کتابخانه امام حسین عليه السلام

دعوای یک دکاندار با حاکم اصفهان به روایت مالکم خان:
حاجى ابراهيم خان كه در اين اواخر وزير ايران بود حكايت كرد كه:
وقتى برادرش بيگلربيگى اصفهان بود، و قسطى برخلاف معمول بر كسبه شهر معين كرد، شخص سبزى‏فروشى در وقتى كه بيگلربيگى در ديوان نشسته بود، خود را به اندرون انداخته عرض كرد كه ممكن نيست كه از عهده اين قسط تواند برآيد. بيگلربيگى گفت: اگر مى‏توانى بده و، الا ازين شهر برو. سبزى فروش گفت: دادن قسط محال است و، جائى را هم نمى‏دانم كه بروم. حاكم گفت:
برو به شيراز يا كاشان، اگر دلت مى‏خواهد. مرد گفت: برادرت در يكى ازين شهرها حكمران است و برادرزاده‏ات در ديگرى. رفتن اينجاها چه فايده‏اى براى من خواهد داشت. والى گفت: اگر مى‏خواهى برو به طهران و به شاه عرض كن كه:
من ظلم مى‏كنم. بيچاره گفت: آنجا هم برادرت حاجى ابراهيم خان وزير است.
حاكم به غضب رفته گفت: پس به جهنم برو و مرا بيش ازاين عذاب مده:
دكاندار گفت: آنجا هم شايد حاجى مرحوم پدرت تشريف داشته باشد.
حضار مجلس نتوانستند خود را از خنده ضبط كنند. بيگلربيگى نيز با ديگران شريك شده سبزى‏فروش را وعده كرد كه كارش را درست كند.
@historylibrary

◀ سوال از حجت الاسلام فرحزاد– چرا قاتل حضرت علی (ع) بخشیده نشد ؟
◀ پاسخ – نامه ی بیست و سوم نهج البلاغه در مورد وصیت حضرت علی (ع) بعد از ضربت خوردن است . حضرت بعد از وصیت به توحید فرمودند: با این ضربت اگر من زنده ماندم خودم در مورد قاتل تصمیم می گیرم و اگر از دنیا رفتم ، شما او را عفو کنید . عفو کردن برای من قرب می آورد و برای شما هم حسنه و ثواب دارد. آیا شما دوست ندارید که خدا شما راعفو کند ؟ اگر خواستید قاتل را قصاص کنید به او فقط یک ضربه بزنید و او را مثله نکنید و او را در غل و زنجیر نکشید .
اگر بخشیدن در دست حضرت امام حسن (ع) و امام حسین (ع) بود حتما آنها به وصیت پدرشان عمل می کردند و قاتل را می بخشیدند . ولی فرزندان دیگر حضرت هم در این امر سهیم بودند و بعضی از دختران حضرت گفتند که ما نمی توانیم قاتل پدرمان را عفو کنیم .

[4]
بند چهارم

آن شخص جُرمی مرتکب شده بود. او را نزد استاندار اموی آورده بودند تا در باره اش حکم صادر کند. مرد ترسیده بود. شنیده بود که از شمشیر اموی ها خون می ریزد. حق داشت. بی محاکمه می کشتند. یک نسبت – درست یا غلط – کافی بود برای این که میر غضب کار را تمام کند.
مرد، ماند که چه عذری بیاورد پیش امیر. ناگهان فکری به ذهنش زد. با خودش گفت: باداباد! می گویم. اگر نتیجه داد که بهتر. و اگر نتیجه نداد، بدتر از این که نمی شود.
گفت: امیر! از عثمان همیشه در قبیلۀ ما به نیکی یاد می شود.
امیر پاسخ داد: چه خوب!
گفت: امیر! در قبیله مان اجازه ندادیم نام علی و حسن و حسین بر پسرانمان بگذارند.
امیر پاسخ داد: چه خوب!
گفت: امیر! در قبیله مان اجازه ندادیم نام فاطمه بر دخترانمان بگذارند.
امیر پاسخ داد: چه خوب!
گفت: امیر! به یکی از افراد قبیلۀ ما گفتند: ازعلی بدگویی کن. او نه تنها از علی بلکه از حسن و حسین هم بد گفت.
امیر گفت: چه خوب! و از جرم او درگذشت.



این روز را به یاد داشتم، ولی راز آن روز را...
امروز فهمیدم. آنجا که مولایم خطاب به آن گروه مطالبی گفت، محض اتمام حجت، باشد که یک نفر هدایت را بپذیرد و از راه شیطان برگردد.
مولایم مهربانانه پرسید: آیا من فرزند علیّ مرتضی نیستم؟ آیا من فرزند فاطمۀ زهرا نیستم؟
کلمات، سنگ را آب می کرد. ولی در دل آنها اثر نکرد که نکرد. با شیطان پیمان بسته بودند.
سلاحها را تیزتر کردند و هلهله ها برآوردند تا صدای سلاحشان را بشنوند نه صدای امامشان را ...

ارزش معلم در کلام امام زین العابدین (ع)


مردى با کسی که گمان می‌کرد قاتل پدرش بوده، خدمت امام سجاد(ع) رسید و گفت: ای پسر رسول خدا این مرد پدرم را به قتل رساند. امام زین العابدین(ع) از متهم حقیقت را پرسید؛ آن مرد نیز به قتل اعتراف نمود. امام حکم به قصاص داد، اما از فرزند مقتول درخواست بخشش نمود و فرمود چون عفو، ثواب و اجر بسیاری از سوی پروردگار دارد، از قتل وی درگذر. فرزند مقتول به عفو راضى نشد. امام سجاد(ع) رو به وى نمود و گفت اگر این مرد بر تو حقّی دارد باید به یاد آورى و این جنایت را بر وی ببخشى و او را به بهانه آن حقّ نکشى و به خاطر این گناه از خدا برایش طلب بخشش نمایى و او را برای این جرم عفو کنی. آن مرد گفت: ای فرزند رسول خدا(ص) او بر من حق دارد، اما آن‌قدر نیست که به خاطر آن او را عفو نمایم و از خون پدرم درگذرم. امام(ع) فرمود: از او چه می‌خواهى؟ گفت: اگر اراده شما باشد که من به همان حقّ اندک او با وی مصالحه به دیه کنم و از قصاصش درگذرم، من نیز صلح کردم و او را عفو نمودم. امام سجاد پرسید: حقّ او در ذمّه شما چیست؟ مرد گفت: وی توحید خداى متعال و نبوّت حضرت رسول(ص) و امامت على بن ابى طالب و ائمه معصومین(ع) را به من آموخت. امام(ع) فرمود: آیا به نظر شما این کفایت از خون پدرت نمی‌کند؟! به خداى عالم سوگند که تعلیم حقایق دین و آداب شریعت، به خونبهای تمام مردم زمین از اوّل خلقت تا آخر بهشت - غیر از انبیای مرسل و ائمه - اگر کشته شوند می‌ارزد. آیا به دیه راضی می‌شوی؟! مرد گفت: بله

تفسیر منسوب به امام حسن عسکری (ع)، ص ۵۹۶
احتجاج، طبرسی، ج ۲، ص ۳۱۹

(ص۲)

● تناقض این خبر با روایت دیگری که در همین منابع آمده:
همین منابعی که این خبر را آورده‌اند برخی‌شان خبر دیگری نیز پس از آن نقل کرده‌اند که به صراحت می‌گوید امام حسن(ع) گردن وی را زد و از مُثله کردنش جلوگیری نمود. یعنی حد قصاص را اجرا کرد و مانع تعدّی شد.
حال چه ملاک علمی وجود دارد و چقدر با صداقت و امانتداری و انصاف سازگار است که کسی بیاید در بین این دو خبرِ متناقضی که هر دو در یک منبع آمده، خبر قصاص -که قرینه‌ای هم بر کذبش نیست- را به کلی نادیده بگیرد و خبر شکنجه -که با بدیهیات تاریخچه و گذشتۀ ابن ملجِم متناقض است- را بزرگنمایی کند و تنها از آن سخن گوید که انگار نقل معتبر همین است، و از بی‌اطلاعی و غیرمتخصص بودن اغلب مخاطبین سوءاستفاده کرده و اینگونه به آنان وانمود کند که اصلاً هیچ نقل دیگری وجود ندارد!؟
اگر این خیانت در امانت نیست، اگر نفاق نیست، اگر تعصب و لجاجت نیست، پس نفاق و خیانت و تعصب چیست؟!
﴿إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمَانَةَ عَلَى السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالْجِبَالِ فَأَبَيْنَ أَنْ يَحْمِلْنَهَا وَأَشْفَقْنَ مِنْهَا وَحَمَلَهَا الْإِنْسَانُ إِنَّهُ كَانَ ظَلُومًا جَهُولًا۝ لِيُعَذِّبَ اللَّهُ الْمُنَافِقِينَ وَالْمُنَافِقَاتِ وَالْمُشْرِكِينَ وَالْمُشْرِكَاتِ وَيَتُوبَ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا﴾(أحزاب ۷۲- ۷۳)

خصوصاً با در نظر گرفتن این نکته که اگر راجع به واقعه‌ای اخبار متضاربی وجود داشته باشد، کسی که بخواهد همۀ آن اخبار را نقل کند معمولاً خبر صحیح را در آخر و پس از نقل اخبار نادرست می‌آورد تا شک و غبارِ حاصل از اخبار نادرست را بشوید. و در کتب علمی نیز این قاعدۀ عرفی و طبیعی رعایت می‌شود و حرف آخر را در آخر می‌آورند.
و بلاذری و ابن أبي الدنیا که هم خبر شکنجه را نقل کرده‌اند و هم خبر قصاص را، هر دویشان خبر قصاص را حرف آخر قرار داده‌اند نه خبر شکنجه را.

● تناقض خبر شکنجه با خبری که طبری و مؤرخین دیگر نقل کرده‌اند:
محل وقوع این شکنجه‌ها و مُثله کردنها در برخی منابع طوری بیان شده که در حضور مردم و در ملأ عام بوده، و در برخی دیگر گفته شده که ابن ملجِم در خانۀ عبدالله بن جعفرِ طیّار نگهداری می‌شد و عبدالله در این ایامِ اسارت دست به چنین شکنجه‌هایی زده.
اگر کسی اصرار داشته باشد که شکنجه و مُثله کردنها و تعدّی از حدود الهی را اثبات کند بطور طبیعی وقوع این تعدّی در مکانی هرچه دورتر از انظار عمومی معقول‌تر بنظر می‌رسد تا در ملأ عام.
و از آن طرف در دیگر منابع تاریخیِ اهل سنت از جمله تاریخ طبری -که اتفاقاً منبع مهم‌تر و موثق‌تری شمرده می‌شود- خبری آمده مبنی بر اینکه ابن ملجِم از مکانی که نگهداری می‌شد برای اجرای قصاص نزد امام حسن(ع) آورده شد و لحظۀ پیش از گردن زدنش اینگونه از امام درخواست کرد که: «بخدا قسم من تا بحال عهدی با خدا نبستم مگر آنکه وفا کردم؛ و من در حَطیْم(حِجر اسماعیل، جنب کعبه) با خدا عهد بستم که یا علی و معاویه را بکشم یا در این راه کشته شوم، و اکنون با خدا عهد می‌بندم که اگر مهلتم دهی معاویه را بکشم و نزدت برگردم و خود را تسلیم کنم!، اما امام حسن(ع) گفت: نه، تا آتش جهنم را ببینی!، و بلافاصله گردنش را زد. سپس مردم جسدش را گرفتند و در حصیری گذاشتند و سوزاندند.»

حال اگر فرضاً دستها و پاهایش قطع و چشمانش با میله‌ای گداخته از حدقه درآورده شده و زبانش نیز بریده شده، و با این همه هنوز زنده مانده!، دیگر چگونه قادر به سخن گفتن است!؟ و چگونه می‌تواند به شام رود و معاویه را بکشد!؟
بنابراین آن خبر شکنجه و مُثله با این خبر قصاص قابل جمع نیست و قطعاً یکی از این دو خبر باید کذب و افتراء باشد.
و خبری که متن خودش به اندازۀ کافی نشان از کذب بودنش دارد کجا تاب مقابله با خبری را دارد که هم نشانی از کذبش نیست و هم در منابع بسیاری نقل شده.

● حکم شرعی سوزاندن ابن ملجِم در منابع حدیثیِ اهل سنّت:
در همین منابعی که خبر شکنجۀ ابن ملجِم آمده، و نیز در منابع دیگر اهل سنت روایتهای متعددی آمده مبنی بر اینکه قاتل پیغمبر و قاتل وصیّ پیغمبر حکم حدّش خاص است؛ حدّ شرعی او اینست که پس از اجرای قصاص و کشتنش، جسدش سوزانده شود.

(ص۲)

@Yusufi_Gharawi

گزیده ای از گفت و گوی دکتر باقر صدری نیا با خبرگزاری کتاب

درباره انتخاب روز درگذشت شهریار به عنوان روز ملّی شعر و ادب فارسی


درباره انتخاب روز درگذشت شهریار به عنوان روز ملی شعر و ادب فارسی باید بگویم اگر بنا بر این بود که یکی از شاعران معاصر را برگزینند؛ شاید به یک تعبیری شهریار انتخاب مناسبی بود؛ ولی اگر در کل تاریخ ادبیات دنبال چهره‌ای می‌گشتیم، چه بسا سعدی را برمی‌گزیدیم. اصلا اگر به انتخاب خود شهریار بود، خودش را انتخاب نمی‌کرد. اما یک نکته هم هست که در شاعران معاصر ما ، شهریار از همه بیشتر شبیه شاعران گذشته ما است و در حقیقت می‌توان او را به نوعی مثل شاعری و الگوی مثالی شاعری تلقی کرد. یعنی اگر در دوره ما بخواهیم کسی را به عنوان الگوی مثالی شاعری برگزینیم که شبیه‌تر به شاعران اعصار گذشته ما باشد، بی‌گمان آن شاعر شهریار است. خود شهریار هم در جایی خطاب به سعدی می‌گوید:
ما هم از خيل شما بوديم، ليکن بي خيال
پا به پا کرديم و بدعهدي به دوران آمديم
او در این شعر خطاب به سعدی خودش را از نوع و جنس سعدی می‌داند که در دوران بدی پا به دنیا گذاشته و در اصل باید در روزگار سعدی می‌زیسته است.
در مجموع باید بگویم اگر بخواهیم از شاعران معاصر کسی را برای این روز برگزینیم، که بیش از دیگران بتواند شعر گذشته ما را هم نمایندگی کند، قطعا شهریار انتخاب مناسبی است. یعنی در عصر خودش الگوی مثالی شاعری و ماننده‌تر از همه شاعران دیگر معاصر به شاعران گذشته ما است. ما یک ذهنیتی از شعر و شاعری داریم، که شهریار با این ذهنیت سازگارتر است تا نیما، ملک‌الشعرای بهار، شاملو و دیگران.
اما همان طور که عرض کردم اگر بنا بود کل تاریخ ادبیات را در نظر بگیریم و چهره‌ای برای این روز انتخاب کنیم، چه بسیار قله‌های ادب فارسی داشتیم، که یکی از آن‌ها برگزیده می‌شد. با اینکه هرکدام هم که برگزیده می‌شد، همچنان جای حرف و حدیث همچنان باقی بود. یعنی اگر ما سعدی را هم برمی‌گزیدیم، چه بسا عده‌ای می‌گفتند، چرا حافظ یا فردوسی یا مولانا نه؟! و این بحث تا ابد ادامه داشت...

@safinehyetabriz

💢یک قاتل محکوم به اعدام با تلاش اعضای کاروان زیر سایه خورشید‌ پیش از اجرای حکم قصاص در زندان مرکزی قزوین (چوبیندر) مورد بخشش اولیای دم قرار گرفت.

fa.abna24.com/l/707097.html

@Abna24Persian

محمدرضا فرج زاده:
مسئول مشاوره به زندانیان محکوم ‌به اعدام در زندان رجایی شهر به خاطره جالبی شاره می‌کند:
🔸 «یکی از این موارد خیلی جالب است که در نوع خودش واقعاً تکان‌دهنده است؛ حدود 23 سال پیش جوانی که تازه به تهران آمده بوده در کبابی فردی مشغول به کار می‌شود، بعد از مدتی یک ‌شب بعد از تمام شدن کار، صاحب کبابی دخل آن روز را جمع می‌کند و می‌رود در بالکن مغازه تا استراحت کند؛ درآمد آن روز کبابی، شاگرد جوان را وسوسه می‌کند و در جریان سرقت پول‌ها، صاحب مغازه به قتل می‌رسد و او متواری می‌شود؛ خلاصه بعد از مدتی، او را دستگیر می‌کنند و به اینجا منتقل می‌شود.
🔸 بعد از صدور حکم قصاص، اجرای حکم حدود 17 - 18 سال به طول می‌انجامد؛ می‌گویند شاگرد جوان در طول این مدت حسابی تغییر کرده بود و به‌قول‌معروف پوست‌انداخته و اصلاح‌ شده بود. آن‌قدر تغییر کرده بود که همه زندانی‌ها عاشقش شده بودند.
🔸خلاصه بعد از 17 – 18 سال، خانواده مقتول که آذری‌زبان هم بودند، برای اجرای حکم می‌آیند؛ همسر مقتول و سه دختر و 7 پسرش آمدند و در دفتر نشستند؛ فضا سنگین بود و من با مقدمه‌چینی، از اولیای دم خواستم که از قصاص صرف‌نظر کنند؛ همسر مقتول گفت من قصاص را به پسر بزرگم واگذار کرده‌ام و پسر بزرگ هم گفت که قصاص به کوچک‌ترین برادرمان واگذار شده؛ به‌هرحال برادر کوچک‌تر هم زیر بار نرفت و گفت اگر همه برادر و خواهرهایم هم از قصاص بگذرند، من از قصاص نمی‌گذرم؛ زمانی که پدرم به قتل رسید من خیلی بچه بودم و این سال‌ها، یتیم بودم و واقعاً سختی کشیدم.
🔸 به‌هرحال روی اجرای حکم مصر بود؛ من پیش خودم گفتم شاید اگر خود زندانی بیاید و با آن‌ها روبه‌رو شود، ممکن است چیزی بگوید که دلشان به رحم بیاید، بنابراین گفتم زندانی خودش بیاید؛ یادم هست هوا به‌شدت سرد بود و قاتل هم تنها یک پیراهن نازک تنش بود؛ وقتی آمدرفت کنار شوفاژ کوچکی که در گوشه اتاق بود ایستاد؛ به او گفتم اگر درخواستی داری بگو؛ او هم آرام رو به من کرد و گفت تنها یک نخ سیگار به من بدهید کافی است؛ یک نخ سیگارش را گرفت و هیچ‌چیز دیگری نگفت.
🔸وقت کم بود و چاره دیگری نبود؛ بالاخره مادر و یکی از دختران در دفتر ماندند و 9 نفر دیگر برای اجرای حکم وارد محوطه اجرای احکام شدند؛ جالب بود که مادرشان موقع خروج فرزندانش از دفتر به آن‌ها گفت که اگر از قصاص صرف‌نظر کنند شیرش را حلالشان نمی‌کند. به‌هرحال شاگرد قاتل، پای چوبه ایستاد و همه‌چیز آماده اجرای حکم بود که در لحظه آخر او با همان آرامشش رو به اولیای دم کرد و گفت من فقط یک خواسته دارم؛ من که منتظر چنین فرصتی بودم گفتم دست نگه‌دارید تا آخرین خواسته‌اش را هم بگوید.
🔸 شاگرد قاتل، گفت: 18 سال است که حکم قصاص من اجرا نشده و شما این مدت را تحمل کرده‌اید، حالا هم تنها 10 روز تا محرم باقی‌مانده و تا تاسوعا، 20 روز؛ می‌خواهم از شما بخواهم که اگر امکان دارد علاوه بر این 18 سال، 20 روز دیگر هم به من فرصت بدهید؛ من سال‌هاست که سهمیه قند هر سالم را جمع می‌کنم و روز تاسوعا به نیت حضرت عباس (ع)، شربت نذری به زندانی‌های عزادار می‌دهم؛ امسال هم سهمیه قندم را جمع کرده‌ام، اگر بگذارید من شربت امسالم را هم به نیت حضرت ابوالفضل (ع) بدهم، هیچ خواسته دیگری ندارم.
🔸 حرف او که تمام شد یک‌دفعه دیدم پسر کوچک مقتول رویش را برگرداند و گفت من با ابوالفضل (ع) درنمی‌افتم؛ من قصاص نمی‌کنم؛ برادرها و خواهرهای دیگرش هم به یکدیگر نگاه کردند و هیچ‌کس حاضر به اجرای حکم قصاص نشد؛ وقتی از محل اجرای حکم به دفتر برگشتند، مادرشان گفت چه شد قصاص کردید؟ پسر بزرگ مقتول هم ماجرا را کامل تعریف کرد؛ جالب بود مادرشان هم به گریه افتاد و گفت به خدا اگر قصاص می‌کردید شیرم را حلالتان نمی‌کردم؛ خلاصه ماجرا با اسم حضرت عباس ختم به خیر شد و دل 11 نفر با اسم ایشان نرم شد و از خون قاتل عزیزشان گذشتند.

✍
✨ ⚑✨

شیخ عباس قمی در فوائدالرضوی نقل می کند: کاروانی از سرخس آمدند به پابوسی امام رضا علیه السلام. پیرمرد نابینایی با آن کاروان بود، به نام حیدر قلی. آمدندحرم امام زیارت کردند و از مشهد خارج شدند و در منزلی در مشهد اُطراق کردند. به اندازه یک روز راه از مشهد دور شده بودند.

شب جوانها گفتند برویم مقداری سر به سر این حیدر قلی بگذاریم، خسته ایم ، بخندیم و سر گرم بشیم!

کاغذهای خالی برداشتند گرفتند جلو و تکان میدادند، بعد به هم می گفتند،تو از این برگه ها گرفتی؟ یکی می گفت: بله حضرت مرحمت کردند، فلانی تو هم گرفتی؟ گفت: بله من هم یکی گرفتم.

حیدر قلی کنجکاو شد و گفت: چی گرفتید؟

گفتند: مگر تو نداری؟

گفت : نه من اصلا خبر ندارم!

گفتند : امام رضا علیه السلام برگ سبز دست مردم می داد.

گفت : این برگ سبزها چیست؟

گفتند : امان نامه از آتش جهنم است. ما این را می گذاریم در کفن هایمان قیامت دیگر نمی سوزیم، جهنم نمی رویم چون از امام رضا علیه السلام گرفته ایم.

تا این را گفتند پیرمرد دلش شکست با خود گفت: امام رضا علیه السلام از تو توقع نداشتم، بین کور و بینا فرق بگذاری، حتما من فقیر بودم، کور بودم و از قلم افتادم که به من اعتنایی نکردی!

بلند شد و عصای خود را برداشت، راه افتاد طرف مشهد، گفت: به خودش قسم تا امان نامه را نگیرم به سرخس نمی آیم باید بگیرم.

گفتند: آقا ما شوخی کردیم ما هم نداریم! ولی هرچه کردند آرام نمی گرفت خیال می کرد که آنها برای دلداری به او این را می گویند.

شیخ عباس نقل می کند: هنوز یک ساعت نشده بود که دیدند حیدر قلی دارد می آید یک برگه هم در دستش که با خط نور نوشته شده است «اَمانٌ مِّنَ النار،من ابن رسول الله على بن موسى الرضا» گفتند: این چیست که در دست داری؟

گفت: همین که یک مقدار از شما در بیابان فاصله گرفتم آقا را دیدم ایشان خودشان به استقبالم آمدند، گفتند حیدر قلی خسته ای برگرد این هم برگه برائت از آتش تو بگذار در کفنت شب اول قبر خودم می آیم پیشت. امام رضا علیه السلام به من هم برگ امان نامه دادند.

@forat_qom

یک نمونه از صدور حکم قصاص در دوره فتحعلی شاه قاجار

وبلاگ > جعفریان، رسول - اصفهان این دوره، به لحاظ حکومت شرعی، زیر نظر سید محمد باقر شفتی معروف به سید حجت الاسلام (م 1260ق) بود. وی به داشتن قاطعیت در اجرای حدود و باور فقهی به لزوم اجرای حدود در عصر غیبت شهرت دارد. در اینجا نمونه ای صدور حکم توسط وی را در باره قصاص یک قاتل و درخواست اجرای آن توسط بیگلربیگی یعنی دستگاه حکومتی را شاهدیم.

سید محمد باقر شفتی (م 1260ق) جدای از این که یک عالم دینی است، به اعتبار آن که در اصفهان، و در روزگار فتحعلی شاه، یک نیمچه حکومت شرعی هم ایجاد کرده، شناخته می شود. برای این حکومت، مبانی حقوقی خاصی که بر اساس اجتهاد او منطبق بر شرع بوده، داشته و به دلیل آن که مداوم در معرض سوال و پرسش مقلدان بوده، و عادت به نگارش این مطالب و تدوین آنها داشته، مجموعه با ارزشی از توضیحات و پاسخ استفتاءات از او برجای مانده است. به نظرم اینها گنجینه ای است که می توان بر اساس آنها، نه تنها روی نظام حقوقی آن دوره نظر داد، بلکه بسیاری از آنها در شناسایی اوضاع اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی جامعه هم مهم است. در اینجا یک نمونه از حکم قضایی او را شاهد هستیم. این که ماجرا چه بوده، اتهام اصلی که قتل است چطور مطر ح شده، به چه روشی اثبات شده و پس از اثبات، از حکومت و بیگلربیگی خواسته شده است که آن حکم را اجرا کند. در باره کیفیت اجراء هم توضیحاتی داده شده است. به طور طبیعی و عادی، قاضیان برای صدور این قبیل احکام، مورد خشم قرار می گیرند و مثلا از این که او بارها افراد قاتل را قصاص کرده، به عنوان فردی سنگدل معرفی شده است، اما به هر حال روشن است که نظام حقوقی در هر مملکت و نظام، ابزاری است که به هدف تامین عدالت تعریف می شود و گرچه ممکن است در نظامات مختلف و بر اساس مبانی متفاوت فرق داشته باشد، اما از نظر یک حقوق دان یا قاضی، مهم این است که این نظام استوار به کار خود ادامه دهد تا روزی که عقلای جامعه بر اساس مبانی فکری خود، در آن تغییری بدهند. شفتی، نه تنها در این جهات، بلکه از نظر اقتصادی هم مردی توانا بوده و یکی از مهم ترین آثار معماری اصفهان به عنوان مسجد سید، در خیابانی به همین نام در اصفهان، به دستور و زیر نظر وی ساخته شده و مدفن وی هم در همانجاست. ارائه این نمونه حکم در اینجا، صرفا برای ثبت یک مورد قضایی و یک تجربه صدور حکم از دوره فتحعلی شاه و به طور مشخص در سال 1239ق است.


قاتل: کاظم ولد آقا جعفر بروجنی.
مقتول: حاجی احمد عم کاظم مسطور.
ولی دم: ضعیفه سیده مظلومه والده حاجی احمد وسه نفر طفل صغیر او.

از شهادت شهود بسیار خصوصا عالی جنابان قدسی القابان آخوند ملا صادق و ملا کریم، ثابت و متحقق شد که صادق و کاظم ولدان آقا جعفر بروجنی از نغنه! بعد از آنکه مطلع شدند که حاجی احمد و میرزا عبدالله اخوین از همگین! بیرون آمده اند، و به عزم وصول به خانه های خود اسلحه برداشته، و به عزم و ضرب حاجی احمد و میرزا عبدالله در اثنای طریق به حاجی احمد و میرزا عبدالله که می رسند ابتدا نزاع نموده، و حاجی احمد مقتول می شود.
بعد از اطلاع بر واقعه و حقیقت حال، این خادم شریعت مطهره - صادعها آلاف تحیة - قاطع شدم که قاتل حاجی احمد خارج از این دو نفر نیست، ولکن مشخص نبود که کدام یک قاتل است.
امّا والده مقتول ادعا نمود در حضور کاظم که، قاتل فرزند او کاظم است. بعد از ثبوت لوث، مادر مقتول و دو برادر که میرزا مهدی و میرزا عبدالله بوده باشند اتیان به پنجاه یمین نمودند که قاتل حاجی احمد کاظم است، و چون فی الجمله اولیای دم سه طفل صغیر حاجی احمد بود، و مادر مقتول اصرار در قصاص نمودن داشت، لهذا این خادم شریعت مطهره حق قصاص آن سه طفل را مصالحه نمودم به مادر مقتول، از قرار مصالحه نامه علی حده.
بنابراین نظر به مضمون حق مشحون لازم القبول کلام جناب باری عزّ شانه که فرموده اند: من قتل مظلوماً فقد جعلنا لولیّه سلطانا مادر حاجی احمد مقتول تسلط بر قتل کاظم مزبور به عنوان قصاص دارد.
بر عالیجاه رفعت جایگاه نواب بیگلر بیکی و سایر اعاظم و اکابر اهل ایمان لازمست که در این باب اعانت مومی الیها نموده باشند. و مادر مقتول، دیگری را وکیل می تواند نمود در اتیان به قصاص. و بر وکیل لازمست در حین قتل، قصد نیابت و وکالت نماید.
ولکن لازمست قبل از قتل امر شود که کاظم غسل نماید.
احتیاط مقتضی اینست که سه غسل نماید: اول به آب سدر، دویم به آب کافور، سیم به آب خالص ؛ مثل میت.
و احتیاط این است قبل از هر غسل وضو بسازد، و بعد از فراغ از اغسال ثلاثه اعضای سبعه او را که عبارت از جبین و کفین و رکبتین و ابهامی رجلین باشد کافور بمالند، و کفن بپوشانند به این نحو که لنگ از سه پارچه کفن لازمست ببندد، و پیراهن بپوشانند، و بعد از آن وکیل والده مقتول به شمشیر تند گردن او را زده، بعد از مقتول شدن سر او را به بدن او ملحق نموده، لفافه بپوشانند، و بعد از آن به اذن والد کاظم کسی بر او نماز میت نماید، اگر به جماعت شود، و اگر فُرادی باشد حاجت به اذن از والد او نیست. بعد از نماز او را دفن نمایند. و چون که فصل برودت هواست، اگر قتل در وسط روز واقع شود بهتر خواهد بود.
مخفی نماند اگر چه در این نزاع جراحتی چند بر کاظم واقع شده، ولکن چون که مشخص شده که کاظم مزبور و صادق به قصد نزاع و ضرب بر سر حاجی احمد مزبور مقتول، و میرزا عبدالله رفته، و جراحتی که از حاجی احمد به میرزا عبدالله بر آنها واقع شده از بابت دفاع بوده، لهذا استحقاق مطالبه دیت ثابت نیست؛ یعنی کاظم به مقتضای شریعت مطهره مطالبه دیت نمی تواند نمود.
حرّره خادم الشریعة فی ثامن عشر جمادی الاولی سنه 1239