📚 کتاب "هنر خوشنویسی عثمانی" ترجمه فارسی کتابی است با همین عنوان از ترکی استانبولی، نوشته پروفسور سلیمان برک که بررسی تاریخچه و مفاهیم هنر خوشنویسی در دوره عثمانی می‌پردازد. این کتاب توسط مهدی قربانی و ثریا منیری ترجمه شده و در ۳۰۲ صفحه در قالبی نفیس توسط انتشارات مدرسه اسلامی هنر و با پشتیبانی وزارت فرهنگ جمهوری ترکیه به چاپ رسیده است.
کتاب در پنج گفتار تنظیم شده که هر گفتار، دربرگیرنده یک موضوع اصلی و زیرشاخه‌های آن است. مترجمین برای تکمیل مباحث، به متن اصلی اکتفا نکرده و به سایر منابع متقدم و متأخر نیز مراجعه کرده‌ و آن را به اثر افزوده‌اند که موجب غنای کتاب گردیده است. هر گفتار، دارای تصاویری است که بسیاری از آنها تاکنون منتشر نشده‌اند.

● گفتار ۱: هنر خوشنویسی در دورۀ عثمانی و مکاتب آن
● گفتار ۲: نظام آموزشی خوشنویسی در دورۀ عثمانی و سلسلۀ خطاطان
● گفتار ۳: کتابت مصحف شریف در دورۀ عثمانی
● گفتار ۴: حلیۀ شریفه؛ تجلی سیمای پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم در هنر خوشنویسی
● گفتار ۵: فرم‌های نوشتاری در خوشنویسی دورۀ عثمانی

#خوشنویسان_استانبول
#هنر_خوشنویسی_عثمانی
#الواحی_درمعبر_تاریخ



@MehdiQorbani

شعر ترکی عثمانی در رثای حضرت سیدالشهداء علیه‌السلام
#قالب_زرنیخی #ثلث_جلی اثر محمد_نظیف افندی

● تصویر متن و ترجمۀ شعر، از صفحۀ ۲۶۸ کتاب #خوشنویسان_استانبول

@MehdiQorbani

✅ کتیبۀ #سبیل #ام_عباس در #قاهره

از زمانی که مصر به تصرف سلطان یاووز سلیم درآمد، تبدیل به یکی از ایالات حکومت عثمانی شد و فرهنگ تُرکی و عثمانی را نیز پذیرفت. حاکمان مصر همواره از سوی خلیفۀ عثمانی تعیین و از باب عالی (استانبول) اعزام می‌گردیدند. این حکام علاوه بر اجرای منویات سیاسی و مذهبی سلطان عثمانی، به تقلید از وی، اقدام به ساخت مساجد و مدارس و بناهای عام‌المنفعه می‌کردند. شیوۀ #معماری_عثمانی را هنوز هم می‌توان در بناهای باقیمانده از آن دوران دید. یکی از این آثار که تا امروز نیز محفوظ مانده، #سبیل_ام_عباس است. "سَبیل" در اصطلاح شرعی و فقهی، موقوفه‌ای است که فی سبیل الله برای استفادۀ عموم مسلمین ایجاد می‌شود. اما اُمّ عباس کیست؟

"عباس حلمی پاشا" یا "عباس دوم" (زادهٔ ۱۴ ژوئیه ۱۸۷۴ - درگذشتهٔ ۱۹ دسامبر ۱۹۴۴) پسر توفیق پاشا و آخرین #خدیو مصر بین سال‌های ۱۸۹۲ تا ۱۹۱۴ میلادی بود. #خدیو عنوان حاکمان سلسلۀ خدیوی بود که ماهیتی نیمه‌مستقل داشت.

مادر عباس حلمی پاشا به تقلید از سَبیل‌های بناشده توسط خاندان عثمانی در استانبول، اقدام به ساخت چشمه‌ای در #قاهره نمود که کتیبۀ آن را #عبدالله_زهدی_افندی نوشته است. این کتیبه حاوی چهار بیت شعر تُرکی عثمانی است که به خط #ثلث_جلی و بر روی سنگ به شکل برجسته حکاکی و بر بالای این چشمه نصب شده و هم‌اکنون نیز مرمت و بر جای خود باقی است.

چند سال پیش یکی از دوستان، با دیدن واژۀ "حضرت عباس" در ابتدای مصرع نخست کتیبه و بدون توجه به متن و معنی اشعار، این سَبیل را به حضرت ام‌البنین مادر حضرت اباالفضل العباس علیه‌السلام نسبت داده بود که صد البته خطای فاحشی است!

#عبدالله_زهدی_افندی از بزرگترین خطاطان تُرک است که نسب به تمیم الداری از صحابۀ حضرت رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌‌وسلم می‌برد و عمدۀ شهرت وی، به دلیل کتابت #کتیبه های مسجد شریف نبوی در مدینۀ منوره است. #عبدالله_زهدی_افندی به دعوت خاندان خدیوی، سال‌ها در مصر اقامت کرد و عنوان #خطاط_مصر به وی اعطاء گردید. بسیاری از نوشته‌های رسمی و دولتی و کتیبه‌های بناهای بزرگ در قاهره به خط زهدی افندی است. وی در ۱۸۷۹ میلادی در #قاهره درگذشت و در جوار آرامگاه امام شافعی در قرافة الصغری در #فسطاط مدفون شد. زهدی افندی هنر خوشنویسی را در مصر پایه‌گذاری کرد و راه او توسط خطاطان بزرگ دیگر همچون #محمد_عزیز_افندی و #رئیس_‌الخطاطین #احمد_کامل_آکدیک که مدتی در مصر سکونت داشتند، دوام یافت.

برای مطالعۀ شرح حال و آثار #عبدالله_زهدی_افندی به کتاب #خوشنویسان_استانبول مراجعه فرمایید.

● تحقیق و تدوین: مهدی قربانی
@MehdiQorbani

شعر ترکی عثمانی در رثای حضرت سیدالشهداء علیه‌السلام
#قالب_زرنیخی #ثلث_جلی اثر محمد_نظیف افندی

● تصویر متن و ترجمۀ شعر، از صفحۀ ۲۶۸ کتاب #خوشنویسان_استانبول

@MehdiQorbani

کتیبۀ #سبیل #ام_عباس در #قاهره

Hattat #abdullah_zühdi efendinin #kahire deki ümıabbas sebilin #celi_sülüs kitabesi

#کتابات سبیل أم عباس فی قاهرة بخط الثلث الجلی للخطاط عبدالله بک الزهدی

از زمانی که مصر به تصرف سلطان یاووز سلیم درآمد، تبدیل به یکی از ایالات حکومت عثمانی شد و فرهنگ تُرکی و عثمانی را نیز پذیرفت. حاکمان مصر همواره از سوی خلیفۀ عثمانی تعیین و از باب عالی (استانبول) اعزام می‌گردیدند. این حکام علاوه بر اجرای منویات سیاسی و مذهبی سلطان عثمانی، به تقلید از وی، اقدام به ساخت مساجد و مدارس و بناهای عام‌المنفعه می‌کردند. شیوۀ #معماری_عثمانی را هنوز هم می‌توان در بناهای باقیمانده از آن دوران دید. یکی از این آثار که تا امروز نیز محفوظ مانده، #سبیل_ام_عباس است. "سَبیل" در اصطلاح شرعی و فقهی، موقوفه‌ای است که فی سبیل الله برای استفادۀ عموم مسلمین ایجاد می‌شود. اما اُمّ عباس کیست؟
"عباس حلمی پاشا" یا "عباس دوم" (زادهٔ ۱۴ ژوئیه ۱۸۷۴ - درگذشتهٔ ۱۹ دسامبر ۱۹۴۴) پسر توفیق پاشا و آخرین #خدیو مصر بین سال‌های ۱۸۹۲ تا ۱۹۱۴ میلادی بود. #خدیو عنوان حاکمان سلسلۀ خدیوی بود که ماهیتی نیمه‌مستقل داشت. مادر عباس حلمی پاشا به تقلید از سَبیل‌های بناشده توسط خاندان عثمانی در استانبول، اقدام به ساخت چشمه‌ای در #قاهره نمود که کتیبۀ آن را #عبدالله_زهدی_افندی نوشته است. این کتیبه حاوی چهار بیت شعر تُرکی عثمانی است که به خط #ثلث_جلی و بر روی سنگ به شکل برجسته حکاکی و بر بالای این چشمه نصب شده و هم‌اکنون نیز مرمت و بر جای خود باقی است.
چند سال پیش یکی از دوستان، با دیدن واژۀ "حضرت عباس" در ابتدای مصرع نخست کتیبه و بدون توجه به متن و معنی اشعار، این سَبیل را به حضرت ام‌البنین مادر حضرت اباالفضل العباس علیه‌السلام نسبت داده بود که صد البته خطای فاحشی است!
برای مطالعۀ شرح حال و آثار #عبدالله_زهدی_افندی به کتاب #خوشنویسان_استانبول مراجعه فرمایید.

#هنر_اسلامی #فن_الإسلامی #خوشنویسی #کالیگرافی #مصر #قاهره #عثمانی
#islamicart #islamsanatı #hatsanatı #hattat #mısır #kitabe

Mehdi Kurbani:
✅ #آثار_گزیده_هنر_خوشنویسی_ترکی
📚 Türk Hatsanatından Seçmeler

این عنوان جدیدترین تألیف پروفسور #مصطفی_اوغوردرمان است. چنانچه قبلاً هم اشاره کرده‌ام، نویسندۀ کتاب، بزرگترین و پرکارترین پژوهشگر هنر #خوشنویسی در ترکیه و جهان اسلام است. در آخرین دیداری که حدود ده روز پیش در استانبول با نویسندۀ محترم داشتم، ایشان این کتاب جدید را که هنوز هم در ترکیه رسماً منتشر نشده، به بنده هدیه نموده و درخواست ترجمۀ آن را به زبان شیرین و فاخر فارسی داشتند و این نکته را در یادداشت خود نیز ذکر کردند.

کتاب، حدود هفتصد صفحه است و چاپی نفیس و فاخر دارد. طرح کاور جلد آن، برگرفته از یک #قالب_زرنیخی به خط #ثلث_جلی اثر #چرچرلی_علی_افندی است که با دقت و ظرافت، سوزن‌کاری شده و اثر آن بر روی جلد سخت زیرین، نقش بسته است؛ این طراحی جلد زیبا در همان نگاه اول مخاطب را به خود جذب می‌کند و در واقع نشان‌دهندۀ مراحل تهیۀ قالب تا انتقال آن بر روی متریال‌های گوناگون است.

در این کتاب، صدها قطعۀ خوشنویسی با انواع خطوط از یکصد و بیست تن از #خطاطان_عثمانی به چاپ رسیده و با کیفیتی بسیار عالی در اختیار علاقمندان قرار گرفته است. آنچه اهمیت این کتاب را دوچندان می‌کند، این است که بسیاری از قطعات معرفی‌شده در آن، برای نخستین بار عرضه شده‌اند.

به قول احمد فارس (خطاط مصری ساکن استانبول) این کتاب "تاج کتاب‌های اوغوردرمان" است و وی نیز قصد انجام ترجمۀ عربی آن را داشت.

ان‌شاالله از همین امروز کار ترجمۀ فارسی را با استمداد از حضرت امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام آغاز می‌کنم و امیدوارم تا پیش از پایان سال بتوانم آن را به دوستداران خوشنویسی تقدیم کنم. خدا کند این کتاب به سرنوشت کتاب #خوشنویسان_استانبول دچار نشود؛ کتابی که دیده نشد!!

@MehdiQorbani

شعر ترکی عثمانی در رثای حضرت سیدالشهداء علیه‌السلام
#قالب_زرنیخی #ثلث_جلی اثر محمد_نظیف افندی

● تصویر متن و ترجمۀ شعر، از صفحۀ ۲۶۸ کتاب #خوشنویسان_استانبول

@MehdiQorbani