🔸بازدید از برخی مناطق طبیعی و تاریخی رشت ـ #بخش_دوم

روز یکشنبه ۳۰ تیر ۱۳۹۸ و در حاشیه دوره معرفتی ضیافت اندیشه ۱ که از ۲۹ تا ۳۱ تیر ۱۳۹۸ در دانشگاه گیلان برگزار شد، فرصتی دست داد که سری به این مناطق تاریخی شهر #رشت زده شود:

• بقعه السادات
#بقعه_السادات که نام سه عالم بزرگ در تابلوی سر در ورودی آن نوشته شده است در ابتدای بلوار آیت‌الله ضیابری قرار دارد. این عالمان عبارتند از:
میرعبدالباقی صدر الشریعه موسوی، آقا سیدحسین مجتهد (از احفاد امام موسی کاظم علیه السلام، سیدعبدالوهاب صالح.
در داخل بقعه پوستر قاب گرفته‌ای قرار دارد که افزون بر سه نام فوق دو نام دیگر هم در آن همراه با تصویر آنها وجود دارد:
ــ حضرت آیت‌الله میرعبدالباقی صدر الشریعه (در وسط پوستر)
ــ حضرت آیت‌الله سیدحسین آقا مجتهد (بالای سمت راست پوستر)
ــ حضرت آیت‌الله سیدعبدالوهاب صالح (بالای سمت چپ). متن سنگ قبر ایشان چنین است: "آرامگاه مرحوم مغفور حجه الاسلام سیدعبدالوهاب صالح علی الله مقامه تاریخ وفات ۱۵ مرداد ۱۳۱۷". ایشان مشهور به ضیابری هستند که ظاهرا این خیابان هم به نام ایشان نامیده شده است ولی جای تعجب بسیار است که این لقب نه در سر در ورودی بقعه و نه در پوستر و نه در سنگ قبر ذکر نشده است. آیت‌الله سید محمود موسوی ضیابری فرزند آقاسیدمهدی موسوی ضیابری (متوفای ۱۷ شهریور ۱۳۶۱ و مدفون در مسجد کاسه‌فروشان) که در یکی از یادداشت‌های شهریور ۱۳۹۶ نکته‌ای را در باره او و حضورش در مراسم تشییع جنازه آرسن خاچاطور میناسیان (مدفون در دبستان م. آهوردانیان مریم رشت) در سال ۱۳۵۶ ش. بیان کرده بودم متعلق به همین خاندان است ولی نسبت این دو با هم بر بنده مشخص نیست.
ــ حضرت آیت‌الله آقا شیخ جواد مجتهد رشتی (پایین سمت راست پوستر)
ــ حضرت آیت‌الله میرآقا معصوم کیایی (پایین سمت چپ پوستر). متن سنگ قبر ایشان چنین است: آرامگاه سیدالسالکین و شیخ العارفین مرحوم آقا میرآقا معصوم‌زاده کیایی معصوم علیشاه #نعمه‌اللهی، تولد ۱۳۰۹ قمری، وفات ؟
دو سنگ قبر دیگر متعلق به سیداشرف اشرفی اصلی فرزند سیدقاسم وفات بهمن ۱۳۲۰ و سیدلقمان الشریعه متوفای ۱۳۱۳ ش. در محوطه داخل بقعه وجود دارد.

• چاه امام زمان سلام الله علیه
در نزدیکی مسجد صفی و در حیاطی جداگانه ولی متصل به مسجد که از طریق در کوچکی که به بخش بانوان مسجد راه دارد چاهی به نام چاه #امام_زمان سلام الله علیه همانند چاه معروف #جمکران قرار دارد که محل رجوع بسیار زیاد مردم به ویژه زنان برای حاجت‌خواهی از طریق عریضه‌نویسی و افکندن آن در داخل چاه است. ظاهرا این چاه همان چاهی است که به دست شیخ صفی الدین اردبیلی برای شیخ زاهد گیلانی ساخته شده است. در حیاط این چاه فضایی برای روشن ساختن شمع تعبیه شده است و دیوار بیرونی این حیاط هم پر از نشانه‌های سوختن شمع است.
.... ادامه دارد.
@MohsenAlviri

🔸بازدید از برخی مناطق طبیعی و تاریخی رشت ـ #بخش_سوم و #پایانی

روز دوشنبه ۳۱ تیر ۱۳۹۸ و در حاشیه دوره معرفتی ضیافت اندیشه ۱ که از ۲۹ تا ۳۱ تیر ۱۳۹۸ در دانشگاه گیلان برگزار شد، فرصتی دست داد که سری به این مناطق تاریخی شهر #رشت و اطراف آن زده شود:

• بقعه شیخ زاهد گیلانی
شیخ تاج‌الدین ابراهیم مشهور به #شیخ_زاهد_گیلانی (متوفای ۷۰۰ ق.) که #شیخ_صفی‌الدین_اردبیلی مرید و داماد او بود در غرب گیلان از دنیا رفت و همانجا به خاک سپرده شد ولی گفته می‌شود شیخ حیدر صفوی (متوفای ۸۹۳ ق. و پدر شاه اسماعیل) به دنبال خوابی که دیده بود جنازه او را در سال ۸۹۲ ق. به محل کنونی در روستای شیخانبر #لاهیجان منتقل کرد و بقعه زیبای کنونی را برای او ساخت. چنین برمی‌آید پیش از آن، سیدرضی بن سیدمهدی الحسینی باشکیجانی از زهاد قرن نهم و درگذشته سال ۸۳۵ ق. در این منطقه به خاک سپرده شده بود و در حقیقت، جنازه شیخ زاهد به نزد او آورده شد. در عین حال به دلیل نبود کتیبه‌ای دال بر این موضوع، تردیدهایی جدی در باره خاک‌سپاری شیخ زاهد در این مکان وجود دارد.

بقعه که بالای یک تپه قرار دارد، دارای دو اتاق در امتداد هم است که در اتاق نخست در بدو ورود ضریح متعلق به سیدرضی باشکیجانی و در اتاق دوم ضریح #شیخ_زاهد_گیلانی واقع شده است. در اتاق دوم و پس از قبر منسوب به شیخ زاهد، یک قبر کاشی‌کاری شده بلند به شکل گهواره وجود دارد که گفته می‌شود مدفن دختر #تیمور_لنگ و یا یکی از مریدان شیخ زاهد است. با توجه به مرگ تیمور در سال ۸۰۷ ق. و ساخت این بنا در سال ۸۹۲ ق. احتمال متعلق بودن این قبر به دختر او دور از ذهن است مگر این که شواهدی به دست آید که مثلا جنازه او به این مکان منتقل شده و یا مراد از دختر، یک بانو از خاندان اوست. ظاهرا کاشی دیواره درونی بقعه متعلق به عهد #قاجار است. در اطراف ضریح در این دو اتاق قبرهای دیگری هم با نام و بدون نام قرار دارد.

این بنا دارای یک گنبد هرمی با قاعده‌ای مربع در سه سطح پلکانی و هشت ترک در بخش فوقانی آن با شیب تند و یک سقف سفالی تیره رنگ است و اگر کاشی‌های سبز و زرد و سیاه و سفید و فیروزه‌ای آن نبود چه بسا نمای دور آن با بناهای کره‌ای اشتباه می‌شد ! راهنمایی‌های خادم بقعه آقای فرزاد ملایی شیخانی ما را از وجود مزرغه بزرگ چای در منطقه کوهستانی پشت سر بقعه آگاه ساخت.

در پایین این بقعه قبرستان عمومی روستا با نام وادی شیخ زاهد وجود دارد. در یک تابلو نصب شده در کنار در ورودی قبرستان تصریح شده است که افراد غیربومی به دلیل کمبود جا در آن به خاک سپرده نمی‌شوند. به نظر می‌رسد این سیاست برای جلوگیری از رواج تصوف‌گرایی نوین اتخاذ شده است. ممنوعیت اجتماع گروهای صوفی‌مآب در کنار بقعه و فعالیت‌هایی مانند نواختن موسیقی بر اساس نامه ابلاغی اوقاف هم آن گونه که خادم بقعه در پاسخ به یکی از پرسش‌های حقیر بیان داشت، در این چارچوب قابل فهم است.
...ادامه دارد.
@MohsenAlviri

🔸بازدید از برخی مناطق طبیعی و تاریخی رشت ـ #بخش_نخست

در حاشیه دوره معرفتی ضیافت اندیشه ۱ که از ۲۹ تا ۳۱ تیر ۱۳۹۸ در دانشگاه گیلان برگزار شد، فرصتی دست داد که سری به برخی مناطق طبیعی و تاریخی شهر #رشت و اطراف آن زده شود. سهم روز شنبه ۲۹ تیر ۱۳۹۸ چنین بود:

• سد خاکی روستای سقالکسار در دهستان لاکان در ۱۵ کیلومتری جاده رشت ـ فومن

• بقعه سلیمان دارابی. این بقعه در غرب رشت و در زمینی که پیش از این، یک آبادی متعلق به شاهزاده صفوی منصور الملک بوده، واقع شده است. بر اساس نوشته روی در ورودی بقعه، این مزار متعلق به سلیمان بن دارابی عبسی شامی از عرفا و زهاد قرن سوم هجری(متوفای ۲۱۲ ق.) است، ولی در مقاله‌ای به قلم مرحوم سعید #نفیسی (۱۳۴۵ ش.) نام صاحب بقعه چنین است: پیرسلیمان بنی داری رشتی از مشایخ قرن دهم هجری. نفیسی این نام را بر اساس نوشته روی صندوق مزار ذکر کرده است و به استناد تاریخ ساخت صندوق که ۹۵۳ ق. و متعلق به زمان پادشاهی شاه# طهماسب_اول صفوی (۹۳۰ ـ ۹۸۴ ق.) است، احتمال داده است که صاحب بقعه از عرفای قرن دهم بوده است. این احتمال را کلمه "پیر" که به عنوان لقب سلیمان به کار رفته تقویت می‌کند، ظاهرا این لقب در در سده‌ دوم هجری کاربرد نداشته است. روشن نیست مبنای عبارت سر در ورودی بقعه که صاحب مزار را متعلق به قرن دوم شمرده است، چیست؟ در اطراف این بقعه یک قبرستان عمومی قرار دارد که بر اساس نوشته مرحوم نفیسی در اواخر عصر قاجار و اوایل عصر پهلوی و به دنبال پر شدن گورستان‌های عمومی شهر احداث شده است. مزار میرزا کوچک خان جنگلی در همین قبرستان قرار دارد و چهره‌های سرشناسی همچون ابراهیم فخرایی هم در همین قبرستان به خاک سپرده شده‌اند. سنگ‌قبرها یکی از مهمترین سندهای تاریخی هستند که ما را با تحولات گذشته آشنا می‌سازند. یکی از سنگ قبرهای این گورستان مربوط به یک بانوی ژاپنی مسلمان شده است که در سال ۱۳۷۵ از دنیا رفته است. یک مسجد متصل به بقعه به نام مسجد شهید میرزاکوچک خان جنگلی هم وجود دارد که در آن نمازهای یومیه اقامه می‌شود. در بازه زمانی ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۶ ش. پاره‌ای اقدامات عمرانی در محوطه این قبرستان انجام شده است. مشخصات مقاله مرحوم سعید نفیسی چنین است: نفیسی، سعید، "بقعه سلیمان داراب در مغرب رشت"، فرهنگ، سال سوم، اسفند ۱۳۰۵، شماره ۱۲، صص ۳۵۹ ـ ۳۶۶ .

• مزار شهید #میرزا_کوچک_خان جنگلی (۱۲۵۷ ـ ۱۳۰۰ ش.) ـ این مزار که در محوطه قبرستان سلیمان داراب قرار دارد یک هشت ضلعی منتظم با مصالح بومی چوب و سفال و آجر است و ظاهرا به تدریج در طول دهه شصت شمسی ساخته شده است. در اطراف این مزار پیکر برخی دیگر از مجاهدان جنگلی به خاک سپرده شده است.
@MohsenAlviri

سلام بر پژوهشگران ارجمند
کسی از بزرگواران هست که عضو کتابخانه ملی #رشت باشه؟

‍ ✔️ زنده یاد #محمد_معین در نهم اردیبهشت سال ۱۲۹۷ هجری شمسی در محله #زرجوب شهر #رشت به دنیا آمد.
دکتر معین در طول عمر گرانش حدود ۲۳ جلد کتاب تالیف و منتشر کرد که مهمترین و با ارزشترین آنها #فرهنگ _معین در شش جلد است که از منابع معتبر واژگان زبان #فارسی است.
از دیگر فعالیت‌های وی، همکاری با #دهخدا و تنظیم فیش‌های چاپ نشده بعد از فوت #دهخدا می‌باشد.

وی همچنین طبق وصیت #نیما_یوشیج بررسی آثار او را برعهده گرفت.

دکتر معین به زبانهای #فرانسه_انگلیسی_عربی و #آلمانی تسلط کامل داشت و زبان‌های #پهلوی _اوستایی و #فارسی_باستان و بعضی لهجه های محلی را خوب می‌دانست.

دکتر #معین به علت کارهای زیاد مطالعاتی و تحقیقی در سال ۱٣۴۵ در یکی از اتاق‌های دانشکده #ادبیات بیهوش شد و به حال اغماء فرو رفت.
برای معالجه استاد #معین ، اقدامات زیادی شد و او را به کشورهای مختلف بردند اما سرانجام پس از چهار سال و پنج ماه که در حالت اغماء بود در ۵٧ سالگی در ۱٣ تیرماه ۱٣۵۰ از دنیا رفت و در #آستانه_اشرفیه #گیلان به خاک سپرده شد.

مهدخت معین، در سالروز تولد پدرش درگفتگویی درباره ماجرای مرگ زودهنگام دکتر معین صحبت کرده است.

او دراین باره به جام جم گفته است: مرگ دکتر معین در اثر اشتباه پزشکان بود. وقتی ایشان را برای معالجه به کانادا بردند، پزشکان آنجا گفتند سکته مغزی نبوده، ایشان را نباید آنژیوگرافی می‌کردند و برای آنژیو گرافی نباید بیهوشی عمومی می‌دادند. من صلاحیت ندارم اظهار نظر پزشکی کنم، اما این‌ها نکاتی است که پزشکان کانادایی و جراحانی که برای ایشان از روسیه و انگلیس آوردند، بیان کردند.
✨یادش گرامی✨

⚫️ @Asefchannel

(ادامه) بازدید از برخی مناطق طبیعی و تاریخی رشت ـ #بخش_سوم و #پایانی

• سنگ مزار امامزاده ابوجعفر
#میدان_شهرداری رشت (یا میدان شهدای ذهاب به یاد شهدای رشت در منطقه سرپل ذهاب) و فاصله آن تا سبزه‌میدان (خیابان علم الهدی) که قلب شهر به حساب می‌آید و زندگی با نشاط شبانه‌ای هم با همه سودمندی‌ها و آسیب‌های احتمالی‌اش دارد یک موزه زنده و بسیار با ارزش و شایسته چند بار دیدن است. ساختمان اداره پست، برج ساعت، کتابخانه ملی #رشت (تأسیس ۱۳۰۴ ش.)، مراکز فرهنگی و اقتصادی (مانند داروخانه و سینما) و مهمان‌پذیرهای متروک در این منطقه و مجسمه میرزاکوچک خان در وسط میدان راوی صادق تاریخ یک قرن اخیر ایران و #گیلان است. این میدان کانون اصلی تجمعات مردم در ایام پیروزی انقلاب اسلامی و اعزام نیرو به جبهه هم بوده است.

در داخل ساختمان شهرداری سنگ قبری متعلق به یک امامزاده به نام #ابو_جعفر وجود دارد. بازدید از این مزار همچون بازدیدهای دو روز گذشته، به یُمن راهنمایی صدیق شفیق آقای دکتر نظری مقدم صورت بست.

متن این سنگ قبر بدون تاریخ و بدون نام بانی با رعایت سطربندی آن چنین است:
قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم
حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود
مثل اهلبیتی کمثل سفینه نوح من
رکبها نجی و من تخلف عنها غرق
مثل اهلبیت من مثل کشتی نوح است هر کس بدان شود
نجات یابد و هر کس از آن تخلف کند غرق گردد
مضجع پاک السید السند
السید ابوجعفر از ذراری رسول الله
مکانی است که یذکر فیه اسمه الله کثیراً
بالغدو و الاصال، رجاء واثق است
دَعَوات مؤمنین و مؤمنات عند الله
مستجاب گردد. بعونه و منّه و کرمه

اطلاعاتی پراکنده حکایتگر آن است که در این منطقه تا پیش از سال ۱۳۰۴ ش. یک امامزاده با شکوه با ضریحی ساخته شده به فرمان #شاه_عباس صفوی وجود داشته است و اطراف آن را نیز یک قبرستان بزرگ فراگرفته بود. بناهایی مانند یک حمام معروف به حمام نقاره‌خانه هم در این محوطه قرار داشته است. ولی مجموعه این بناها در سال ۱۳۰۴ ق. تخریب شد تا ساختمان و میدان شهرداری به جای بنا نهاده شود. استخراج و تدوین گزارش‌ها و خاطرات پراکنده مربوط به این امامزاده و امکان‌سنجی احیای بدون آسیب رساندن به بافت کنونی میدان، نیازمند یک کار پژوهشی در حد یکی دو پایان‌نامه ارشد است که جا دارد دانشجویان رشته‌های تاریخ و یا معماری آن را به انجام رسانند.
@MohsenAlviri