گفتگوهای تراثی (آرشیو)

علیکم السلام
" خود به یک رنگی [ای] بر آر چو یار "
تا همه یار تو شوند اغیار

و اینگونه خوانده می شود: رنگِئی . یاء تنکیر را گاهی کاتبان در کلمات مذیَّل به یاء ، نمی نگاشتند.
"بر آر" نیز فعل امر از «بر آوردن» به معنی «در آوردن» است؛ يعنی: در آر.

مسعود سعد سلمان گوید:
بگیریش ار همه در کام شیر است
برآریش ار چه در سوراخ مار است.

معنای آن بیت: خود را همچون یار، به چنان نوعی از یک رنگی در بیاور که همۀ اغیار، یارِ تو شوند.

تصویر منازعهء عابد و شیطان
چنین گویند که جمعی درختی را می پرستیدند و در آن زمان عابدی بود بشنید که قومی درخت می‌پرستند برخاست و تبری برداشت و می‌رفت تا درخت بیندازد ابلیس پیش او آمد بر صورت شیخی. آن عابد را گفت کجا می‌روی ... عابد گفت می‌روم تا آن درخت را بیفکنم. شیخ گفت تو را با این چه کار نگذارم که تو آن را قطع کنی. در همدیگر درآویختند. عابد بر شیطان غلبه کرد او را بینداخت و بر سینهء او بنشست. شیطان او را گفت مرا بگذار تا با تو سخنی بگویم از سینهء او برخاست او را گفت ای مرد این درخت قطع کردن باری عز و جل بر تو واجب نکرده است و در زمین انبیا هستند اگر باری عز و جل هدایت این قوم خواهد کسی را از انبیا پیش ایشان فرستد و بفرماید تا درخت را قطع کند. عابد گفت لابد است قطع کردن. دیگر بار شیطان با عابد درآویخت عابد او را بر زمین زد و بر سینهء او بنشست. شیطان گفت شیخ هیچ خواهی که میان من قرار باشد و تو را آن بهتر؟ عابد گفت چه چیز است؟ شیطان گفت تو مردی درویشی و خویشان و همسایگان درویش داری مگر خواهی که تو را از مردم استغنای بود و به خویشان و همسایگان چیزی رسانی؟ عابد گفت آری شیطان گفت قطع این درخت مکن هر روز من دو دینار به تو رسانم چنان‌که هر شب در زیر بالین تو می‌نهم تو آن را بر می‌دار و بر خود و بر خویشان خود نفقه می‌کن و به صدقه میده ... عابد با صومعهء خود آمد آن شب دو دینار زر در بالین خود دید برگرفت و تا دو روز دیگر هیچ ندید در خشم شد باز برخاست و داس برداشت تا درخت را بیفکند. شیطان دگر باره بر صورت آن شیخ پیش او آمد گفت کجای می‌روی؟ گفت می روم تا درخت بیفکنم . شیخ گفت من رها نکنم تا تو آن را بیفکنی. عابد با او درآویخت تا او را بیندازد چنان‌که اوّل بار. شیطان گفت هیهات و مرد عابد را چون گنجشکی بر زمین زد بر سینهء او نشست و گفت این درخت رها کنی یا این ساعت تو را هلاک کنم؟ عابد گفت مرا غلبه کردی اکنون مرا بگذار و مرا خبر ده که چون بود که اول تو را غلبه کردم و تو این بار مرا غلبه کردی؟ شیطان گفت بار اوّل از بهر خدای بود مرا مسخّر تو کرد و این بار از بهر دینار و عرض نفس بود، تو را غلبه کردیم چنین که دیدی.
( از دستنویس عجایب المخلوقات، موزه والترز به شماره 593)
@aaadab1397farhang
تصویر در پست بعدی
👇🏻👇🏻👇🏻

👌

علاوه بر آن، غیر از خط و مسیری که خدای متعال برای آن شخص روشن کرده است همه جای دیگر، تاریک و ظلمات و غیر معتبر است حداقل برای شخص مورد نظر، غیر معتبر است.
فدای تو ای خدای مهربان که رنگ و نور در دست تو هست، فرچه رنگ هم در دست تو هست، دل من هم در دست تو هست، دست و پاهایم هم در دست تو هست، فکر و خیالاتم هم در دست تو هست
اطمینان دارم هر چه نفسم تلاش کند که شاید از مسیر تعیین شده توسط تو دور شوم باز هم، مرا در مسیر خودت قرار می دهی چون همه بایستی به تو برگردند چون همه ی عالم در اختیار و متعلق به توست ❤️

اذن دخول در حرم یار زینب است


نون و قلم‌نبی ست و ما یسترون حسین
طاق فلک علی است به عالم ستون حسین

خلقت تمام حضرت زهراست خون حسین
هستی تمام ظاهر و مافی البطون حسین

با یک قیامت‌ست هم الغالبون حسین
در این قیام نقطه پرگار زینب است

سردار سرسپرده جولان عشق کیست
تنها امیر فاتح میدان عشق کیست

عشق است حسین و گوش بفرمان عشق کیست
روح دمیده بر تن بی‌جان عشق کیست

اذن دخول در حرم یار زینب است
ذرات و کائنات همه مرده یا خموش

در احتجاج بود زنی یک علم به دوش
آتشفشان خداوند در خروش

هو هوی ذوالفقار علی می‌رسد به گوش
در هیبتی زحیدر کرار زینب است

پیدا ترین ستاره زیبای خلقت است
زیباترین سروده لب‌های خلقت است

زهرا ترین زهره زهرای خلقت است
لیلاترین لیلی لیلای خلقت است

شیوا ترین سؤال معمای خلقت است
گنجینه جزیره اسرار زینب است

چشم ستاره در بدر جستجوی ماه
بر روی نیزه دیده زینب گرفت راه

مبهوت می‌نمود به سر نیزه ای نگاه
آتش کشید جمله زدل تا کشید آه

کی، جان پناه زینب و اطفال بی‌پناه
راحت بخواب چونکه پرستار زینب است

از نای من به ناله چو افتاد نای نی
عالم شنید از پس آن های های نی

تو بر فراز نیزه و من در قفای نی
آنقدر سنگ خورده‌ام از لا به لای نی

تا این که یافتم سرت از رد پا نی
عشق تو هست آتش و نیزار زینب است

خورشید روی قله نی آشکار شد
کوچکترین ستاره سر شیرخوار شد

ناموس حق به ناقه عریان سوار شد
هشتاد و چهار خسته به هم، هم‌قطار شد

زیباترین ستاره دنباله‌دار شد
در این مسیر نور جلودار زینب است

یک سال می شود که تو هم پر کشیده ای
من هم به سوی پر زدن تو نشسته ام

شاید به جا نیاوری ام آشنای من
می بینی؟ از فراق تو خیلی شکسته ام …

@KOSARE_NOOR

🔹ليلة الرغائب🔹

استاد فاطمي نيا:
اولين شب جمعه ماه رجب را ليلة الرغائب گويند.

رغائب جمع رغيبه است.
"رغيبه" به معناي چيزي است كه مورد رغبت وميل ميباشد و هم چنين به معناي بخشش فراوان است.

بنا بر معناي اول ، "ليلة الرغائب" شبي است كه ميل و توجه به عبادت در آن بسيار است و بندگان خدا در اين شب گرايش زيادي به رفتن در خانه خدا و ارتباط و انس با او دارند.

خداوند در اين شب عنايت خاصي به بندگان خود دارد و خوب است كه انسان از خدا بخواهد هر آنچه كه بندگان صالح و ارواح طيبه در اين شب به آن رغبت دارند ، به ما عنايت كند.

🌹

⚫️ خصوصيت محل امام حسین علیه السلام بعد از شهادت.

✍ شیخ جعفر شوشتری ره:
بدان که هر پيغمبر يا امامی را كه شهيد مي‌نمودند به كشتن يا به زهر دادن در خانه خود بوده، يا در شهر يا در محراب. و از برای احدی از ايشان اتفاق نيفتاد كه در صحراي خشک و داغ بر روي خاك شهيد شوند. چه قدر بزرگ است مصيبت تو اي اباعبدالله. اما بعد از شهادت، جسد شريفش روی خاک و سر مباركش گاهی بر روی دستها و گاهي بر نيزه‌ها و گاهی بر درخت آويزان و گاهی بر دهليز خانه يزيد ملعون و گاهی بر دروازه شام و گاهی در طَبَق نزد ابن زياد و گاهی در طشت نزد يزيد و او را شهر به شهر گردانيدند‌ و خانه شمر و خانه خولی و دير راهبان و صندوق پاسبانان.
📓خصائص الحسینیه، عنوان اول، باب چهارم

@ashkvareh
ادمین: @alabd_14

یعنی اصطلاح « برّ أعظم » در اردو به معنای قاره است و « برّ صغیر » به معنای شبه قاره ؟

سلام
بله درست است. می‌گوید نهال دو معنی دارد یکی با شدن (که به قرینه معنوی در اینجا محذوف است) به معنای متمتع و دیگر به معنای درخت موزون. در جمله مورد بحث نهال در معنای اول آمده اما چون کلمه قامت در جمله ذکر شده، ذهن به معنای دیگر نهال که همان درخت باشد هم متوجه می‌شود که این معنی مورد نظر نیست. در حقیقت تناسب معنای استعاری نهال با قامت موجب ایهام شده که این معنای متناسب هم مورد نظر نیست.

سلام بله کاملا درست خوانده اید،سیه خانه (سیاه خانه) همان زندان است که در شعر استادان متقدم ،مکرر آمده است،غلط کردن هم به معنای اشتباه کردن بوده است(و امروز دچار تحول معنایی شده)خواجه گوید؛ما غلط کردیم و..._گفتا غلطی بگذر...

میگن شعر از حرکت خیال است بنده هم برای معنای این شعر خیالی بافتم 😂😂 شما هم نظری بدهید

{عشق } اگر مصدر به معنی مفعول باشد به معنی معشوق است
{با صاحبِ دل،} صاحب دل=با عاشق باشد
{ صحبتِ حالی دارد} سر و سری دارد
{آشنا فکری و بیگانه خیالی دارد} جمله معترضه است

{برق کرده‌است مکرّر } فاعل همان معشوق است برق به معنی تجلی باشد
{به سیه‌خانه غلط}سیه خانه کنایه از دل عاشق باشد که و بیانگر حال و روز عاشق در فراق معشوق
معنی مصرع هم اینکه معشوق مکررا بر دل عاشق تجلی می کند
{غلط} هم برای استدراک از توصیف دل به سیاه خانه باشد به اینکه این دل خانه معشوق نیست بلکه زندان من است
{قفسی را که چو من، سوخته‌بالی دارد} خود این من در {چو من} هم قفس انانیت است و نفس ملکوتی است که عشقش به معشوق به حد کمال نرسیده

{می‌خورَد سنگِ نکویان همه} چون که عشق به سر حد کمال نیست یاد معشوق سنگی است برای شکستن
{بر شیشۀ ما} انانیت ما خام ها
{دلِ ما می‌شکنَد هر که جمالی دارد!}
دل بودن دل صاحب دل و قفس نبودن آن یا سییه خانه نبودن آن به واسطه تجلی تام صاحب جمال است
تجلی معشوق به فنای عاشق است
فنای عاشق به از بین رفتن تمام هستی اوست که شکستن دل کنایه از آن است

فردیس در اصل پردیس است به معنای خیابان و بلوار دارای گل و درخت و به معنای باغ و بوستان
کلمه اصالتا فارسی است به عربی رفته به فردوس بدل شده است و به فرادیس جمع مکسر بسته اند به معنای بهشت و باغ بهشتی
این کلمه از واژگان دخیل در قرآن است.
بر اساس فرایند آوایی تبدیل پ و ب بسیار رایج است (فارس و پارس و...)

استاد "بغو" در لغتنامه‌ها به معنای شکوفه درخت عرفط و سلم آمده...
شاید بتوان به این هم ربط داد

تصویر منازعهء عابد و شیطان
چنین گویند که جمعی درختی را می پرستیدند و در آن زمان عابدی بود بشنید که قومی درخت می‌پرستند برخاست و تبری برداشت و می‌رفت تا درخت بیندازد ابلیس پیش او آمد بر صورت شیخی. آن عابد را گفت کجا می‌روی ... عابد گفت می‌روم تا آن درخت را بیفکنم. شیخ گفت تو را با این چه کار نگذارم که تو آن را قطع کنی. در همدیگر درآویختند. عابد بر شیطان غلبه کرد او را بینداخت و بر سینهء او بنشست. شیطان او را گفت مرا بگذار تا با تو سخنی بگویم از سینهء او برخاست او را گفت ای مرد این درخت قطع کردن باری عز و جل بر تو واجب نکرده است و در زمین انبیا هستند اگر باری عز و جل هدایت این قوم خواهد کسی را از انبیا پیش ایشان فرستد و بفرماید تا درخت را قطع کند. عابد گفت لابد است قطع کردن. دیگر بار شیطان با عابد درآویخت عابد او را بر زمین زد و بر سینهء او بنشست. شیطان گفت شیخ هیچ خواهی که میان من قرار باشد و تو را آن بهتر؟ عابد گفت چه چیز است؟ شیطان گفت تو مردی درویشی و خویشان و همسایگان درویش داری مگر خواهی که تو را از مردم استغنای بود و به خویشان و همسایگان چیزی رسانی؟ عابد گفت آری شیطان گفت قطع این درخت مکن هر روز من دو دینار به تو رسانم چنان‌که هر شب در زیر بالین تو می‌نهم تو آن را بر می‌دار و بر خود و بر خویشان خود نفقه می‌کن و به صدقه میده ... عابد با صومعهء خود آمد آن شب دو دینار زر در بالین خود دید برگرفت و تا دو روز دیگر هیچ ندید در خشم شد باز برخاست و داس برداشت تا درخت را بیفکند. شیطان دگر باره بر صورت آن شیخ پیش او آمد گفت کجای می‌روی؟ گفت می روم تا درخت بیفکنم . شیخ گفت من رها نکنم تا تو آن را بیفکنی. عابد با او درآویخت تا او را بیندازد چنان‌که اوّل بار. شیطان گفت هیهات و مرد عابد را چون گنجشکی بر زمین زد بر سینهء او نشست و گفت این در خت رها کنی یا این ساعت تو را هلاک کنم؟ عابد گفت مرا غلبه کردی اکنون مرا بگذار و مرا خبر ده که چون بود که اول تو را غلبه کردم و تو این بار مرا غلبه کردی؟ شیطان گفت بار اوّل از بهر خدای بود مرا مسخّر تو کرد و این بار از بهر دینار و عرض نفس بود، تو را غلبه کردیم چنین که دیدی.
( از دستنویس عجایب المخلوقات، موزه والترز به شماره 593)
@aaadab1397farhang
تصویر د پست بعدی
👇🏻👇🏻👇🏻

ای کنوش را معنا نیافتم مگر اینکه « ای » حرف ندای پارسی باشد که اینگونه اعوجاجات در برخی متون مربوط به علوم غریبه دیده می‌شود ( یعنی درهم آمیختگی عربی و پارسی و عبری و...) که در این صورت کنوش همان درخت سرو است که هم معنای اساطیری دارد هم در علوم غریبه چوب و دیگر اجزای آن کاربرد داشته است .