💠حوزه سکولار است یا سکولار مذهبی؟
🖊روح الله جلالی
◀️تعریف دقیق سکولاریسم جدایی دین از سیاست یا جدایی دولت از کلیسا و نهادهای مذهبی نیست. معنای دقیق سکولاریسم در «حجت‌محوری» و «هدف گذاری» است. به این معنا که یک جامعه سکولار نمی‌گوید چون وحی یا مذهب گفته، این باید یا نباید وجود دارد، بلکه این باید و نباید از مسیر عقل و رأی و منابع دیگر حجت است. به عبارت دیگر ممکن است مولفه‌ای مذهبی پذیرفته و قانون شود اما علت پذیرفته شدن آن حجت بودن منابع مذهبی نیست، بلکه همان منابع مرجع غیرمذهبی مانند عقل و عرف و رأی و ... باعث پذیرش آن می‌باشد. هدف سکولاریسم هم تأمین سعادت دنیوی و اخروی نیست و تنها آنچه در دنیا و پیش‌برد امور آن، مورد خوش‌آمد است را می‌پذیرد.
پس کناره گرفتن از منابع دینی در اداره امور دنیوی چه فلسفه، چه سیاست و ...، و این جهانی دیدن مسائل، مهم‌ترین پایه‌های سکولاریسم هستند.
◀️بدنه بزرگی از حوزه علمیه، پس از چهاردهه دخالت حداکثری در تقنین، اجرا و قضا در حاکمیت ایران، هنوز مهم‌ترین وظیفه خود یعنی تولید مبانی محکم از منابع فقهی(ادله اربعه)، در رابطه با سیاست، اقتصاد، فرهنگ و...، را به درستی نه تولید و نه تبیین نموده است. پس می‌تواند مبتلا به پدیده خطرناک‌تری از سکولاریسم باشد، یعنی "سکولاریسم مذهبی".
کنار گذاشتن منابع وحیانی و رشد نتیجه‌گرایی بجای تکلیف محوری، در عین نیازهای پیچیده اداره امور، منجر به تورم سکولاریسمی می‌شود که رنگ و لعاب مذهبی دارد.
این سکولار شدن، به دلیل فقر تبیین و تولید محتوای دینی متناسب و برگرفته از اجتهاد پویا، و عدم رفتارسازی متناسب با آن، گریزناپذیر است.
مشکل اینجاست که همه طلاب، در بحث اجتهاد و تقلید میلیون‌ها ساعت برای مردم از لزوم تخصص‌گرایی و لزوم و وجوب رجوع عقلانی غیرمتخصص به متخصص منبر رفته‌اند اما خود در مباحث فقه سیاسی و پیچیدگی‌های سیاسی تماما مجتهد و نه مقلد هستند.
◀️طلبه‌ای که معنای بغی را نمی‌داند و هیچ تصوری از بایسته‌های اعتراض اجتماعی و... ندارد، طوری در تجمعات سیاسی فریاد "اعدام" می‌زند که تا مدت‌ها با گلوی گرفته بایستی سخن بگوید.
آن یکی که فرق سد ذرایع و افتتاح ذرایع را نمی‌داند و زمانی که بسیاری از فقها و مراجع، در زندان و شکنجه بوده‌اند به دنیا نیامده بوده است، نه بخشی، بلکه تمام مراجع را بی‌بصیرت، سکولارپرور و ناآگاه تصور می‌کند که بایستی با تجمعات خودجوش ادب و متنبه شوند.
دیگری با ادعای دین‌شناسی، مرتب در تحلیل‌های خود دم از ممنوعیت و محدودیت‌های سلیقگی می‌زند درحالیکه از برگزاری و تاب‌آوری 6 دقیقه مناظره فقهی در مورد ادعاهای پرتکرار خود عاجز است.
◀️نگون بختی اینجاست که بسیاری از میدان‌داران پرسر و صدای حوزوی، نه دین را بلدند نه سیاست را می‌شناسند.
رک و پوست‌کنده به این "کنار گذاشتن ادله دینی و دخالت سلایق شخصی و باندی به اسم مذهب" می‌گویند «سکولاریسم مذهبی».
طبیعتا اگر حوزه به این سمت حرکت کند که بخاطر پشت‌گرمی‌های دسته‌ای و باندی و نه توان فقهی و علمی، به تبیین باید و نبایدهای سیاسی بپردازد، و سایرین را وادار به احتیاط و یا سکوت کند، به سرعت به سمت سکولاریسم مذهبی پیش می‌رود.
◀️ریل‌گذاری دروس و هشدارهای زعمای حوزه اگر در مسیر غنای دین‌محوری در امور سیاسی و اجتماعی و ... نباشد، حوزه، مرجعیت عمومی خود را بیش از گذشته از دست خواهد داد، چراکه سلایق مبتدی انسانی، مانند مبانی دینی پشتوانه حکمت‌های الهی را ندارد که ثمره مثبت آن عمیق و درازمدت باشد. از طرفی اگر به بحث سلایق شخصی باشد ما در جنگ با تفکرات و مکاتب وارداتی که رویکرد آکادمیک و تجربی آن‌ها دهه‌ها از حرکت ما سبقت دارند، از پیش بازنده خواهیم بود.
#حوزه_علمیه#سکولاریسمhttp://eitaa.com/joinchat/2263875587C5a248fd4a0
