‏یکی از نشانه‌های ‎#فربهی_مناسکی همین است که اولین روز سال نو، فضای رسانه ملی سوگوارانه است. چرا؟ چون شب وفات حضرت زینب است. مناسبتی که تنها چند سالی‌ست در تقویم مناسکی شیعه چنین پررنگ شده.
درین مورد خاص، به موازات انگیزه‌های مذهبی (هویت فرقه ای) و اقتصادی (بازار مداحی)، عامل سیاسی (جنگ سوریه) نیز موثر بوده است.

1398/1/1
#فربهی_مناسکی
@mohsenhesammazaheri

🔸فراخوان زینب🔸

✍ محسن حسام مظاهری


پیش از نیم قرن اخیر، حضرت زینب هیچگاه لااقل در تشیع ایرانی جایگاه برجسته‌ای که امروز دارد را نداشته است. به عبارتی می‌توان گفت وی در دوره معاصر از تاریخ "فراخوان" شده است.
در این برکشیده‌شدن و فراخوان، دو عامل بیش از همه موثر بوده:
یکی دکتر شریعتی (که "زینب نالان" و "ام المصائب" تعزیه‌ها و روضه‌ها را به زنی حماسی و مبارز و "پیام"رسان و تکمیل‌کننده‌ی عاشورا مبدل کرد و برای فعالسازی زنان در انقلاب، زینب موردنیاز جامعه را "ساخت")؛ و دیگری جنگ سوریه و ادبیات دفاع از حرم.
درواقع برجسته‌سازی شخصیت حضرت زینب در دوره معاصر، محصول انگیزه‌های سیاسی بوده است. اما بهره‌برداری از این برجسته‌سازی و فراخوان منحصر به تشیع سیاسی نبوده و دیگر جریان‌های شیعی هم در آن سهیم بوده و هرکدام تلاش کرده‌اند زینب خود را بسازند.
روایت غالیانه و اسطوره‌ای از آن حضرت که در ادبیات هیئتی رواج یافته، از نتایج همین تلاش‌هاست.

1398/1/2

#فربهی_مناسکی

منبع عکس: نشریه "آنگاه". شماره 8

http://uupload.ir/files/txet_img_20190322_122710_612.jpg

@mohsenhesammazaheri

امروز روز بعثت پیامبر است؛ روزی که منطقاً در تقویم اسلامی، در رده‌ی اول اهمیت است. اما در چنین مناسبت مهمی، جز در رسانه‌های عمومی و رسمی (مثل صداوسیما) خبری از تبلیغات مذهبی نیست. هیئات و محافل شیعی حتی به‌اندازه‌ی مناسبت‌های درجه چندمی که سندیت تاریخی‌شان محل مناقشه است (مثل ولادت حضرت معصومه و وفات رباب) هم اهتمامی به مبعث ندارند.
از جشن‌هایی که تا همین سال پیش برگزار می‌شد هم کمتر نشانی می‌بینیم. این امر شاهدی است بر اینکه #فربهی_مناسکی تابع منطق فرقه‌ای است و تقویم شیعی، پیرامون افتراقات مذهبی و عامل هویتی توسعه می‌یابد.

1398/1/14
@mohsenhesammazaheri

🔸یک پوستر و دو نکته🔸

✍️ محسن حسام مظاهری

1
اصرار برخی متولیان مکان‌های مقدس به آیین‌سازی و اینکه بر هر جزیی از تشریفات متداول و معمولی پیشین نام آیین بگذارند و شأن ویژه به آن ببخشند، واقعاً عجیب است.
مثال:
«آیین جاروکشی حرم مطهر»!
با حضور خادمین آستان قدس رضوی و آستان مقدس قم

2
کاربرد تعبیر «رحلت شهادت‌گونه» هم که دیگر به‌موازات تعبیر «شهادت» برای حضرت معصومه متداول‌ شده است. براساس همان باور نانوشته‌ی غیرتاریخی که هیچکدام اهل بیت به مرگ طبیعی از دنیا نرفته‌اند: مصداقی از تبعیت «تاریخ‌نگاریِ مذهبی» از کلام و حدیث شیعی.

#فربهی_مناسکی
#توسعه_مناسکی_شیعه
1398/8/13
@mohsenhesammazaheri

در ادامه‌ی مناسبت‌سازی‌های جالب و بی‌سابقه در مجالس مذهبی قرار بود فردا شب در قم مجلسی برپا شود برای «وفات حضرت ابراهیم فرزند پیامبر»!

جالب‌تر آن‌که برگزارکنندگان مراسم، پس از مواجهه با واکنش‌های منفی کاربران شبکه‌های اجتماعی، عنوان مراسم را به «محفل عزای حضرت رباب» تغییر دادند؛ مناسبت دیگری که آن‌هم از ابداعات سال‌های اخیر است.

#تورم_مناسکی
#فربهی_مناسکی
#تغییرات_مناسکی

۱۴۰۰/۱۱/۳۰
@mohsenhesammazaheri

تکثیر فرم‌های مناسکی جدید:
پیاده‌روی جاماندگان اربعین
تورنتو - کانادا

#تورم_مناسکی_شیعه
#فربهی_مناسکی
1398/7/30
@mohsenhesammazaheri

تکثیر فرم‌های مناسکی جدید:
پیاده‌روی جاماندگان اربعین
کراچی - پاکستان

#تورم_مناسکی_شیعه
#فربهی_مناسکی
1398/7/30
@mohsenhesammazaheri

تکثیر فرم‌های مناسکی جدید:
پیاده‌روی جاماندگان اربعین
منچستر - انگلیس

#تورم_مناسکی_شیعه
#فربهی_مناسکی

1398/7/30
@Shia_Communications
@mohsenhesammazaheri

تکثیر فرم‌های مناسکی جدید:
پیاده‌روی جاماندگان اربعین
روتردام - هلند

#تورم_مناسکی_شیعه
#فربهی_مناسکی


1398/7/30
@Shia_Communications
@mohsenhesammazaheri

عزاداری جنی!

تصویر زیر، آگهی برگزاری مجلس عزاداری سالگرد درگذشت زعفر جنی در هیئت "بنی الزهرا"ی غرب تهران است. مجلسی عجیب برای مناسبتی غریب.


در روایت عامیانه تاریخ عاشورا، زعفر (یا جعفر) جنی فرمانده گروه جنیان مسلمان پنداشته می‌شود که در روز عاشورا به امام حسین(ع) پیشنهاد کمک داد اما امام نپذیرفت.
ظاهرا از اواخر دوره تیموری زعفر به برخی مقاتل عاشورا راه یافته و طبق قول مشهور، نخستین روایت مفصل از زعفر را ملاحسین واعظ کاشفی در روضة الشهدا آورده است.

ماجرای حضور جنیان در عاشورا پس از کاشفی و به ویژه در مقاتل داستانی دوره قاجار تفصیل بیشتری یافت و زعفر همراه لشگر اجنه به یکی از عناصر مهم روایت عاشورا بدل شدند که در ادبیات، فرهنگ و هنر عامیانه شیعی جایگاه مهمی یافتند. ازجمله می‌توان به اشاره به زعفر در گنجینه الاسرار عمان سامانی و تصویرگری اش در نقاشیهای تکیه معاون الملک (کرمانشاه) و برجسته‌تر از همه حضورش در مجالس تعزیه اشاره کرد.

برخی گفته‌اند کمتر از یک قرن پیش (حدودا اواخر دهه 1300 شمسی) زعفر جنی پس از چند صد سال عمر (طبق عرف جنیان) از دنیا رفت و یکی از علمای بروجرد به نام سیدعلی‌اصغر شفیع جابلقی بروجردی (متوفای ۱۳۱۳ش) برای وی مجلسی ختم برگزار کرد. در برخی اقوال این کار به آیت‌الله بروجردی نسبت داده شده که صحیح نیست.
بااین اوصاف برگزاری مجلس عزاداری برای رئیس وقت جنیان شیعه مسبوق به چنین سابقه‌ای است. گرچه روشن است که برگزاری مجلس ختم با مجلس عزاداری سالگرد تفاوت زیادی دارد.

یک نکته جالب هشتگی است که در صفحه هیئت برگزارکننده این مراسم عجیب آمده است؛ هشتگی که به تنهایی گویاست و خاستگاه چنین ابتکاری را روشن می‌سازد: "#بنی_الزهرا_پایتخت_مجانین"
(در فصل 7 کتاب رسانه شیعه درباره رواج ادبیات عقل‌ستیز و فضیلت جنون و دیوانگی در هیئتهای عامه‌پسند توضیح داده‌ام.)

http://uupload.ir/files/3oy_img_20200614_215901_405-1.jpg

#فربهی_مناسکی
#تشیع_عامیانه
1399/3/25
@mohsenhesammazaheri