خواجه سلطانمحمد
وصف القناة
✅ گروهی برای گفتگوهای تُراثی (نسخه‌های خطی)
گفتگوهای تراثی
torathiگفتگوهای تراثی
torathiگفتگوهای تراثی
torathiپیتیک = بیتیک =نوشته ،سند
به نظر می رسد که منظورش خط رقعه است:
خط رقعه را شیرین (تر؟) می نویسد.
به نظر می رسد که منظورش خط رقعه است:
خط رقعه را شیرین (تر؟) می نویسد.
گفتگوهای تراثی
torathiبیتیر فعل است و ارتباطی با تر فارسی ندارد
تر در ترکی می شود راق
تر در ترکی می شود راق
گفتگوهای تراثی
torathiنیز
گفتگوهای تراثی
torathi"نیز" هم یکی از معانی آن است(همچنانکه "دیگر" )
وگویامعنای سومش "تر =نشانه ی صفت بر تر " است.
داهی آرتیق=داخی آرتیق =بیشتر/داخی گلمه
= دیگر نیا
بستگی به قراین معنوی و لفظی موجوددر
متن (مطالب قبلی و گاه بعدی)دارد که به کدام معنا تعبیر شود. البته این ها حواشی اند.بحث بر سر نوع خط بود .
ضمنا با توجه به قدمت خط "رقاع"که جزو اقلام ششگانه است و نامش با"رقعه" همریشه می باشد ( رِقاع=نامه ها) ، خط رقاع
نیز (علاوه بر رقعه)می تواند مقصود مولف بوده باشد. والله العالم.
وگویامعنای سومش "تر =نشانه ی صفت بر تر " است.
داهی آرتیق=داخی آرتیق =بیشتر/داخی گلمه
= دیگر نیا
بستگی به قراین معنوی و لفظی موجوددر
متن (مطالب قبلی و گاه بعدی)دارد که به کدام معنا تعبیر شود. البته این ها حواشی اند.بحث بر سر نوع خط بود .
ضمنا با توجه به قدمت خط "رقاع"که جزو اقلام ششگانه است و نامش با"رقعه" همریشه می باشد ( رِقاع=نامه ها) ، خط رقاع
نیز (علاوه بر رقعه)می تواند مقصود مولف بوده باشد. والله العالم.
گفتگوهای تراثی
torathiظغرای مطلا بخط دیوانی
سلطان محمدبن عبدالمجید غازی
سلطان محمدبن عبدالمجید غازی
Forwarded From کتیبه
گفتگوهای تراثی
torathiمعرفی مسجد ۹۰۰ سالۀ شیرازیها در جزیره زنگبار به مناسبت روز جهانی مسجد.
مسجد کیزیمکازی طبق کتیبه محراب، در سال ۵۰۰ق (بیش از ۹۴۰ سال پیش) ساخته شده است. این نوع طراحی سه پره ای در محراب (بر اساس مشاهده) بعدها در برخی مساجد تانزانیا و کنیا، توسط اقوام شیرازی، بلوچ، شوشتری، کازرونی و عُمانی استفاده شده است از جمله مسجد شوشتریها در زنگبار و یا مسجد بلوچها در کائوله.
پس از مسجد جزیره کیلوا در تانزانیا، مسجد کیزیمکازی قدیمی‌ترین مسجدی است که توسط شیرازیها در آفریقا ساخته شده و هنوز مورد استفاده نمازگزاران قرار میگیرد، همچنین هرساله گردشگران بسیاری از آن دیدن میکنند.
دیوید وایتهاوس (1941- 2013م) باستان شناس بریتانیایی که چند فصل کاوش در ایران و آفریقا داشته است، کتیبه کوفیِ مسجد کیزیمکازی را مشابه کتیبه‌های بندر سیراف در ایران میداند.
مسجد کیزیمکازی تقریبا در نزدیکی روستای ماکوندوچی است که همهٔ اهالی، خود را شیرازی مینامند و مراسم نوروز (نیروزی) را در مرداد ماه و تقریبا همزمان با مراسم نوروز دریایی (صیادی) در ایران برگزار میکنند.
تصاویر بیشتر از این مسجد در کانال کتیبه.
مرتضی رضوانفر
پژوهشگاه میراث فرهنگی
مسجد کیزیمکازی طبق کتیبه محراب، در سال ۵۰۰ق (بیش از ۹۴۰ سال پیش) ساخته شده است. این نوع طراحی سه پره ای در محراب (بر اساس مشاهده) بعدها در برخی مساجد تانزانیا و کنیا، توسط اقوام شیرازی، بلوچ، شوشتری، کازرونی و عُمانی استفاده شده است از جمله مسجد شوشتریها در زنگبار و یا مسجد بلوچها در کائوله.
پس از مسجد جزیره کیلوا در تانزانیا، مسجد کیزیمکازی قدیمی‌ترین مسجدی است که توسط شیرازیها در آفریقا ساخته شده و هنوز مورد استفاده نمازگزاران قرار میگیرد، همچنین هرساله گردشگران بسیاری از آن دیدن میکنند.
دیوید وایتهاوس (1941- 2013م) باستان شناس بریتانیایی که چند فصل کاوش در ایران و آفریقا داشته است، کتیبه کوفیِ مسجد کیزیمکازی را مشابه کتیبه‌های بندر سیراف در ایران میداند.
مسجد کیزیمکازی تقریبا در نزدیکی روستای ماکوندوچی است که همهٔ اهالی، خود را شیرازی مینامند و مراسم نوروز (نیروزی) را در مرداد ماه و تقریبا همزمان با مراسم نوروز دریایی (صیادی) در ایران برگزار میکنند.
تصاویر بیشتر از این مسجد در کانال کتیبه.
مرتضی رضوانفر
پژوهشگاه میراث فرهنگی
#برگی_از_تاریخ
مسجد آقانور
در محله دردشت اصفهان مسجدی قرار دارد كه طبق سنتهای معماری ايران به صورت ۴ ايوانه طراحی شده است. وروديهای مسجد آقا نور در ضلع شمالی و شرقی مسجد قرار گرفته كه توسط كوچه های اطراف به بازار دردشت و محله ای به همين نام مربوط مي شود.
بانی مسجد نور الدين محمد اصفهانی از افراد خيّر و نيكوكار است كه ساختمان مسجد را در زمان سلطنت شاه عباس اول شروع كرده است اما در اولين سال سلطنت شاه صفی به اتمام رسيده است. كتيبه سردر مسجد كه به خط محمد رضا امامی و تاريخ ۱۰۳۹ هجری قمری است بيانگر همين مطلب است.
كتيبه ای كه در ايوان جنوبی مسجد وجود دارد به خط ثلث سفيد بر زمينه كاشی لاجوردی مورخ سال ۱۲۵۸ هجری زمان محمد شاه قاجار است. خطاط اين كتيبه محمد باقر شریف شيرازی است. در اشكال مربع شكلی كه در داخل اين ايوان وجود دارد با خطوط بنايی ساده لاجوردی بر زمينه آجری و خط بنائی حنائی بر زمينه فيروزه ای، آيات قرآنی نوشته شده است. در ايوان شرقی مسجد نيز با خط نستعليق به رنگ زرد بر زمينه كاشی خشت لاجوردی اشعاری نوشته شده است. مصراع آخر اشعار ماده تاريخی است كه سال ۱۰۳۴ هجری را نشان می دهد.
يكي از نفايس مسجد آقا نور شبستان زيبا و جالب آن است. نور اين شبستان به وسيله قطعاتی از سنگ مرمر شفاف تأمين مي شود. ستون های شبستان مسجد نيز بسيار جالب توجه هستند. بر طرفين محراب اين شبستان با خط بنائی مشكی ساده بر زمينه زرد عبارات مذهبی نوشته شده است. سردر خارجی اين شبستان نيز با كاشی گره و خطوط بنائي تزئين شده است. این شبستان در قرن سیزده به مسجد الحاق شده است .
سردر شمالی مسجد آقا نور کتیبه ای دارد که به خط ثلث سفید بر زمینه کاشی خشت لاجوردی به وسیله محمد باقر شریف شیرازی کتابت شده است .مضون این کتیبه آیات قرآن مجید است.
کتاب تحلیل معماری مساجد ایران ،تالیف دکتر رضا شاطریان ،صفحه ۴۵
@esfahanhonarsarayeiranجدای از ترجیع بند محتشم، چهار کتیبه فارسی دیگر نیز در محراب، شبستان و ورودی مسجد، قرار گرفته است
#برگی_از_تاریخ
معرفی مسجد شیخ لطف الله
قسمت هشتم (پایانی)
در مسجد شیخ لطف الله گونه ای دیگری از کتیبه ها وجود دارد که شامل اشعاری در مدح اهل بیت در حقیقت به گونه ای مداحی به شمار می روند. از جمله این کتیبه این کتیبه ها در مسجد شیخ لطف الله ،کتیبه های دو ضلع شرقی و غربی مسجد می باشد که به خط باقربنا نگاشته شده است. این کتیبه ها به خط ثلث سفید بر زمینه لاجوردی و شامل اشعاری به زبان عربی است که در برگیرنده اسامی چهارده معصوم می باشد .ظاهراً این اشعار از آن شیخ بهایی بوده است .محتوای این اشعار خدا را به حق چهارده معصوم قسم می دهد و در ادامه نیز حدیثی از جابر آمده است که اشاره به نام دوازده امام معصوم آمده است، متن ترجمه آن اینگونه است:( از جابر روایت است که گفت: بر فاطمه علیها السلام در آمدم و در برابر او لوحی بود که در آن نام اوصیاء از فرزندان وی بود .آنها را شمردم ،دوازده اسم بود. یکی از آنان قائم ،سه تای آنان محمد و چهار نفرش علی بود."نویسنده :باقر بنا")
نمونه دیگر این کتیبه های دو جانب شمالی و جنوبی مسجد است که بار دیگر نام ائمه اطهار در آن بیان شده است. این به خط ثلث سفید بر زمینه لاجوردی است و در دو بیت آخر نام شیخ لطف الله و باقر بنا دیده می شود.
(و شفعهم فی عبد عبد عبیدهم عبیدک لطف الله فی العرصات
و بالباقر البناء کاتب هذه الحروف وقاه الباری العثرات .)
و شفاعت آنان در بنده بنده بندگانش پذیرا باش بنده تو "لطف الله" در عرصات محشر
و باقر بنا نویسنده این حروف که خداوند او را از لغزش مصون بدارد)
کتیبه های که بر گردنه ی گنبد شیخ لطف الله وجود دارد به خط بنایی سه رنگی یعنی دو مشگی در دو طرف و یک سفید در وسط بر زمینه فیروزه ای دیده می شود و در برگیرنده عبارات "یا کریم، یا الله ،یا رحمن و یا رحیم می باشد که تکرار شده است. علاوه بر این در شمسه های پائین گردنه گنبد نیز به خط بنایی مشگی بر زمینه سفید کلمات و جملات الله اکبر، الملک لله ،الحکم لله ،الحمدلله، الله ،محمد و علی تکرار شده است.
کتیبه خارجی بر دور گنبد مسجد به خط ثلث با کاشی سفید معرق بر زمینه لاجوردی شامل سوره های شمس ،دهر و کوثر می باشد. در انتهای کتیبه نیز به آیه ی ۱۸ سوره ی جن با محتوای زیر ختم می شود: (قال الله ؛و ان المساجدلله فلا تدعوا مع الله احدا) (خداوند فرموده است: و مساجد مخصوص "پرستش ذات یکتای " خداست پس نباید با خدا احدی غیر او را پرستش کنید .)
در ترتیب که در بخش پایانی کتیبه کمربندی داخل فضای گنبد مسجد شیخ لطف الله و در قسمت بالای قاب های کاشیکاری شده بین پنجره های شبستان مسجد، با خط کوفی درشت عبارت "یا الله " تکرار شده است .علاوه براین نام ها در گریو گنبد مسجد نیز به وسیله ی آجرهای لعابدار که با ترکیبی ماهرانه کار گذاشته شده اند با حروف کوفی به گونه ای هندسی شده دیده می شود.
ظاهراً این کتیبه در سال ۱۳۱۵ توسط اداره باستان شناسی اصفهان تعمیر و به خط علی مسمی پرست نگاشته شده است
منبع؛گنجینه آثار تاریخی اصفهان، دکتر هنرفر، صفحه ۴۰۷_۴۱۵
تبین معانی نمادین عناصر معماری اسلامی عصر صفوی (آثار میدان نقش جهان اصفهان)، تالیف دکتر منتظرالقائم و خانم حافظ فرقان،
صفحه ۲۵۲-۲۶۸
مسجد شیخ لطف الله و ویژگیهای آن ،تالیف محمدحسین نجم آبادی
@esfahanhonarsarayeiran📝📝📝
✅ مسجد جامع قاین، شاهکار معماری اصیل ایرانی و اسلامی
مسجد جامع قاین، بنایی بسیار قدیمی و درنهایت شکوه و جلال است که علاوه بر روحانیت معنوی دارای ظاهری دلچسب و فرح انگیز است. امروز با گذشت هزار و 100 سال همچنان این بنا بلندترین عمارت قاین است.
درخصوص بنای اولیه آن اختلاف نظر وجود دارد. استقرار یکی از پایههای مسجد بر روی آتشکده ساسانیان گویای تاریخ کهن آن است. اغلب مورخان و جهانگردان در بیان و معرفی شهر قاین به مسجدجامع صراحتا اشاراتی داشته اند.
بسیاری معتقدند از قلعه کوه تا دژ مرکزی شهر و مسجد جامع یک تونل زیر زمینی وجود داشته و مورد استفاده بوده است. احتمال دارد این معبر با مسیر کاریز جعفر آباد یکی باشد که در نزدیکی قلعه کوه معبرش مجزا می شود. اگر کاوشهای باستان شناسی انجام شود شاید بتوان بسیاری از شگفتی ها را شناسایی و معرفی نمود.
طبق کتیبه های قدیمی که در بخش فوقانی محراب ضلع جنوب غربی قرار گرقته نام جمشید بن قارن بر روی آن نقش شده که به سال 769 هجری مسجد را بازسازی نموده است. از کتیبه های متعدد مسجد جامع می توان نتیجه گرفت که این بنا بارها بر اثر زلزله صدمه کلی دیده و مرمت شده است.
لوحه ای به خط رقاع در داخل رواق پنجم درضلع شمالی حیاط مسجد می باشد و تاریخ آن اول رجب سال 921است. مضمون کلی آن مربوط به زمان فرمانروایی امیر سلطانی است که در (919-921) هجری از سوی شاه اسماعیل صفوی در قاین به این مقام منصوب شد.
سنگ لوحی در سمت راست ورودی ایوان مسجد به ابعاد 120*50 سانتی متر و با خط بسیار زیبای رقاع که شاه سلیمان صفوی امر به بازسازی مسجد داد بتاریخ 1080هجری قمری کرده است.
در کاوشهای شبستان شمالی به سال 1354 ستونهای سنگی با درازا و پهنای یک متر در یک متر از سنگ و لاشه و ملات و ساروج کشف شده که پایه های کنونی بر روی آنها بنا گردیده وجود یک ستون چهار قلو در شبستان مشابه ستونهای مسجد جامع اصفهانی قدمتی از دوره سلجوقی را نشان می دهد که احتمالا در دوره تیموری تجدید بنا شده است.
@islamicartgalleryبه بهانه سفر رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به آفریقا
در تانزانیا و آفریقای جنوبی به دنبال چه دستاوردی هستیم ؟
مقاله ذیل بخشی از قدمت تاریخی در جمهوری متحده تانزانیا و زنگبار را توصیف کرده است.
باور کنیم هر کشور دیگری دارای این سوابق تاریخی و تجاری در شرق و شمال آفریقا بود ، امروز در آفریقا قدرت اقتصادی بشمار می آمد.
ذهنیت مثبت مردم شرق آفریقا از ایرانیان می تواند بازار صادراتی برای کالاهای ایرانی تلقی گردد.
کارشناسان نظرات خود را اعلان نمایند.
مرکز مطالعات راهبردی قاره آفریقا
https://telegram.me/joinchat/Bo4wSj3ujS80CWGq_Fq-qQگزارش ویژه
تانزانیا ، الگوی انتخاباتی در آفریقا
تقدیر عضو کمیسیون انتخاباتی سادک از روند برگزاری انتخابات تانزانیا ۲۰۱۵
برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در کشورهای آفریقایی به کلاف سردرکمی تبدیل شده است که ثبات سیاسی و اقتصادی این کشورها را ماهها قبل و بعد از انتخابات تحت تاثیر قرار می دهد .
درهمین راستاسازمانهای بین المللی و منطقه ای در آفریقا و اخیرا نیز گروه سادک که متشکل از ۱۴ کشور آفریقایی برای توسعه در جنوب آفریقا می باشد ، از نحوه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری تانزانیا قدردانی کرده و آنرا آزاد و عادلانه ارزبابی کرده اند.
این در حالی است که نتابج انتخابات ریاست جمهوری در کشور فدرال زنگبار ، مورد انتقاد احزاب مخالف و حزب cuf جبهه متحد مدنی قرار داشته است.
اجلاس کمیسیون انتخاباتی سادک در ۲۲ آگوست ۲۰۱۶ در بوتسوآنا باحضور نمایندگان ۱۴ کشور عضو برگزار گردید.
مرکز مطالعات راهبردی قاره آفریقا
گزارش ویژه در لینک
https://telegram.me/joinchat/Bo4wSj3ujS80CWGq_Fq-qQمستند ایرانیان زنگبار و نشان دادن گستره فرهنگی تمدن ایرانی /شیعی
بنا بر تحقیقات میدانی در جزیره زنگبار چندین خانواده زرتشتی ایرانی بودند که از هند به زنگبار کوچ کردند و جز آتشکده خاموش ، آثار دیگری از آنها برجای نمانده است و‌شبکه بی بی سی برای تحریف تاریخ و کتمان تاریخ ایرانیان در شرق آفریقا ، حضور صدها ایرانی را نادیده گرفتند و مستند گزینشی را تولید و پخش کرده است.
مستند شعیان زنگبار و تاریخ ایرانیان در زنگبار در مرحله پیش تولید قرار دارد که به موارد می پردازد:
۱- اماکن تاریخی ایرانیان در زنگبار شامل حمام ها، مساجد و حسینیه ها
۲- منطقه عجم ها در زنگبار
۳- نقش ایرانی در حکومتداری در شرق آفریقا
۵_ سفر مبلغین و علمای ایرانی به زنگبار و گسترش تشبع
مرکز مطالعات راهبردی قاره آفریقا
https://telegram.me/joinchat/Bo4wSj3ujS80CWGq_Fq-qQمسجد جامع #اصفهان
چند ماه پس از رسمی شدن #تشیع در سرتاسر قلمرو فرهنگی ایران بدست اولجایتو، در صفر سال۷۱۰ حدیث #جابر بن عبدالله #انصاري در #محراب مسجد جامع ساخته شد. مسجد جامع يا مسجد عتيق، بیش از دو قرن قبل از میدان #نقش جهان ، نماد اصفهان بود و محراب اولجایتو با کتیبه حدیث جابر افتخار شیعیان اصفهان بشمار مى آيد.
در شمال ایوان استاد ، شبستان کوچکی واقع شده است که زیباترین محراب گچبری مسجد را دارد. این شبستان که با نام مسجد الجایتو نیز شناخته می‌شود، دارای محرابی است که به مثابه گوهری تابناک از هنر ایرانی در جهان از شهرتی عظیم برخوردار است.
بر این محراب زیبا نام سلطان محمد خدابنده به چشم می‌خورد؛ ایلخان مشهوری که قبل از اسلام آوردن لقب الجایتو داشت و بعد از مسلمان شدن خود را خدابنده نامید. همچنین نام وزیر دانشمند او، محمد ساوی و سال ساخت محراب، یعنی ۷۱۰ هجری قمری را در آن می‌توان دید. زیباترین منبر منبت‌کاری مجموعه مسجد جامع نیز در مسجد اولجایتو قرار دارد. سال ساخت این منبر ذکر نشده است.
___________
@drhadiansariiکتیبۀ فارسی حمام شهرزاد، جزیره زنگبار.
شیرازیها از اواخر قرن 10 میلادی به مدت 500 سال در شرق آفریقا شامل مناطقی از سومالی، کنیا، تانزانیا، موزامبیک و مادگاسکار حکومت کردند تا در 1502م توسط پرتغالیها شکست خوردند، عمانیها در سال 1698م پس از دویست سال، پرتغالیها را شکست دادند و از سال 1832م پایتخت خود را از مسقط به زنگبار منتقل نمودند.
طبق تابلوی معرفی حمام، این حمام در دوران سلطنت عمانیها، توسط سلطان بوسعید برای شهزاده شهرزاد همسر ایرانی خود و با معماری ایرانی بنا گردید.
این حمام زیبا دارای یک کتیبه فارسی است.
متن کتیبه فارسی:
چه خوشست باده گلرنگ با کباب شکاری، ز دست ساقی گلچهره کنار بخاری.
جدای از حمام شهرزاد، چند حمام دیگر به درخواست حاکمان و به دست معماران ایرانی در زنگبار تاسیس گردید مانند حمام بزرگ ایرانی، حمام قصر و حمام گیزیمبانی.
مرتضی رضوانفر
عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی
🟧 کتیبه، کانالی برای معرفی ایران فرهنگی و میراث مشترک ایران و جهان#حظ_خط
محمدرضا امامی ادهمی
محمد رضا امامی اصفهانی از خوشنویسان صاحب نام قرن یازدهم هجری، معاصر شاه عباس اول تا شاه سلیمان صفوی و از شاگردان علیرضا عباسی بوده است. او عمری طولانی داشته و به او(امام خطاطان) گفته‌اند. او پدر محمد محسن امامی و جد علی‌نقی امامی بود که هر سه از کتیبه‌نویسان و خوشنویسان صاحب نام خط ثلث در دوره صفوی بوده‌اند و مجموعاً یک سده به کار کتیبه‌نگاری بناهای مختلف اصفهان، مشهد، قم و قزوین اشتغال داشته‌اند.
اولین کتیبه او در اصفهان، به سال ۱۰۳۹ قمری و آخرین کتیبه او در اصفهان، در سال ۱۰۸۱ قمری نوشته شده‌اند. آثار سالهای ۱۰۸۴قمری تا ۱۰۸۷ قمری او، همگی در مشهد هستند؛ شهری که به نظر می‌رسد محمد رضا امامی، آخرین سالهای عمر خود را در آنجا گذرانده است. او پس از ۵۰ سال اشتغال به شغل کتیبه نگاری ، احتمالاً در این شهر فوت نموده است. آثار مشهور محمد رضا امامی در مسجد امام(شاه) اصفهان است. در زیر کتیبه ثلث سردر باشکوه این مسجد تاریخی که به خط علیرضا عباسی است،
برخی از کتیبه های محمدرضا امامی از اینقرار است:
-کتیبه های مسجد جامع عباسی مابین ۱۰۳۸ _۱۰۷۸ قمری
۱.کتیبه های زیر چهل ستون شرقی گنبد بزرگ مورخ ۱۰۳۸قمری
۲.کتیبه با اطاق دور گنبد زیر گلدسته ۱۰۳۹ قمری
۳.کتیبه دور پاطاق ایوان زیر گلدسته ۱۰۴۰قمری
۴. کتیبه های مدرسه ناصریه ۱۰۷۷ قمری
۵.کتیبه سردر مدرسه سلیمانیه در مغرب مسجد جامع عباسی۱۰۷۸قمری
-کتیبه های مسجد حکیم اصفهان
کتیبه سردر شمالی مسجد که تاریخ آن ۱۰۷۳یعنی سال اتمام مسجد است
کتیبه داخل ایوان جنوبی،۱۰۷۱قمری
کتیبه گنبد، ۱۰۶۹قمری
کتیبه اطراف محراب، ۱۰۷۱قمری
کتیبه شبستان شرقی، ۱۰۶۹قمری
کتیبه‌های ایوان شمالی ،۱۰۷۱قمری
کتیبه ایوان غربی، ۱۰۷۳قمری.
-کتیبه های مسجد لنبان اصفهان
خطوط باقیمانده بر دو لوح کاشی به خط ثلث به تاریخ ۱۰۸۰ قمری ،و بر بالای در ورودی مسجد به خط نستعلیق درتاریخ ۱۰۸۰ قمری که مفاد این کتیبه تعمیرات مسجد در زمان شاه سلیمان است.
-در مسجد آقا نور کتیبه سردر مسجد که به خط محمد رضا امامی و تاریخ ۱۰۳۹قمری است
در مسجد مصری اصفهان نیز کتیبه‌ای بر یک لوح سنگ مرمر در داخل مسجد اثر محمد رضا امامی است که با خط نستعلیق برجسته اشعاری نوشته شده که مصراع آخر آن تاریخ ۱۰۶۱قمری را نشان می‌دهد.
در مسجد مقصود بیگ اصفهان نیز کتیبه‌ای به خط محمدرضا امامی است که در آن به نام شاه عباس اول و مقصود بیک اشاره شده است
منبع ؛تاریخ اصفهان (مجلد هنر و هنرمندان ،تالیف استاد همایی صفحه ۹۳_۹۷
خشنویسی در کتیبه های اصفهان ،منوچهر قدسی ،صفحه ۵۱
اطلس خط ،استاد فضائلی
@esfahanhonarsarayeiranاگر تصویر متن را بفرستید شاید بهتر بتوان
بررسی کرد. به نظر می رسد "داغی" همان
"داها" یا "داخی"باشد که پیشوند تولید صفت برتراست.
بعید هم نیست که مقصود همان خط رقعه بوده باشد. خط واژگونه را نیز شاید بتوان به
"نوشتن از چپ به راست یا کارهای آینه ایِ
دارای تقارن که در قطعه پردازی های ثلث- نویسان
دیده می شود و یا نوشتن روی سقف و نظایر این ها" تعبیر کرد.#برگی_از_تاریخ
مسجد آقانور
در محله دردشت اصفهان مسجدی قرار دارد كه طبق سنتهای معماری ايران به صورت ۴ ايوانه طراحی شده است. وروديهای مسجد آقا نور در ضلع شمالی و شرقی مسجد قرار گرفته كه توسط كوچه های اطراف به بازار دردشت و محله ای به همين نام مربوط مي شود.
بانی مسجد نور الدين محمد اصفهانی از افراد خيّر و نيكوكار است كه ساختمان مسجد را در زمان سلطنت شاه عباس اول شروع كرده است اما در اولين سال سلطنت شاه صفی به اتمام رسيده است. كتيبه سردر مسجد كه به خط محمد رضا امامی و تاريخ ۱۰۳۹ هجری قمری است بيانگر همين مطلب است.
كتيبه ای كه در ايوان جنوبی مسجد وجود دارد به خط ثلث سفيد بر زمينه كاشی لاجوردی مورخ سال ۱۲۵۸ هجری زمان محمد شاه قاجار است. خطاط اين كتيبه محمد باقر شریف شيرازی است. در اشكال مربع شكلی كه در داخل اين ايوان وجود دارد با خطوط بنايی ساده لاجوردی بر زمينه آجری و خط بنائی حنائی بر زمينه فيروزه ای، آيات قرآنی نوشته شده است. در ايوان شرقی مسجد نيز با خط نستعليق به رنگ زرد بر زمينه كاشی خشت لاجوردی اشعاری نوشته شده است. مصراع آخر اشعار ماده تاريخی است كه سال ۱۰۳۴ هجری را نشان می دهد.
يكي از نفايس مسجد آقا نور شبستان زيبا و جالب آن است. نور اين شبستان به وسيله قطعاتی از سنگ مرمر شفاف تأمين مي شود. ستون های شبستان مسجد نيز بسيار جالب توجه هستند. بر طرفين محراب اين شبستان با خط بنائی مشكی ساده بر زمينه زرد عبارات مذهبی نوشته شده است. سردر خارجی اين شبستان نيز با كاشی گره و خطوط بنائي تزئين شده است. این شبستان در قرن سیزده به مسجد الحاق شده است .
سردر شمالی مسجد آقا نور کتیبه ای دارد که به خط ثلث سفید بر زمینه کاشی خشت لاجوردی به وسیله محمد باقر شریف شیرازی کتابت شده است .مضون این کتیبه آیات قرآن مجید است.
کتاب تحلیل معماری مساجد ایران ،تالیف دکتر رضا شاطریان ،صفحه ۴۵
@esfahanhonarsarayeiran#برگی_از_تاریخ
طولانی ترین کتیبه ی مسجد کتیبه ایوان بزرگ مسجد است که کاتب آن به خط عبدالباقی تبریزی است، این کتیبه به خط ثلث سفید بر زمینه کاشی خشت لاجوردی است که از ابتدای ضلع غربی ایوان آغاز و پس از پیمودن تمام محوطه زیر گنبد به نقطه ی مقابل شروع در ضلع شرقی ایوان ختم می شود.
@esfahanhonarsarayeiran#برگی_از_تاریخ
کتیبه اطراف محراب ایوان جنوبی مدرسه ناصریه که در برگیرنده سوره اخلاص و آیه ۷۸و۷۹ سوره اسراء است و در ادامه آیه ۲۳۸ سوره بقره آمده که تاکیدی بر نماز صبح است. این کتیبه به خط ثلث سفید بر زمینه کاشی خشت لاجوردی و به قلم محمدرضا امامی و به سال ۱۰۷۷ قمری است
@esfahanhonarsarayeiran#حظ_خط
محمدرضا امامی ادهمی
محمد رضا امامی اصفهانی از خوشنویسان صاحب نام قرن یازدهم هجری، معاصر شاه عباس اول تا شاه سلیمان صفوی و از شاگردان علیرضا عباسی بوده است. او عمری طولانی داشته و به او(امام خطاطان) گفته‌اند. او پدر محمد محسن امامی و جد علی‌نقی امامی بود که هر سه از کتیبه‌نویسان و خوشنویسان صاحب نام خط ثلث در دوره صفوی بوده‌اند و مجموعاً یک سده به کار کتیبه‌نگاری بناهای مختلف اصفهان، مشهد، قم و قزوین اشتغال داشته‌اند.
اولین کتیبه او در اصفهان، به سال ۱۰۳۹ قمری و آخرین کتیبه او در اصفهان، در سال ۱۰۸۱ قمری نوشته شده‌اند. آثار سالهای ۱۰۸۴قمری تا ۱۰۸۷ قمری او، همگی در مشهد هستند؛ شهری که به نظر می‌رسد محمد رضا امامی، آخرین سالهای عمر خود را در آنجا گذرانده است. او پس از ۵۰ سال اشتغال به شغل کتیبه نگاری ، احتمالاً در این شهر فوت نموده است. آثار مشهور محمد رضا امامی در مسجد امام(شاه) اصفهان است. در زیر کتیبه ثلث سردر باشکوه این مسجد تاریخی که به خط علیرضا عباسی است،
برخی از کتیبه های محمدرضا امامی از اینقرار است:
-کتیبه های مسجد جامع عباسی مابین ۱۰۳۸ _۱۰۷۸ قمری
۱.کتیبه های زیر چهل ستون شرقی گنبد بزرگ مورخ ۱۰۳۸قمری
۲.کتیبه با اطاق دور گنبد زیر گلدسته ۱۰۳۹ قمری
۳.کتیبه دور پاطاق ایوان زیر گلدسته ۱۰۴۰قمری
۴. کتیبه های مدرسه ناصریه ۱۰۷۷ قمری
۵.کتیبه سردر مدرسه سلیمانیه در مغرب مسجد جامع عباسی۱۰۷۸قمری
-کتیبه های مسجد حکیم اصفهان
کتیبه سردر شمالی مسجد که تاریخ آن ۱۰۷۳یعنی سال اتمام مسجد است
کتیبه داخل ایوان جنوبی،۱۰۷۱قمری
کتیبه گنبد، ۱۰۶۹قمری
کتیبه اطراف محراب، ۱۰۷۱قمری
کتیبه شبستان شرقی، ۱۰۶۹قمری
کتیبه‌های ایوان شمالی ،۱۰۷۱قمری
کتیبه ایوان غربی، ۱۰۷۳قمری.
-کتیبه های مسجد لنبان اصفهان
خطوط باقیمانده بر دو لوح کاشی به خط ثلث به تاریخ ۱۰۸۰ قمری ،و بر بالای در ورودی مسجد به خط نستعلیق درتاریخ ۱۰۸۰ قمری که مفاد این کتیبه تعمیرات مسجد در زمان شاه سلیمان است.
-در مسجد آقا نور کتیبه سردر مسجد که به خط محمد رضا امامی و تاریخ ۱۰۳۹قمری است
در مسجد مصری اصفهان نیز کتیبه‌ای بر یک لوح سنگ مرمر در داخل مسجد اثر محمد رضا امامی است که با خط نستعلیق برجسته اشعاری نوشته شده که مصراع آخر آن تاریخ ۱۰۶۱قمری را نشان می‌دهد.
در مسجد مقصود بیگ اصفهان نیز کتیبه‌ای به خط محمدرضا امامی است که در آن به نام شاه عباس اول و مقصود بیک اشاره شده است
منبع ؛تاریخ اصفهان (مجلد هنر و هنرمندان ،تالیف استاد همایی صفحه ۹۳_۹۷
خشنویسی در کتیبه های اصفهان ،منوچهر قدسی ،صفحه ۵۱
اطلس خط ،استاد فضائلی
@esfahanhonarsarayeiran#حظ_خط
صحیفی جوهری
صحیفی جوهری شیرازی (درگذشت ۱۰۲۲ ه. ق) مشهور به جوهری و صحیفی ذوالقدر، (صحیفی قاری که لقب مشهورش در فن قرائت و تجوید بوده است) شاعر و خوشنویس اواخر سده دهم و اوایل یازدهم است. صحیفی شعر فارسی و ترکی را خوب می سرود و اشعارش بیشتر در مدح ائمه بوده است. او از کتیبه نویسان زبردست دوره صفوی است که در تذهیب٬ صحافی و وصالی نیز سررشته داشت. وی که از بازماندگان صوفی خلیل ذوالقدر و از بزرگان این طایفه بود، در اسیر از توابع شیراز به دنیا آمد و در اصفهان رشد کرد و به شهرت رسید و بیشتر در اصفهان می زیست.
گفته اند در کتابخانه ساختن یکتا بود و کتابخانه بسیار خوبی در سه تنان مسجد جامع اصفهان ترتیب داد. از آنجایی که خط ثلث را خوب می نوشت و کتیبه نگاری توانا بود، بیشتر کتیبه های مساجد و سنگ های قبر به خط او بود. صحیفی عمر طولانی داشته و گفته اند که بیش از هشتاد سال و یا در حدود نود سال عمر کرد. تقی الدین کاشانی٬ (۹۴۶ـ ۱۰۱۶ ه.ق) از مشاهیر بزرگ ادبی عصر صفوی، در سال ۹۸۷ در اصفهان او را ملاقات کرده است. به هر حال معاصرینش او را به همدلی و همزبانی و شوخ طبعی و شکفتگی خاطر ستوده اند و در هشتاد سالگی مردی بزله گو و رند و هم فطرت و هم خوی جوانان معرفی کرده اند. او هنوز زنده بود که فرزند رشیدش ابوعلی متخلص به اسیری شیرازی ازشاعران پارسی گوی درگذشت.
نمونه کتیبه های که وی نوشته است را می توان به؛
۱.کتیبه بقعه شهشهان مورخ ۱۰۱۳قمری با امضای صحیفی قاری و به خط ثلث
۲.کتیبه مسجد جارچی باشی مورخ ۱۰۱۹ قمری که اصل کتیبه به خط ثلث و امضا را نستعلیق کتابت شده،
۳. حوض خانه مسجد جامع اصفهان به تاریخ ۹۸۰ قمری که شیوه اجرا حجاری است و به نستعلیق نوشته شده است.
۴. حوض خانه مسجد جامع اصفهان در تاریخ ۹۸۵قمری به خط ثلث
۵. در بقعه شاهزید اصفهان به تاریخ ۹۹۴قمری و به خط ثلث
۶.ايوان شمالی مسجد جامع اصفهان به سال ۹۹۶قمری که شیوه اجرا گچبری بوده و خط به ثلث نوشته شده،
۷. سردر مسجد سرخی اصفهان به سال ۱۰۱۴قمری که برروی کاشی معرق و به خط ثلث است
۸. سردر مسجد جورجیر اصفهان در تاریخ ۱۰۱۸ قمری و بر روی کاشی معرق و بخط ثلث،
۹. در شمالی مسجد جامع اصفهان که بر لنگه سمت راست و چپ به خط ثلث برجسته و به شیوه منبت است.
آرامگاه صحیفی جوهری را گفته اند در سه تنان در نزدیکی مسجد جامع اصفهان بوده است و حکیم شفایی شاعر معروف روزگار صفویه در واقعه مرگ وی ماده تاریخ سروده که ؛
سال فوتش ز عقل جستم، گفت:
(رفت ملا صحیفی از دنیا)۱۰۲۲قمری
منبع؛تاریخ اصفهان(مجلد هنر و هنرمندان )تالیف استاد همایی ،صفحه ۱۴۶-۱۴۹
خشنویسی در کتیبه های اصفهان ،منوچهر قدسی ،صفحه ۵۸-۶۵
@esfahanhonarsarayeiranمیلاد امام رضا«ع» مبارک.
محفل شاه خراسان در جزیرهٔ زنگبار.
از زمان سفر علی ابن حسن شیرازی با هفت کشتی به همراه قوم و تبار خود به شرق آفریقا، بیش از 1000 سال میگذرد، شیرازیها چندین دولتشهر ایجاد کردند و بیش از 500 سال در این مناطق حکومت کردند (شکست شیرازیها از پرتغالیها در 1502م)، پس از آن بسیاری از بلوچهای ایرانی به این منطقه مهاجرت کردند (در زمان حکومت عمانیها بر زنگبار از 1698م) و نهایتا جمعی از شوشتریها و کازرونیها در آنجا مستقر شدند (از زمان حضور سید عبدالحسین مرعشی شوشتری در سال 1885م).
حضور اقوام مختلف ایرانی در شرق آفریقا و همچنین ارتباط دائمی با خلیج فارس، باعث حضور نسبتا پررنگی از آیینها و فناوریهای ایرانی و کلمات فارسی در فرهنگ و زبان سواحیلی شده است.
در جزیرۀ زنگبار جدای از مسجد شوشتریها چند حسینیه با عناوین محفل حضرت ابوالفضل العباس؛ محفل شاه خراسان، محفل بی بی فاطمه و غیره وجود دارد. شیعیان به دلیل دوری راه و عشق به امام رضا(ع)، ماکتی از ضریح ایشان در محفل شاه خراسان ساخته اند و محل زیارت و توسل آنها گردیده است.
مرتضی رضوانفر
پژوهشگاه میراث فرهنگیمسجد ۹۰۰ سالۀ شیرازیها در جزیزه زنگبار
مسجد کیزیمکازی طبق کتیبه محراب، در سال ۵۰۰ق (بیش از ۹۴۰ سال پیش) ساخته شده است. این نوع طراحی سه پره ای در محراب (بر اساس مشاهده) بعدها در برخی مساجد تانزانیا و کنیا، توسط اقوام شیرازی، بلوچ، شوشتری، کازرونی و عُمانی استفاده شده است از جمله مسجد شوشتریها در زنگبار و یا مسجد بلوچها در کائوله.
پس از مسجد جامع جزیره کیلوا در تانزانیا، مسجد کیزیمکازی قدیمی‌ترین مسجدی است که توسط شیرازیها در آفریقا ساخته شده و هنوز مورد استفاده نمازگزاران قرار میگیرد، همچنین هرساله گردشگران بسیاری از آن دیدن میکنند.
دیوید وایتهاوس (1941- 2013م) باستان شناس بریتانیایی که چند فصل کاوش در ایران و آفریقا داشته است، کتیبه کوفیِ مسجد کیزیمکازی را مشابه کتیبه‌های بندر سیراف در ایران میداند.
مسجد کیزیمکازی تقریبا در نزدیکی روستای ماکوندوچی است که همهٔ اهالی، خود را شیرازی مینامند و مراسم نوروز (نیروزی) را در مرداد ماه و تقریبا همزمان با مراسم نوروز دریایی (صیادی) در ایران برگزار میکنند.
تصاویر بیشتر از این مسجد در کانال کتیبه:
https://t.me/katibefarsi
#مرتضی_رضوانفر
پژوهشگاه میراث فرهنگیکتیبۀ فارسی حمام شهرزاد، جزیره زنگبار.
شیرازیها از اواخر قرن 10 میلادی به مدت 500 سال در شرق آفریقا شامل مناطقی از سومالی، کنیا، تانزانیا، موزامبیک و مادگاسکار حکومت کردند تا در 1502م توسط پرتغالیها شکست خوردند، عمانیها در سال 1698م پس از دویست سال، پرتغالیها را شکست دادند و از سال 1832م پایتخت خود را از مسقط به زنگبار منتقل نمودند.
طبق تابلوی معرفی حمام، این حمام در دوران سلطنت عمانیها، توسط سلطان بوسعید برای شهزاده شهرزاد همسر ایرانی خود و با معماری ایرانی بنا گردید.
این حمام زیبا دارای یک کتیبه فارسی است.
متن کتیبه فارسی:
چه خوشست باده گلرنگ با کباب شکاری، ز دست ساقی گلچهره کنار بخاری.
جدای از حمام شهرزاد، چند حمام دیگر به درخواست حاکمان و به دست معماران ایرانی در زنگبار تاسیس گردید مانند حمام بزرگ ایرانی، حمام قصر و حمام گیزیمبانی.
مرتضی رضوانفر
عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی
🟧 کتیبه، کانالی برای معرفی ایران فرهنگی و میراث مشترک ایران و جهانمعرفی مسجد ۹۰۰ سالۀ شیرازیها در جزیره زنگبار به مناسبت روز جهانی مسجد.
مسجد کیزیمکازی طبق کتیبه محراب، در سال ۵۰۰ق (بیش از ۹۴۰ سال پیش) ساخته شده است. این نوع طراحی سه پره ای در محراب (بر اساس مشاهده) بعدها در برخی مساجد تانزانیا و کنیا، توسط اقوام شیرازی، بلوچ، شوشتری، کازرونی و عُمانی استفاده شده است از جمله مسجد شوشتریها در زنگبار و یا مسجد بلوچها در کائوله.
پس از مسجد جزیره کیلوا در تانزانیا، مسجد کیزیمکازی قدیمی‌ترین مسجدی است که توسط شیرازیها در آفریقا ساخته شده و هنوز مورد استفاده نمازگزاران قرار میگیرد، همچنین هرساله گردشگران بسیاری از آن دیدن میکنند.
دیوید وایتهاوس (1941- 2013م) باستان شناس بریتانیایی که چند فصل کاوش در ایران و آفریقا داشته است، کتیبه کوفیِ مسجد کیزیمکازی را مشابه کتیبه‌های بندر سیراف در ایران میداند.
مسجد کیزیمکازی تقریبا در نزدیکی روستای ماکوندوچی است که همهٔ اهالی، خود را شیرازی مینامند و مراسم نوروز (نیروزی) را در مرداد ماه و تقریبا همزمان با مراسم نوروز دریایی (صیادی) در ایران برگزار میکنند.
تصاویر بیشتر از این مسجد در کانال کتیبه.
مرتضی رضوانفر
پژوهشگاه میراث فرهنگی
الكتب والمواضيع والآراء فيها لا تعبر عن رأي الموقع
تنبيه: جميع المحتويات والكتب في هذا الموقع جمعت من القنوات والمجموعات بواسطة بوتات في تطبيق تلغرام (برنامج Telegram) تلقائيا، فإذا شاهدت مادة مخالفة للعرف أو لقوانين النشر وحقوق المؤلفين فالرجاء إرسال المادة عبر هذا الإيميل حتى يحذف فورا:
alkhazanah.com@gmail.com
Disclaimer
All contents and books on this website are collected from Telegram channels and groups by bots automatically. if you detect a post that is culturally inappropriate or violates publishing law or copyright, please send the permanent link of the post to the email below so the message will be deleted immediately:
alkhazanah.com@gmail.com