کتابخانه امام حسین عليه السلام

ادامه دریافتهای دفتر چهارم 4
حکایت عاشقی که از داروغه به باغی گریخت و معشوق را آنجا یافت 2

چون در آمد خوش در آن باغ آن جوان
خود فرو شد پا به گنجش ناگهان 52

به باغ وارد شد ،ناگهان به گنجی برخورد ؛به معشوق رسید.

مر عسس را ساخته یزدان سبب
تا ز بیم او دود در باغ،شب 53

خداوند داروغه را سبب وصال به معشوق و ورود به باغ کرده بود.

بر همه زهر و بر او تریاق بود
آن عوان پیوند آن مشتاق بود

داروغه برای همه مانند زهر بود اما برای او تریاک و پادزهر شد.

پس بد مطلق نباشد در جهان
بد به نسبت باشد،این را هم بدان

جهان مادی مورد نظر مولاناست.
بد و شر مطلق در جهان نیست.نسبی است.

زهر مار،آن مار را باشد حیات
نسبتش با آدمی باشد ممات

زهر مار موجب زندگانی برای مار و موجب مرگ برای ماست.

خلق آبی را، بود دریا چو باغ
خلق خاکی را بود آن مرگ و داغ69

آبزیان دریا را چون باغ مفرح می دانند.

زید اندر حق آن شیطان بود
در حق شخصی دگر ،سلطان بود

در اینجا مولانا این نسبی بودن را به برداشت ها و قضاوت های ما از افراد می کشاند و نتیجه زیبایی می گیرد.
زید در نظر فردی مانند شیطان است اما در نظر فرد دیگر سلطانی با کمال.

آن بگوید :زید صدیق سنی است
وین بگوید :زید گبر کشتنی ست 72

یکی می گوید زید امینی بزرگوار است.
و دیگری می گویدکافر واجب القتل است.

گر تو خواهی کو تو را باشد شکر
پس ورا از چشم عشاقش نگر 74

اگر می خواهی بندگان و آفریدگار در نظر تو شیرین و محبوب باشند آنها را از دیده پروردگار که عاشق آنهاست نگاه کن

در این دیدگاه هیچ ناراحتی ای در انسان از انسانها وجود نخواهد داشت.

چشم خود بر بند زآن خوش چشم،تو
عاریت کن چشم از عشاق او76

به انسانها از چشم دوستداران آنها که خداوند در راس آن است نگاه کن.

بلک از او کن عاریت چشم و نظر
پس ز چشم او به روی او نگر77

فنای کلی آن است که از نگاه خود هم فانی شوی.
یعنی در مرحله فقر هیچ شوی و نگاهی هم برایت نمانده باشد.
پس از آن در فنا با نگاه خداوند به او نگاه کنی ؛آنجاست که خداوند دیده می شود.

چشم او من باشم و ، دست و دلش
تا رهد از مدبری ها مقبلش 79

اشاره به حدیث معتبر در نزد شیعه و سنی:
بنده من با نمازهاي نافله به من نزدیک می شود به طوری که من چشم او می شوم که با آن می بیند و ....
@arameshsahafian

وصف منظوم مسجدشاه اصفهان، یا همان مسجد عباسی که اکنون مسجد امام خوانده می شود، از زبان یک شاعر دوره شاه سلیمان صفوی:

مسجد جامع
بود مسجد جامع پادشاه
که چون کعبه شوید ز دلها گناه
بطاقش ز هر سو مناری عیان
نهاده به بام فلک نردبان
بود این دو با هم به اوج فلک
دو شاهد برای نماز ملک
کشیده ز هر سو به چرخ برین
ترازو شده شاخ گام زمین
بزرگی از ین خانه دارد نظام
که گردیده در خورد صاحب تمام
درش چون در رحمت حق وسیع
چو قوس قزح پیش طاقش رفیع
دو لخت است این باب گردون محل
ابد لختی و لخت دیگر ازل
شود چون درش باز از یکدگر
جهان در شک افتد ز شق القمر
در نقره اش راست چون کهکشان
به هر جا نمایان تر از آسمان
فتد هر کرا چشم بینش بر آن
کند ساق سیمین عرشش کمان
چو بینی مگو کاین در از سیم خام
به اندازه کهکشان شد تمام
دعا بس که بر عرش از این ره دوید
شد این شاه راه از تردد پدید
شود چون نهی زآستان پا درون
به فردوس رضون تر از رهنمون
به صحنی درآیی مصفا ز گرد
که مهتاب نتواندش فرش کرد
عجب نیست گر نیستش انتها
بود کاروان گاه لطف خدا
به حصنُ سرا حوض آبی زلال
ز غش صاف همچون زلال وصال
بود حوض او در بزرگی چنان
که در وی تون شست جرم جهان
ز دل بگذر گر خیال گناه
نماید در آن آب بی اشتباه
ز هی کوثر جنّت آرزو
که دلهای عالم خورد آب ازو
به صحنش عیان طاقها روبرو
چو کاخ سپهر و عناصر درو
نه طاق است کز سیر این بوستان
جوان گشت و شد چار ابرو جهان
ازین چار طاق این بهشتی نهاد
دو عالم نمود از دو عالم زیاد
گمانم که از احولی چشم یار
به ما این دو را می نماید چهار
بود طاقها در نظر طاق عرش
بود پایه های ستون ساق عرش
در آن آستان فلک اقتدار
ز هر سو شده گنبدی آشکار
درو چون نظر کرد اندیشه گفت
که مرغ فلک بر سر بیضه خفت
ز دستار گنبد چه سازم بیان
که او را بود زیر هیچ آسمان
چه گوید کسی فاضل است این مکان
بود صدق قولش ز گنبد عیان
چون پوشیده تخفیفه چرخ برین
نهاده است دستار را بر زمین
شد از نور گنبد زراندود فرش
تو گویی مگر هست قندیل عرش
نگویی که این گنبد اخضر است
غلط کردی این عالم دیگر است
بود شمسه ی او ز راه حساب
فزون یک سر و گردن از آفتاب
ز سر طوق این گنبد عرش ساز
زبان زمین شد به گردون دراز
.............................
@jafarian1964

روز نوروز و مه فرّخ فروردينست
دور ايّام گل و نسترن و نسرينست
صحن صحرا ز صور چون صحف ارژنگست
چمن لاله چو آذركده برزينست
زاتش لاله ازان آب چمن افزودست
كه هوا مُشك دم و خاك عبير آگينست
حوضه از آب معين كوثر نوشاب چنانست
چون جنان روضه گهر زيور و عنبر طينست
گرنه باغست جنان از چه در انهارش آب
مايه شير و شراب و عسل نوشينست
مي اگر مي نخورد نرگس مخمور بباغ
از چه با ساغر سيم و قدح زرّينست
باغ را همچو ز الوان رياحين ز حلل
داغ را بسته طبايع ز حلي آدينست
گرنه با موكب دي ناميه دلرا بيكار
با سيه خطمي و سوسن ز چه بازوبينست
تا نگاريده صبا نقش بر اطراف چمن
قلم افكنده زكف نقش نگار چينست
باغ چون چين ز نگار و چمنش فرخارست
گل چو ويس است و درو بلبل او رامينست
تا چو عذرا بنمايد ز تتق لاله عذار
ابر گريان صفت وامق بي تسكينست
گلشن از زيور و زيبست چو بزم خسرو
تا جهان تازه و فرّخ چو رخ شيرينست
(لطف الله نیشابوری)

نگاه زیباشناسانه وحید قزوینی در شرح و وصف فضاهای اصفهان
وحید قزوینی (م 1112) در سرایش انواع شعر تبحر دارد، و از آن جمله شعر در وصف شهرها و بناهاست که در سراسر کلیات او نظایر فراوانی دارد. سرایش شعر درباره عمارت شاهی، از آن جمله است. در بخشی از این شهرآشوب، اشعاری در وصف اصفهان دارد و از برخی از فضاهای زیبای آن یاد می کند. ازجمله درباره چهارباغ، هزارجریب و کوه صفه که برای هرکدام توصیفات زیبایی دارد. درختان چنار زیبای اصفهان، در فصل خزان، و زمان ریزش برگها، فضای زیبایی را در چهارباغ و برخی از نقاط دیگر پدید می آورد که وحید به وصف آن پرداخته است: «ز سرخی گمان می کند هوشیار / که تاج خروس است برگ چنار». و در ادامه پس از اوصاف زیبا «بود برگ ها چون زر جعفری / مگر بوته شد، بوته زرگری». در این زمینه اشعار بسیار فراوانی دارد و از جهات مختلف به بیان زیبایی های فصل خزان و برگ ریزان می پردازد. «زمین گشته چون مخمل هفت رنگ / که در چشم خوابش ندارد درنگ».
درباره وصف چهارباغ به طور مستقل اشعاری سروده است: «چنارش ببین از دو سو بسته صف / مه بدر هر یک ولی بی کلف». و باز: «چو بینی خزانش کنی این گمان / که برده است فیض از زمین آسمان». و این که «بود از دو سو باغ ها رو برو/ گشوده ز در چشمم حیران بر او». زیبایی اصفهان را هم در پرتو زاینده رود می داند: «صفاهان ندارد ز جنت کمی / بود زنده روش از آن دایمی». در این زمینه نیز دهها بیت زیبا سروده و از زوایای مختلف آن را وصف کرده است. علاوه بر چهارباغ، به وصف «کوه صفه» نیز پرداخته است، جایی که در ادامه چهارباغ، در آن سوی زاینده رود، به سمت جنوب است. او از عظمت این کوه و زیباییش را سخن فراوان گفته «عجب نیست کز رفعت آن بنا / چو گردون از او بر نگردد صدا». و این که «چه گویم از آن صفه ی عرش سا / که آنجا کند تکیه داری صفا». جالب است که کوه صفه، قبله اصفهان بوده و وحید گوید: «ز وصفش چه زین بیش گفتن توان / که هست این مکان قبله ی اصفهان».
پس از آن به فضاهای زیبا و مهم داخل شهر می پردازد. ابتدا از حصار شهر یاد می کند: «حصارش فزون است از آسمان / به وسعت به رنگ سخن از دهان». پس از آن از بازار، بویژه از «قیصریه» که بازار معروف و بزرگ شهر است، سخن می گوید. قیصریه در کنار «میدان» بود: «بیا تا به بازار و میدان رویم / بده ساغر می که مستان رویم». میدان نقش جهان، زیباترین فضای داخل شهر است که او بخش خاصی را به آن اختصاص داده است. «چه گویم ز میدان نقش جهان / که گیتی است چون نقش خاتم در آن». زیبایی میدان، به این بود که یک سرش مسجد و سر دیگرش قیصریه بود: «ز یک سوی او جامعی زرنگار/ دگر قیصریه است چون نوبهار». قیصریه، مدخل دیگری است که وی اشعاری در وصف آن سروده است. ورودی قیصریه، طاقی قوسی داشت که در کنار آن نقاشی های زیبایی روی دیوار کشیده شده بود. این فضا، توجه وحید را به خود جلب کرده است: «در او پیش طاقی چو قوس قزح/ مزین به صد رنگ عیش و فرح/ عیان گشته تمثال ها زین فلک/ چو بر اوج گردون سپاه ملک». سپس اشعاری درباره این نقاشی ها سروده است: «مصور در او صورت جنگ گاه/ به رنگی چون خونین شود زان نگاه». آنگاه از برخی از مغازه ها از جمله بزازی ها یاد کرده و از اطلس فرنگی هم در اینجا یاد کرده است: «خطایی بدن، چهره لاله رنگ / بود اطلس سرخ کار فرنگ». گویا «ضرابخانه» هم در آنجا بوده که بلافاصله از آن هم سخن گفته است. در این بازار، هندوها نیز جایگاه مهمی داشتند. می دانیم که آنان سرمایه های کلانی به اصفهان آورده و به کار تجارت و وام دهی اشتغال داشتند: چه گویم ز هندوی آتش پرست/ که چون دود از او رفت کارم ز دست». همین طور از دکان «چیت سازان» یاد کرده که باید در قیصریه می بوده است. در این زمان، در اصفهان، باغ وحش هم بوده و وحید قزوینی در باره فیل خانه، و نیز اشعاری در باره کرگدن و گاومیش که برای مردم اصفهان موجودات عجیب الخلقه ای بوده، سروده است. حیوان زیبای دیگر گورخر بوده که با عنوان «حمار حبش» از آن یاد کرده و اشعاری درباره رنگ یا به عبارتی نقاشی زیبای روی پوست او یاد کرده است: «قلمکار باشد ز دُم تا به لب / بود قالب چیت او روز و شب». او نقاشی بدن گورخر را با نقاشی های فرنگی مقایسه می کند: «بود بوالعجب تر ز کار فرنگ/ وجودش بود مقسم آب و رنگ».
👇👇

باز این چه شورش است که در خلق عالم است
باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است
باز این چه رستخیز عظیم است کز زمین
بی نفخ صور خاسته تا عرش اعظم است
این صبح تیره باز دمید از کجا کزو
کار جهان و خلق جهان جمله در هم است
گویا طلوع می‌کند از مغرب آفتاب
کاشوب در تمامی ذرات عالم است
گر خوانمش قیامت دنیا بعید نیست
این رستخیز عام که نامش محرم است
در بارگاه قدس که جای ملال نیست
سرهای قدسیان همه بر زانوی غم است
جن و ملک بر آدمیان نوحه می‌کنند
گویا عزای اشرف اولاد آدم است


خورشید آسمان و زمین نور مشرقین
پروردهٔ کنار رسول خدا حسین


کشتی شکست خوردهٔ طوفان کربلا
در خاک و خون طپیده میدان کربلا
گر چشم روزگار بر او زار می‌گریست
خون می‌گذشت از سر ایوان کربلا
نگرفت دست دهر گلابی به غیر اشک
زآن گل که شد شکفته به بستان کربلا
از آب هم مضایقه کردند کوفیان
خوش داشتند حرمت مهمان کربلا
بودند دیو و دد همه سیراب و می‌مکید
خاتم ز قحط آب سلیمان کربلا
زان تشنگان هنوز به عیوق می‌رسد
فریاد العطش ز بیابان کربلا
آه از دمی که لشگر اعدا نکرد شرم
کردند رو به خیمهٔ سلطان کربلا


آن دم فلک بر آتش غیرت سپند شد
کز خوف خصم در حرم افغان بلند شد


کاش آن زمان سرادق گردون نگون شدی
وین خرگه بلند ستون بی‌ستون شدی
کاش آن زمان درآمدی از کوه تا به کوه
سیل سیه که روی زمین قیرگون شدی
کاش آن زمان ز آه جهان سوز اهل بیت
یک شعلهٔ برق خرمن گردون دون شدی
کاش آن زمان که این حرکت کرد آسمان
سیماب‌وار گوی زمین بی‌سکون شدی
کاش آن زمان که پیکر او شد درون خاک
جان جهانیان همه از تن برون شدی
کاش آن زمان که کشتی آل نبی شکست
عالم تمام غرقه دریای خون شدی
گر انتقام آن نفتادی بروز حشر
با این عمل معاملهٔ دهر چون شدی

آل نبی چو دست تظلم برآورند
ارکان عرش را به تلاطم درآورند


برخوان غم چو عالمیان را صلا زدند
اول صلا به سلسلهٔ انبیا زدند
نوبت به اولیا چو رسید آسمان طپید
زان ضربتی که بر سر شیر خدا زدند
آن در که جبرئیل امین بود خادمش
اهل ستم به پهلوی خیرالنسا زدند
پس آتشی ز اخگر الماس ریزه‌ها
افروختند و در حسن مجتبی زدند
وانگه سرادقی که ملک محرمش نبود
کندند از مدینه و در کربلا زدند
وز تیشهٔ ستیزه در آن دشت کوفیان
بس نخلها ز گلشن آل عبا زدند
پس ضربتی کزان جگر مصطفی درید
بر حلق تشنهٔ خلف مرتضی زدند
اهل حرم دریده گریبان گشوده مو
فریاد بر در حرم کبریا زدند


روح‌الامین نهاده به زانو سر حجاب
تاریک شد ز دیدن آن چشم آفتاب


چون خون ز حلق تشنهٔ او بر زمین رسید
جوش از زمین بذروه عرش برین رسید
نزدیک شد که خانهٔ ایمان شود خراب
از بس شکستها که به ارکان دین رسید
نخل بلند او چو خسان بر زمین زدند
طوفان به آسمان ز غبار زمین رسید
باد آن غبار چون به مزار نبی رساند
گرد از مدینه بر فلک هفتمین رسید
یکباره جامه در خم گردون به نیل زد
چون این خبر به عیسی گردون نشین رسید
پر شد فلک ز غلغله چون نوبت خروش
از انبیا به حضرت روح‌الامین رسید
کرد این خیال وهم غلط کار، کان غبار
تا دامن جلال جهان آفرین رسید


هست از ملال گرچه بری ذات ذوالجلال
او در دلست و هیچ دلی نیست بی‌ملال


ترسم جزای قاتل او چون رقم زنند
یک باره بر جریدهٔ رحمت قلم زنند
ترسم کزین گناه شفیعان روز حشر
دارند شرم کز گنه خلق دم زنند
دست عتاب حق به در آید ز آستین
چون اهل بیت دست در اهل ستم زنند
آه از دمی که با کفن خونچکان ز خاک
آل علی چو شعلهٔ آتش علم زنند
فریاد از آن زمان که جوانان اهل بیت
گلگون کفن به عرصهٔ محشر قدم زنند
جمعی که زد بهم صفشان شور کربلا
در حشر صف زنان صف محشر بهم زنند
از صاحب حرم چه توقع کنند باز
آن ناکسان که تیغ به صید حرم زنند


پس بر سنان کنند سری را که جبرئیل
شوید غبار گیسویش از آب سلسبیل


روزی که شد به نیزه سر آن بزرگوار
خورشید سر برهنه برآمد ز کوهسار
موجی به جنبش آمد و برخاست کوه کوه
ابری به بارش آمد و بگریست زار زار
گفتی تمام زلزله شد خاک مطمئن
گفتی فتاد از حرکت چرخ بی‌قرار
عرش آن زمان به لرزه درآمد که چرخ پیر
افتاد در گمان که قیامت شد آشکار
آن خیمه‌ای که گیسوی حورش طناب بود
شد سرنگون ز باد مخالف حباب وار
جمعی که پاس محملشان داشت جبرئیل
گشتند بی‌عماری و محمل شتر سوار
با آن که سر زد آن عمل از امت نبی
روح‌الامین ز روح نبی گشت شرمسار



وانگه ز کوفه خیل الم رو به شام کرد
نوعی که عقل گفت قیامت قیام کرد



بر حربگاه چون ره آن کاروان فتاد
شور و نشور و واهمه را در گمان فتاد
هم بانگ نوحه غلغله در شش جهت فکند
هم گریه بر ملایک هفت آسمان فتاد
هرجا که بود آهوئی از دشت پا کشید
هرجا که بود طایری از آشیان فتاد
شد وحشتی که شور قیامت ز یاد رفت
چون چشم اهل بیت بر آن کشتگان فتاد
هرچند بر تن شهدا چشم کار کرد
بر زخمهای کاری تیغ و سنان فتاد
ناگاه چشم دختر زهرا در آن میان
بر پیکر شریف امام زمان فتاد
بی‌اختیار نعرهٔ هذا حسین او
سر زد چنانکه آتش از او در جهان فتاد

مُرد آيين ستم از زادنش

ماه من تابيد و شد تابان، رخ خورشيد از او
نازم آن ماهى كه خورشيد فلك تابيد از او

روز بسيار است و شب در گردش خورشيد و ماه
كز افق گويد نشان يا ماه و يا خورشيد از او

نازم آن روزى كه در تاريخ ايّام بزرگ
در تجلّى ماه از او، خورشيد از او، ناهيد از او

تا بدانى روز ما روشن‏تر امروز از چه روست
روى او بايست ديد و وصف او پرسيد از او

ديدن و پرسيدنش با چشم ايمان لازم است
ورنه طرفى بر نبندد ديده‏ى ترديد از او

ديده‏ى حق‏بين ببايد تا ببيند روى حق
ورنه حق گويد كه بايد روى حق پوشيد از او

ديده‏ى حق‏بين گشا و طلعت حق باز بين
تا تو هم ناديده بگشائى لب تمجيد از او

آن كه زاد و مُرد آيين ستم از زادنش
آن كه جان داد و جهان شد زنده جاويد از او

آن كه باطل از كسى نشنيد و خود جز حق نگفت
بى‏خيال از آن كه باطل حرف حق نشنيد از او

آن كه با خون بوستان معدلت را آب داد
وآن كه بنيان ستم بى‏شاخ و بن گرديد از او

آن كه پرچمدارى اسلام را با خون خريد
تا به پا گشت و عَلَم شد پرچم توحيد از او

آن كه از ميلاد او تاريخ حق مبدا گرفت
وآن كه شد تاريخِ حق، تاريخ حق گرديد از او

عاقبت ديدى كه ظالم پيش پايش سر نهاد
گرچه قد افراشت در آغاز و سرپيچيد از او

عاقبت ديدى كه ظالم بر سر دولت نماند
دولتش شد سرنگون و آن چه شد توليد از او

دولت باطل نپايد ور بپايد دير و زود
دست حق خواهد بساط چيده‏اش برچيد از او

دولت حق دولت خاصِّ حسين ابن عليست
دولتى كز مكرمت دولت بسى زائيد از او

تو همى بينى كه بر وى چشم ايرانى گريست
خود نمى‏بينى كه تاريخ عجم خنديد از او

صادق سرمد ، امام حسین علیه السلام و عاشورا در شعر فارسی ، ج 1 ، ص34-36 .
@m_sehati

باز این چه شورش است که در خلق عالم است
باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است
باز این چه رستخیز عظیم است کز زمین
بی نفخ صور خاسته تا عرش اعظم است
این صبح تیره باز دمید از کجا کزو
کار جهان و خلق جهان جمله در هم است
گویا طلوع می‌کند از مغرب آفتاب
کاشوب در تمامی ذرات عالم است
گر خوانمش قیامت دنیا بعید نیست
این رستخیز عام که نامش محرم است
در بارگاه قدس که جای ملال نیست
سرهای قدسیان همه بر زانوی غم است
جن و ملک بر آدمیان نوحه می‌کنند
گویا عزای اشرف اولاد آدم است


خورشید آسمان و زمین نور مشرقین
پروردهٔ کنار رسول خدا حسین


کشتی شکست خوردهٔ طوفان کربلا
در خاک و خون طپیده میدان کربلا
گر چشم روزگار بر او زار می‌گریست
خون می‌گذشت از سر ایوان کربلا
نگرفت دست دهر گلابی به غیر اشک
زآن گل که شد شکفته به بستان کربلا
از آب هم مضایقه کردند کوفیان
خوش داشتند حرمت مهمان کربلا
بودند دیو و دد همه سیراب و می‌مکید
خاتم ز قحط آب سلیمان کربلا
زان تشنگان هنوز به عیوق می‌رسد
فریاد العطش ز بیابان کربلا
آه از دمی که لشگر اعدا نکرد شرم
کردند رو به خیمهٔ سلطان کربلا


آن دم فلک بر آتش غیرت سپند شد
کز خوف خصم در حرم افغان بلند شد


کاش آن زمان سرادق گردون نگون شدی
وین خرگه بلند ستون بی‌ستون شدی
کاش آن زمان درآمدی از کوه تا به کوه
سیل سیه که روی زمین قیرگون شدی
کاش آن زمان ز آه جهان سوز اهل بیت
یک شعلهٔ برق خرمن گردون دون شدی
کاش آن زمان که این حرکت کرد آسمان
سیماب‌وار گوی زمین بی‌سکون شدی
کاش آن زمان که پیکر او شد درون خاک
جان جهانیان همه از تن برون شدی
کاش آن زمان که کشتی آل نبی شکست
عالم تمام غرقه دریای خون شدی
گر انتقام آن نفتادی بروز حشر
با این عمل معاملهٔ دهر چون شدی

آل نبی چو دست تظلم برآورند
ارکان عرش را به تلاطم درآورند


برخوان غم چو عالمیان را صلا زدند
اول صلا به سلسلهٔ انبیا زدند
نوبت به اولیا چو رسید آسمان طپید
زان ضربتی که بر سر شیر خدا زدند
آن در که جبرئیل امین بود خادمش
اهل ستم به پهلوی خیرالنسا زدند
پس آتشی ز اخگر الماس ریزه‌ها
افروختند و در حسن مجتبی زدند
وانگه سرادقی که ملک محرمش نبود
کندند از مدینه و در کربلا زدند
وز تیشهٔ ستیزه در آن دشت کوفیان
بس نخلها ز گلشن آل عبا زدند
پس ضربتی کزان جگر مصطفی درید
بر حلق تشنهٔ خلف مرتضی زدند
اهل حرم دریده گریبان گشوده مو
فریاد بر در حرم کبریا زدند


روح‌الامین نهاده به زانو سر حجاب
تاریک شد ز دیدن آن چشم آفتاب


چون خون ز حلق تشنهٔ او بر زمین رسید
جوش از زمین بذروه عرش برین رسید
نزدیک شد که خانهٔ ایمان شود خراب
از بس شکستها که به ارکان دین رسید
نخل بلند او چو خسان بر زمین زدند
طوفان به آسمان ز غبار زمین رسید
باد آن غبار چون به مزار نبی رساند
گرد از مدینه بر فلک هفتمین رسید
یکباره جامه در خم گردون به نیل زد
چون این خبر به عیسی گردون نشین رسید
پر شد فلک ز غلغله چون نوبت خروش
از انبیا به حضرت روح‌الامین رسید
کرد این خیال وهم غلط کار، کان غبار
تا دامن جلال جهان آفرین رسید


هست از ملال گرچه بری ذات ذوالجلال
او در دلست و هیچ دلی نیست بی‌ملال


ترسم جزای قاتل او چون رقم زنند
یک باره بر جریدهٔ رحمت قلم زنند
ترسم کزین گناه شفیعان روز حشر
دارند شرم کز گنه خلق دم زنند
دست عتاب حق به در آید ز آستین
چون اهل بیت دست در اهل ستم زنند
آه از دمی که با کفن خونچکان ز خاک
آل علی چو شعلهٔ آتش علم زنند
فریاد از آن زمان که جوانان اهل بیت
گلگون کفن به عرصهٔ محشر قدم زنند
جمعی که زد بهم صفشان شور کربلا
در حشر صف زنان صف محشر بهم زنند
از صاحب حرم چه توقع کنند باز
آن ناکسان که تیغ به صید حرم زنند


پس بر سنان کنند سری را که جبرئیل
شوید غبار گیسویش از آب سلسبیل


روزی که شد به نیزه سر آن بزرگوار
خورشید سر برهنه برآمد ز کوهسار
موجی به جنبش آمد و برخاست کوه کوه
ابری به بارش آمد و بگریست زار زار
گفتی تمام زلزله شد خاک مطمئن
گفتی فتاد از حرکت چرخ بی‌قرار
عرش آن زمان به لرزه درآمد که چرخ پیر
افتاد در گمان که قیامت شد آشکار
آن خیمه‌ای که گیسوی حورش طناب بود
شد سرنگون ز باد مخالف حباب وار
جمعی که پاس محملشان داشت جبرئیل
گشتند بی‌عماری و محمل شتر سوار
با آن که سر زد آن عمل از امت نبی
روح‌الامین ز روح نبی گشت شرمسار



وانگه ز کوفه خیل الم رو به شام کرد
نوعی که عقل گفت قیامت قیام کرد



بر حربگاه چون ره آن کاروان فتاد
شور و نشور و واهمه را در گمان فتاد
هم بانگ نوحه غلغله در شش جهت فکند
هم گریه بر ملایک هفت آسمان فتاد
هرجا که بود آهوئی از دشت پا کشید
هرجا که بود طایری از آشیان فتاد
شد وحشتی که شور قیامت ز یاد رفت
چون چشم اهل بیت بر آن کشتگان فتاد
هرچند بر تن شهدا چشم کار کرد
بر زخمهای کاری تیغ و سنان فتاد
ناگاه چشم دختر زهرا در آن میان
بر پیکر شریف امام زمان فتاد
بی‌اختیار نعرهٔ هذا حسین او
سر زد چنانکه آتش از او در جهان فتاد

مرحوم وصال شیرازی درمرثیه حضرت سیدالشهداء می فرمایند :

لباس کهنه بپوشید، زیر پیرهنش
مگر که بر نکشد خصم بدمنش ز تنش

لباس کهنه چه حاجت؟ که زیر سمِّ ستور
تنی نماند که پوشند جامه یا کفنش

که گفت از تن او خصم برکشید لباس؟
لباس کی بود او را که پاره شد، بدنش

نه، جسم یوسف زهرا، چنان لگد کوب است
کزو توان به پدر بُرد بوی پیرهنش

زمانه خاک چمن را به خاک عدوان داد
تو در فغان که چه شد ارغوان و یاسمنش

نه گل تو گر سر خاری در این چمن دیدی
بیا و آب ده از جویبارِ چشم منش

بلی ز خاک، صبا بر تنش کفن پوشاند
بیافتی اثری گر ز جسم مُمتحنش

عیالش ار نه به همره، در این سفر بودی
از او خبر نرسیدی به مردم وطنش

دهان کجا که نماید تلاوت قرآن؟
مگر که روح قُدس ساخت، حرفی از دهنش

ز دستگاه سلیمان فلک اثر نگذاشت
به غیر خاتمی آن هم به دست اهرمنش

🌾🍃🍃@madihehvamarsiah

✅ جز لحظه‌ای که مشک به دندان گرفته بود


سقا به آب، لب ز ادب آشنا نکرد
از آب پرس از چه ز سقا حیا نکرد

تجدید شد وضوی نماز امام عشق
بیهوده دست خویش به آب آشنا نکرد

تن چاک چاک دید و به بیداد، تن نداد
سر شد دو تا و قد بر دو نان، دو تا نکرد

جز لحظه ای که مشک به دندان گرفته بود
در عمر خویش خنده ی دندان نما نکرد

دندان کند، چو گره وا نشد چرا
دندان او هم آن گره ی بسته وا نکرد

معراج او را به روی زمین شد ز پشت زین
همچون نبی عروج به سوی سما نکرد

مسجود را ندیده سر از سجده برنداشت
حق سجود عشق، چو او کس ادا نکرد


علی انسانی🍃🍃
🆔 @ihlib

مدح حضرت امام حسین علیه السلام
توسط خانم توران شهریاری (شاعر زرتشتی)

ز جان گذشت که حق باز در جهان ماند
ندای حق طلبی گرم و جاودان ماند

که مرگ در ره حق آرمان زندگی است
به زیر بار ستم زندگی چو بندگی است

گذشت بهر حقیقت ز خویش و خویشاوند
به راه حق بگذشت از برادر و فرزند

سرود ناب‌ترین شعر استقامت را
حماسه همه یاران راست قامت را

که بهر مردم مظلوم و تشنه باران شد
اثر گذارترین شعر روزگاران شد

حسین سرخ‌ترین لاله بهاران است
خروش تندر و فریاد روزگاران است

بیارمیده اگر جسم لاله گون حسین
هنوز در رگ جان جاری است خون حسین

@varesoon

🔸کاروان عشق

درای کاروان عشق و امّید طنین افکند اندر پهنه دشت
در آن تفتیده صحرا، کاروان را به پیرامون، همای بخت می‌گشت
نوای آن درا، گر بود جانسوز ولی شد رهروان را شوق افروز


ز شادی چون قلم با سر زده گام در این ره، رهنوردان دل آگاه
سر از پا کی شناسد رهرو عشق؟‌ ز سر باید گذشت آری در این راه
شهادت نغمه‌ آهنگشان بود لوای عشق، پیشاهنگشان بود


حسین آن قافله سالار هستی که زینت بخش تاریخ است نامش
در این ره کاروان را پیش می‌برد ره‌آموزان رهین فیض عامش
چو رهبر شد بصیر و پاک سیرت‌ فرا گیرد از او رهرو بصیرت


به سوی کربلا با یک جهان شوق ز مکّه کعبه‌ دل‌ها روان شد
پی روشنگری می‌رفت و با او شهادت چون سعادت هم عنان شد
اگر مرد رهی در راه می‌دید بر او می‌تافت باری همچو خورشید


در آن خشکیده لب صحرای سوزان سخن‌هایش به از ماء معین بود
پیام زندگی سازش به یاران‌ صفا بخش دل و جان آفرین بود
چو او بنواخت آهنگ سفر را به شور آورد هر صاحب نظر را


به هر منزل که خرگاه حسینی به پا می‌شد زمین بودی سریرش
لب لعلش چو می‌شد گوهر افشان‌ ز جان بودند یاران دلیرش
به گرد قافله سالار خود جمع‌ همه پروانه‌سان پیرامن شمع


گروهی همره او مانده بودند که نور عشق در سیمایشان بود
لوای مردی و بیداری خلق‌ به دست همّت والایشان بود
به لب تسبیح حق در دست شمشیر به جنگ دشمنان بی‌باک چو شیر


گروهی در عدد بسیار اندک ولی از شور و شوق رزم، سرشار
به شب افتاده در دامان محراب‌ به روز استاده در میدان پیکار
همه وارسته، جان بر کف نهاده‌ ز شوق دوست دل از دست داده


چو در کرببلا یعنی به مقصد سپاه عاشقان حق رسیدند
چنان بی‌خویشتن بودند از شوق‌ که از هر چیز جز حق دل بریدند
چو آنجا وصل حق می‌شد فراهم‌ سرود عشق می‌خواندند با هم


در آن وادی که بوی عشق می‌داد شدند از جلوه‌ی حق رشک انجم
زبان حال هر یک بود این بیت‌ که می‌کردند زیر لب ترنم
«چه خوش باشد که بعد از انتظاری» به امّیدی رسد امّیدواری


زده دل را به دریا موج‌آسا همه بودند غرق بی‌قراری
ز شور و شوق می‌کردند یکسر ز عشق وصل حق ساعت شماری
که همچون شیر مرد بر دشمن بتازند به راه عشق جانان جان ببازند


شب میعاد زد چون خیمه بر دشت سر دلدادگان شوری دگر داشت
چنان گرم نیاز و راز بودند که آه سردشان سوز شرر داشت
به هر خیمه نوای یا ربی بود خداوندا چه روح‌افزا شبی بود


نگیرد تا غبار آیینه‌شان را ز دل گرد خودی یکسر فشاندند
خس و خار هوس از ریشه کندند درخت عشق را در دل نشاندند
که خورشید از افق چون سر برآرد به راه دوست هر یک جان سپارد


سواران سلحشور ره حق به میدان شهادت پیشتازان
زهی همّت که تاریخ آبرو یافت‌ ز نام نامی آن سرفرازان
کند تا زهره بر بام فلک رقص‌ نبینی نهضتی اینگونه بی‌نقص

مرحوم غلامرضا قدسی

@bazmeghodsian

عاشورا در ادبیات فارسی ؛ از گذشته تا به امروز

▪️🔸▪️

پس از کسایی، ناصر خسرو نیز که از پیروان او بود، در اشعار خود به این واقعه و مصیبت سیدالشهدا اشاره کرده است:

بتگر بتی تراشد، او را همی پرستد

زو نیست رنج کس را نه زان خدای سنگین

تو چون بتی گزیدی کز رنج و شر آن بت

برکنده گشت و کشته یکرویه آل یاسین؟

آن کز بت تو آمد بر عترت پیمبر

از تیغ حیدر آمد بر اهل بدر و صفین

لعنت کنم بر آن بت کز امت محمد

او بود جاهلان را ز اول بت نخستین

لعنت کنم بر آن بت کز فاطمه فـدک را

بستد به قهر تا شد رنجور و خوار و غمگین

لعنت کنم بر آن بت کو کرد و شیعت او

حلق حسین تشنه در خون خضاب و رنگین

سنایی که از شاعران سنی بود، به‌عنوان نخستین شاعر اهل سنت به مدح امام حسین پرداخت:

خرمی چون باشد اندر راه دین کز بهر حق
خون روان گشتست از حلق حسین در کربلا

از برای یک بلا کاندر ازل گفتست جان
تا ابد اندر دهد مرد بلی تن در بلا

و در شعر دیگری می‌گوید:

سراسر جمله عالم پر زنانند
زنی چون فاطمه خیر النسا کو؟

سراسر جمله عالم پُر شهید است
شهیدی چون حسین کربلا کو؟

تشخیصی که امروز انجام دادی اموری نیستند که از طب مستفاد تواند شد ، این احکام از کجا و به چه دلیل میکنی ؟ گفت چنین است که میگویی و لکن معنی در خاطرم می افتد و بر زبان می آید گفتم راست گفتی و چنین خواهد بود ، بباید طالع ولادت خویش مرا بنمایی پس با او رفتم تا به خانه او و طالع ولادت خویش بیرون آورده مرا نمود . دیدم که سهم الغیب در فرح خود بود با درجه مشتری و سهم السعادت ، گفتم ای عزیز این است که تکلم میکند نه تو و هر چه در طب به آن متحدس میشوی سبب و اصل آن همین است .
ولادت ابوالحسن حرانی در شهر رقه در شب پنجشنبه دو شب از ذی القعده سال ۲۸۳ هجری باقی بود واقع شد .
حکایت فوق اهمیت سهم الغیب را جهت موفقیت در برخی از علوم و مشاغل ، خصوصا" علومی چون طبابت ، احکام نجوم و یا دیگر علومی که نیازمند حدس و تشخیص صحیح می باشند مشخص میکند .

🔸کاروان عشق

درای کاروان عشق و امّید طنین افکند اندر پهنه دشت
در آن تفتیده صحرا، کاروان را به پیرامون، همای بخت می‌گشت
نوای آن درا، گر بود جانسوز ولی شد رهروان را شوق افروز


ز شادی چون قلم با سر زده گام در این ره، رهنوردان دل آگاه
سر از پا کی شناسد رهرو عشق؟‌ ز سر باید گذشت آری در این راه
شهادت نغمه‌ آهنگشان بود لوای عشق، پیشاهنگشان بود


حسین آن قافله سالار هستی که زینت بخش تاریخ است نامش
در این ره کاروان را پیش می‌برد ره‌آموزان رهین فیض عامش
چو رهبر شد بصیر و پاک سیرت‌ فرا گیرد از او رهرو بصیرت


به سوی کربلا با یک جهان شوق ز مکّه کعبه‌ دل‌ها روان شد
پی روشنگری می‌رفت و با او شهادت چون سعادت هم عنان شد
اگر مرد رهی در راه می‌دید بر او می‌تافت باری همچو خورشید


در آن خشکیده لب صحرای سوزان سخن‌هایش به از ماء معین بود
پیام زندگی سازش به یاران‌ صفا بخش دل و جان آفرین بود
چو او بنواخت آهنگ سفر را به شور آورد هر صاحب نظر را


به هر منزل که خرگاه حسینی به پا می‌شد زمین بودی سریرش
لب لعلش چو می‌شد گوهر افشان‌ ز جان بودند یاران دلیرش
به گرد قافله سالار خود جمع‌ همه پروانه‌سان پیرامن شمع


گروهی همره او مانده بودند که نور عشق در سیمایشان بود
لوای مردی و بیداری خلق‌ به دست همّت والایشان بود
به لب تسبیح حق در دست شمشیر به جنگ دشمنان بی‌باک چو شیر


گروهی در عدد بسیار اندک ولی از شور و شوق رزم، سرشار
به شب افتاده در دامان محراب‌ به روز استاده در میدان پیکار
همه وارسته، جان بر کف نهاده‌ ز شوق دوست دل از دست داده


چو در کرببلا یعنی به مقصد سپاه عاشقان حق رسیدند
چنان بی‌خویشتن بودند از شوق‌ که از هر چیز جز حق دل بریدند
چو آنجا وصل حق می‌شد فراهم‌ سرود عشق می‌خواندند با هم


در آن وادی که بوی عشق می‌داد شدند از جلوه‌ی حق رشک انجم
زبان حال هر یک بود این بیت‌ که می‌کردند زیر لب ترنم
«چه خوش باشد که بعد از انتظاری» به امّیدی رسد امّیدواری


زده دل را به دریا موج‌آسا همه بودند غرق بی‌قراری
ز شور و شوق می‌کردند یکسر ز عشق وصل حق ساعت شماری
که همچون شیر مرد بر دشمن بتازند به راه عشق جانان جان ببازند


شب میعاد زد چون خیمه بر دشت سر دلدادگان شوری دگر داشت
چنان گرم نیاز و راز بودند که آه سردشان سوز شرر داشت
به هر خیمه نوای یا ربی بود خداوندا چه روح‌افزا شبی بود


نگیرد تا غبار آیینه‌شان را ز دل گرد خودی یکسر فشاندند
خس و خار هوس از ریشه کندند درخت عشق را در دل نشاندند
که خورشید از افق چون سر برآرد به راه دوست هر یک جان سپارد


سواران سلحشور ره حق به میدان شهادت پیشتازان
زهی همّت که تاریخ آبرو یافت‌ ز نام نامی آن سرفرازان
کند تا زهره بر بام فلک رقص‌ نبینی نهضتی اینگونه بی‌نقص

مرحوم غلامرضا قدسی

@bazmeghodsian