🌺بسم الله الرحمن الرحیم🌺
#تاریخ_تفسیر
💠 پیشینه تاریخ تفسیر
✅ درباره ی تاريخ تفسير در ميان پيشينيان، كتاب مستقلى نوشته نشده است و مباحث آن به طور پراكنده در ميان كتابها وجود دارد، در «فهرستها» و «رجال نويسيها» اشاراتى اجمالى به مفسران و تفاسير آنها شده است كه مىتوان از الفهرست رجال شيخ طوسى (متوفاى 460 ق)، رجال نجاشى (متوفاى 450 ق)، الفهرست ابن نديم (متولد 390 ق) و كشف الظنون حاجى خليفه (قرن يازده) نام برد.
✅ برخى مفسران از قرن پنجم به بعد، در مقدمه تفسيرهاى خود به سير تطور تفاسير و بررسى آنها اشاراتى داشتهاند؛ از جمله مىتوان به تفسير تبيان شيخ طوسى (متوفاى 460 ق) اشاره كرد كه در مقدمه تفسير خود، حدود هفت روش موجود در تفاسير را نام مىبرد و از هر كدام به يكى از مفسران مهم آن نيز اشاره مىكند.
✅ با گذشت زمان، مفسران براى تنظيم و فهرست كردن نام تفاسير و مفسران و بررسى عصر به عصر آنها، كتابهاى مستقلى در اين زمينه نوشتهاند كه بيشتر با عنوان «طبقات مفسران» نام برده مىشود.
🔸 در قرن دهم، جلال الدين سيوطى (متوفاى 911 ق)، طبقات مفسران را به طور مستقل تأليف و نام 136 مفسر بنام را فهرست كرد.
🔸 پس از وى، داوودى (متوفاى 945 ق) و شيخ ابو سعيد صنع اللّه كوزه كنانى (متوفاى 980 ق) به اين مهم اقدام كردند.
🔸 و پس از ايشان طبقات مفسران ادنه وى در قرن يازدهم را مىتوان نام برد.
✅ در ميان شيعه نيز:
🔹 طبقات مفسران شيعه، تأليف عقيقى بخشايشى
🔹 و تفسير المأثور و تطويره عند الشيعه الاماميه، تأليف احسان امين
🔹 و سير تطور تفاسير شيعه، از سيد محمد على ايازى در قرن حاضر قابل ذكرند.
✅ دانشمندان علوم قرآنی نيز بخشى از كتابهايشان را به تفسير و مفسران اختصاص دادهاند:
🔸 سيوطى (متوفاى 911 ق) در الاتقان، در نوع هشتادم از انواع مباحث علوم قرآنى، درباره طبقات مفسران بحث مىكند و تفاسير صحابه و مفسران پس از آنها را به اختصار معرفى مىكند؛
🔸 زرقانى در مناهل العرفان في علوم القرآن، مبحث دوازدهم، به بحث درباره تفسير و مفسران مىپردازد؛
🔸 علامه #سيد_حسن_صدر در كتاب تأسيس الشيعه، و علامه #طباطبايى قدس سرّه در كتاب قرآن در اسلام، به طبقات مفسران اشاره كردهاند؛ اما نخستين كتاب مستقل در اين موضوع تاريخ التفسير، اثر قاسم قيسى در سال 1966 ميلادى (حدود 40 سال پيش) است.
✅ كتابهاى ديگرى نيز پس از آن با همين عنوان نوشته شده است كه عبارتند از:
🔸 سه مقاله در تاريخ تفسير، سيد محمد باقر حجتى؛ تاريخ تفسير قرآن كريم، حبيب اللّه جلاليان؛
🔹 تاريخ تفسير، عبد الوهاب طالقانى (انتشارات نيوى)؛
🔸 تاريخ تفسير قرآن كريم، (سده نخست هجرى) دكتر سهراب مروتى (نشر رمز)؛
🔹 مفسران شيعه، دكتر محمد شفيعى؛
🔸 تفسير المأثور و تطوره عند الشيعة الاماميه، احسان امين.
✅ در قرون اخير كتابهاى زير در اين خصوص به رشته تحرير درآمدهاند:
🔸 التفسير و المفسرون، دكتر محمد حسين ذهبى؛
🔸 دراسات في التفسير و رجاله، ابو يقظان عطيه الجبورى؛
🔸 التفسير و المفسرون في ثوبه القشيب، آية اللّه محمد هادى معرفت
🔸 معجم مصنّفات القرآن الكريم، عبد الكريم شواخ
🔸 و تراث الشیعة القرآنی، تألیف چند تن از اساتید صاحب نام دانشگاهی همچون محمدعلی مهدوی راد و فتح الله نجارزادگان.
♦️ يادآور مىشود كه كتابهاى معاجم مانند: #الذريعة الى تصانيف الشيعه، حاج آقا بزرگ تهرانى؛ #اعيان_الشيعه، علّامه سيّد محسن امين، #معجم_رجال_الحديث، سيّد ابو القاسم خويى؛ #الفهرست، ابن نديم و #كشف_الظنون، حاجى خليفه، از منابع عامى است كه در ضمن آن به مفسران و تفاسير اشاره شده است.
🌺 ادامه دارد...
#سرفصل_علوم_قرآنی
#آموزشی
🆔 @quranied
#تاریخ_تفسیر
💠 پیشینه تاریخ تفسیر
✅ درباره ی تاريخ تفسير در ميان پيشينيان، كتاب مستقلى نوشته نشده است و مباحث آن به طور پراكنده در ميان كتابها وجود دارد، در «فهرستها» و «رجال نويسيها» اشاراتى اجمالى به مفسران و تفاسير آنها شده است كه مىتوان از الفهرست رجال شيخ طوسى (متوفاى 460 ق)، رجال نجاشى (متوفاى 450 ق)، الفهرست ابن نديم (متولد 390 ق) و كشف الظنون حاجى خليفه (قرن يازده) نام برد.
✅ برخى مفسران از قرن پنجم به بعد، در مقدمه تفسيرهاى خود به سير تطور تفاسير و بررسى آنها اشاراتى داشتهاند؛ از جمله مىتوان به تفسير تبيان شيخ طوسى (متوفاى 460 ق) اشاره كرد كه در مقدمه تفسير خود، حدود هفت روش موجود در تفاسير را نام مىبرد و از هر كدام به يكى از مفسران مهم آن نيز اشاره مىكند.
✅ با گذشت زمان، مفسران براى تنظيم و فهرست كردن نام تفاسير و مفسران و بررسى عصر به عصر آنها، كتابهاى مستقلى در اين زمينه نوشتهاند كه بيشتر با عنوان «طبقات مفسران» نام برده مىشود.
🔸 در قرن دهم، جلال الدين سيوطى (متوفاى 911 ق)، طبقات مفسران را به طور مستقل تأليف و نام 136 مفسر بنام را فهرست كرد.
🔸 پس از وى، داوودى (متوفاى 945 ق) و شيخ ابو سعيد صنع اللّه كوزه كنانى (متوفاى 980 ق) به اين مهم اقدام كردند.
🔸 و پس از ايشان طبقات مفسران ادنه وى در قرن يازدهم را مىتوان نام برد.
✅ در ميان شيعه نيز:
🔹 طبقات مفسران شيعه، تأليف عقيقى بخشايشى
🔹 و تفسير المأثور و تطويره عند الشيعه الاماميه، تأليف احسان امين
🔹 و سير تطور تفاسير شيعه، از سيد محمد على ايازى در قرن حاضر قابل ذكرند.
✅ دانشمندان علوم قرآنی نيز بخشى از كتابهايشان را به تفسير و مفسران اختصاص دادهاند:
🔸 سيوطى (متوفاى 911 ق) در الاتقان، در نوع هشتادم از انواع مباحث علوم قرآنى، درباره طبقات مفسران بحث مىكند و تفاسير صحابه و مفسران پس از آنها را به اختصار معرفى مىكند؛
🔸 زرقانى در مناهل العرفان في علوم القرآن، مبحث دوازدهم، به بحث درباره تفسير و مفسران مىپردازد؛
🔸 علامه #سيد_حسن_صدر در كتاب تأسيس الشيعه، و علامه #طباطبايى قدس سرّه در كتاب قرآن در اسلام، به طبقات مفسران اشاره كردهاند؛ اما نخستين كتاب مستقل در اين موضوع تاريخ التفسير، اثر قاسم قيسى در سال 1966 ميلادى (حدود 40 سال پيش) است.
✅ كتابهاى ديگرى نيز پس از آن با همين عنوان نوشته شده است كه عبارتند از:
🔸 سه مقاله در تاريخ تفسير، سيد محمد باقر حجتى؛ تاريخ تفسير قرآن كريم، حبيب اللّه جلاليان؛
🔹 تاريخ تفسير، عبد الوهاب طالقانى (انتشارات نيوى)؛
🔸 تاريخ تفسير قرآن كريم، (سده نخست هجرى) دكتر سهراب مروتى (نشر رمز)؛
🔹 مفسران شيعه، دكتر محمد شفيعى؛
🔸 تفسير المأثور و تطوره عند الشيعة الاماميه، احسان امين.
✅ در قرون اخير كتابهاى زير در اين خصوص به رشته تحرير درآمدهاند:
🔸 التفسير و المفسرون، دكتر محمد حسين ذهبى؛
🔸 دراسات في التفسير و رجاله، ابو يقظان عطيه الجبورى؛
🔸 التفسير و المفسرون في ثوبه القشيب، آية اللّه محمد هادى معرفت
🔸 معجم مصنّفات القرآن الكريم، عبد الكريم شواخ
🔸 و تراث الشیعة القرآنی، تألیف چند تن از اساتید صاحب نام دانشگاهی همچون محمدعلی مهدوی راد و فتح الله نجارزادگان.
♦️ يادآور مىشود كه كتابهاى معاجم مانند: #الذريعة الى تصانيف الشيعه، حاج آقا بزرگ تهرانى؛ #اعيان_الشيعه، علّامه سيّد محسن امين، #معجم_رجال_الحديث، سيّد ابو القاسم خويى؛ #الفهرست، ابن نديم و #كشف_الظنون، حاجى خليفه، از منابع عامى است كه در ضمن آن به مفسران و تفاسير اشاره شده است.
🌺 ادامه دارد...
#سرفصل_علوم_قرآنی
#آموزشی
🆔 @quranied
