?
?شرح دعای عرفه
ملا محمدعلی فاضل خراسانی از اعلام قرن 14 ه.ق

#معرفی_کتاب
#دعای_عرفه

@AlBasatin

ادامه از 👆🏼

🔍 دعای عرفه: دعایی از «جعفر ابن محمد الصادق» در سده‌ی دوم هجری، نه از «حسین ابن علی» در سده‌ی یکم هجری

✨ روش‌شناسی: روش تحلیل درونی و بیرونی متون تاریخی

📌 معرفی مقاله‌ی «دفاع از اصالت ادعیه‌ی اهل بیت: مطالعه‌ی موردی دعای عرفه» نوشته‌ی حامد خانی (فرهنگ مهروش)

بخش ۲ از ۲


🔻 اما حامد خانی (فرهنگ مهروش) با شمّ علمی و با استفاده از روشی روزآمد، درباره‌ی انتساب دعا به حسین ابن علی تردید می‌کند و نشان می‌دهد که اشتباهی تاریخی در میان است. پژوهشی که او با استفاده از روش تحلیل درونی و بیرونی متنِ این دعا منتشر کرد بسیاری از باورهای پیشین درباره‌ی این دعای پراهمیت را دگرگون ساخت. این پژوهش نمونه‌ای قابل‌توجّه از کاربرد روش‌های متن‌پژوهانه برای بررسی اصالت و تاریخ‌گذاری متون روایی و دعایی است. البته این روش در حوزه‌های بایبل‌پژوهی و قرآن‌پژوهی در مطالعات غربیان مسبوق به سابقه است، اما کاربست آن در متون روایی و دعایی اسلامی جریانی نوپدید است.

🔻 چکیده‌ی یافته‌های فرهنگ مهروش عبارتند از:

🔅 ۱. معنای واژه‌ی «عرفه» در عنوان این دعا —برخلاف نظرهایی که آن را هم‌ریشه با «معرفت» و به معنای «شناخت» می‌دانند‌— به معنای «اعتراف» است. در واقع "در تقویم آیینیِ کهن فرهنگ اسلامی روز عرفه «روز اعتراف» بوده" است.

🔅 ۲. بخش پایانیِ دعا یا «ذیل دعای عرفه» ساختار و سبکی کاملاً مستقل و متفاوت با بدنه‌ی اصلی دعا دارد و تناسبی با سبک متون سده‌های یکم و دوم هجری ندارد، بلکه مشابه متون صوفیانه‌ی سده‌های متأخرتر است.

🔅 ۳. غیر از «ذیل دعای عرفه» که جزئی از دعا نبوده است، در متن اصلی دعا نیز سه بخش مجزا قابل شناسایی است که هریک می‌توانند یک دعای مستقل محسوب شوند. یعنی امکان دارد که دعای عرفه ترکیبی از چند دعای مستقل بوده باشد.

🔅 ۴. گوینده یا تنظیم‌کننده‌ی دعای عرفه نمی‌تواند امام سوم شیعیان، حسین ابن علی، در سده‌ی یکم هجری باشد.

🔅۵. راویانِ متأخرِ این دعا، کُنیِه‌ی امام سوم شیعیان، یعنی «اباعبدالله»، را با کُنیِه‌ی امام ششم شیعیان اشتباه کرده‌اند. در متون روایی، هم حسین ابن علی و هم جعفر ابن محمد مُکنّیٰ به «اباعبدالله» بوده‌اند.

🔅 ۶. راویانی که برای این دعا ذکر شده‌اند، یعنی بِشْر و بَشیر، دو برادر از فرزندان «غالب اسدی»، که معاصر «اباعبداللّه الحسین» بوده‌اند، از لحاظ تاریخی نمی‌توانسته‌اند که این دعا را از حسین ابن علی شنیده باشند و نقل کرده باشند.

🔅 ۷. راویان دعا به احتمال زیاد، دو برادر با نام‌های عبداللّه و اسحاق، فرزندان «غالب اسدیِ» دیگری در تاریخ بوده‌اند که از قضا از نسل همان بِشْر و بشیر هستند. نام‌‌های ایشان با نام پدرانشان خَلط شده است. این دو برادر از شاگردان، راویان، و کاتبان برجسته‌ی جعفر ابن محمد الصادق بوده‌اند.‌

🔅 ۸. بررسی تاریخی واژگان دعا نشان می‌دهد که این دعا نمی‌توانسته است که در سده‌ی یکم یا در سده‌ی سوم هجری صادر شده باشد. زیرا واژه‌های به‌کار رفته در دعا نشان می‌دهند که دعا در محیطی چندزبانه صادر شده است در حالی که حجاز در نیمه‌ی سده‌ی یکم هجری هنوز دربردارنده‌ی تازه‌مسلمانان با زبان‌های گوناگون نبوده است؛ همچنین، متن دعا با متون سده‌ی یکم هجری مشابهت ندارد. از سوی دیگر واژه‌هایی در دعا به‌کار رفته‌اند که در سده‌ی سوم معنای آن‌ها تغییر کرده بوده است، و دعا نمی‌توانسته در سده‌ی سوم نیز صادر شده باشد. یعنی دعا در سده‌ی دوم هجری نگاشته شده است.

🔅 ۹. گوینده دعای عرفه به احتمال زیاد، جعفر ابن محمد در سده‌ی دوم هجری است. این دعا از ابتدا برای ترویج اجتماعِ مردم در روز عرفه تنظیم شده است و کاتبان امام ششم، یعنی عبداللّه و اسحاق، از قبل برای نگارش آن آمادگی داشته‌اند.

🔻 این پژوهش بر صحّتِ بسیاری از تحلیل‌هایی که بر پایه‌ی انتساب این دعا به امام سوم شیعیان بنا شده‌اند تأثیر خواهد گذاشت. همچنین، نقدی بر توجیهات بعضی از عالمان مسلمان با گرایش‌های نوصدرایی خواهد بود که کوشیده بودند صدورِ ذیل دعا را «از لسانِ غیرمعصوم!» ناممکن بدانند. کاربست این روش در بررسی متن قرآن نیز می‌تواند نتایج جالب توجهی به دنبال داشته باشد.


📗 بخش‌هایی از مطالب این یادداشت برگرفته از متن مقاله است. برای دسترسی به مقاله بنگرید به:
خانی، حامد (فرهنگ مهروش). "دفاع از اصالت ادعیه‌ی اهل بیت: مطالعه‌ی موردی دعای عرفه." دوفصلنامه حدیث‌پژوهی ۱۰ (۱۳۹۲): ۵۷−۹۴.

📗 برای دسترسی به پژوهش‌های حامد خانی (فرهنگ مهروش) به شبکه‌ی تلگرامی ایشان رجوع کنید:
@FarhangeRvesh


#دین‌پژوهی #حدیث‌پژوهی #دعای_عرفه #حامد_خانی #فرهنگ_مهروش
#Religious_Studies #Hadith_Studies #Arafah_Prayer #Hamed_Khani #Farhang_Mehrvash

🖋 زهیر میرکریمی
@anqanotes


https://t.me/anqanest/24

نسخه دستنویس ارزشمند دعاء روز عرفه به خط مرحوم شیخ احمد اَحسائی أع


#دستنویس
#دعای_عرفه

🔽🔽

🎙دعای روز عرفه

حاج مهدی سماواتی

#دعای_عرفه
#صوتی

تحریف به زیادت در ذیل دعای عرفه

در قسمت آخر این دعای شریف بعد از ذکر و تکرار: یا رب، یا رب.. یک سلسله کلماتی ممتد و طولانی به اصل سیاق کلام دعا اضافه شده، و از این جمله آغاز میشود «إلهي انا الفقیر فی غنای...»تا پایان آنچه در مفاتیح الجنان آمده است.

این موضوع قابل توجه است از اینکه این اضافات از بیانات امام عليه السلام باشد اعتبار آن ضعیف است و به دلائلی که در این مختصر از اقوال بزرگان ذکر می شود.

جهت سندی:
۱-شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان در پایان اصل دعای روز عرفه امام حسین علیه السلام چنین آورده است:
امام عليه السلام پس از تکرار بسیار از ذکر یا رب، کسانی که در اطراف آن حضرت بودند و همه به دعای آن بزرگوار متوجه بودند و آمین می گفتند و صداهای آنان به گریستن بلند بود تا غروب کرد آفتاب و به جانب مشعرالحرام روانه شدند.

👈🏻اکنون از این بیان که مرحوم شیخ در پایان اصل این دعا آورده معلوم می شود که پایان این دعا تا همین ذکر یا رب در همان غروب روز عرفه بوده و کاروان بعد از خواندن اصل دعا هنگام غروب به سوی مشعرالحرام رهسپار شدند. و دیگر مجالی برای خواندن این سلسله ممتد از اضافات نبوده است.
اما مرحوم شیخ گویا علت اینکه این اضافات را در پیرو این دعا آورده چنین یادآور شده که تنها استناد به کتاب شریف اقبال کرده است که آنهم از قول علامه مجلسی رد شده است، و چنین می فرماید که در نسخه اصلی کتاب اقبال چنین اضافاتی نیامده و در چاپهای بعد این اضافات پیوست داده شده.

۲-علامه مجلسی نیز می فرماید: در «بلد الأمين» از کفعمی و ابن طاوس (در مصباح الزائر) این دعای شریف را نقل کرده اند و لكن قسمتی که از جمله: إلهي أنا الفقير في غنای تا پایان اضافات ذکر کرده اند در بعضی از نسخه های قدیمی اقبال یافت نشده است و عبارات آن موافق بیان معصومین علیهم السلام نیست، و همچنین این عبارات بر وفق مذاق صوفیه است که بعضی از مشایخ آنها بر این دعا اضافه کرده اند و با دخالت آنرا به اصل دعا ملحق نموده اند.
بنابراین معلوم گردید نه اینکه (سید ابن طاوس) این اضافات را خود در کتاب خود آورده، بلکه بعد که بعضی نسخ آن تجدید چاپ شده افرادی با نظر خصوصی و بدون مسئولیت که رعایت اصول اخلاقی و وجدانی نداشته اند این اضافات را به اصل دعا پیوست داده اند.1️⃣

۳-جلال الدین همایی(تصوف پژوه و مفسر مثنوی)در کتاب مولوی نامه خود در پاورقی می نویسد:
«تمام اين فقرات را عينا و بى‏ كم ‏و زياد در نسخه قديم كتاب «الحكم العطائية» ديده ‏ام شامل دعوات و مقامات عرفانى «ابن عطاء الله اسكندرانى شاذلى» تاج الدين ابو الفضل احمد بن محمد صوفى عارف معروف سده هفتم هجرى كه وفات او را در ۷۰۹ ه. ق نوشته ‏اند؛»2️⃣

👈🏻نکته:با مراجعه به نسخ خطی کتابخانه آستان قدس رضوی مشخص شده که نسخه ای که به تاریخ ۹۵۷ ه ق نوشته شده این ذیل را ندارد
آقای جواد قیومی اصفهانی نیز در مقدمه کتاب اقبال می نویسد:نسخه فوق اقدم نسخ موجود است.3️⃣

۴-آیت الله شبیری زنجانی می فرمایند:«ذیل متن دعای شریف برگرفته از عبارات ابن عطا الله اسکندرانی از اکابر صوفیه در کتاب «الحكم العطائية» است.4⃣

۵-آقای محمد حسین طهرانی نیز با قبول این که این فقرات مورد بحث متعلق به مناجات تاج الدین ابن عطاء الله اسکندرانی(سنی مالکی) است، عبارات وی را نشانه توحید محض نویسنده می داند5⃣

حال سوال از ایشان این است که چگونه می شود فردی به توحید محض دست پیدا کند ولی ولایت مولای متقیان علیه السلام،عدالت خدا و.. را قبول نداشته باشد در نتیجه باید به این توحید شک کرد!

جهت متنی:
قسمت «إلهي تَرَدُّدي في الآثارِ يُوجِبُ بُعدَ المَزارِ» وبعد آن دارای اضطراب و دوگانگی در متن است بدین صورت که:
در ابتداء می گوید:«خدای من تامل و رفت وآمد من در آثار الله موجب بعد و دوری من از تو می شود»
و در انتهاء می گوید:«خدایا تو امر کردی مراجعه به آثار و آیات را»
بنابراین خداوند امر کرده به آنچه که موجب بعد و دوری از خودش می شود و این امر معقول نیست چون معقول نیست که خدا امر کند به کاری که باعث دوری عبد از او شود و این بعد و دوری با روایاتی که دلالت بر انحصار معرفت الله در آثار و آن آیات(آل عمران:۱۹۰) و روایاتی که خلق را ترغیب به تفکر در آیات می کند معارضه دارد.

📚منابع:
1️⃣بحارالانوار ج۹۵ ص۲۲۷-۲۲۸/محمد باقر مجلسی/ناشر:دار احیاءِ التراث العربی/بیروت
2️⃣مولوی نامه مقدمه ج۲ص۱۸/جلال الدین همایی/ناشر:نشر هما/تهران
3️⃣الاقبال بالاعمال ج۱ ص۲۱/علی بن موسی بن طاووس/مصحح:جواد قیومی اصفهانی/مرکز النشر التابع لمکتب الاعلام الاسلامی/قم۱۳۷۶
4⃣جرعه ای از دریا ج۳ ۲۵۶/سید موسی شبیری زنجانی/ناشر:موسسه کتاب شناسی شیعه
5⃣الله شناسی ج۱ ص۲۵۳/محمد حسین طهرانی/ناشر:علامه طباطبایی/مشهد
#امام_حسین_علیه_السلام
#دعای_عرفه
#توحید_اهل_بیت_علیهم_السلام
#عرفان_تصوف
#محمد_حسین_طهرانی
#تزویر_در_عرفان
@sonnat_voice

🗓مراسم روز 16 شهریور ماه سال 1401 :

#هیئت_علم_القرآن_جعفری
#امام_حسین_علیه_السلام
#شرح_زیارت_عاشورا
#زیارت_عاشورا

📚موضوع سخنرانی :
وَ أَنْ يرْزُقَنِي طَلَبَ ثَارِي مَعَ إِمَامٍ هُدًي ظَاهِرٍنَاطِقٍ بِالحَقّ مِنکُم
#روزی
#شکر_نعمت از #عوامل_زیاد_شدن_روزی
#حمد
#کفران_نعمت از #عوامل_کم_شدن_روزی

🆔@dr_eftekharzadeh

نياز موفق
دعای کمیل و دعای عرفه و مناجات خمسه عشر

با دو مقدمه:
جناب حاج سید هبة‌اللّه جذبی «ثابتعلی»
جناب حاج محّمدجواد آموزگار «ظفرعلی»

ترجمه نثر و نظم: نصرت‌اللّه اربابی
به كوشش: اكرم شفائی
#دعای_عرفه
التماس دعا
⬇️⬇️

#زنده_از_حرم

⏰هم‌اکنون تمام صحن‌ها و ورودی‌های حرم مطهر رضوی
ویژه برگزاری مراسم #دعای_عرفه
مفروش شده است

#جای_شما_خالیست 🌹

حال و هوای دعای عرفه حرم مطهر امام رضا(ع) در 👇👇👇

🆔 T.me/joinchat/BfsvDzwA9TSOHaKfU1a01A

🔰کانال حرم مطهر امام رضا علیه السلام 👆👆👆👆

📚
🔴شرح دعای عرفه
ملا محمدعلی فاضل خراسانی از اعلام قرن 14 ه.ق

#معرفی_کتاب
#دعای_عرفه

@AlBasatin

📘شرح دعای عرفه

📝ملا محمدعلی فاضل خراسانی از اعلام قرن 14 ه.ق

#دعای_عرفه

@ketabemobin114