🔎 بازخوانی اسناد #لاله_آباد

موضوع: صلح نامه روستاهای مرزون آباد، تلیکران و بیجی کلا در سال ۱٣۱٢ هجری قمری

خاندان حمزه یکی از طایفه های صاحب نفوذ بابل در دوره ی قاجار بوده اند. از بزرگان این خاندان می توان به ملا محمدحمزه شریعتمدار اشاره نمود. سکونت این طایفه ، روستای حمزه کلای بابل بوده که امروزه جزء محلات شهر بابل است. خاندان حمزه از طایفه های ملاک بوده و بسیاری از روستاهای لاله آباد و جلال ازرک بابل از جمله مرزون آباد، تلیکران، بیجی کلا، میان دسته، گردن بری، حمزه کلای شش پل، نودهک در اختیار ایشان بود. در این نوبت بازخوانی صلح نامه ای از خاندان حمزه  از سال 1312 قمری تقدیم علاقه مندان می شود:

مصالحة صحیحة شرعیّة طوعیّه نمود عالی­جاه رفیع­ جایگاه، مجدت نجدت[1]­همراه، افتخارالا... و الاقران، نتیجه الاعاظم و الاعیان آقا میرزا عبداله حمزه/ منافع همگی و تمامی شش­دانگ قریة #بیجی­_کلا و قریة #سیدعزیز معروف به #تلیکران و شش­دانگ قریة #مرزون­_آباد[2] من قرّاء بلوک #جلال_­ازرک/ که هر یک در مقام اشتهار غنی از تحدید و توصیف ­اند، با جمیع توابع و لواحق و منضمات و مضافات از مزارع خشکه و آبی و مراتع و آهار و انهار/ و اشجار و توت و تلیوار و جناگل و استخر[3] و میاه[4] و مجاری ­المیاه، دائراً و بائراً و کلّما یتعلق به قرّاء مزبورها مفصله بلااستثناء شیء و افزار الّا لاکمه سر/ و زیارِ[5] مرزون­ آباد که به جمیع حدودها و حقوقها منافع آن خارج از صلح است، به جناب مستطاب محامد آداب، عمده ­الاعیان و الاعاظم آقا ملاآقا/ از ابتداء تحویل حمل آتیة قوی­ئیل[6] الی مدت سه سال شمسی که رفع سه محصول بوده باشد به مال­ المعاوضه و مصالحة مبلغ ده هزار و هشت­صد تومان/ وجه رایج رواجی فضی ناصرالدین شاهی ریال 24 نخودی جدیدالضرب ده عدد یک­تومان که هر سالی مبلغ سه هزار و هشت­صد تومان وجه موصوف به مال ­الالباب/ بوده باشد که هر ساله مال ­المصالحه را از این قرار کارسازی نمایند، که اوّلاً جمیع مخارج ولایتی و زراعتی از تنقیه رودخانه و بستن/ آبندان تماماً در عهدة عالی­جاه مصالح است، ولی به موجب قبض جناب مصطلح معظم از مال ­الصلح کارسازی نمایند و کذا/ تمامی مالیات و رسومات و عوارضات دیوانی در عهدة عالی­جاه مصالح معزی ­الیه است که جناب مصطلح معظم ایضاً به موجب قبض از بابت/ مال المصالحه بدهند؛ و کذا هر ماهی جناب مصطلح معظم مبلغ یک­صد تومان از بابت مخارج عالی­جاه مصالح معظم به موجب قبض کارسازی/ نمایند و تتمّة مال ­المصالحه را جناب مصطلح از اول قوس هر سنه تا آخر جدی در ظرف این دو ماه به موجب قبض و حوالة عالی­جاه/ مصالح معظم به طلب­کاران ایشان کارسازی نمایند. در هر سنه از این سه سنه مزبورها صیغة مصالحة صحیحة شرعیه به نحو مرقوم مشتملتاً/  علی­ الایجاب و القبول به توکیل حضوری طرفین با استجماع جمیع شرایط و ارکان بالعربیه و الفارسیه واقع و ج اری گردید و کان/ وقوع ذلک و تحریرالورقه فی عشرالثانی فی شهرالثانی من الجمادی فی سنه یونت­ئیل[7] فی شهور هزار و سیصد و دوازده سنه 1312.

[سجلات]
در ضمن عقد خارج لازم شرعی شرط شرعی شد که هرگاه بابت قلّت آب و آفت سماوی نکثی[8] در زراعت داده شود، بالنسبه از مال­المصالحه کم و کسر شود. کان وقوع ذلک به تاریخ متن ورقه سنه 1312

[مهر بیضی]: عبده عبدالله.
[مهر بیضی]:مهدی
 [مهر بیضی]: عبده محمدیوسف

پی نوشت ها:
[1]. به معنی شجاعت (فرهنگ فارسی معین).
[2]. این روستا امروزه از فهرست روستاهای دهستان جلال ­ازرک بخش لاله­ آباد خارج و به دهستان فیضیة بخش مرکزی بابل اضافه شده است.
[3]. در اصل سند به صورت «اسطرخ» آمده و به معنی آب­بندان است.
[4]. جمع «ماء» به معنی آب است.
[5]. میرظهیرالدین مرعشی به گذرگاه زیار در کنار بابل­رود و در اطراف شهر بابل اشاره کرده است. شاید اشارة وی به همین زیار مرزون­ آباد بوده است. (میرظهیرالدین مرعشی، تاریخ طبرستان و رویان و مازندران، به کوشش محمدحسین تسبیحی،ص292).
[6]. سال گوسفند در برج دوازده­گانة ترکی است.
[7]. سال اسب در برج دوازده­گانة ترکی است.
[8] . به معنی به هم زدن معامله و شکستن عهد و پیمان است. (فرهنگ فارسی معین)

با سپاس از پژوهشگر ارجمند دکتر یوسف الهی که این سند را در اختیار ما قرار دادند.

بازخوانی: علی ایمانی ایمنی
***********************
کانال علمی و فرهنگی لاله آباد
ارتباط با ادمین
@shkaro53
@Droz50
@imani53
https://telegram.me/eflalhabad