب و خوشنويس بود. به خط او يک نسخه شرح اشعار انوري به قطع جانمازي و کاغذ دولت آبادي جلد روغني با تزئينات به خط نسخ که تاريخ 1021 دارد و در کتابخانه موزه گلستان نگهداري مي‌شود.

23. گلرخ بانو بيگم
از بانوان خوشنويس دوره صفويه و زمان شاه عباس اول مي‌باشد. در روایات آمده است اين بانوي هنرمند از شاگردان ميرعماد بود و به شيوۀ وي خوشنويسي مي‌کرد. عذرا عقیقی بخشایش در کتاب زنان خوشنویس ایران در شرح حال این بانوی خوشنویس می نویسد : "هیچ نشان وسندی تواریخ و تذکره ها در دست نیست تنها یک چلیپای نستعلیق بارقم گلرخ بانو بیگم با کار تذهیب ونقاشی در اطراف آن در دست می باشد که از سبک نگارش آن می توان حدث زد که تذهیب مربوط به قرن دهم می باشد زیرا به شیوه ی نقاشان آن روزگاران است واما سبک خود خط به شیوه ی مرحوم میرعما د است ونشان دهنده ی این امر است که وی از شاگردان وتقلید کنندگان سبک میرعماد بوده است . ولی باز مشخص نیست که آیا او شاگرد بی واسطه بوده یا با واسطه ؟ اما توجه وعنایت میرعماد به نگرش ومشق مکرر این جمله که : آمد بهار گلرخ من در سفر هنوز . شاید این جمله اشاره به نام اوباشد وعلاقه وارادت استاد به شاگردش را برساند ولی باز دلیل ومدرک معتبری در دست نیست که میرعماد استاد بی واسطه گلرخ بانو بیگم بوده است . "
??????????
@amirabbasnasirichannel

مقارن پيشرفت خطوط فوق، حسن فارسي كاتب، خط تعليق را از خطوط نسخ و رقاع بوجود آورد كه به نام ترسل نيز ناميده مي شد .

در قرن هشتم ميرعلي تبريزي (850 هجري قمري) ار تركيب و ادغام دو خط نسخ و تعليق خطي بنام نسختعليق بوجود آورد كه بسيار مورد اقبال واقع شد و موجب تحول عظيمي در هنر خوشنويسي گرديد خطي كه حدود يك دانگ سطح و مابقي آن دور است و نام آن در اثر كثرت استعمال به نستعليق تغيير پيدا كرد.

و بايد اذعان نمود كه بحق از زيباترين و ظريفترين ومشكلترين خطوط فارسی و ميتوان گفت كه عروس خطوط فارسی است
پس از ميرعلي تبريزي پسرش ميرعبدالله و بعد از او ميرزا جعفر تبريزي و اظهار تبريزي در تكامل خط نستعليق كوششها كردند تا نوبت به سلطانعلي مشهدي رسيد كه خدمات شاياني به اين هنر اصيل نمود .


اساتيد زيادي بعد از سلطانعلي مشهدي در تكامل خط مذكور زحمات فراواني كشيدند همانند میرعلی هروی و سپس بعد از حدود يك قرن، خوشنويس نامي و آشناي همه، ميرعمادالحسني ( 1024 هجري قمري) معاصر شاه عباس صفوي پا به عرصه ظهور نهاد كه با نبوغ خود تغيرات و سبكي در خط نستعليق بوجود آورد كه هنوز از گذشت قريب 400 سال مورد استفاده و الهام بخش خوشنويسان است او پايه خط را به جائي نهاد كه از زمان پيدايش خط نستعليق تا كنون هنرمندي خوشنويس را ياراي برابري با او نبوده است و همزمان او هنرمند بزرگ ديگري چون عليرضا عباسي رقيبي براي او بشمار مي رفت كه علاوه بر خط نستعليق خفي و جلي در خط ثلث نيز استاد بود بطوري كه قالب كتيبهه هاي مساجد و بناهاي تاريخي اصفهان به خط ثلث و يا به سرپرستي او انجام شده است .

بطور كل قرنهاي نهم ، دهم و يازدهم هجري قمري را ميتوان قرنهاي درخشان در هنر خوشنويسي دانست .

در اواسط قرن يازدهم سومين خط خالص ايراني يعني شكسته نستعليق به دست مرتضي قلي خان شاملو حاكم هرات از خط نستعليق احداث گرديد علت پيدايش آن تند نويسي و راحت نويسي و ديگر، ذوق و خلاقيت ايراني مي توانست باشد همانطوري كه بعد از پيدايش خط تعليق ، ايرانيان به خاطر سرعت در كتابت، شكسته تعليق آنرا نيز بوجود آوردند .

خط شكسته نستعليق به دست ميرزا شفيعا هراتي كاملتر شد و درويش عبدالمجيد طالقاني قواعد جديدي وضع نمود و آنرا به كمال نوشت چهار تن ازخوشنويسان نامي كه در چهار خط ثلث، نسخ، نستعليق و شكسته نستعليق به اركان اربعه هنر خوشنويسي مشهور گشته اند عبارتند از :

در خط ثلث : جمال الدين ياقوت ( 698 هجري قمري)
در خط نسخ : ميرزا احمد نيريزي (اواسط قرن 12)
در خط نستعليق : ميرعماد الحسني (1024 هجري قمري)
در خط شكسته نستعليق : درويش عبدالمجيد طالقاني ( 1185 هجري قمري)

در قرن 13 در دوره قاجاريه خطاطان بزرگي پا به عرصه ميدان نستعليق و ديگر اقلام نهادند و سختيهاي اين هنر ظريف را بجان خريدند و در توسعه آن كوشيدند كه اسامي معروفترين آنها از آن زمان تاكنون به شرح ذيل مي باشد :

عباس نوري- وصال شيرازي- احمد شاملو مشهدي – فتحعلي حجاب – ميرحسيني خوشنويس- اسداله شيرازي – ميرزا آقا خمسه اي – ابوالفضل ساوجي – عبدالرحيم افسر – محمدحسين شيرازي – عبدالحميد ملك الكلامي – علي نقي شيرازي –

ميرزا محمد ابراهيم تهراني (ميرزا عمو) – ميرزا غلامرضا اصفهاني – ميرزا محمدرضا كلهر- محمدحسين عمادالكتاب – مرتضي نجم آبادي – سيدحسن ميرخاني – سيدحسين ميرخاني – علي اكبر كاوه – ابراهيم بوذري – حسن زرين خط – غلامحسين اميرخاني – عباس اخوين – يداله كابلي خوانساري – كيخسرو خروش و سیدمحمدموحد قمی و استادگرامی آقای احمد عبدالرضایی که زحمت نوشتن کتیبه های مدرسه بزرگ امام خمینی (ره) و مرقد مطهر ایشان را هم بعهده داشتند

تاریخچه خط شکسته


خط شکسته نستعلیق از جدیدترین خطوط خوشنویسی اسلامی و سومین گونه از خوشنویسی ایرانی است که در اوایل سده یازدهم هجری قمری ابداع شد. چون بیشتر شکل های آن از شکستن و رها کردن خط نستعلیق گرفته شده بود به نام شکستهٔ نستعلیق شهرت یافت.این خط را می توان ایرانی ترین خط از میان خطوط مختلف خوشنویسی اسلامی دانست.
خط شکسته نستعلیق از طرفی حاوی جزئیاتی از خط تعلیق است که در تندنویسی به کار کاتب می آید. در واقع خط شکسته پلی است میان روانی و تند نویسی تعلیق و ظرافت و زیبایی نستعلیق.
در اواسط قرن هشتم هجری خوشنویسی ایرانی قدم در یکی از عالی ترین دوره های خود گذاشت و سه قلم از خطوط ایرانی-اسلامی یعنی «تعلیق»، «نستعلیق» و «شکسته نستعلیق» بر جریدهٔ ایام جلوه گر شدند. خطوطی که اگر چه الفبای آن برگرفته از الفبای عربی است، اما آثار آن را باید از ابداعات خاص ایرانیان دانست.
قرن هشتم و نهم هجری در هرات از بهترین دوره های رشد خوشنویسی به شمار می آید و این هنر بزرگ پارسی در تمام مجامع و موسسات علمی مورد توجه بوده، شاهان و شاهزادگان به آن نظر ویژه ای داشته اند تا آنجه که خط نویسان و خط شناسان بسیاری را در دربار خویش جلب کرده و آنان را ترغیب و تشویق شایسته می نمودند. چنانچه در احوال بعضی از هنرمندان آمده حتی جایزه های بسیار بزرگ و با ارزش را برای هنرمندان منظور می کردند و از علاقه مندی آنان بدین هنر این بس که تعدادی از شاهان و بزرگان خود از خوشنویسان صاحب نام بوده اند. آثار بجا مانده از آنان خود دلیل و مدرک بارزی بر این مدعا است.در چنین بستری خط شکسته نستعلیق پا به عرصه وجود گذاشت.
عده ای « مرتضی قلی خان شاملو» حاکم هرات و برخی دیگر «محمد شفیع هروی» معروف به «شفیعا» را ابداع کنندهٔ این خط دانسته اند. مرحوم عبدالمحمد خان ایرانی مولف کتاب «پیدایش خط و خطاطان» عقیده دارد که که شکسته نستعلیق در زمان صفویه به وجود آمد و «مرتضی قلی خان شاملو» آن را از نستعلیق رویاند. همچنین اذهان می دارد که میرزا شفیعا هراتی (یا همان محمد شفیع هروی) از خوشنویسان این قلم که منشی مرتضی قلی خان بوده است آن را تکمیل نموده است.در نیمهٔ دوم سده دوازدهم «درویش عبدالمجید طالقانی» شکستهٔ نستعلیق را به اوج تکامل رسانید. او اهل طالقان قزوین بود، درجوانی به اصفهان رفت و بسیار زود در سن ۳۵ سالگی چشم از جهان بست.
شیوه شکسته نویسی از زمانی که در نیمه دوم قرن ۱۲ درویش عبدالمجید طالقانی این خط را به کمال رساند و آن را قانونمند نمود، و تا به امروز همان مکتب و شیوه قابلیت خود را حفظ کرده است.
بعد از درویش عبدالمجید طالقانی از شکسته نویسان مهم دوره قاجار می توان از میرزا حسن اصفهانی, محمد رضا اصفهانی, میرزا کوچک اصفهانی, محمد علی شیرازی و نهایتاً سید علی اکبر گلستانه را نام برد که پل ارتباطی بود بین نسل گذشته با دوران معاصر.میرزا غلام رضا شکسته را بسیار نزدیک به درویش می نوشت و از سید گلستانه آثار درخور توجهی در خط شکسته نستعلیق باقی مانده است.
در سال ۱۳۱۹ پس از وفات سید گلستانه، رکود طولانی و عظیمی در پیشرفت این خط رخ داد و این رکود تا سال ۱۳۵۰ شمسی ادامه یافت و تا آن سال اغلب خوشنویسان با یک دیدگاه سلیقه ای و غیر اصولی به این خط می پرداختند. در سال ۱۳۵۰ دوباره حرکت عظیمی در این امر انجام گرفت و خوشنویسان با تهیه عکس ها و فتوکپی هایی که در دسترس بود، این خط زیبا را به جریان انداختند.اساتید ، محمدحسین عطارچیان ، یدالله کابلی خوانساری و رضا مشعشعی در این میان نقش مهمی را ایفا کردند. خط شکسته در بدو پیدایش به طور کلی به دلیل سرعت در نوشتن پدیدار گشت و با رها شدن قوس ها و سایش دندانه ها و اتصالات حروف و کلمات در خط نستعلیق بوجود آمد.این رهایی و روان شدن تا جایی رسید که پیوستگی های بی شماری را به دنبال داشت که همین امر موجب دشوار شدن خواندن آن شد.
ترکیب بندی و طراحی صفحه در خط شکسته از اهمیت بسیاری برخوردار است، چرا که خط شکسته به دلیل پیچش های بسیار در کلمه وسط، کلیات ترکیب آن نیز از فرم خاصی تبعیت می کند. قدما در ترکیب بندی از اقلام ریز و غالباً از یک قلم استفاده می کردند ولی شکسته نویسان امروزی ترکیبی از اقلام مختلف از غبار تا جلی و شش دانگ را در یک صفحه ترکیب می کنند. در این شیوه هر قطعه ای فرم و فضا و ترکیبی خاص خود را پیدا می کند و شاید عمده ترین تحولی که در خط امروز و در صفحه آرایی خط شکسته پدید آمده، همین تنوع و تازگی است.
از خوشنویسان و کاتبانی که در شکل گیری این خط نقش موثر داشته اند این افراد را می توان نام برد:
«مرتضی قلی خان شاملو» حاکم هرات
«محمد شفیع هروی» معروف به «شفیعا»
از اساتید صاحب نام خط شکسته در دوران شکوفایی این خط باید از این اساتید نام برد:
درویش عبد المجید طالقانی
میرزا حسن اصفهانی
محمد رضا اصفهانی
میرزا غلام رضا اصفهانی
میرزا کوچک اصفهانی

گلستان سعدی
خط شکسته
کاتب: درویش عبدالمجید طالقانی...

@erfaneeslami1

گلستان سعدی
خط شکسته
کاتب: درویش عبدالمجید طالقانی ...⬇️


@erfaneeslami1

✅ فایل نسخه‌ی خطی «گلستان سعدی» به خط شکسته‌ی درویش عبدالمجید طالقانی.
@erfaneeslami1

گلستان
شیخ مصلح الدین سعدی شیرازی
خط: درویش عبدالمجید شکسته نویس

@erfaneeslami1

گلستان سعدی
به انضمام نقاشی صورت شیخ از کتابخانه ملی فرانسه
مقدمه و شرح احوال :
ذکاءالملک(میرزا محمد حسین خان فروغی )
لغات و اشعار عربی گلستان :
میرزا حسین خان معتمد الممالک
خط (نستعلیق ):
ابراهیم قوام الکتاب...⬇️

@erfaneeslami1

شاهنامه قاسمی اثر میرزا قاسم گنابادی ، به خط نستعلیق از سده 10 ، با 11 مجلس ، درباره کشورگشایی های شاه طهماسب اول . این نسخه وقف شاه عباس بر آستانه شیخ صفی است .
چهار نسخه صریح الملک
این چهار نسخه همه در آستانه شیخ صفی بوده و مجموعه وقفنامه های رقبات موقوفات و اسناد املاکی است که برای آستانه شیخ صفی الدین خریداری شده و قاعدتاً همه به خط گردآورندگان آنهاست . دو نسخه به خط زین العابدین عبدی و عبدالمومن بن صدرالدین محمد بن ناصرالدین احمد قوامی شیرازی با رقم 975 و دو نسخه دیگر به خط محمد طاهر سپاهانی با رقم 1038 در زمان صدارت و تولیت نواب شیخ شریف زاهدی در عصر شاه عباس صفوی است و یک نسخه از چهار نسخه صریخ الملک به خط زین العابدین عبدی که به کتابخانه سلطنتی منتقل شده و به سال 1316 ، زمان افتتاح کتابخانه ملی ایران ، جزء مجموعه انتقالی از کتابخانه سلطنتی به کتابخانه ملی منتقل شده است .
مجموعه نسخ انتقالی از بقعه شیخ صفی به بخش اسلامی موزه ایران باستان / موزه ملّی ، به استثنای قرآن ها شامل 85 مجلد است که همه از نسخ نفیس و عالی و مذهب محسوب می شود . در پایان این سخن ، فهرست وار تنها به ذکر نسخ وقفی شاه عباس که به طور عمده در سال های 1017 و 1022 وقف شده اند ، اشاره می شود:
1 ) پنج گنج : خمسه نظامی به احتمالی از سده 10 ه . ( 3 نسخه ) . ( وقف 1017 ه . ق).
2 ) جنگ شعر : به احتمال از سده 10 شامل غزل هائی از بساطی ، جامی ، جلال ، عماد ، ناصری ، عصمت ، کاتبی ، شاهی ، طوسی ، خیالی و ابن یمین .
3 ) حبیب السیر : خواندمیر ( 2 نسخه ) . وقف در1017
4 ) خلاصه التواریخ : میرمنشی قاضی ، میر احمد بن شرف الدین حسین حسینی ابراهیمی قمی وزیر خراسان و در گذشته در 1001 ه . ق . نسخه در 997 ه . در کتابخانه شاه عباس بوده و او آن را بر آستانه شیخ صفی وقف کرده است .
5 ) دیوان خاقانی : ( 2 نسخه ) نسخه دوم نستعلیق ، شمس الدین بن میرزا جان قزوینی 998 ه . وقف در 1017 .
6 ) دیوان شاه اسماعیل خطایی صفوی : نستعلیق ، عیشی در سده 10 ه . وقف شاه عباس بر آستانه شیخ صفی در 1022 ه . ق .
7 ) دیوان طالب آملی : نستعلیق سده 10 و 11 ه . با کاغذ الوان . وقف در 1017 ه .
* دیوان عصمت بخارایی : نستعلیق ، سده 10 وقف در 1017 .
8 ) ذخیره خوارزمشاهی : کاتب سید اسماعیل گرگانی نسخ سده 7 و 8 و ترسیم ، نستعلیق در 968 .
9 ) روضه الصفا : میرخواند ، نسخ محمد بن شیخ امین الدین جهرمی از 974 ه . ق ه . ق . نسخه جلد 4 و 5 و 6 است ( 4 نسخه ) . وقف در 1017 .
1/9 ) سیف النبوه یا مشهدالشهدا : حسین ندایی ، نستعلیق ، قاسم بن علی از 927 ه . ق ، وقف در 1022 .
10 ) شاهنامه فردوسی : ( 2 نسخه ) که قبلاً شرح داده شد .
11 ) شاهنامه قاسمی : که شرح آن پیش از این آمد .
12 ) صریخ الملک : گردآوری در 975 ه . ق .
13 ) فتوحات شاهی : ابراهیم امینی ، مقدمه الفتوحات مشتمل بر پیج فتح است و کتاب را امینی در هرات به سال 927 کتابت کرده است . وقف در 1017 .
14 ) فرهاد و شیرین : وحشی ، نستعلیق ، از 997 ه . ق ، وقف در 1022 .
15 ) کامل التعبیر : ابوالفضل جیش بن ابراهیم تفلیسی . نسخ علی شاه بن احمد شاه بن علی ضایع اصفهانی ، رمضان 737 . وقف در 1017 .
16 ) کلیات سعدی : نستعلیق شاه محمد کاتب . وقف 1017 ( 2 نسخه ) نسخه دوم : نستعلیق از 908 ه . ق .
17 ) مثنوی معنوی : نستعلیق احمدبن محمود از 891 ه . ق . وقف در 1017 ( 2 نسخه ) نسخه دوم : نستعلیق به احتمال از سده 10 ه . ق .
18 ) مجمع التواریخ : حافظ ابرو . نستعلیق ، سده 9 و 10 . وقف در 1017 ه . ق .
19 ) مجموعه : نستعلیق ، غیاث الدین بن ابراهیم معلم بلگیجانی . وقف در 1017 ه . نسخه را محمود قاجار فرمانروای نهادند در 1254 خوانده است.
متن وقفنامه شاه عباس در آغاز نسخ بدین شرح است:
« وقف نمود این کتاب را کلب آستان علی بن ابی طالب علیه السلام عباس الصفوی بر آستانه منوره شاه صفی قلیه الرحمه که هر که بخواهد مشروط آنکه از آن آستانه بیرون نبرند و هر که بیرون برد شریک خون امام حسین علیه السلام بوده باشد . 1017 [ وقف ]
جای خوشبختی است که آقای دانش پژوه تمامی این نسخ را در نشریه نسخه های خطی ، دفتر دوم سال 1341 فهرست کرده اند .
به امید آنکه روزی ملت ایران از آن توانائی برخوردار گردد که بتواند آنچه را که روس ها از کتابخانه بقعه اردبیل به عنوان « امانت » ؟ ! به یغما برده اند به جایگاه اصلی خود بازگرداند .

پی نوشتنها
1 . تاریخچه کتابخانه های ایران از صدر اسلام تا عصر کنونی ، از رکن الدین همایون فرخ ، تهران وزارت فرهنگ و هنر ، اداره کل نگارش ، ؟ 13 . ج 1 ، ص 102 .

اند. شاهد اين ادعاي من علاقه مندي مسئولين موزه هاي بزرگ جهان است كه مرقعات خط ايراني را گرد مي آورند و به عنوان گنجينة هنر ايران حفظ مي كنند.››
و نيز:
‹‹ چند سال پيش، اشعار دورادور مجسمة فردوسي را نوشتم و با امضاء تحويل دادم. اين مجسمه را زرتشتيهاي هندوستان نثار كرده اند و مربوط به شهرداري نيست. با اين همه، قرار شد كه شهردار بيايد و آن را ببيند. وقتي آمد و امضاي مرا در زير نوشته ديد با تغير گفت: تو كه براي اين كار پول گرفته اي، ديگر امضاء كردنت چه بود؟! در صورتي كه در خارج از ايران، خوشنويسان اگر حتي يك كارت ويزيت براي كسي بنويسند، زيرش امضاء مي گذارند. آيا اين درست است به من كه تا كنون شش هفت هزار متر خط كتيبه نوشته ام و نمونة خطم در جيب هر ايراني هست، و همة خط شناسان به هنرم اعتراف دارند، اجازه ندهند كه در مواردي، زير خط خود را امضاء كنم؟››
هنگامي كه با تشكر از استاد خداحافظي مي كنيم، چشممان به يك بيت شعر زيبا، به خط خود استاد ميافتد كه در زير شيشة ميز گرد كوچك وسط اطاق قرار دارد:

چهرة اكتاي قاآن، مضبوط در گالري نقاشي چهره‌هاي امپراطوري در پكن
ياران رفته با قلم پا نوشته اند
اين خط جاده ها كه به صحرا نوشته اند
زير نويس:
مأخذ و منبع اصلي اين مقاله، گفتگو با خود استاد و تقريرات ايشان است كه بر روي نوار ضبط شده و سپس پياده گرديد و در نتظيم مقاله از آن بهره گرتفه شد. در چند مورد از متن مقاله به طور جزئي و در تنظيم زير نويسها به طور عمده از كتابهاي ‹‹ اطلس خط››، اثر حبيب الله فضائلي، نشرية انجمن آثار ملي اصفهان، 1350، و ‹‹ تاريخ خط و خطاطان››، نوشتة ابوالقاسم رفيعي مهر آبادي، چاپ اول، آذرماه 1345 استفاده شده است.
‹‹پاورقي ها››
1-    ميرزا محمد حسين خان (عماد الكتاب) خوشنويس دورة احمد شاه قاجار، و پيرو سبك و شيوة خاص ميرزا محمد رضا كلهر است. پس از كلهر، تا كنون كسي در اين شيوه جاي او را نگرفته است. در كميتة مجازات عضويت داشت. شاگردان معروف او علي اكبر كاوه، حسن زرين خط، ابراهيم بوذري و عل منظوري حقيقي بوده اند.
2-    ابراهيم طهراني (مشهور به ميرزا عمو) از خوشنويسان زبر دست دور، ناصر الدين شاه قاجار، و شاگرد ميرزا غلامرضا اصفهاني بود.
3-    ميرزا محمد كلهر، خوشنويس زبر دست عهد ناصر الدين شاه قاجار است كه شيوة تازه اي در خط نستعليق آورده كه پيش از او كسي به آن نرسيده است. روش خط نستعليق كنوني زائيده افكار و ابتكارات او است. ميرزا رضا همان روية مير عماد را تعقيب كرد منتهي قواعد و سليقه هاي خود را به آن اضافه كرد. از قبمب كوتاه كردن مدها و كوچك كردن وظريف كردن دواير، ونيز تغييراتي در ساير تركيبات. و بدين سان، خط ميرعماد با شيوة تازه اي خود نمائي كرد.
4-    ميرزا اسد الله شيرازي (كاتب السلطان)، خوشنويس معروف دورة فتحعلي شاه، محممد شاه و ناصر الدين شاه قاجار است. تا 1307 هجري در قيد حيات بوده. تاريخ تولد و  وفاتش نامعلوم است.
5-    مير علي تبريزي، پيشوا و واضع خط نستعليق و از مفاخر قرن هفتم است. در خطوط معمولة زمان دست قوي داشت و اغلب خطوط را نيكو مي نوشت. او براي خط نستعليق قواعد و قوانيني تعيين كرد. ترايخ تولد و وفاتش نامعلوم است.
6-    سلطان علي مشهدي (سلطان الخطاطين)، خوشنويس دورة سلطان حسين بايقراء (877 – 911) و وزيرش امير عليشير نوائي است. تولد او در مشهد بوده وتاريخش معلوم نيست.در سال 919 در زادگاهش مدفون گشت.
7-    مير علي هروي (كاتب السلطاني) از سادات حسيني هرات بود. در زمان سلطان حسين بايقراء مي زيست.از خوشنويسان بزرگ بود و در مدت 150 سال از آغاز خط نستعليق تا زمان او و بعد از اوتا ظهور مير عماد، هيچ يك از خوشنويسان نستعليق شايستة برابري و همسري با او نيستند. تاريخ دقيق تولد و وفات او نامعلوم است. درهرات ودر مقبرة شيخ يوسف الدين باخرزي مدفون گشت.
8-    بابا شاه اصفهاني (رئيس الرؤسا) دانشمند و خوشنويس و شاگرد ميرعلي هروي بود تاريخ درگذشت او 1012 هجري است.
9-    محمد حسين تبريزي، از اهالي تبريز بود و شاگرد مير سيد احمد محمدي، شاگردان معروف او عليرضا عباسي و مير عماد قزويني بوده اند. تاريخ دقيق تولد و  وفاتش معلوم نيست.
10- مير عماد حسني سيفي (عماد الملك)، سرآمد خوشنويسان و يگانه استاد مسلم خط نستعليق است. در زمان شاه عباس بزرگ مي زيست. فرزند ابراهيم حسني از سادات قزويني بود. در سال 961 متولد شد و در 1024 هجري به دست عده اي از اوباشان مقصود بيگ مسگر قزويني، رئيس شاهسون قزوين به قتل رسيد.
11- امير الكتاب عبدالحميد ملك الكلامي (متخلص به شرقي)، در خط ثلث در رديف بزرگترين استادان است. يگانه پيرو تواناي شيوة نستعليق محمد حسين كاتب السلطان شيرازي است.
12-از گفتگوي ‹‹صفائي›› با استاد، روزنامة اطلاعات، سال 1352، شمارة 14301.

بقعه شاه ابوالقاسم دزفول مدفن کیست؟

از اوایل قرن شمسی حاضر تعدادی از پژوهشگران ایرانی و ایران‌شناسان غربی تلاش کرده‌اند به این سؤال که بقعه شاه ابوالقاسم روستای اسلام‌آباد دزفول مدفن کیست، پاسخ دهند، و غالباً آن را آرامگاه یعقوب لیث صفاری دانسته‌اند. هدف این مقاله رد این ادعا و معرفی مدفون واقعی در این بقعه یعنی شیخ ابوالقاسم بن رمضان ـ از عرفا ـ است...⬇️

@erfaneeslami1

بقعه ی شاه ابوالقاسم دزفول . مدفن کیست؟

احمدخامه یار...

@erfaneeslami1

گلستان سعدی
خط شکسته نستعلیق
درویش عبدالمجید طالقانی...

@erfaneeslami1