?معرفی کتاب
?زندگینامه محمد (ص)
?The Biography of Muhammad: Nature and authenticity, by Gregor Schoeler, Routledge
?زندگینامه محمد: طبیعت و اصالت، نوشته گرگور شولر، راتلج
زندگی پیامبر اسلام از اهمیت پژوهشی خاصی برخوردار بوده است. زندگینامههای شخصیتهای تاریخی بایستی بر آثار مادی یا منابع به جای مانده از گذشته اعتماد کنند. هیچ اثر مادی دارای ویژگیهای اسلامی مختص این دوره به جای نمانده و تمامی آثار و منابع مربوط به دو قرن پس از وفات پیامبر هستند. نظریههای مختلفی دربارهای اصالت و صحت این آثار وجود دارد که مؤلف ایدهی متفاوتی را اتخاذ نموده بر این باور است که میتوان بر پایهی منابع موجود گزارشهایی که به اشخاص نزدیک به پیامبر باز میگردد را بازسازی نمود. این ایده در کتاب حاضر که ترجمهی انگلیسی اثر است منعکس شده که سه فصل را در بر می گیرد: مقدمه که عمدتاً دادههایی است در ارتباط با اطمینانپذیری سنت، فصل نخست ناقلان مدینه، فصل دوم: متن در روند انتقال: نخستین وحی به پیامبر و فصل آخر به مسئلهی اصالت: سنت افترا علیه عایشه میپردازد.
?مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان های اروپایی (وابسته به آل البیت)
@Islamicstudies
http://clisel.com/the-biography-of-muhammad/
استنطاق قرآن
حسین صفره
مجید معارف
منصور پهلوان
چکیده: استنطاق قرآن یعنی طرح پرسش در پیشگاه قرآن و طلب نطق و پاسخ از آن. این تعبیر، نخستین بار از سوی امام علی(ع) مطرح گردیده است. عالمان دینی آن را بر تفسیر قرآن به قرآن، تأویل، تفسیر موضوعی و استنباط از قرآن اطلاق کرده¬اند که هر یک، بعدی از ابعاد استنطاق را در بر می¬گیرد. استنطاق قرآن، دارای مبانی محکم و روشنی مانند جامعیت قرآن، جاودانگی قرآن و نظام¬مندی قرآن است؛ اما از جهت این که پرسش¬ها در چه حوزه ای می¬تواند باشد و هم از این جهت که استنطاق قرآن، از عهده¬ی چه کسی بر می¬آید، میان دانشمندان اختلاف نظر وجود دارد. با تأمل در سخن هر گروه، معلوم می¬شود که اختلاف موجود، ناشی از تفاوت نگاه است. ظرفیت گسترده¬ی قرآن کریم، این امکان را به وجود آورده است که هم گستره ی طرح سؤال در برابر قرآن بسیار وسیع باشد و هم غیر معصوم (ع)، بتواند با کسب شایستگی لازم، از عهده ی مراتبی از استنطاق قرآن برآید.
کلمه های کلیدی: قرآن•تفسیر موضوعی•سؤال•نطق•استنطاق
لینک دانلود:
http://www.ensani.ir/fa/content/244963/default.aspx
???
? مقاله:
? بررسی روایات ترتیب چینش آیات در سورههای قرآن کریم
Analysis of traditions on the arrangement of the verses in the chapters of the Holy Qoran
? چکیده مقاله:
موضوع توقیفیت ترتیب چینش آیات در سورههای قرآن کریم همواره مورد بحث و بررسی علمای علوم قرآنی بوده و در طول تاریخ موافقان و مخالفانی داشته است. در این بحث که در مصادر تاریخی، روایی و گاه کلامی ریشه دارد، نقش روایات از جایگاه ویژهای برخوردار است و بررسی مستقل این روایات میتواند برای روشن شدن ابعاد مختلف این موضوع اثر شایان توجهی داشته باشد. پس در این نوشتار بدون در نظر گرفتن سایر ادلۀ مطرح میان مدعیان توقیفیت و منکران آن، تنها به گردآوری و ارزیابی سندی و دلالی روایات مربوط به کیفیت ترتیب چینش آیات قرآن در دورۀ پیامبر اکرم (ص) پرداختهایم و علاوه بر آن روایات مربوط به چینش مصحف حضرت علی (ع) و موضع آن حضرت نیز بررسی و ارزیابی میشود و در نهایت این نتیجه حاصل شده است که از منظر روایات، ترتیب اصیل آیات قرآن همان ترتیب نزولی بوده و جابهجاییهای صورتگرفته در ترتیب برخی از آیات، به فعل پیامبر (ص) مستند نیست.
? نویسندگان: سید محمود طیب حسینی، حامد شریفی نسب
واژههای کلیدی
پیامبر (ص)، ترتیب نزول، توقیفیت چینش آیات، حضرت علی (ع)، روایات تغییر ترتیب آیات.
فصلنامۀ علمی تخصصی پژوهشنامۀ تفسیر قرآن (ثقلین)، دورۀ 2، شماره2، تابستان1394
لینک دانود مقاله:
⬇️https://jsaghalain.ut.ac.ir/article_55622_a09b42391703684ca6b1a5429acd64ad.pdf
آدرس اینترنتی:
➡️https://jsaghalain.ut.ac.ir/article_55622.html
#قرآن_صنعا نسخه كامل و زيرنويس شده توسط مجموعه نقد اسلام
نسخه قديمى قرآن كه سال ١٣٥٤ در مسجدى در #صنعا_پايتخت_يمن پيدا شد تفاوتهاى فاحشى با قرآن امروزى دارد.
١- فقط سوره هاى مكى در آن موجود است و خبرى از داستانهاى جنگ و قتل و كشتار سوره هاى مدنى نيست.
٢- قسمتهاى عظيمى از آيات پاك شده و دوباره از نو نوشته شده اند.
٣- آيات تازه كه بر روى نوشته هاى پاك شده نوشته شده اند نيز با قرآنهاى موجود امروزى تفاوت دارند
٤- آيات اين قرآن داراى اعراب گذارى نيست و بسيار نامفهوم است.
به عنوان مثال:
#پروفسور_كريستوفر_لوگزنبرگ دانشمند باستان شناس و خبره آلمانى كه بر روى قرآن كشف شده در صنعا تحقيق كرده در كتاب خود ريشه كلمه كوثر را ارامى و به معناى "سختيها يا دشواريها" ترجمه كرده.
#منبع: کریستفر لوکزنبرگ
Luxenberg., C (2007) The Syro-Aramic of Reading of the Koran. Hnas Schiler
اين ويديو و متن آنرا با دقت مشاهده فرموده و به اشتراك بگذاريد.
@naghde_eslamm
عد از حیّ علي خير العمل، دارد محمّد و علي خيرالبشر و جالب است پس از اتمام متن اذان ميگويد که فقرات اذان 18 تاست و فقرات اذان 19 تا. ببينيد متن همان ابانه است منتها اين آقايي که متن را جمع کرده است در متن دخل و تصرف کرده است.
ايشان در ادامه گفتند: سيد مرتضي ميدانست که ناصر اطروش بعد از خودش، از آرا و سخنان وي تفسير مختلف شده است و براي اينکه جلوي اين تفاسير متعدد را بگيرد و بگويد که ناصر انديشههاي درستي داشته و آراي فقهي وي با اماميه زاويه چنداني نداشته، لذا الناصريات را نوشته است و به تعبير ديگر وي ميخواسته آرايي که بعداً پاي ناصر اطروش نوشته شده است، در اين اثر او را از آن آراء، تبرئه نمايد. @manuscript
📒معرفی مقاله
🔺پیمان پیامبر با مسیحیان نجران: نگاهی تحلیلی به صحت عهدنامه
🔸The Prophet’s Treaty with the Christians of Najran: An Analytical Study to Determine the Authenticity of the Covenants
👈🏻نوشته Ahmed El-Wakil
👈🏻انتشارات آکسفورد
👉🏻Journal of Islamic Studies, Volume 27, Issu3, 2016
جان اندرو مارو(Dr. John Andrew Morrow) اخیرا عهد نامه هایی را که میان پیامبر اسلام و جوامع مختلف مسیحیِ زمان ایشان برقرار شده، در کتاب خود "میثاق نامه های محمد پیامبر اسلام با مسیحیان جهان"(The Covenants of the Prophet Muhammad with the Christians of the World) ثبت کرده است. مارو این عهد نامه ها را بصورت مجموعه و چاپ شده از میان صومعه های گمنام جمع آوری کرده است تا استدلالی باشد مقابل کسانی که این پیمان نامه ها را جعلی و ساختگی می دانند. تعامل پیامبر اسلام با مسیحیان نجران همان گونه که در منابع اسلامی ثبت شده، به همان خوبی در "کرونیکل آف سیرک"(The Chronicle of Seert) تاریخچه کلیسای شرق آشوری، نیز آمده است.
تا کنون مطالعه دقیقی در رابطه با تفاوت ها و شباهت های برخورد پیامبر اسلام با مسیحیان صورت نگرفته است، و همچنین مطالعه ای مقایسه ای میان منابع اسلامی که مرتبط با این پیمان نامه هستند انجام نشده. انجام این کار به منظور یافتن حقیقت، نه تنها صحت و اعتبار این عهدنامه را ثابت می کند بلکه اعتبار منابع تاریخی اسلامی را نیز به اثبات می رساند.
در این مقاله، نویسنده، مقایسه ای رو در رو میان تمام عهدنامه های موجود و قابل دسترس را با استفاده از روش های تحلیل منبع بعهده گرفته است. در ادامه نویسنده استدلال می کند اینکه عهدنامه های قطعا معزول شده را بعنوان عهدنامه های جعلی بدانیم، قابل دفاع نیست. چالرز اپتون (Charles Upton) در مقدمه ای که بر کتاب مارو نوشته است میگوید: "ممکن است در واقع ما بطور غیر منتظره و معجزه آسا و با این فاصله تاریخی بسیار زیاد، شاهد ظهور یک منبع بنیادین سوم در اسلام پس از قرآن و سنت، باشیم". نویسنده در این مطلب با چالرز اپتون هم عقیده است.
📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان های اروپایی (وابسته به آل البیت)
@Islamicstudies
http://clisel.com/the-prophets-treaty-with-the-christians-of-najran/
#مقاله
📖 معرفی مدخل:
Textual Criticism of the Quran
نویسنده: جیمز بلامی
📚 دایره المعارف قرآن - چاپ بریل
💠 جیمز بلامی از جمله اسلام پژوهانی است که در حوزه مطالعات قرآن تحقیقات ارزشمندی انجام داده است. او در دایره المعارف قرآن چاپ بریل چندین مدخل نوشته است که یکی از آنها با عنوان Textual Criticism in Quran بسیار خواندنی است. این مدخل در جلدهای تاکنون منتشر شده از ترجمه فارسی دایره المعارف قرآن نیست و در جلدهای بعدی خواهد آمد.
✍️ جیمز بلامی در این مقاله، اصطلاح «نقد متن» را به سه معنا به کار می برد:
1️⃣ صحیح خطاهای متون.
2️⃣ علم کشف خطای متون و هنر برطرف کردنش.
3️⃣ هنر کشف خطای متون و هنر برطرف کردنش.
✍️ در واقع او از یک منظر، «نقد متن» را «علم» و از منظر دیگر «هنر» می داند. او فرایند «نقد متن» را در قالب سه مرحله توضیح می دهد:
1️⃣ دست یابی به یک متن اولیه (Recension).
2️⃣ ارزیابی آن متن تا بفهمیم بهترین نسخه موجود از آن اثر هست یا خیر (Examiniation).
3️⃣ اصلاح غلط ها (Emendation).
✍️ در این مراحل، اگر جواب مرحله دوم منفی باشد، مرحله سوم نیز خود به خود منتفی است.
✍️ بلامی با همین شیوه به نقد متن قرآن (و بررسی امکان اشتباه بودن برخی از واژه های موجود در قرآن) پرداخت و Recension خود را مصحف چاپ قاهره (1924م) قرار داد (مصحفی که امروزه در سراسر جهان اسلام در دست مسلمانان است).
✍️ او در انجام مرحله سوم فرایند مذکور در رابطه با متن قرآن، چند مورد را به عنوان مبنای کار خود قرار داده است:
1️⃣ معنای روشن تفسیر پیشنهادی مصحح در قیاس با متن در اختیار ما.
2️⃣ معنای اصلاح شده باید با سبک قرآن هماهنگ باشد.
3️⃣ باید از حیث رسم الخط قابل توجیه باشد.
4️⃣ باید بتوان نشان داد که انحراف اولیه متن به چه صورتی رخ داده است.
✍️ یکی از مثال هایی که بلامی (در مقاله ای دیگر) با رعایت شروط بالا مورد بررسی قرار داده است، واژۀ «رقیم» در سوره کهف است. او با دلایلی که ذکر می کند (و حائز شروط چهارگانۀ فوق نیز هست) نتیجه می گیرد که این واژه احتمالاً در اصل «رقود» بوده است و در پی کتابت قرآن و اشتباهی که در آن رخ داده، به «رقیم» تبدیل شده است.
✍️ بلامی در رابطه با این اشتباهات واژگان در قرآن، حدود 30 مورد را مثال می زند و دلایل اشتباه بودن آن را نیز بیان می کند.
🔹 توضیحات بیشتر در این باره به تفصیلی تر شدن مطلب می انجامد. علاقه مندان می توانند مقاله های جیمز بلامی را در کتاب "زبان قرآن، تفسیر قرآن" که با ترجمه دکتر مرتضی کریمی نیا به فارسی برگردانده شده است مطالعه کنند.
منبع: @naqshine
🛐 مطالعات قرآن و متون مقدس
🆔 @HolyScriptures
🆔 t.me/HolyScriptures
🔸 مطالعات انتقادی عهدین (کتاب مقدس) (critique of bible study) بیش از دو سده است که جدّی و آکادمیک شده است. این رشته به شاخههای مختلفی تقسیم شده از جمله: نقد تاریخی، نقد روایی، نقد شِکلی، نقد منابع و نقد متن.
🔻 بهتدریج، این رویکردها و روشها دربارهی قرآن هم بهکار گرفته شده و آثار زیادی در این باب منتشر شده است.
🔹 روز پنجم اردیبهشت جاری، آقای سیدعلی مرکبی، از طلاب سطحسه گروه قرآن و حدیث مرکز آخوند خراسانی که چندیست در این حوزه فعال است، با همکاری گروه آموزشی فلسفه و کلام اسلامی مرکز آخوند، کارگاهی یک روزه در این زمینه برگزار میکند.
ثبتنام و شرکت در این کارگاه توصیه میشود.
🔻 برای اطلاعات بیشتر و ثبتنام
https://b2n.ir/49464
ادامه از 👆🏼
🔍 قرائتهای رسمی قرآن چگونه بنیان نهاده شدهاند؟
✨ معرفی منابع
📌 معرفی کتاب «دومین رسمیسازی قرآن (۳۲۴ هجری / ۹۳۶ میلادی): ابن مُجاهد و بنیانگذاری قرائتهای هفتگانه» نوشتهی «شادی حکمت ناصر»
بخش ۲ از ۲
🔻 بعضی از یافتهها و ادعاهای ناصر در این کتاب را در موارد زیر آوردهام:
🔅 متن قرآن متنی ثابت و بیتغییر نبوده است. قرآن به مثابهی متنی که بهطور شفاهی ادا و نقل میشده است در طول زمان تطوّر و توسعه یافته است.
🔅 قرائتهای رسمی قرآن، که از مشهورترین آنها «قرائات سبعة» هستند، و مشهورترین و گستردهترینشان امروزه قرائت حفص از عاصم است، برساختههایی بسیار متأخرتر از آن چیزی هستند که ما پیشتر گمان میکردهایم. در همین راستا، ناصر در این کتاب از ادعای بعضی از علمای مسلمان اظهار تأسف میکند که (بهعلت برداشتی نادرست از إسناد قرائت عاصم) بهاشتباه هنوز بر این باورند که روایت حفص از قرائت استادش، عاصم، همان قرائتی است که علی ابن ابیطالب از اصلیترین نسخهی قرآن داشته است که بنابر ادعا از پیامبر به او رسیده بوده است.
🔅 قرائتهای رسمی قرآن نه به یکباره و در زمانی کوتاه و بهدست یک نفر، بلکه در طول سالیانی طولانی بهدست چندین نفر تکوین و تحول یافتهاند، و بهطور متقابل بر نگارش متن قرآن تأثیر داشتهاند.
🔅 باور به اینکه «قرائتهای رسمی قرآن خود نظامی یکپارچه و یکدست از قرائت الفاظ و اصوات قرآن است و اختلافی در درون هریک از قرائتهای رسمی وجود ندارد» چیزی بیش از یک مغالطهی تاریخی نیست.
🔅 این تصور که مسلمانان در اوایل سدهی دوم هجری با همهی قرآن به جزئیات آشنا بودهاند محل شک و پرسش است. بررسی نحوهی ایجاد و تحول قرائات رسمی قرآن و تفاوت و اختلافی که در میان آنها وجود دارد نشان میدهد که مسلمانان بهطور جمعی میکوشیدهاند تا نحوهی خوانش مصحف را نظاممند، و حتی در مواردی «کشف»، کنند.
🔅باید در تصوّرمان از ماهیت «قرآن»، نحوهی شکلگیری آن، و تطوّر آن در طول زمان بازبینی کنیم.
🔻 ناصر در یک تقسیمبندی نو و جالبتوجه، طول بازهی رسمیسازی کتابت و قرائت قرآن را از زمان جمع قرآن در خلافت عثمان تا دوران معاصر گسترش میدهد و در ۵ مرحله خلاصه میکند:
۱. رسمیسازی یکم: زمان میان جمعآوری اولیهی قرآن در عهد عثمان تا تلاش نحویان مسلمان برای ایجاد «عربی» معیار.
۲. رسمیسازی دوم: نگارش «کتاب السبعة» به دست ابن مجاهد و برجستهسازی هفت قرائت رسمی برای قرآن.
۳. رسمیسازی سوم: معرفی و پذیرش تنها دو راوی از سوی دانی (درگذشت ۴۴۴ هجری) و شاطبی (درگذشته به ۵۹۰ هجری) برای هریک از قرائتهای رسمی هفتگانهی ابن مجاهد، و کنارنهادن قرائتهای شاذّ و راویان دیگر.
۴. رسمیسازی چهارم: افزودن سه قرائت به قرائات هفتگانهی سرشناس بهدست ابن الجَزَری (درگذشته به ۸۳۳ هجری) و رساندن تعداد قرائتهای رسمی به ۱۰ در کتاب «النشر فی القرائات العشر».
۵. رسمیسازی پنجم: انتشار قرآن چاپی الأزهر با قرائت حفص از عاصم در سدهی بیستم میلادی و گسترش آن در سراسر جهان اسلام.
🔻 برخلاف بعضی از مباحث قرآنپژوهیِ معاصر، که با بهرهگیری از روشهای نوین علمی به بررسی وثاقت و اصالت و صدور و ویرایش و جمع و رسمیسازی متن قرآن میپردازند اما سابقهای قابلتوجه در متون اسلامی ندارند، مسألهی اختلاف قرائات قرآن در متون اسلامی و عربی ریشههایی گسترده دارد. از همین جهت توجه به تاریخ اختلاف قرائات و رسم مصاحف در سنّت اسلامی میتواند مقدمهای برای جامعهی مسلمانان باشد تا بتوانند پژوهشهای مشابه دربارهی صدور و جمع و ویرایش و رسمیسازی قرآن را نیز با پیشداوریهای کمتری بررسی کنند.
🎓 شادی حکمت ناصر، قرآنپژوه و استاد «تمدنهای اسلامی و ادبیات عربی» در دانشگاه هاروارد است. او، که متولد کویت و بزرگشدهی لبنان است، دورهی دکتری خود را در دانشگاه هاروارد به پایان برده است و سپس در دانشگاههای ییل، کمبریج، و هاروارد به تدریس و تحقیق پرداخته است.
نخستین کتاب او در حوزهی قرآنپژوهی با عنوان «نقل قرائات قرآن: مسئلهی تواتر و پیدایی قرائتهای شاذّ» در سال ۲۰۱۲ میلادی منتشر شد، و در سال ۱۳۹۸ خورشیدی الهه شاهپسند و ولی عبدی آن را به فارسی برگرداندند و نشر کرگدن آن را منتشر کرد. کتابی که از او معرفی کردم در ماههای پایانی سال ۲۰۲۰ میلادی در بیش از ۹۰۰ صفحه منتشر شده است.
📗 برای دسترسی به این کتاب بنگرید به:
Nasser, Shady Hekmat. The Second Canonization of the Qurʾān (324/936): Ibn Mujāhid and the Founding of the Seven Readings. Leiden: Brill, 2020.
#قرآنپژوهی #قرآن #قرائات #نقادی_ویرایشی
#Quranic_Studies #Quran #Readings #Redaction_Criticism
🖋 زهیر میرکریمی
@anqanotes
💠 کتاب «مُصحَف صنعاء ۱ و مسئلهٔ خاستگاه قرآن» منتشر شد.
نویسندگان: بهنام صادقی و محسن گودرزی
ترجمه و مقدمه: مرتضی کریمینیا
تاریخ انتشار: آبان 1400
ناشر: هرمس
#انعکاس_کتاب
🔻 فایل PDF مقدمه مترجم
🔻 خرید کتاب از سایت ناشر
🔻 چکیده:
متن زیرین مصحف صنعاء 1 در حال حاضر مهمترین سند موجود در زمینهٔ تاریخ قرآن است. این متن که تنها نسخهٔ شناخته شده از سنتی متنی و مکتوب، متفاوت از سنت رسمی عثمانی است، در قیاس با تمام مخطوطات شناخته شده از قرآن، بیشترین توان و امکان را داراست تا بر تاریخ تکوین متن قرآنی در دوران نخست پرتو افکند. مقایسهٔ این متن با سایر متنهای موازی، دریچهای یگانه بر نخستین مراحل تکوین متن قرآنی و پیدایش سنتهای مختلف را بر ما میگشاید. این مقایسه به بحثی درازدامن در باب تاریخ گردآوری آیات و فقرات قرآن و شکلگیری سورهها خاتمه میدهد.
-----------------------------------
🔻 معرفی کتاب
این کتاب ترجمهای است از مقاله ۱۲۹ صفحهایِ بهنام صادقی (دانال ۲۰۱۲ در مجله Der Islam منتشر شده است.
این مقاله و دو مقاله دیگر بهنام صادقی با نامهای The Codex of a Companion of the Prophet and the Qur'an of the Prophet (Ara جدی در پیشبرد مطالعات قرآنی داشته است و در دهه اخیر، جزو پر بازدیدترین و موثرترین مقالات اسلامشناسی در غرب بوده است. همچنین طبق دادههای گوگل اسکالر، هر یک از این مقالات تا زمان انتشار این پست، در حدود ۹۰ ارجاع گرفتهاند.
شایسته ذکر است پیش از این مقالات، عدهای از اسلامپژوهان غربی به پیشتازی ونزبرو، که به تجدیدنظرطلب (Revisionist) معروفاند، قرآن را قابل انتساب به پیامبر نمیدانستند و معتقد به تأخر تاریخ نگارش قرآن بودند. اما این مقالات بهنام صادقی و مقالاتی از دیگر محققان که در پی آن نگاشته شد، منجر به بهحاشیهرفتن این باور نادرست و تغییر نظر در میان بسیاری از پژوهشگران گردید.
برای نمونه، هربرت بِرگ، تجدیدنظرطلبی است که مناظرات مختلفی با موتسکی داشته است. بِرگ که ویراستار دستینه Routledge Handbook on Early Islam است، در فصل «جمعآوری و تدوین قرآن» از این هندبوک، اظهار داشته که تحقیقات بهنام صادقی در مورد تاریخی بودن مصاحف صحابه، تحقیقات قانعکنندهای است و معتقد است که کار او نظریات تجدیدنظرطلبانی را که قرآن را مربوط به قرن دوم یا حتی دیرتر میدانستهاند، قویا به چالش کشیده است.
او در آخرین بند از مقالهاش میگوید که حتی پاتریشیا کرونه هم شواهد مربوط به رادیوکربن را میپذیرد و بر اساس آن نظریات پیشیناش را کنار میگذارد. کرونه در اواخر عمرش اظهار داشته است که هیچ دلیل منطقیای برای این وجود ندارد که تجمیع مصاحف توسط عثمان را زیر سوال ببریم و قرآن در زمانی وجود داشته است که روایات مسلمانان آن را ادعا میکنند.
او میگوید که با تحلیل انتقادی متن مییابیم که نسخه صنعا و قرآن عثمانی، ریشه واحد داشتهاند که این ریشه واحد نمیتواند کسی باشد جز محمد.
همچنین شان آنتُنی، استاد سرشناس دانشگاه ایالتی اهایو، معتقد است که تحقیقاتی که درباره قرآن انجام شده است نشان میدهد که این کتاب از نظر وثاقت و فرایند انتقال در میان باقی متون متقدم عربی بیهمتا است. این یک باور عامیانه یا مؤمنانه نیست، بلکه بعد از یک قرن و نیم تحقیقات شرقشناسان، محققان بر این مساله اجماع کردهاند.
او در آخرین کتاب خود درباره پیامبر، با استناد به پژوهش بهنام صادقی، مینویسد:
«بحث از قدمت قرآن در دهههای اخیر به طور قابل توجهی به لطف پیشرفتهایی که در شواهد پالئوگرافیک و آزمایشهای رادیو کربنی که بر روی قطعههایی از قرآن بر روی پوست یا پاپیروس انجام شده، تقویت شده است.»
-----------------------------------
انتشارات هرمس ترجمه این مقاله ارزشمند را به همراه متن زیرین مصحف صنعاء 1 در 413 صفحه، منتشر کرده است.
کتاب شامل دو پیشگفتار (مترجم و مؤلفان)، متن مقاله، متن زیرین مصحف صنعاء و تصاویری از لایه رویین و زیرین مصحف است.
◀️ فهرست کتاب و مقدمه مترجم را از اینجا دریافت کنید.
@Inekas
💠 کتاب «مُصحَف صنعاء ۱ و مسئلهٔ خاستگاه قرآن» منتشر شد.
نویسندگان: بهنام صادقی و محسن گودرزی
ترجمه و مقدمه: مرتضی کریمینیا
تاریخ انتشار: آبان 1400
ناشر: هرمس
🔻 فایل PDF مقدمه مترجم
🔻 خرید کتاب از سایت ناشر
🔻 چکیده:
متن زیرین مصحف صنعاء 1 در حال حاضر مهمترین سند موجود در زمینهٔ تاریخ قرآن است. این متن که تنها نسخهٔ شناخته شده از سنتی متنی و مکتوب، متفاوت از سنت رسمی عثمانی است، در قیاس با تمام مخطوطات شناخته شده از قرآن، بیشترین توان و امکان را داراست تا بر تاریخ تکوین متن قرآنی در دوران نخست پرتو افکند. مقایسهٔ این متن با سایر متنهای موازی، دریچهای یگانه بر نخستین مراحل تکوین متن قرآنی و پیدایش سنتهای مختلف را بر ما میگشاید. این مقایسه به بحثی درازدامن در باب تاریخ گردآوری آیات و فقرات قرآن و شکلگیری سورهها خاتمه میدهد.
-----------------------------------
🔻 معرفی کتاب
این کتاب ترجمهای است از مقاله ۱۲۹ صفحهایِ بهنام صادقی (دانال ۲۰۱۲ در مجله Der Islam منتشر شده است.
این مقاله و دو مقاله دیگر بهنام صادقی با نامهای The Codex of a Companion of the Prophet and the Qur'an of the Prophet (Ara جدی در پیشبرد مطالعات قرآنی داشته است و در دهه اخیر، جزو پر بازدیدترین و موثرترین مقالات اسلامشناسی در غرب بوده است. همچنین طبق دادههای گوگل اسکالر، هر یک از این مقالات تا زمان انتشار این پست، در حدود ۹۰ ارجاع گرفتهاند.
شایسته ذکر است پیش از این مقالات، عدهای از اسلامپژوهان غربی به پیشتازی ونزبرو، که به تجدیدنظرطلب (Revisionist) معروفاند، قرآن را قابل انتساب به پیامبر نمیدانستند و معتقد به تأخر تاریخ نگارش قرآن بودند. اما این مقالات بهنام صادقی و مقالاتی از دیگر محققان که در پی آن نگاشته شد، منجر به بهحاشیهرفتن این باور نادرست و تغییر نظر در میان بسیاری از پژوهشگران گردید.
برای نمونه، هربرت بِرگ، تجدیدنظرطلبی است که مناظرات مختلفی با موتسکی داشته است. بِرگ که ویراستار دستینه Routledge Handbook on Early Islam است، در فصل «جمعآوری و تدوین قرآن» از این هندبوک، اظهار داشته که تحقیقات بهنام صادقی در مورد تاریخی بودن مصاحف صحابه، تحقیقات قانعکنندهای است و معتقد است که کار او نظریات تجدیدنظرطلبانی را که قرآن را مربوط به قرن دوم یا حتی دیرتر میدانستهاند، قویا به چالش کشیده است.
او در آخرین بند از مقالهاش میگوید که حتی پاتریشیا کرونه هم شواهد مربوط به رادیوکربن را میپذیرد و بر اساس آن نظریات پیشیناش را کنار میگذارد. کرونه در اواخر عمرش اظهار داشته است که هیچ دلیل منطقیای برای این وجود ندارد که تجمیع مصاحف توسط عثمان را زیر سوال ببریم و قرآن در زمانی وجود داشته است که روایات مسلمانان آن را ادعا میکنند.
او میگوید که با تحلیل انتقادی متن مییابیم که نسخه صنعا و قرآن عثمانی، ریشه واحد داشتهاند که این ریشه واحد نمیتواند کسی باشد جز محمد.
همچنین شان آنتُنی، استاد سرشناس دانشگاه ایالتی اهایو، معتقد است که تحقیقاتی که درباره قرآن انجام شده است نشان میدهد که این کتاب از نظر وثاقت و فرایند انتقال در میان باقی متون متقدم عربی بیهمتا است. این یک باور عامیانه یا مؤمنانه نیست، بلکه بعد از یک قرن و نیم تحقیقات شرقشناسان، محققان بر این مساله اجماع کردهاند.
او در آخرین کتاب خود درباره پیامبر، با استناد به پژوهش بهنام صادقی، مینویسد:
«بحث از قدمت قرآن در دهههای اخیر به طور قابل توجهی به لطف پیشرفتهایی که در شواهد پالئوگرافیک و آزمایشهای رادیو کربنی که بر روی قطعههایی از قرآن بر روی پوست یا پاپیروس انجام شده، تقویت شده است.»
-----------------------------------
انتشارات هرمس ترجمه این مقاله را به همراه متن زیرین مصحف صنعاء 1 در 413 صفحه، منتشر کرده است.
کتاب شامل دو پیشگفتار (مترجم و مؤلفان)، متن مقاله، متن زیرین مصحف صنعاء و تصاویری از لایه رویین و زیرین مصحف است.
◀️ فهرست کتاب و مقدمه مترجم را از اینجا دریافت کنید.
#انعکاس_کتاب
@Inekas
پرسش مهمتر آنکه، آیا اسلام، تفسیر و تبیین و تشریح و تاویل قرآن میباشد فقط! و یا چیزی فراتر از قرآن را می توان اسلام دانست؟! طبق آن متن سبک و نادرستی که بعضی از عالم نماها مطرح می کنند: عمل و رفتار و برخوردهای سیاسی - اجتماعی - اخلاقی رسول الله محمد و همینطور ائمه اطهار صلوات و سلام خدا بر آنها باد- چیزی فراتر از متن قرآن است که شاید در قرآن خدای متعال بدان اشاره نکرده باشد...!
دو متن از حسن بن محمد الرصاص است که در کتاب از گنجینه ها از آن سخن گفته ام. به زودی متن این دو رساله که در رد بر فلاسفه است با مقدمه انگلیسی منتشر می شود. اینجا متن ها را گذاشته ام تا دیگران نظر خود را درباره تصحیح و محتوا اعلام فرمایند.
https://www.academia.edu/34893243/Two_texts_by_al-Ḥasan_al-Raṣṣāṣ_on_the_doctrine_of_falāsifa
#فن_ترجمه
🔹با توجه به مطالب بیان شده، به اجمال میتوان موارد زیر را که برگرفته از کتب متعدد است، به عنوان اصول کلی بدین شرح ارائه داد :
🔰🔰🔰
⚡️ترجمه یک نوع اطلاع رسانی و بازگویی است و اگر مترجم موارد مبهم را به اجمال بگذراند، ترجمه ی قابل قبولی صورت نگرفته است.
⚡️اصطلاحاتی در زبان مبدأ هست که یافتن معادل خوب برای آن در زبان دوم از اهمیت بسزایی در ترجمه برخوردار است. لازمه ی این کار، مطالعات گسترده و پردامنه ی مترجم در زبان مقصد و اطلاع کافی از چند و چون آن زبان و ظرافت های کلام است.
⚡️در ترجمه باید محتوای متن و قصد نویسنده به خوبی درک شود.
⚡️مترجم باید از دانش وسیعی، در زبان مبدأ و مقصد برخوردار باشد.
⚡️از ترجمه ی لفظ به لفظ که هم به مفهوم متن اصلی و هم به زیبایی آن لطمه وارد میکند پرهیز شود.
⚡️واژگان درست و دقیق انتخاب شود.
⚡️متن ترجمه شده از نظر دستوری با متن اصلی تطابق داشته باشد.
⚡️سبک متن مورد ترجمه به خوبی مشخص شده باشد.
⚡️اصل مهم در ترجمه وفاداری است. مترجم باید هرچه را در متن اصلی یافت ميشود، بی کم و کاست منتقل کند و در عین حال که ضوابط و معیارهای زبان مقصد را رعایت میکند، خارج از چهارچوبی که در متن مبدأ هست، قدم برندارد.
⚡️از اصول اساسی در ترجمه، برابری در متن است. یعنی از ترجمه انتظار میرود که با اصل برابر باشد و کیفیت های متن مبدأ در آن حفظ شود.
⚡️هر متن باید با دقت و تحقیق در زمینه ی فرهنگی خودش به زبان مقصد ترجمه شود.
⚡️ترجمه باید در عرصه ی عمل، کارآیی لازم را داشته باشد و با متن اصلی در درکی که خواننده نسبت به آن پیدا میکند، برابری کرده، قابل فهم باشد.
محمدباقری
@yortchi_bosjin_pdf
قدیمی ترین نسخه قرآن کتابخانه ی بریتانیا بصورت آنلاین در اختیار علاقه مندان قرار گرفت.
The British Library’s oldest Qur’an manuscript now online
کتابخانه ی بریتانیا قدیمی ترین نسخه خطی قرآنِ خود را (Or.2165) که قدمت آن به قرن هشتم میلادی بازمی گردد، هم اکنون بطور کامل دیجیتالی کرده و در سایت نسخ خطی دیجیتالی شده ی کتابخانه بریتانیا (http://goo.gl/KzRbK0 در اختیار علاقه مندان قرار داده است.
در میان قدیمی ترین نسخ قرآن، نسخه ی کتابخانه ی بریتانیا (مشتمل بر بیش از دو سوم متن قرآن کریم) جزو عظیم ترین نسخ است.
The British Library’s oldest Qur’ān manuscript, Or.2165, dating from the eighth century, has now been fully digitised and is available on the British Library’s Digitised Manuscripts site. Among the most ancient copies of the Qurʼān, it comprises 121 folios containing over two-thirds of the complete text and is one of the largest of known fragments of an early Qurʼān written in the māʼil script.
📚معرفی کتاب
🔺قلب فلسفه ی اسلامی
🔸The Heart of Islamic Philosophy: The Quest for Self-Knowledge in the Teachings of Afdal al-Din Kashani, by William C. Chittick, Oxford University Press
🔸قلب فلسفه ی اسلامی:تلاش برای خودشناسی در تعالیم افضل الدین کاشانی، نوشته ویلیام چیتیک، انتشارات دانشگاه آکسفورد
افضل الدین کاشانی معروف به بابا افضل در روستای مرق در نزدیکی کاشان در سال 1210 درگذشت. درباره او و اساتیدش اطلاعات کمی در دست است و صرفا می دانیم که در روستای مرق تدریس می کرده و شاگردان بسیاری داشته است. نثر فارسی فلسفی او زیباترین نثر در زمینه ی زبان است.
او در فلسفه ی خود از میانِ فلاسفه پیشین، ارسطو و هرمس را ذکر می کند، اما در مورد فلاسفه مسلمان قبل از خود تنها اشاراتِ غیر مستقیمی دارد. دیدگاه او مانند دیدگاه اخوان الصفا و بسیاری دیگر بشدت آمیخته با نو افلالوطی است.
او به وضوح بیان می کند که هدف از فلسفه، استفاده از هوش انسان و رسیدن او به انسان کامل است. مواضع هستی شناسانه،معرفت شناسانه، اخلاقی، سیاسی،جهان شناسانه و روانشناسانه ی او بصورت اصلی و سنتی است.
کتاب در سه فصل به معرفی بابا افضل و نوشته های او، توصیف جهان بینی فلسفه ی اسلامی و تجزیه و تحلیل اصطلاحات قابل توجه از واژگان فلسفی می پردازد.
در این کتاب بیش از نیمی از آثار فارسی بابا افضل به انگلیسی ترجمه و آورده شده است.
Hilali (Asma), The Sanaa Palimpsest: The Transmission of the Qur’an in the First Centuries AH, Oxford: Oxford University Press, ("Qur’anic Studies Series"), 2017, 271pp. ISBN 978-0198793793.
بالاخره ویرایش اسما هلالی (Asma Hilali) از هر دو لایهی زیرین و رویی پالیمسستِ صنعاء (یا همان که بهنام صادقی «مصحف صنعاء 1» نامیدهاش، و بخش اعظم آن در نسخهی شمارهی 27ـ01 در دارالمخطوطات صنعاء محفوظ است) منتشر شد. این کتاب در شمار مجموعه کارهای قرآنی موسسه اسماعیلیه (لندن) با مشارکت انتشارات آکسفورد منتشر شد، اما درواقع ناشر و توزیع کننده اصلی همان انتشارات دانشگاه آکسفورد است. از این سری تاکنون 16 اثر قرآنی و تفسیری دیگر هم منتشر شده بود.
پیش از این یکبار بهنام صادقی و محسن گودرزی متن لایهی زیرین این قرآن پوستیِ دو لایه را خوانده و ویرایش کرده و در مقالهی بلندی ــ در حد و اندازه ی یک کتاب ــ در مجلهی Der Islam (2011) منتشر کرده بودند و به تمام شایعات و فضاسازی های رسانهای در قالب مقالهای آکادمیک پایان داده بودند. کار جدید اسما هلالی این مزیت را دارد که علاوه بر لایهی زیرین (که روایتی غیر عثمانی از متن قرآن و نزدیک به قرائت ابنمسعود و ابی بن کعب است)، لایهی رویی را نیز (که متن رسمی عثمانی از قرآن است) بازخوانی و ویرایش کرده است، اما این ضعف و کاستی را نیز دارد که نه دقتش در خوانش متن زیرین به ویرایش بهنام صادقی و محسن گودرزی میرسد و نه از پانویسهای بسیار محققانه و ارجاعات آن دو محقق قبلی در این ویرایش خبری هست.
حالا باید منتظر ویرایش سوم از این اثر مهم (که مهمترین و کهنترین سند باقی مانده از تاریخ متن قرآن کریم به شمار میآید) بمانیم و ببینیم هدیه گورتمان و دیگر محققان پروژهی corpus curanicum در آلمان چگونه و با چه ویژگیهایی آن را منتشر خواهند کرد. ویرایش و چاپ بعدی دست کم این مزیت را خواهد داشت که تصاویر کامل آن را ــ با دریافت کپی رایت از کریستیان رُبَن (دارندهی حق چاپ تصاویر) ــ نیز ارائه خواهد داد. قصهی تصاویر و تحقیقهای گِرد پویین و همسرش الیزابت پویین هم که سالها و سالها تنها دارندگان تصاویر خودشان بودند، و جز سخنان و مصاحبههای ژورنالیستی چیزی منتشر نمیکردند و عاقبت به انتشار مقالات موردی درباب برخی برگهها پرداختند، حاشیهی دیگری است که در کنار سایر تلاشها (از جمله دستیابی به بخش دیگری از این نسخه که بهشکلی غیر منتظره در المکتبة الشرقیة (صنعاء) یافت شده و اکنون به سبب جنگ در یمن، هیچ اطلاعی از آن در اختیار نیست)، چه بسا روزی به ایضاح بیشتر جوانب پژوهشی این کار مهم کمک کند.
اولا بنده نگفتم این نویسنده دین ستیز است و خدای نکرده قصد سوئی دارد، بلکه مقصود این است که اینگونه نوشته ها در عمق خود لایه ی خوبی ندارد..اتهام نادانی و کج فهمی به فقها که فعلا مظهر دین هستند
خواننده ی نا آگاه از متن این برداشت را خواهد کرد که فقها نه از اخلاق بویی برده اند و نه از « صدها روایت» و آیات صریح قرآن چیزی حالیشان می شود
ثانیا نقد مستند در صورتی است که نوشته مستند و بر پایه قواعد اصول و فقه نگاشته شده باشد، متنی که بیشتر حالت احساسی و کلی نگری دارد قابل نقد نیست.
خدای حیّ و حاضر!
اصغر طاهر زاده:
«... وظیفه ما است که... حضرت امام روح اللّه -رضوان اللّه تعالی علیه- را برای ظهور در تاریخ توحیدی انقلاب اسلامی مدّ نظر قرار دهیم تا با خدایِ حیّ و حاضر مأنوس گردیم، نه خدایِ مفهومی و غایب.»
http://lobolmizan.ir/quest/17114
اصغر طاهرزاده:
«این تاریخ را، تاریخ حضور خدا توسط حضرت امام خمینی -رضوان اللّه تعالی علیه- میدانم و معتقد به قطب عرفانی و نیابتهای مطرح بین عرفای گذشته نیستم.»
http://lobolmizan.ir/quest/15530
اصغر طاهرزاده:
«حضور تاریخیِ حضرت حق در این زمانه، از طریق حضرت روح اللّه -رضوان اللّه تعالی علیه- گشوده شده است و به حکم «کلّ یومٍ هو فی شأن» این «یوم»، یومِ ظهور شأنی از حضرت حق است که در بستر انقلاب اسلامی به میان آمده است.»
http://lobolmizan.ir/quest/17097
اصغر طاهرزاده:
«این نحوه برجسته کردنِ آیت اللّه حسینی موجب محروم شدن اهل دل از سایر علماء باللّه است به خصوص که تاریخ ما تاریخِ نظر به حقیقتی است که از طریق انقلاب اسلامی و حضرت روح اللّه «رضوان اللّه تعالی علیه» ظهور کرده است.»
http://lobolmizan.ir/quest/22056
محمد صالحی:
«ساده نیست ولی به حکم قرب فرائض خمینی را خدا میبینم.»
https://t.me/felhekmat/408
محمد صالحی:
«خمینی دیگر خمینی نبود، او روحالله شده بود و عظمتش در این بود که میتوانست مثل ابناء بشر بخورد و بیاشامد و بیامیزد...»
https://t.me/felhekmat/424
حسین راستی کاشانی:
«در سال ۵۸ حضرت امام در پاسخ برادران سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی درباره حدود اختیارات فقیه فرموده بودند که حدود آن همان حدود اختیارات خداوند تبارک و تعالی است.» (روزنامه رسالت، ۲۷ دی ۱۳۶۶، ص3)
https://kadivar.com/16276/
کاظم صدیقی:
«او خودش می جوشد، حضور دارد، علم دارد... ولی خودش، خودش نیست. خدا در او تجلی کرده است! روح خدا بود، لسان الله بود. این زبان، زبان خودش نبود... نفسانیتی ندارد... خدا قدرت خودش و حکمت خودش را در این مرکزیتی که همه مردم اعضا و عیون او و ایادی او هستند، مرکزیتی که انرژی را از خدا می گیرد، و در همه اعضای خودش منتشر میکند...»
https://t.me/gholow2/1790
💠 «الکافی» پژوهی؛ باید ها و کاستی ها
🔺 کتاب کافی نوشته ی کلینی چه بسا مهم ترین کتاب حدیثی شیعه است و لذا باید مورد مطالعات جدی علمی قرار بگیرد. چند مورد از نکات و بخش هایی که به نظرم باید حول کافی واکاوید را ذکر می کنم:
1⃣ نقد متنی (textual criticism): در فضای علوم زبانی، یک نوع مطالعاتی تحت عنوان مطالعات متنی (textual studies) داریم که شروع جدی آن را از قرن هجدهم میلادی می دانند، که یکی از زیرشاخه های آن نقد متن است. در نقد متن، هدف این است که با بررسی نسخه های مختلف یک متن و بررسی اختلافات آنها به متن اصلی و اورجینال رسیده شود و اشتباهاتی که در نسخه ها موجود است شناسایی و حذف شوند.
در سنت حدیث پژوهی البته به این بحث توجه شده است و ذیل بحث اختلاف الحدیث به مباحثی همانند تصحیف و ادراج پرداخته شده است که مستقیما با نقد متن در این معنا ارتباط دارند. اما در نقد متنی که امروزه داریم، قواعد و رویکردهایی که مورد استفاده هستند، منظم تر و مبسوط تر هستند که نیاز است از ظرفیت های آن در حدیث پژوهی استفاده شود.
🔹در ارتباط با نقد متن کافی، نسخه های خطی این کتاب و چه بسا تحریر های چندگانه ی آن باید مورد بررسی قرار بگیرند. (توجه داشته باشید که اختلاف دو نسخه ی خطی با اختلاف دو تحریر تفاوت دارد)
🌀 کتاب کافی چندین تحریر دارد که این تحریرها از لحاظ محتوا با یکدیگر اختلاف دارند. برای مثال یکی از تحریرهای کافی، تحریر ابن قولویه است که ظاهرا شیخ مفید این تحریر را در اختیار داشته است، تحریر ابن قولویه با تحریر صفوانی اختلافاتی را دارد، لذا نقل هایی را مرحوم شیخ مفید از کافی دارند که در تحریر صفوانی که کتاب کافی چاپ شده بر اساس همین تحریر است، موجود نیست.
🔻در ارتباط با نُسخ خطی یکی از روش های مورد استفاده رویکرد درختواره ای به نسخه ها است (یک نسخه ی خطی از نسخه ای دیگر رو نویسی میشده است). اگر درختواره ای از نسخه های موجود کافی را تهیه کنیم، مشاهده خواهیم کرد که بسیاری از آنها به نسخه ی شهید ثانی راجع هستند. (این رویکرد مزایای خاصی در برخورد با نسخه ها، پیدا کردن اشتباهات کاتب و رسیدن به شکل اصلی متن دارد)
2⃣ بینامتنیت: رابطه ی بینامتنیت به «شکل گیری یک متن بواسطه ی متن دیگر» تعریف شده است. این تاثیر و تأثر می تواند به صورت مستقیم یا غیر مستقیم باشد.برای مثال در ارتباط با کتاب کافی، می توان میان الکافی و کتبی مانند نوادر احمد بن ادریس قمی، محاسن احمد بن محمد برقی و یا نوادر علی بن ابراهیم قمی رابطه ی بینامتنیت را نشان داد. بینامتنیت می تواند ارجاعی (referential) باشد به این معنا که در متن از اجزاء متن دیگر استفاده شده باشد و می تواند نوعی (typological) باشد به این معنا که در متن از الگو و ساختار متن دیگری استفاده شده باشد (برای مثال نوع چینش احادیث).
🔺در زبان عربی بینامتنیت به «تناص» ترجمه شده است. بینامتنیت همیشه از روی قصد نیست و ممکن است به طور ناخودآگاه مورد استفاده قرار بگیرد، در عربی از این نوع رابطه ی بینامتیت، به تناص لاشعوری یا تناص غیرظاهر یاد شده است. (در ارتباط با کافی باید انواع مختلف رابطه ی بینامتنیت هر یک به طور مستقل مورد پژوهش قرار بگیرند)
🔸رابطه ی بینامتنیت سه رکن دارد : متن غائب، متن حاضر و روابط بینامتنی؛ این انتقال لفظ یا معنا از «متن غایب» به «متن حاضر»، روابط بینامتنی نامیده می شود. اما در رابطه با کتاب کافی البته باید توجه داشت که بسیاری از متن های غائب امروزه در دسترس نیست، لذا اصطلاحا نیازمند بازسازی (re-construction) و بازیابی روشمند هستند. این بحث با بحث «منابع کافی» و مطالعات لایه ای هم ارتباط دارد (در سنت مطالعات متنی آلمان به بحث لایه های متن توجه بسیاری شده است)
الكتب والمواضيع والآراء فيها لا تعبر عن رأي الموقع
تنبيه: جميع المحتويات والكتب في هذا الموقع جمعت من القنوات والمجموعات بواسطة بوتات في تطبيق تلغرام (برنامج Telegram) تلقائيا، فإذا شاهدت مادة مخالفة للعرف أو لقوانين النشر وحقوق المؤلفين فالرجاء إرسال المادة عبر هذا الإيميل حتى يحذف فورا:
alkhazanah.com@gmail.com
All contents and books on this website are collected from Telegram channels and groups by bots automatically. if you detect a post that is culturally inappropriate or violates publishing law or copyright, please send the permanent link of the post to the email below so the message will be deleted immediately:
alkhazanah.com@gmail.com