کانال کتاب (yortchi) pdf

*مقامه چیست؟*
"مقامه" در اصطلاح انواع ادبی، نوعی داستان کوتاه مشتمل بر یک واقعه است که عمدتا به قصد سرگرمی شنوندگان و گاه پند و اندرز ، با عباراتی مسجع ومقفی پرداخته شده باشد.در این نوع داستانها، معمولا قهرمانی واحد به صورت ناشناس وارد ماجرا می شود و همین که در پایان ماجرا شناخته می شود ، ناپدید می گردد تا آنکه دوباره در هیاتی دیگر در مقامه بعدی ظاهر می شود .بهترین نمونه مقامه نویسی در ادب فارسی مقامات حمیدی است.مقامه نویسی خاص ادب عرب بود و پس از ورود به ادب فارسی،خیلی زود تغییر شکر داد و صورت خاص خود را یافت‌.
مبتکر مقامه نویسی بدیع الزمان همدانی است که با مقامات اثر ارزنده ای که جایگاه بدیع الزمان را در ادب عرب ممتاز می کند و او را مبتکر واقعی داستان کوتاه نشان می دهد ، شناخته می شود. بدیع الزمان بیشتر این مقامات را در نیشابور انشاء نموده و گفته اند که آنها را برای شاگردان خویش در پایان درس قرائت می کرده است .
در داستانهای او قهرمان مقامات یعنی ابوالفتح اسکندری در لباس مختلفی ظاهر می شود و از مسائل گوناگونی چون ادیبی توانا سخن می گوید و با بیان شیوا و ساحر خود هر لحظه به موفقیتهای خود می افزوده است.
در پیوست زیر کتابهای زیر را بدست خواهید آورد:‌
مقامات بدیع الزمان همدانی
مقامات حریری متن عربی
مقامات حریری ترجمه فارسی

روی سنگ قبر طبرسی وی را از علماء قرن پنجم هجری معرفی کرده اند که اوائل قرن ششم را هم درک کرده و در سطری دیگر وی را متوفی 588 ق می داند!

📚 تفضیل الکلاب علی کثیر ممن لبس الثیاب
✍ محمد ابن مرزبان متوفی 309 ق
مولف کتاب، با ناراحتی از سیئات اخلاقی مردم و در شکایت از اهل زمانه خویش، این اثر را تالیف نموده است و در آن اخلاق نیکوی سگ را بیان نموده است و ستوده است، گویی که به مردم تذکر می دهد تا این اخلاق را در خود ایجاد کنند.

سنگی

نسخه حاضر حاوی پنجاه و یک حکایت لدبی انشاء و تالیف ابوالفضل احمد بن حسین بن یحیی همدانی مشهور به بدیع الزمان از معاریف ادباء قرن چهارم هجری و صاحب رسائل و دیوان شعر که حریری در انشاء مقامات خویش از او پیروی کرده و در دیباجه کتاب او را علامه همدان و سیاق غایات خوانده است . از میان چهارصد مقامه‌ای که ثعالبی در یتیمه الدهر برای این ادیب ایرانی عربی نویس - که وی را سردمدار مقامه نویسی می دانند.

@yortchi_bosjin_pdf

❓دکارت یا بوعلی ❓


استدلال معروف دکارت :
من می اندیشم پس هستم
( دلیل از فعل خود بر وجود خود )

بوعلی سینا در نمط سوم اشارات پس از آنکه برهان معروف انسان معلق در فضا را بیان می کند تحت عنوان وهمٌ و تنبیهٌ می گوید :

ممکن است تو بگویی من ذات خود را بلاواسطه شهود نمی کنم بلکه از راه اثر و فعل او به وجود او پی میبرم .در جواب میگوییم اولا برهان ما دلالت میکرد که انسان قطع نظر از هر فعل و حرکتی خود را می یابد ثانیا هنگامی که فعل و اثری شهود می کنی و می خواهی آن را دلیل بر وجود خود قرار دهی آیا فعل و اثر مطلق را می بینی یا فعل مقید یعنی فعل خود را با اضافه میم ؟؟


@yortchi_bosjin_pdf


در صورت اول نمی توانی نتیجه بگیری پس من هستم زیرا فعل مطلق دلیل بر فاعل مطلق هست نه فاعل شخصی ( من)

و در صورت دوم پس تو قبل از آنکه فعل را شهود کنی و لااقل در حینی که فعل خود را شهود می کنی خود را شهود می کنی پس لااقل در حین اینکه وجود فعل بر تو ثابت هست وجود خود را ثابت و محقق می بینی.


🔺🔺🔺
ریز بینی ابوعلی سینا در اینجا چند قرن قبل از دکارت فقط یکی از دقت های فلسفه اسلامی است...و
🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸?....?🔸🔹🔸🔹🔸


@yortchi_bosjin_pdf

مقاماتِ ابوعليِ قومساني؛ عارف قرن چهارم همدان



نوشتاری از:
دکتر محمّدرضا شفيعي كدكني
اهدا شده به استاد محمّدعلي موحّد

رطلِ گرانم دِه اي مريدِ خرابات
شاديِ شيخي كه خانقاه ندارد...



ابوعلي قومساني (متوفي 378) از اصحاب جعفر خلدي (متوفي 348) و ابوبكر بن طاهر ابهري (متوفي حدود 330) و ابراهيم بن شيبان قرميسني (احتمالاً متوفي 337) و از معاصران ابوالعباسِ قصّاب (متوفي در اواخر قرن چهارم) يكي از عارفان بزرگ ناحية غرب ايران بوده است كه در كتب متداول زندگينامة مشايخ تصوّف، ذكري از او به ميان نيامده است ولي رساله‌اي در مقامات او باقي است كه در اين مقاله به معرفي آن خواهيم پرداخت.
قبل از آن كه به معرفي رسالة مقامات قومساني بپردازيم خطوطِ اصلي زندگينامة او را براساس چند منبع كهن يادآور مي‌شويم.

متن کامل مقاله استاد شفیعی کدکنی در مجلّه سفینه تبریز:

@safinehyetabriz

پاسخ مکتوب دکتر مریم حسینی به پرسش مرکز فرهنگی شهر کتاب


شیخ حسن بلغاری نخجوانی کیست و در چه دوره ای می زیسته است؟

حقیقت اینکه واقعا نمی توانم درباره شیخ حسن بلغاری سخنی بگویم مگر اینکه استناد به کتاب مقامات وی بکنم که نوشته محمد زینی یکی از مریدان وی است و در اینجا می خواهم شیخ حسن بلغاری را از منظر نگاه زینی معرفی کنم.
منابع درباره این شیخ بسیار محدود است و مهم ترین کتابی که به صورتی مشروح به شرح احوال و آثار وی پرداخته کتاب روضات الجنان و جنات الجنان حسین کربلایی است که او خود نسخه ای از کتاب مقامات بلغاری را در دست داشته و فصلی از کتابش را که درباره مزارات عارفان و مشاهیر تبریز است به این شیخ حسن اختصاص داده است.
قدیم ترین کتاب هم که اطلاعاتی درباره وی به دست می دهد جلد دوم مجمل فصیحی خوافی است که البته روایت وی با روایت محمد زینی مقامات نویس وی تفاوتهایی دارد.
کتاب تذکره مهم دیگری که گزارش هایی درباره زندگی وی را دربردارد، رشحات عین الحیات واعظ کاشفی است که اوایل قرن دهم نوشته شده و در مورد عارفان نقشبندیه است و به سبب اقامت شیخ در بخارا و ارادتش به برخی از بزرگان عارفان نقشبندی ذیل احوال عارفانی چون باغستانی و خواجۀ غریب از شیخ حسن بلغاری و اهمیت و ارزش و قدر و منزلتش در میان بزرگان نقشبندیه سخن رفته است.
صلاح‌الدین حسن نخجوانی مشهور به بلغاری( ۶۹۸-۶۰۵)، از مشایخ صوفیه در قرن هفتم هجری قمری است. در نخجوان زاده شد. در بسیاری از شهرهای ایران و سایر سرزمینها زیست و در تبریز درگذشت. یازده ساله بود که به خوی رفت و در آنجا علم آموخت. در بیست و سه سالگی به اسارت مغولان درآمد و هفت سال از زندگی خود را میان آنان سپری کرد. او در شهرهای مختلف مانند اُروس، بلغار، کرمان، بخارا و تبریز اقامت داشت. پدر او، خواجه عمر برنج‌فروش، از مشاهیر ثروتمند نخجوان بود. حسن بلغاری به‌دلیل اقامت طولانی در بلغار، به بلغاری مشهور شد. حسن بلغاری نبیره شیخ عارف سلمان است که مقبره او در قرن هفتم در درگزین همدان بوده و هم اکنون احتمالا همان بنایی است که امامزاده هود یا امامزاده اظهر نامیده می شود که بنای آن مربوط به دوره ایلخانی است.
بنابر روایت محمد زینی، مقامات نویس، او از کودکی تجربه هایی روحانی داشته و رؤیاهایی مشاهده می کرده و در سی سالگی به وادی عرفان و معرفت گام نهاده است.
تجربه های عرفانی شیخ فراوان است. از شستن دل وی در صحرا توسط فرشتگان تا دیدارهای مکرر با پیامبر و دیدار با حضرت علی و ابوبکر و نوح و خضر و قارون و .... در ضمن حکایتی ماجرای دیدار شیخ در کودکی با عارفی به نام «پیر سفید» و چگونگی تبرک وی می آید. این حکایت یادآور دیدار عطار با مولانای نوجوان در نیشابور است. شیخ در جوانی به اسیری مغولان درمی آید اما به یاری هوش و ذکاوتش می تواند کم کم آنها را در خدمت خود گیرد و به بازرگانی بپردازد.
حکایتهایی در مقامات آمده که با استناد به آنها می توان شیخ حسن بلغاری را شیخ بازرگان نیز نامید. ظاهرا به نظر می رسد روی آوردن وی به عالم معرفت پس از حضور بر سر مزار شیخ حسین پروانان بوده است. در آن مکان بر وی حالات عجیبی می گذرد که می توان از آن تعبیر به معراج روح کرد. روح وی در این سفر از آسمانها درمی گذرد و به سدرة المنتهی می رسد. در آنجا با ساکنان آسمانها دیدار می کند. حوران را می بیند و آواز ملائکه را می شنود. ظاهرا شیخ درمحافظت انجام اعمال شرعی سختگیر بوده است.
شیخ حسن بلغاری دارای فراست بوده و وقایعی را پیشگویی می کرده است. در حکایتی ماجرای استجابت دعای شیخ برای باران نقل می شود.


t.me/Safinehyetabriz

پاسخ مکتوب دکتر مریم حسینی به پرسش مرکز فرهنگی شهر کتاب

آیا شمس تبریزی را پیر طریقت حسن بلغاری می دانید؟

خوب می دانید که تاکنون بحث درازدامنی درباره اینکه شمس تبریزی پیر شیخ حسن بلغاری بوده است یا نه وجود داشته است. نخستین بار فصیح خوافی نویسنده کتاب مجمل فصیحی به این نکته اشاره می کند. وی اتفاقا همان کسی است که خاکجای شمس الدین محمد تبریزی را شهر خوی می داند و خبر از درگذشت وی در این شهر می دهد.
به نظر می رسد منبع فصیحی برای درج این خبر همین کتاب مقامات بوده که وی در دست داشته است. وی در مورد پایان کار شیخ می نویسد که «سی سال در بلغار بود و از آنجا گریخته به بخارا آمد و از آنجا به تبریز رفت و خرقه از دست شیخ الکامل المکمل الواصل شیخ شمس الدین التبریزی که به خوی مدفون است و مولانای روم تخلص اشعار خود به نام او کرده پوشید».
همین گزارش به همراه اطلاعاتی که کربلایی در روضات الجنان از کتاب مقامات شیخ حسن بلغاری می دهد موجب شد تا توجه پژوهشگرانی چون محمدعلی موحد به مرید بودن حسن بلغاری در پیشگاه شمس تبریز جلب شود و نخستین بار در سال ۱۳۵۶ محمدعلی موحد در مجله سخن در مقاله «شمس تبریزی و شیخ حسن بلغاری» به پیر و مریدی این دو اذعان کرد. همین مقاله بعدا در مجموعه مقالات استاد با عنوان باغ سبز منتشر شد.
پس از محمدعلی موحد، صمد موحد برادر بزرگوار ایشان در کتاب سیری در تصوف آذربایجان به شکلی مشبع به همین مسأله پرداختند و با دلایلی مقنع ثابت کردند که این رابطه میان ایشان وجود داشته است. صمد موحد به نسخه خطی کتاب دسترسی داشته و برخی مطالبی را که محمدعلی موحد نیافته و یا درج نکرده بود در اینجا به آن افزوده است.

درضمن تصحیح کتاب و با مطالعه دقیقی که بر روی نسخه کتاب مقامات داشتم به نظرم می رسد که دلایلی برای تأیید نظر استادان بزرگوار وجود دارد و می توان با صحه گذاشتن بر نظر ایشان و افزودن دلایلی دیگر این پیشنهاد را پذیرفت.
هرچند نویسنده مقامات نام وی را شمس الدین محمد رازی ذکر می کند ولی دیگر قرائن از شباهت بسیار میان این دو چهره (شمس تبریزی و شمس الدین رازی) حکایت می کند. البته واقعا نمی دانیم که چرا شمس در اینجا رازی نامیده شده ولی باید بگوییم تذکره ها خبر از فردی با نام شمس الدین رازی هم نداده اند. در صورت تأیید این مطلب مسأله خرقه پوشاندن شمس الدین تبریزی بر مریدان اهمیت می یابد و برگی تازه از شرح احوالات وی آشکار می شود.

t.me/Safinehyetabriz

مقاماتِ ابوعليِ قومساني؛ عارف گمنام سده چهارم هجری



نوشتاری از:

دکتر محمّدرضا شفيعي كدكني
اهدا شده به استاد محمّدعلي موحّد


رطلِ گرانم دِه اي مريدِ خرابات
شاديِ شيخي كه خانقاه ندارد...



ابوعلي قومساني (متوفي 378) از اصحاب جعفر خلدي (متوفي 348) و ابوبكر بن طاهر ابهري (متوفي حدود 330) و ابراهيم بن شيبان قرميسني (احتمالاً متوفي 337) و از معاصران ابوالعباسِ قصّاب (متوفي در اواخر قرن چهارم) يكي از عارفان بزرگ ناحية غرب ايران بوده است كه در كتب متداول زندگينامة مشايخ تصوّف، ذكري از او به ميان نيامده است ولي رساله‌اي در مقامات او باقي است كه در اين مقاله به معرفي آن خواهيم پرداخت.
قبل از آن كه به معرفي رسالة مقامات قومساني بپردازيم خطوطِ اصلي زندگينامة او را براساس چند منبع كهن يادآور مي‌شويم.

متن کامل مقاله استاد شفیعی در مجلّه سفینه تبریز:

@safinehyetabriz

کتاب «گزیده مقامات حریری» تألیف دکتر «عبداللّه رادمرد» ، «دکتر مجتبی مجرّد» و «زهرا غزالی‌ پور» را انتشارات سمت چاپ و منتشر کرده است.

کتاب گزیده‌ای از کتاب «مقامات الادبیه» از «ابومحمد قاسم بن علی بن محمـد بـن عثمـان الحریـري البصري» است. در این کتاب مقدمه و هفت مقامـه را کـه بـر اسـاس اصـول و قوانین گزیده نویسی نشانه اي از کلیت مقامات حریري هستند، ذکر و ترجمه شده است.

این گزیده می تواند به عنوان نمونه و الگویی در نـوع خـوانش مقامـات حریـري قلمـداد شـود و بـراي تحقیقات دانشجویی در حوزه مقامات پژوهی نقطه شروع و اتکا به شمار آید.از جمله ویژگی های این کتاب که آن را از سـایر ترجمه هاي مقامات حریري متمایز می کند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

این ترجمه گزیده برخلاف سایر ترجمه هاي مقامات حریري، در عین روان بودن، گویاي معانی دقیـق لغات و ترکیبات عربی مقامات نیز هست.

در این گزیده ضمن توجه به ترجمه کهن مقامات و نیز ترجمه آقاي گلشاهی ، تلاش شده است نقـاط نادیـده گرفته شده این دو ترجمه نیز پوشش داده شود.

مقدمه مقامات به همراه هشت مقامه منتخب به صـورت کامـل آورده شـده اسـت، تـا خواننـدگان و خصوصاً دانشجویان بتوانند با همه ابعاد به کارگیري سخن و ویژگی هاي سبکی و ادبی به کار رفته در مقامات آشنا شوند و قضاوتی علمی و منصفانه در این باب داشته باشند.

در انتخاب مقامات از حیث محتوایی بدین مسئله توجه شده است که علاوه بر فواید و نکات آموزشی، اخلاقی، تربیتی و اجتماعی، بازتابی از سیماي فرهنگی و اجتماعی عصر نگارش مقامات نیز در آن گنجانده شود.

توجه به ساختار مقامات همواره مد نظر بوده و تلاش شده تا نمونه هایی از مقامه هاي مختصر و مفصل حریري در این گزیده عرضه شود، ضمن اینکه برقراري تناسب میان حجم گزیده با کلیت مقامات از نظر دور نبوده، و توجه به جامعیت گزیده همواره دغدغه مترجمان بوده است.

همچنین کلمات مشکل عربی مقامه ها در قسمت یادداشت ها معنی و شرح شده است. در این یادداشت ها مباحث لغوي، صرف و نحوي، ادبی و تمثیلی به گونه اي مورد بررسی قرار گرفته که سبب تقویت و پرورش روحیه پژوهشگري و متن شناسی دانشـجویان شـود و چگـونگی اسـتفاده از فرهنگ هاي معتبر عربی را به آنها آموزش دهد.

این کتاب را انتشارات سمت در 195 صفحه و با قیمت 6500 تومان چاپ کرده و به بازار کتاب فرستاده است.

ممنون
در خود سیبویه اختلاف است. این که فرمودید معروف است. یکی از دوستان چندی پیش صوتی در این مورد گذاشتند. اگر دوباره بگذارند ممنون میشم. در مورد سیبویه و امثال ذالک

«ابو محفوظ معروف بن فیروز» مشهور به «معروف کَرخی» از شخصیت‌های سرشناسی است که نکات مبهمی نیز درباره او وجود دارد. نام پدرش را «فیروز»، «فیروزان» و «علی» ذکر کرده‌اند. بنابر گزارش مشهور مورّخان و شرح حال‌نگاران، والدین او مسیحی بوده‌اند. از سال ولادت او گزارشی در دست نیست. ولی از آن‌جایی که وی شاگرد فرقد سبخی (وفات: 131ق) و داود طایی (وفات: 165ق) بود و نیز گزارش‌‌هایی که ناظر به اسلام او به دست امام رضا(ع) است، در این صورت تولد وی می‌باید نیمه اوّل قرن دوّم هجری باشد.
«معروف» در محله کرخ بغداد متولد شد؛ از این‌رو به لقب «کرخی» شناخته می‌شود.
شخصیت معروف کرخی در عرفان
معروف کرخی از عارفان طبقه اوّل بود. گفته می‌شود که وی آغازگر مکتب تصوّف بغداد بود و نقش مهمی در انتقال تصوّف از زهد به عرفان داشت. برخی نیز معتقدند وی اولین فردی بود که تعریف از تصوّف را ارائه کرد؛ او تصوّف را «گرفتن حقایق و گفتن دقایق و نومیدی از دست خلایق» می‌داند. این تعریف مورد توجه عارفان پس از وی و مستشرقانی گردید که به مطالعه و شناخت جریان عرفان و تصوّف پرداختند.
فرقه‌ «معروفیه» - با تمام شعبه‌هایش - به معروف کرخی منتهی می‌شود و آنان از این طریق، نسبت خود را به امام رضا(ع) و امام علی(ع) می‌رسانند. فرقه «ذهبیه» نیز سلسله خود را به معروف کرخی و به واسطه وی به معصومان(ع) می‌رساند؛ از این‌رو مجموعه سلسله‌های منتهی به معروف کرخی به «السلاسل» مشهور شده است.
شاگرد معروف کرخی
سَرّی سَقَطی، یکی از صوفیان مشهور، شاگرد معروف کرخی بوده است.
تغییر دین
برخی منابع تاریخی تصریح دارند که معروف کرخی توسط امام رضا(ع) مسلمان شده است، بنابر این گزارش‌ها، وی در جریان فرار از استادش که سعی در آموزش عقاید مسیحی به وی را داشت، به دست امام رضا(ع) مسلمان شد و در بازگشت به خانه، والدین او نیز بلافاصله تغییر دین می‌دهند:
ابن شهرآشوب به نقل از شهرزوری مؤلف مناقب الأبرار چنین نقل می‌کند:
معروف کرخی از دوستان امام رضا(ع) بود. پدر و مادر او مسیحی بودند و او را در کودکی به معلمی سپردند. آموزگارش به او می‌گفت که بگو خدا سومی از سه نفر است(ثالث ثلاثة)! و او پاسخ می‌داد: نه! او یکتا است! سپس معلمش به شدت او را مورد ضرب و شتم قرار می‌داد و او پا به فرار گذاشت و به سمت امام رضا(ع) روانه شد و توسط حضرتشان اسلام آورد. سپس به خانه‌اش برگشت و در را کوبید. پدرش پرسید: پشت در کیست؟ معروف پاسخ داد که من پشت درم. پدرش گفت: اکنون چه دینی داری؟ و پاسخ شنید: دین حنیفی و پدرش نیز به برکت امام رضا(ع) مسلمان شد. معروف می‌گوید: مدتی بعد هر دلبستگی که داشتم رها کردم و خدمت مولایم علی بن موسی الرضا(ع) را بر همه چیز ترجیح دادم.
تغییر دین معروف کرخی و وقایع مربوط به آن و احوالات و مناقب وی پس از آن، نقطه اتکای نظریه‌ای است که وی را حلقه اتصال میان تصوف و تشیع می‌داند. این منابع معتقدند سلسله‌های خرقه تصوف که شکل گرفت همگی از طریق معروف کرخی به امام رضا(ع) اتصال می‌یابند.
معروف کرخی در منابع رجالی
منابع رجالی کهن شیعه، نامی از معروف به عنوان یکی از یاران و راویان امام رضا(ع) نیاورده‌اند.
اما برخی از دیگر منابع شیعی به نام و گزارش زندگی او و نیز ارتباطش با امام رضا(ع) و دربانی خانه حضرتشان توسط او پرداخته‌اند.
شیخ بهایی روایتی را به واسطه معروف کرخی از امام جعفر(ع) نقل کرده‌ است و با توجه به این‌که او نمی‌توانسته به صورت مستقیم از حضرتشان نقل کند، احتمال داده شده است که امام دیگری مراد بوده است، زیرا هیچ منبع قابل استنادی، کرخی را از اصحاب امام صادق(ع) به شمار نیاورده است.
سال وفات و محل دفن معروف کرخی
بنابر مشهور، معروف کرخی در سال 200ق درگذشته است. برخی دلیل مرگ وی را شکسته شدن دنده‎هایش در پی ازدحام جمعیت در ورودی خانه امام هشتم شیعیان دانسته‌اند. وی در کرخ بغداد دفن شده است. صوفیه معتقدند آرامگاهش برآورنده حاجات است و به «تریاق مجرّب» شهرت دارد.
در پایان باید گفت؛ ارتباط معروف کرخی با امام رضا(ع) و مسلمان‌شدن او توسط حضرتشان اگرچه از سده‌های قبل به نوعی شهرت تاریخی رسیده، و از طرف نویسندگان زیادی نقل شده است، اما با این وجود مورد این نقد قرار گرفته است که گزارشی از حضور معروف در «مدینه» و یا «مرو» وجود نداشته، و نیز نقلی نمی‌بینیم که ناظر به حضور امام رضا(ع) در شهر «بغداد» بوده، و از آن بالاتر به داشتن خانه‌ای در آن شهر از آن حضرت اشاره کند که دربانی برای آن لازم داشته باشد، پس این ملاقات در چه مکانی رخ داده است؟ از این‌رو برخی در وجود چنین ارتباطی تردید می‌کنند.

سنگی

نسخه حاضر حاوی پنجاه و یک حکایت لدبی انشاء و تالیف ابوالفضل احمد بن حسین بن یحیی همدانی مشهور به بدیع الزمان از معاریف ادباء قرن چهارم هجری و صاحب رسائل و دیوان شعر که حریری در انشاء مقامات خویش از او پیروی کرده و در دیباجه کتاب او را علامه همدان و سیاق غایات خوانده است . از میان چهارصد مقامه‌ای که ثعالبی در یتیمه الدهر برای این ادیب ایرانی عربی نویس - که وی را سردمدار مقامه نویسی می دانند.