آدرس جدید litera999@

??لیست کتابخانه های ایران که بیشترین منابع را دارند برای یافتن منابع، جست و جو در این کتابخانه ها توصیه می شود??

1 . سازمان اسناد و كتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران کتابخانه ملی (تهران) تعداد منابع 906690 ،http://nlai.ir/

2 .سازمان كتابخانه ها، موزه ها و مركز اسناد آستان قدس رضوى مشهد (خراسان رضوي) تعداد منابع 549642 ،http://library.aqr.ir/Portal/Home/Default.aspx

3 .كتابخانه مجلس شوراي اسلامى (تهران) تعداد منابع 366708 آدرس اینترنتی http://ical.ir/

4. کتابخانه مرکزی و مرکز اطلاع رسانی دانشگاه فردوسی مشهد (خراسان رضوي)تعداد منابع 257599 http://library.um.ac.ir/index.php?lang=fa

5. كتابخانه مركزي و مركز اسناد دانشگاه تهران (تهران) تعداد منابع 237101 http://library.ut.ac.ir/

6 .كتابخانه وزارت امور خارج (تهران) تعداد منابع 206185 http://lpis.ir/

7. كتابخانه بزرگ آيت الله العظمي مرعشي نجفي (ره) (قم) تعداد منابع 201438 http://marashilibrary.com/

8. كتابخانه مركز اسناد و مركز دائرة المعارف بزرگ اسلامى (تهران) تعداد منابع 147608 http://cgie.org.ir/

9. كتابخانه مركزي و مركز اطلاع رساني دانشگاه شاهد (تهران) تعداد منابع 135385 http://shahed.ac.ir/lib/SitePages/Home.aspx

10.كتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران (قم) تعداد منابع 132821 http://historylib.com/

11.كتابخانه بنياد دايرة المعارف اسلامي (تهران)تعداد منابع 130772 http://www.iis.net/

12 .كتابخانه مركزي آستان قدس رضوي (ع) - گردش و امانت آقايان مشهد (خراسان رضوي) تعداد منابع 114123 http://library.aqr.ir/about/centerlib.aspx
در صورتی که برخی سایتها باز نشدند نام کتابخانه در اینترنت جست و جو شود تا سایت مورد نظر قابل دسترسی شود.

? لینک گروه کتابخانه تخصصی قرآن و حدیث: https://telegram.me/joinchat/A4IKTjvvmF9qo7lOS2l9Hw

✅ دیباچه قطب الدین محمد قصه خوان در مرقع شاه طهماسب
دیباچه قطب الدین محمد قصه خوان در مرقع شاه طهماسب بخط شاه محمود نیشابوری با کتابت 964 قمری موجود در کتابخانه ملک با مقدمه مجید فداییان از سوی کتابخانه ملک با همکاری موسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضوی منتشر شد.
دیباچه قطب الدين محمد قصه خوان يزدي، مرقع نفيسي است در 20 برگ، كه با شماره 6022 ثبت گنجينه كتابخانه و موزه ملی ملک گرديده است.
این نسخه به خط نستعليق ممتاز شاه محمود نيشابوري، در صفحات 12سطري و بر روي كاغذ الوان كتابت شده، حاشيه برخي صفحات تشعيرسازي به شيوه حل كاري و داراي جدول كشي مي باشد.
صفحه آغازين اين مرقع مزيّن به سرلوح مذهّب مرصّع و كتيبه اي قلمداني است. ترنج هاي زرّين و نيم ترنج هاي متقارن، شرفه هاي بلند لاجوردي و يك حاشيه زنجيره اي زرّين بر زيبايي اين صفحه افزوده است. رقم كاتب با عنوان : مشقه¬العبد المذنب شاه محمود نيشابوري، سنه 964 در صفحه پاياني مشاهده مي شود.
در سال 963قمری گروهی از بهترین هنرمندان، مجموعه ای از قطعات نفیس و بی مانند را به نام شاه طهماسب اول صفوی ترتیب داند و یکی از آثار هنری مهم دوره صفوی را آفریدند. آماده سازی مرقع شاه طهماسب که به بهترین شکل ممکن صورت می گرفت، تا سال بعد طول کشید. این اثر دیباچه ای دارد که آن را قطب الدین محمد قصه خوان نگاشته است. او در دیباچه دلیل ساختن این مرقع را چنین گفته که بعضی از خطوط و تصاویر استادان بزرگ در دست او افتاده بود و چون در مجالس مهم، همیشه در باره خطوط و صورتها سخن می رفت «به مطالعه و مشاهده صحایف و قطعات مذکوره احتیاج روی می نمود و بنابر آنکه ترتیب و ترکیبی نیافته بود، پیدا کردن آن چه مطلوب بود، متعسر بلکه متعذر بود؛ واجب دید که این مرقع را ترتیب دهد تا به سبب ترتیب آن، ازین دغدغه به کلی رهد. چندی به دستیاری استادان نادر و هنرمندان قادر و خط شناسان بی بدل و خوشنویسان به بی مثلی مثل به ترتیب آن قیام نمودند، در واقع ترتیبی روی نموده و مرقعی چهره گشوده که هر صفحه اش سزاوار صد تحسین، بلکه هر قطعه اش لایق صد هزار آفرین است.» بنابراین قطب الدین محمد نه تنها نویسنده دیباچه، بلکه بانی این مرقع و گردآورنده قطعات آن شناخته می شود.
با دریغ باید گفت که امروزه از اصل مرقع و مجموعه قطعات آن آگاهی کاملی نیست؛ اما دیباچه اثر، در قالب یک رساله باقی مانده که تاکنون موضوع بررسی محققان مختلف بوده است. از این رساله نسخه هایی چند وجود دارد که کهن ترین آن نسخه کتابخانه ملک است.
دیباچه قطب الدین محمد قصه خوان در مرقع شاه طهماسب با مقدمه مجید فداییان از سوی کتابخانه ملک با همکاری موسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضوی منتشر شد. http://yon.ir/zvzJ
@manuscript

ورقِ دوروی | #رجال ۲ #تاریخ_ادبیات | تاریخ نشر ۹۶/۱۰/۴

میرزا علیخان ترجمان؛ پرکارترین حماسه‌سرای دینی | رحیم فرج‌اللهی

سرایندگان شعر دینی (شیعی) معمولاً افرادی گمنام یا کمتر شناخته شده با پایهٔ ادبی کم ارجی هستند که بیشتر در اندیشه به نظم درآوردن موضوعات دینی-تاریخی بوده‌اند تا ارائهٔ آن موضوعات در زبانی سخته و‌ هنری. در این میان البته استثناهایی همچون حسن کاشی٬ ابن حسام خوسفی٬ نظام استرآبادی و تنی چند انگشت شمار نیز به چشم می‌خورند.
میرزا علیخان ترجمان (۱۲۹۰-۱۳۷۹ق) با تخلص خاموش یکی از این سرایندگان کمتر شناخته شده است که به شهادت آثارش می‌توان وی را پرکارترین شاعر شیعی در زمینه حماسه‌سرایی دینی به شمار آورد.
خاموش از کودکی و نوجوانی در کربلا و طُوَیْریج (هندیّه) به سر برد و بیشتر عمر خود را در نجف گذراند و در هشتم محرم سال ۱۳۷۹ق در همان شهر درگذشت. وی به مدت ۶۵ سال (گویا از نوجوانی) کارمند کنسولگری‌های نجف، کربلا، بغداد و عمراه بود. خاموش آثارش را بدون پاک‌نویسی و به خط خود(نستعلیق ناخوش) می‌نوشت و صحافی می‌کرد. به زبانهای فارسی، عربی، ترکی، هندی و کردی شعر می‌سرود و با زبان فرانسه نیز آشنایی داشت. از آثار او که همگی به نظم هستند برمی‌آید که علاقه و‌ ولع خاصی به منظومه‌سرایی داشته و چندان هم در بند زبان و بیان سروده‌های خود نبوده است.
آثار خاموش به وصیت خودش از سوی فرزندش -عباس ترجمان- به کتابخانه آستان قدس رضوی پیشکش شده است.
وی سراینده شش منظومه حماسی دینی-تاریخی در وزن متقارب است که به ترتیب تاریخ سرایش عبارت‌اند از:
۱. شهنشاهنامه حسینی (۵۷۴۹۰ بیت) در زندگانی امام حسین (ع)
۲.خلافت نامه حیدری (۲۴۰۰۰بیت) در روزگار خلافت و جنگ‌های حضرت علی (ع)
۳. مختارنامه (که گویا تکمیل اثر شاعر دیگری است)
۴. خلافة الحسنیة (مجتبانامه) (۱۸۹۶۲ بیت)
۵. قریب الفرج (۲۵۳۳۵بیت) در زندگی و حالات حضرت ولی‌عصر.
۶. فاطمی نامه (۱۰۶۱۹ بیت) در زندگی و حالات حضرت زهرا.

از دیگر آثار این سراینده دینی ترجمه منظوم دعای عرفه (در پایان جلد دوم شهنشاهنامه حسینی)، بهجة الاحباب (مجموعه قصاید) و انجمن‌نامه خسروی است که اثر اخیر درباره رویدادهای روزگار مشروطه و تلگراف‌هایی است که میان تهران و نجف رد و بدل می‌شده است. همچنین نظم مسایل تقلید و طهارت از کتاب مجمع المسایل مطابق با فتوای آیة الله سید محمد کاظم یزدی (م۱۳۳۷ق).
خاموش در منظومه‌های خود از منابع مختلف شیعی و سنی درباره تاریخ ائمه بهره برده است. از جمله: مجالس شیخ مفید، امالی شیخ صدوق، عبقری الحسان (نهاوندی)، نجم الثاقب (میرزا حسین نوری)، علل الشرایع، شرح الموقف، مصباح [؟]، مناقب ابن شهرآشوب، طرائف سید ابن طاووس، تفسیر علی بن ابراهیم قمی، ناسخ التواریخ، زبدة الفکرة، جامع ترمذی، امالی ابن شریح، ذریعة النجاح، نامه اربعین [؟] و آثار علامه مجلسی و شیخ طوسی و سمعانی -بدون ذکر نام اثر- (نک: فاطمی نامه/گ ۲۰ و گ۶۳).
در کتب تراجم و تذکره‌ها نامی از خاموش نیامده و تنها در ذریعه (۴/ ۳۹۰)از او یاد شده است که خود نیز به آن اشاره کرده است (نک: الخلافة الحسنیة /گ۱۲۱). نام و نسبش در ذریعه این‌گونه آمده است: میرزا علی بن حسین بن علی اکبر بن شیخ ملک المیبدی الیزدی.

منابع:
۱. فهرست کتب خطی آستان قدس رضوی٬ نجیب مایل هروی و سید علی اردلان جوان ٬ مشهد٬ ۱۳۶۱.
۲. مقدمه جلد دوم شهنشاهنامه حسینی به قلم عباس ترجمان، محفوظ در کتابخانه آستان قدس رضوی
۳. الذریعه الی تصانیف الشیعه٬ حاج شیخ آقابزرگ تهرانی.
۴. فاطمی نامه٬ نسخه خطی محفوظ در کتابخانه آستان قدس رضوی.
۵. الخلافة الحسنیة٬ نسخه خطی محفوظ در کتابخانه آستان قدس رضوی.

ورقِ دوروی؛ جریده تلگرامی
@Varagh2Rooy

کتاب و مقاله در مورد #موسیقی_شعر
@litera9
- «اوزان ایقاعی در شعر فارسی»، تقی وحیدیان کامیار، جستارهای ادبی، شمارۀ 66، تابستان 1363.
- «بازنماییِ بصریِ کمیت‌های هجا و دیرند :ابزار تحلیل تطبیقیِ ریتم در شعر فارسی و موسیقی ایرانی»، نگار بوبان در کتاب وزن شعر فارسی از دیروز تا امروز به کوشش امید طبیب‌زاده، تهران. فرهنگستان زبان و ادب فارسی: 1390، 257-288.
- «بررسي برخي جنبه‌هاي علمي ايقاع در رسالات قديم موسيقي حوزۀ اسلامي قرون هفتم تا دوازدهم هجري قمري»؛ سعيد كردمافي، فصلنامۀ ماهور، سال پانزدهم، شماره 60، تابستان 1392: 167
- «بررسی اتانین و رابطۀ آن با موسیقی و عروض شعر»، فرزانه واعظی و فرهاد دیوسالار، مجلۀ دهخدا (تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی)، دوره 5، شماره 17، پاییز 1392: 215-339.
- «بررسی و تعریف دو اصطلاح ایقاع و وزن، با توجه به رسالات سده‌های سوم تا نهم هجری»، پژمان رادمهر، نشریۀ هنرهای زیبا؛ هنرهای نمایشی و موسیقی، دوره 2، شماره 39، تابستان 1390، صفحه 55-60.
- «بررسی اوزان متشکل از هجای بلند [موسوم به وزن‌های ایقاعی]»، مهدی کمالی، سخنرانی در سومین همایش ملی وزن شعر فارسی، انجمن زبان شناسی ایران با همکاری دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده ادبیات دانشگاه علامه طباطبایی، 30 اردیبهشت 1390.
- «تكلمه‌اي بر صدوسي‌واند اثر فارسي در موسيقي»، محمدتقی دانش‌پژوه، هنر و مردم، سال 10، شمارۀ 110، آذر1350: 50-53.«دورهاي ايقاعي از ديدگاه بنايي»، بابك خضرايي، فصلنامۀ ماهور، سال ششم، شماره 22، زمستان: 69.
- «تأثیر موسیقی ایرانی بر موسیقی آسیای میانه»، ژان دورینگ، ترجمۀ گروه مترجمان، مجلۀ ایران‌نامه، شمارۀ 77، زمستان 1380: 41-52.
- «ریتم و ادوار ایقاعی و کوچک‌ترین ذرات زمانی» مصطفی کمال‌پورتراب، فصلنامه هنر، شمارۀ 66، زمستان 1384: 142-152.
- «ریتم آواز در موسیقی ایرانی»، گن ایچی تسوگه، مترجم: احسان فریدیان، مجلۀ موسیقی، شمارۀ 137، مرداد و شهریور 1351.
- «سنت و نوآوری در موسیقیِ زمان کمال الدین بهزاد، دوره تیموری»، عسکر علی‌رجب‌زاده، فصلنامۀ هنر، شمارۀ 115، فروردین 1387: 52-56.
- «صفی‌الدین و موسیقی خاورزمین از نگاه جورج فارمر»، سیمین شیبانی، فصلنامۀ هنر، شمارۀ 77-78، بهمن و اسفند 1383: 64-70.
- «صفی‌الدین ارموی، محمدمحیط طباطبایی، مجلۀ موسیقی، شمارۀ 8-9، آبان و آذر 1320.
- «مفهوم و تعريف ايقاع در برخي متون و رسالات موسيقي عربي و فارسي»، بابك خضرائي، فصلنامۀ ماهور، سال پانزدهم، شماره 60، تابستان 1392: 157.
- «میزان موسیقایی شعر فارسی»، همایون خرم، مجلۀ حافظ، شمارۀ 60، خرداد و تیر 1388.
- «نگاهي به ايقاع از فارابي تا امروز»، فريد خردمند، فصلنامۀ ماهور، سال پانزدهم، شماره 60، تابستان 1392: 199.
- «پ‍ی‍ون‍د م‍وس‍ی‍ق‍ی‌ و ش‍ع‍ر» ح‍س‍ی‍ن‍ع‍ل‍ی‌ م‍لاح، تهران، فضا: 1367.‌
- «میزان موسیقایی وزن شعر»، حسین جلی، تهران، نهاد هنر و ادبیات، 1372.
- «پیوند شعر و موسیقی آوازی»، حسین دهلوی، تهران، ماهور، 1379.
- «وزن‌خوانی واژگانی»، ارشد تهماسبی، تهران، ماهور: 1380.

@litera9

کتاب و مقاله در مورد #موسیقی_شعر
@litera9
- اِخوان‌الصفا و خِلّان‌الوفا (1265)، به اهتمام شیخ نورالدین¬بن¬جیواخان، بمبئی.
- ارموی، صفی‌الدین‌ (١٣٨٠‌)، الادوار فی‌الموسیقی، مترجم: ناشناخته، تهران، میراث مکتوب.
- انوار، سیدعبدالله (1392)، ترجمۀ شرح مبارکشاهِ بخاری بر ادوار ارموی در علم موسیقی، تهران: فرهنگستان هنر.
- بوبان، نگار (1390)، «بازنماییِ بصریِ کمیت‌های هجا و دیرند :ابزار تحلیل تطبیقیِ ریتم در شعر فارسی و موسیقی ایرانی»، در کتاب وزن شعر فارسی از دیروز تا امروز به کوشش امید طبیب‌زاده، تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، 1390: 257-288.
- تسوگه، گن ایچی (1351)، «ریتم آواز در موسیقی ایرانی»، ترجمۀ احسان فریدیان، مجلۀ موسیقی، شمارۀ 137، مرداد و شهریور.
- تهماسبی، ارشد (1380)، «وزن‌خوانی واژگانی»، تهران، ماهور: 1380.
- جلی، حسین (1372)، «میزان موسیقایی وزن شعر»، تهران، نهاد هنر و ادبیات، 1372.
- حلالی، سیمین (1386)، کتابشناسی موسیقی در ایران، تهران : ماهور.
- خ‍رم‍ش‍اه‍ی‌، م‍ه‍ت‍اب‌ (1383)، کتاب‌شناسی موسیقی، ت‍ه‍ران‌: س‍رود.
- خلیفه شوشتری، محمد ابراهیم (1387)، الجامع فی العروض العربی، تهران: سمت.
- درافشان، محمدحسین (1382)، کتاب‌شناسی موسیقی، قم: مرکز پژوهشهای صدا و سیما.
- دورینگ، ژان (1380)، «تأثیر موسیقی ایرانی بر موسیقی آسیای میانه»، ترجمۀ گروه مترجمان، مجلۀ ایران‌نامه، شمارۀ 77، زمستان: 41-52.
- دهخدا، علی‌اکبر (1372)، لغتنامه، تهران: دانشگاه تهران.
- دهلوی، حسین (1379)، «پیوند شعر و موسیقی آوازی»، تهران، ماهور، 1379.
- رضایی، احمد و شاه‌حسینی، رودابه و کیانی، مجید (1394)، «وزن درشعر و موسیقی: پژوهشی در مبانی عروض و ایقاع»، مجلۀ «ادب فارسی»، شمارۀ 15، بهار و تابستان: 21-40.
- زمخشری، أبوالقاسم جارالله (1410ه.ق)، القسطاس في علم العروض، تصحیح دکتر فخرالدين قباوة، چاپ دوم، بیروت، مكتبة‌المعارف.
- سرمدی، مجید و شعبانی، مهدی (1394)، «بررسی وزن‌های شبه دوری»، نشریه ادب و زبان، دوره 18، شماره 37، بهار و تابستان.
- شیرازی، فرصت الدوله (1392)، بحورالالحان (در علم موسیقی و نسبت آن‌ها با عروض)، به اهتمام ریما صالح‌رامسری، تهران، معین.
- طوسی، نصیرالدین (1393)، معیارالاشعار، تصحیح و تعلیقات علی‌اصغر قهرمانی‌مقبل، تهران، نشر دانشگاهی.
- مختاری، عثمان (1341)، دیوان، با مقدمه و تصحیح جلال‌الدین همایی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
- م‍ش‍ای‍خ‍ی‌، وی‍دا (1355)، ک‍ت‍اب‍ش‍ن‍اس‍ی‌ م‍وس‍ی‍ق‍ی‌، ت‍ه‍ران‌: مرکز اسناد فرهنگی.
- م‍ی‍رع‍ل‍ی‌ن‍ق‍ی‌، ع‍ل‍ی‍رض‍ا (1386)، کتابشناسی و مقاله‌شناسی توصیفی موسیقی ایران، تهران: سوره مهر.
- نجفی، ابوالحسن (1381- 1382)، «معیارالاشعار، این اثر ناشناخته» مجلۀ فرهنگ، شماره 44 و 45، زمستان و بهار: 169-172.
- واعظی، فرزانه و دیوسالار، فرهاد (1392)، «بررسی اتانین و رابطۀ آن با موسیقی و عروض شعر»، مجلۀ دهخدا (تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی)، دوره 5، شماره 17، پاییز: 215-339.

@litera9

ورقِ دوروی | #رجال ۲ #تاریخ_ادبیات | تاریخ نشر ۹۶/۱۰/۴

میرزا علیخان ترجمان؛ پرکارترین حماسه‌سرای دینی | رحیم فرج‌اللهی

سرایندگان شعر دینی (شیعی) معمولاً افرادی گمنام یا کمتر شناخته شده با پایهٔ ادبی کم ارجی هستند که بیشتر در اندیشه به نظم درآوردن موضوعات دینی-تاریخی بوده‌اند تا ارائهٔ آن موضوعات در زبانی سخته و‌ هنری. در این میان البته استثناهایی همچون حسن کاشی٬ ابن حسام خوسفی٬ نظام استرآبادی و تنی چند انگشت شمار نیز به چشم می‌خورند.
میرزا علیخان ترجمان (۱۲۹۰-۱۳۷۹ق) با تخلص خاموش یکی از این سرایندگان کمتر شناخته شده است که به شهادت آثارش می‌توان وی را پرکارترین شاعر شیعی در زمینه حماسه‌سرایی دینی به شمار آورد.
خاموش از کودکی و نوجوانی در کربلا و طُوَیْریج (هندیّه) به سر برد و بیشتر عمر خود را در نجف گذراند و در هشتم محرم سال ۱۳۷۹ق در همان شهر درگذشت. وی به مدت ۶۵ سال (گویا از نوجوانی) کارمند کنسولگری‌های نجف، کربلا، بغداد و عمراه بود. خاموش آثارش را بدون پاک‌نویسی و به خط خود(نستعلیق ناخوش) می‌نوشت و صحافی می‌کرد. به زبانهای فارسی، عربی، ترکی، هندی و کردی شعر می‌سرود و با زبان فرانسه نیز آشنایی داشت. از آثار او که همگی به نظم هستند برمی‌آید که علاقه و‌ ولع خاصی به منظومه‌سرایی داشته و چندان هم در بند زبان و بیان سروده‌های خود نبوده است.
آثار خاموش به وصیت خودش از سوی فرزندش -عباس ترجمان- به کتابخانه آستان قدس رضوی پیشکش شده است.
وی سراینده شش منظومه حماسی دینی-تاریخی در وزن متقارب است که به ترتیب تاریخ سرایش عبارت‌اند از:
۱. شهنشاهنامه حسینی (۵۷۴۹۰ بیت) در زندگانی امام حسین (ع)
۲.خلافت نامه حیدری (۲۴۰۰۰بیت) در روزگار خلافت و جنگ‌های حضرت علی (ع)
۳. مختارنامه (که گویا تکمیل اثر شاعر دیگری است)
۴. خلافة الحسنیة (مجتبانامه) (۱۸۹۶۲ بیت)
۵. قریب الفرج (۲۵۳۳۵بیت) در زندگی و حالات حضرت ولی‌عصر.
۶. فاطمی نامه (۱۰۶۱۹ بیت) در زندگی و حالات حضرت زهرا.

از دیگر آثار این سراینده دینی ترجمه منظوم دعای عرفه (در پایان جلد دوم شهنشاهنامه حسینی)، بهجة الاحباب (مجموعه قصاید) و انجمن‌نامه خسروی است که اثر اخیر درباره رویدادهای روزگار مشروطه و تلگراف‌هایی است که میان تهران و نجف رد و بدل می‌شده است. همچنین نظم مسایل تقلید و طهارت از کتاب مجمع المسایل مطابق با فتوای آیة الله سید محمد کاظم یزدی (م۱۳۳۷ق).
خاموش در منظومه‌های خود از منابع مختلف شیعی و سنی درباره تاریخ ائمه بهره برده است. از جمله: مجالس شیخ مفید، امالی شیخ صدوق، عبقری الحسان (نهاوندی)، نجم الثاقب (میرزا حسین نوری)، علل الشرایع، شرح الموقف، مصباح [؟]، مناقب ابن شهرآشوب، طرائف سید ابن طاووس، تفسیر علی بن ابراهیم قمی، ناسخ التواریخ، زبدة الفکرة، جامع ترمذی، امالی ابن شریح، ذریعة النجاح، نامه اربعین [؟] و آثار علامه مجلسی و شیخ طوسی و سمعانی -بدون ذکر نام اثر- (نک: فاطمی نامه/گ ۲۰ و گ۶۳).
در کتب تراجم و تذکره‌ها نامی از خاموش نیامده و تنها در ذریعه (۴/ ۳۹۰)از او یاد شده است که خود نیز به آن اشاره کرده است (نک: الخلافة الحسنیة /گ۱۲۱). نام و نسبش در ذریعه این‌گونه آمده است: میرزا علی بن حسین بن علی اکبر بن شیخ ملک المیبدی الیزدی.

منابع:
۱. فهرست کتب خطی آستان قدس رضوی٬ نجیب مایل هروی و سید علی اردلان جوان ٬ مشهد٬ ۱۳۶۱.
۲. مقدمه جلد دوم شهنشاهنامه حسینی به قلم عباس ترجمان، محفوظ در کتابخانه آستان قدس رضوی
۳. الذریعه الی تصانیف الشیعه٬ حاج شیخ آقابزرگ تهرانی.
۴. فاطمی نامه٬ نسخه خطی محفوظ در کتابخانه آستان قدس رضوی.
۵. الخلافة الحسنیة٬ نسخه خطی محفوظ در کتابخانه آستان قدس رضوی.

ورقِ دوروی؛ جریده تلگرامی
@Varagh2Rooy

ورقِ دوروی | #رجال ۲ #تاریخ_ادبیات | تاریخ نشر ۹۶/۱۰/۴

میرزا علیخان ترجمان؛ پرکارترین حماسه‌سرای دینی | رحیم فرج‌اللهی

سرایندگان شعر دینی (شیعی) معمولاً افرادی گمنام یا کمتر شناخته شده با پایهٔ ادبی کم ارجی هستند که بیشتر در اندیشه به نظم درآوردن موضوعات دینی-تاریخی بوده‌اند تا ارائهٔ آن موضوعات در زبانی سخته و‌ هنری. در این میان البته استثناهایی همچون حسن کاشی٬ ابن حسام خوسفی٬ نظام استرآبادی و تنی چند انگشت شمار نیز به چشم می‌خورند.
میرزا علیخان ترجمان (۱۲۹۰-۱۳۷۹ق) با تخلص خاموش یکی از این سرایندگان کمتر شناخته شده است که به شهادت آثارش می‌توان وی را پرکارترین شاعر شیعی در زمینه حماسه‌سرایی دینی به شمار آورد.
خاموش از کودکی و نوجوانی در کربلا و طُوَیْریج (هندیّه) به سر برد و بیشتر عمر خود را در نجف گذراند و در هشتم محرم سال ۱۳۷۹ق در همان شهر درگذشت. وی به مدت ۶۵ سال (گویا از نوجوانی) کارمند کنسولگری‌های نجف، کربلا، بغداد و عمراه بود. خاموش آثارش را بدون پاک‌نویسی و به خط خود(نستعلیق ناخوش) می‌نوشت و صحافی می‌کرد. به زبانهای فارسی، عربی، ترکی، هندی و کردی شعر می‌سرود و با زبان فرانسه نیز آشنایی داشت. از آثار او که همگی به نظم هستند برمی‌آید که علاقه و‌ ولع خاصی به منظومه‌سرایی داشته و چندان هم در بند زبان و بیان سروده‌های خود نبوده است.
آثار خاموش به وصیت خودش از سوی فرزندش -عباس ترجمان- به کتابخانه آستان قدس رضوی پیشکش شده است.
وی سراینده شش منظومه حماسی دینی-تاریخی در وزن متقارب است که به ترتیب تاریخ سرایش عبارت‌اند از:
۱. شهنشاهنامه حسینی (۵۷۴۹۰ بیت) در زندگانی امام حسین (ع)
۲.خلافت نامه حیدری (۲۴۰۰۰بیت) در روزگار خلافت و جنگ‌های حضرت علی (ع)
۳. مختارنامه (که گویا تکمیل اثر شاعر دیگری است)
۴. خلافة الحسنیة (مجتبانامه) (۱۸۹۶۲ بیت)
۵. قریب الفرج (۲۵۳۳۵بیت) در زندگی و حالات حضرت ولی‌عصر.
۶. فاطمی نامه (۱۰۶۱۹ بیت) در زندگی و حالات حضرت زهرا.

از دیگر آثار این سراینده دینی ترجمه منظوم دعای عرفه (در پایان جلد دوم شهنشاهنامه حسینی)، بهجة الاحباب (مجموعه قصاید) و انجمن‌نامه خسروی است که اثر اخیر درباره رویدادهای روزگار مشروطه و تلگراف‌هایی است که میان تهران و نجف رد و بدل می‌شده است. همچنین نظم مسایل تقلید و طهارت از کتاب مجمع المسایل مطابق با فتوای آیة الله سید محمد کاظم یزدی (م۱۳۳۷ق).
خاموش در منظومه‌های خود از منابع مختلف شیعی و سنی درباره تاریخ ائمه بهره برده است. از جمله: مجالس شیخ مفید، امالی شیخ صدوق، عبقری الحسان (نهاوندی)، نجم الثاقب (میرزا حسین نوری)، علل الشرایع، شرح الموقف، مصباح [؟]، مناقب ابن شهرآشوب، طرائف سید ابن طاووس، تفسیر علی بن ابراهیم قمی، ناسخ التواریخ، زبدة الفکرة، جامع ترمذی، امالی ابن شریح، ذریعة النجاح، نامه اربعین [؟] و آثار علامه مجلسی و شیخ طوسی و سمعانی -بدون ذکر نام اثر- (نک: فاطمی نامه/گ ۲۰ و گ۶۳).
در کتب تراجم و تذکره‌ها نامی از خاموش نیامده و تنها در ذریعه (۴/ ۳۹۰)از او یاد شده است که خود نیز به آن اشاره کرده است (نک: الخلافة الحسنیة /گ۱۲۱). نام و نسبش در ذریعه این‌گونه آمده است: میرزا علی بن حسین بن علی اکبر بن شیخ ملک المیبدی الیزدی.

منابع:
۱. فهرست کتب خطی آستان قدس رضوی٬ نجیب مایل هروی و سید علی اردلان جوان ٬ مشهد٬ ۱۳۶۱.
۲. مقدمه جلد دوم شهنشاهنامه حسینی به قلم عباس ترجمان، محفوظ در کتابخانه آستان قدس رضوی
۳. الذریعه الی تصانیف الشیعه٬ حاج شیخ آقابزرگ تهرانی.
۴. فاطمی نامه٬ نسخه خطی محفوظ در کتابخانه آستان قدس رضوی.
۵. الخلافة الحسنیة٬ نسخه خطی محفوظ در کتابخانه آستان قدس رضوی.

ورقِ دوروی؛ جریده تلگرامی
@Varagh2Rooy

دیباچه قطب الدین محمد قصه خوان در مرقع شاه طهماسب
دیباچه قطب الدین محمد قصه خوان در مرقع شاه طهماسب بخط شاه محمود نیشابوری با کتابت 964 قمری موجود در کتابخانه ملک با مقدمه مجید فداییان از سوی کتابخانه ملک با همکاری موسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضوی منتشر شد.
دیباچه قطب الدين محمد قصه خوان يزدي، مرقع نفيسي است در 20 برگ، كه با شماره 6022 ثبت گنجينه كتابخانه و موزه ملی ملک گرديده است.
این نسخه به خط نستعليق ممتاز شاه محمود نيشابوري، در صفحات 12سطري و بر روي كاغذ الوان كتابت شده، حاشيه برخي صفحات تشعيرسازي به شيوه حل كاري و داراي جدول كشي مي باشد.
صفحه آغازين اين مرقع مزيّن به سرلوح مذهّب مرصّع و كتيبه اي قلمداني است. ترنج هاي زرّين و نيم ترنج هاي متقارن، شرفه هاي بلند لاجوردي و يك حاشيه زنجيره اي زرّين بر زيبايي اين صفحه افزوده است. رقم كاتب با عنوان : مشقه¬العبد المذنب شاه محمود نيشابوري، سنه 964 در صفحه پاياني مشاهده مي شود.
در سال 963قمری گروهی از بهترین هنرمندان، مجموعه ای از قطعات نفیس و بی مانند را به نام شاه طهماسب اول صفوی ترتیب داند و یکی از آثار هنری مهم دوره صفوی را آفریدند. آماده سازی مرقع شاه طهماسب که به بهترین شکل ممکن صورت می گرفت، تا سال بعد طول کشید. این اثر دیباچه ای دارد که آن را قطب الدین محمد قصه خوان نگاشته است. او در دیباچه دلیل ساختن این مرقع را چنین گفته که بعضی از خطوط و تصاویر استادان بزرگ در دست او افتاده بود و چون در مجالس مهم، همیشه در باره خطوط و صورتها سخن می رفت «به مطالعه و مشاهده صحایف و قطعات مذکوره احتیاج روی می نمود و بنابر آنکه ترتیب و ترکیبی نیافته بود، پیدا کردن آن چه مطلوب بود، متعسر بلکه متعذر بود؛ واجب دید که این مرقع را ترتیب دهد تا به سبب ترتیب آن، ازین دغدغه به کلی رهد. چندی به دستیاری استادان نادر و هنرمندان قادر و خط شناسان بی بدل و خوشنویسان به بی مثلی مثل به ترتیب آن قیام نمودند، در واقع ترتیبی روی نموده و مرقعی چهره گشوده که هر صفحه اش سزاوار صد تحسین، بلکه هر قطعه اش لایق صد هزار آفرین است.» بنابراین قطب الدین محمد نه تنها نویسنده دیباچه، بلکه بانی این مرقع و گردآورنده قطعات آن شناخته می شود.
با دریغ باید گفت که امروزه از اصل مرقع و مجموعه قطعات آن آگاهی کاملی نیست؛ اما دیباچه اثر، در قالب یک رساله باقی مانده که تاکنون موضوع بررسی محققان مختلف بوده است. از این رساله نسخه هایی چند وجود دارد که کهن ترین آن نسخه کتابخانه ملک است.
دیباچه قطب الدین محمد قصه خوان در مرقع شاه طهماسب با مقدمه مجید فداییان از سوی کتابخانه ملک با همکاری موسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضوی منتشر شد. http://yon.ir/zvzJ
@manuscript

✍️تازه‌ها و پاره‌هایی در مطالعات فرهنگ رضوی (1-50)، به کوشش پیمان اسحاقی

فهرست محتویات:
1. مدخل«آستان قدس رضوی» در دائره المعارف بزرگ اسلامی
2. حرم و زیارت امام رضا علیه السلام به روایت استاد بدیع‌الزمان فروزان‌فر
3. عکسِ زیارتیِ برادرانِ موذن‌زاده اردبیلی در مشهد مقدس
4. به فکر گنبد خود باش یا امام رضا: فرهنگ و زیارت روزانه به روایت یک شاعر مردمی
5. قباحت عدم زیارت امام رضا علیه السلام: سندی از دوره قاجار
6. بررسي جايگاه خاندان اعتضاد رضوي در تشكيلات آستان قدس رضوی، حميده شهيدي
7. ماده تاریخ تعمیر گنبد رضا علیه السلام در سال 1085ق.، رسول جعفریان
8. بررسي برخي اصطلاحات مالي مرتبط با املاك وقفي آستان قدس رضوي، اعظم نظركرده
9. کرامتي از آستان قدس رضوي و داستان ضامن آهو، دکتر احمد مهدوي دامغاني
10. غلام‌رضا تختی و زیارت امام رضا علیه السلام
11. بچه محله امام رضا عليه السلام: سروده‌ای از قاسم رفیعا
12. اسنادي از كمكهاي مالي به زائران مسلمان شبه قاره هند در مشهد در دوران قاجار، حسن اميرزاده
13. سندی ادبی از جریان حمله روس‌ها به حرم امام رضا علیه السلام، رسول جعفریان
14. سروده‌ای از قاآنی درباره تاریخ سال تعمیر یکی از رواق‌های حرم امام رضا علیه السلام
15. سلام نظامی به امام رضا علیه السلام
16. عکس زیارتی در میان آوار
17. امام رضا علیه السلام در «دوازده امام« خواجه نصیرالدین طوسی
18. قصیده‌ای در باره واقعه حمله روس‌ها به حرم امام رضا (ع)، رسول جعفریان
19. چه کسی ساعت حرم رضا (ع) را کوک می‌کند؟، زهرا شاهرضائی
20. سروده‌ای درباره امام رضا علیه السلام از شیخ بهائی
21. نامه 300 نماینده و شخصیت فرهنگی به سران قوا برای نجات بافت پیرامون حرم
22. سه نکته درباره‌ی نامه‌ای که حداقل باید ده بیست سال پیش نوشته می‌شد، محسن حسام مظاهری
23. درباره حاج رضا انصاریان
24. قصیدۀ میلی مشهدی در مدح امام هشتم علیه‌السلام، اعظم نوری نیا
25. يا ابالحسن الرضا روحي لك الفدا، حامدرضا معاونیان
26. بهاریۀ قاآنی در مدح امام رضا علیه السلام، رضا بیات
27. انتشار کتاب «آثار الرضویه» در ژاپن
28. آستان قدس رضوی ۳۲ هزار خدمه دارد/ شرایط خادمی حرم امام رضا(ع)
29. منابع خارجی راجع امام رضا علیه السلام
30. در واقعه بمباران آستانه حضرت رضا (ع)، ملک‌الشعرای بهار‎
31. گزارشی درباره دوران نایب تولیتی ولیان
32. تولیت آستان قدس رضوی در دوره پهلوی
33. اسنادی از مکاتبات کتابخانه آستان قدس رضوی
34. سندی درباره پرداختی در آستان قدس رضوی
35. سروده‌ای از منوچهری مشتمل بر ذکری از امام رضا علیه السلام
36. امی ماران: سروده‌ای از شیون فومنی به لهجه گیلکی
37. سروده‌ای از سنائی مشتمل بر ذکری از امام رضا علیه السلام
38. سروده‌ای از عطار نیشابوری مشتمل بر ذکری از امام رضا علیه السلام
39. «امامی که ضامن مطربی شد»:‌ماجرائی معطوف به خاک‌سپاری در حرم امام رضا علیه السلام
40. توسّل به امام جواد علیه السلام:‌ گزارشی از ماجرای توسل در دوره معاصر به نقل از حاج باقر ایروانی
41. ارادت اهل سنت به امام رضا علیه السلام
42. نظرسنجی درباره وضعیت فرهنگی و اجتماعی مشهد
43. پوسترهای دفتر مطالعات فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد درباره وضعیت فرهنگی و اجتماعی این شهر
44. یک تابلو نقاشی درباره واقعه مسجد گوهرشاد
45. مروری بر سیر تاریخیِ شعرِ دینی و به تخصیص شعرِ رضوی، کاظم رستمی
46. پاداش زيارت حضرت علي بن موسي الرضا عليهما السلام
47. مختصری درباره یکی از متولیان حرم امام رضا علیه السلام
48. نگاشته‌ای احساسی درباره فرهنگ زیارت امام رضا علیه السلام در دهه‌های اخیر
49. ما قاله المتکلم المعتزلي الحاکم الجشمي حول الامام علي بن موسی الرضا
50. یک نقاشی از ضریح امام رضا علیه السلام

پنجاه گانه اول از تازه‌ها و پاره‌ها از فرهنگ رضوی را می‌توانید در این لینک مشاهده کنید:
https://b2n.ir/880554

#خاورمیانه_شناسی #اسلام_شناسی #ایران_شناسی

کانال جامعه و فرهنگ | پیمان اسحاقی
https://t.me/peymaneshaghi110

‍ ‍ ‍ 📝بایسته‌ای پژوهشی در آستان قدس رضوی
🔻پرفسور کریستوف ورنر را سالهاست که می‌شناسم. البته تا سال ۱۳۹۶ که ایشان سفری به ایران داشت، افتخار ملاقات این دوست نادیده را نداشتم اما از طریق ایمیل و فضای مجازی تا حدی با هم ارتباط بودیم.
🔻آقای ورنر مؤسس پروژه فوق العاده ارزشمند asnad.org یکی از بانک‌های اطلاعاتی خوب در حوزه اسناد است که در حال حاضر با حمایت دانشگاه بامبرگ دنبال می‌شود.
🔻اما یکی از کارهای پژوهشی درجه یک آقای ورنر تصحیح کتاب «آثار الرضویه من منتخبات الصدیقیه» هست. کتابی مشتمل بر ۱۷۰ وقف‌نامه، فرمان‌، قباله‌ و حکم‌های آستان قدس رضوی که در ذیحجه سال ۱۳۱۷ قمری به دستور میرزا محمدرضا صدیق الدوله متولی باشی آستان قدس و به همت میرزا اسماعیل‌خان همدانی مستوفی معروف به معتمدالسلطان گردآوری گردیده و توسط میرزا عبدالعلی اوکتایی تصحیح و به خط میرزا طاهر طبیب مشهدی خادم کشیک سوم آستانه تحریر و توسط شیخ محمد طهرانی در مشهد با چاپ سنگی منتشر شده است.
🔻به طور کل این کتاب رونوشتی مهم از وقف‌نامه و اسامی رقبات آستان قدس رضوی و برخی اسناد املاک خریداری شده و فرمان‌های پادشاهان درباره موقوفات و احکام شرعی هست.
🔻پرفسور ورنر با همکاری خانم موری کاوا موفق میشه مجموعه سندی یکی از بزرگترین موقوفات دنیا را تصحیح و در سال ۲۰۱۷ در ژاپن توسط انتشارات تویو بانکو چاپ و منتشر کند.
🔻قطعا این کتاب اثری مهم در بررسی تاریخچه آستان قدس رضوی بالاخص بخش موقوفاتش هست. و عجیب آنکه اولا این کتابها سالهای سالها به صورت چاپ سنگی باقی مانده بود و در ثانی با اینکه پرفسور ورنر با تصحیح و انتشار این کتاب کار را بسیار راحت کرده‌اند چرا هنوز بنیاد پژوهشهای آستان قدس و یا به نشر ترجمه فارسی از این کتاب را منتشر ننموده‌اند.
💡 استاد شیخ الحکمایی عزیز در پیامی دو نکته به بنده متذکر شدند اول آنکه خانم موریکاوا همسر پرفسور ورنر نیستند و دو آنکه انتشار کتاب «آثار الرضویه» در برنامه موسسه میراث مکتوب است.
@jalise
Www.jalise.ir